به گزارش ثریا - فضای مجازی برای کودکان دیگر تنها یک ابزار نیست بلکه بخشی اجتناب ناپذیر از سبک زندگی آنهاست. بسیاری از کودکان هر روز بخشی از زمان خود را در فضای مجازی سپری میکنند و هر روز بر تعداد افرادی که به تلفن همراه و رایانک (تبلت) دسترسی دارند افزوده میشود. ابزارهای دیجیتال شیوههای آموزش، یادگیری، برقراری ارتباط، اوقات فراغت و تعامل در جامعه را بسیار متحول کردهاند.
فضای مجازی ظرفیتهای خوبی برای آموزش خلاقیت و تعاملات اجتماعی ایجاد کرده است. سازمان همکاری و توسعه اقتصادی (OECD) بیان میکند که ۶۵ درصد از کودکان امروزی مشاغلی خواهند داشت که هنوز اختراع نشدهاند و ما حتی اسم آنها را نشنیدهایم. بنابراین استفاده از ظرفیتهای فضای مجازی برای یادگیری مهارتهای جدید و کسب مشاغل آینده ضروری به نظر میرسد اما در عین حال نباید از مخاطرات اینترنت نیز غافل شویم.
فضای مجازی میتواند مکانی باشد که در آن کودکان با خطراتی مانند آزار و اذیت رایانهای سایبری و نقض حریم خصوصی مواجه شوند یا در معرض تبلیغات نامناسب قرار گیرند. این خطرات بهویژه پس از شیوع کرونا با افزایش زمان استفاده از ابزارهای دیجیتال تشدید شدهاند.
چهطور میتوانیم پیشنیازهای حضور کودکان در دنیای مجازی را فراهم کنیم؟
آزادی و تنوع موجود در فضای مجازی آن را به فضایی بسیار جذاب برای کودکان در سنین گوناگون تبدیل کرده است. در این فضا همیشه چیزی برای تماشا و شخصی برای برقراری ارتباط وجود دارد، لذا ایجاد زمینههایی برای استفاده ایمن و مؤثر از فضای برخط، حیاتی است. این امر صرفاً به معنای محدود کردن استفاده کودکان از فضای مجازی نیست، بلکه به معنای کمک به کودکان برای درک خطرات احتمالی ناشی از کاربرد اینترنت و آموزش نحوه محافظت از خود در فضای برخط است.
بر اساس گزارش به چاپ رسیده در مجله رشد مدرسه فردا(دوره نوزدهم، شماره ۴، سال ۱۴۰۱) در ادامه راهکارهای فراهم کردن پیشنیازهای حضور کودکان در فضای مجازی را مرور میکنیم:
۱- سواد دیجیتال خود را تقویت کنیم
طبق آخرین بررسیها، یونسکو «سواد دیجیتال» را این گونه تعریف میکند: سواد دیجیتال به توانایی دسترسی، مدیریت، فهم یکپارچهسازی، ارتباط، ارزیابی و ایجاد اطلاعات به صورت ایمن و مناسب از طریق فناوریهای دیجیتال گفته میشود. سواد دیجیتال شامل شایستگیهایی است که به عنوان سواد رایانه، سواد فناوری اطلاعات و ارتباطات، سواد اطلاعاتی و سواد رسانهای از آنها یاد میشود. امروزه بسیاری از مؤسسات بینالمللی چارچوبها و استانداردهایی در زمینه سواد دیجیتال و سواد رسانه تدوین و برخی مدرسههای پیشرو نیز شایستگیهای سواد دیجیتال را با موضوعات درسی خود تلفیق میکنند.
تجربه نشان داده است برای توانمندسازی شهروندان، رویکردهای آموزشی و پرورشی مؤثرتر از اقدامات سلبی و قهری هستند، بنابراین اتخاذ چنین رویکردی برای محافظت از کودکان در برابر خطرات فضای مجازی نیز مؤثر خواهد بود. درباره کاربرد ابزارهای دیجیتال توسط کودکان سؤالات بسیاری برای والدین و معلمان مطرح است از جمله اینکه آیا باید نگران کودکان باشیم؟ در روز چند ساعت به کودک اجازه استفاده از صفحات نمایشی را بدهیم؟ بهترین برنامههای آموزشی کدامها هستند؟ آیا باید فرزندانم را در مدرسه فناوریمحور ثبتنام کنم؟ آیا کودکان باید کدنویسی یاد بگیرند؟ آیا انتشار عکس فرزندانم در شبکههای اجتماعی درست است؟.
با توجه به چنین بلاتکلیفیهایی برخی والدین و معلمان استفاده از فناوریها، بازیها و دستگاههای مبتنی بر صفحه نمایش را محدود یا ممنوع کردهاند؛ زیرا درباره تأثیرات منفی آنها بر سلامت روانی و اجتماعی کودکان نگراناند. تصمیمگیری درست و منطقی در مورد این مسائل مستلزم آن است که معلمان و والدین به سطحی از سواد دیجیتال دست یابند.
۲- همواره راه را برای بیان احساسات کودک بازنگه دارید
معلمان و والدین برای کمک به کودکان همواره باید با احساسات و نیازهای روانی کودکان مرتبط شوند. این به معنای خلق کیفیتی از ارتباط همدلانه با کودک است که در هر موقعیتی مرجع امن کودک برای شنیدن احساسات او از جمله ترس، خشم، خوشحالی و تنفر باشند. بسیاری اوقات فقط حضور داشتن و شنونده بودن بدون برچسبزنی و قضاوتگری مؤثر خواهد بود. این شاید بهترین اقدام پیشگیرانه برای اطمینان از ایمن بودن کودکان در دنیای مجازی است. کودکان باید اطمینان حاصل کنند که هر زمان در فضای مجازی احساس ناامنی کردند یا مرتکب اشتباهی شدند میتوانند بلافاصله برای کمک به معلم یا والدین مراجعه کنند.
۳- با کودکان درباره تجربهها و احساساتشان در هنگام کار با اینترنت صحبت کنید. این کار نه تنها آنها را به درک بهتری از خطرات مرتبط با فضای مجازی میرساند، بلکه تشویقشان میکند هر زمان که در تردید یا مشکل هستند بدون ترس از قضاوت یا انتقاد به سراغ ما بیایند. اگر کودکان عادت داشته باشند در مورد مشکلات کوچک به ما مراجعه کنند. احتمالا در مورد مسائل بزرگتری که ممکن است پیش بیاید نیز با ما صحبت خواهند کرد.
۳- بستری برای رشد خود تنظیمی کودکان فراهم کنیم
ایجاد شیوههای ساده و قابل اجرا برای خودتنظیمی کودکان در خانه راهکار مؤثری برای تنظیم استفاده آنان از فضای برخط است. برای مثال کودکان را تشویق کنید هنگام استفاده از اینترنت از زمانسنج استفاده کنند. اگر از زمانسنج برای انجام تکالیف مدرسه استفاده میکنند، میتوان آن را طوری تنظیم کرد که در نیمه زمان تعیین شده زنگ بزند تا به کودک کمک کند وقت را هدر ندهد و متمرکز و مفید برای اتمام کار خود از اینترنت بهره ببرد.
از زمانسنج میتوان برای اهداف سرگرمی در فضای برخط نیز استفاده کرد. در این باره باید در مورد مدت معقول برخط بودن با کودک به توافق برسیم. امروزه ابزارهای متنوع دیگری نیز برای کمک به مدیریت کاربرد فناوری در دسترس هستند که کسب اطلاعات مهارت درباره آنها میتواند در تنظیم فعالیتهای کودک مؤثر واقع شود.
۴ - کودکان را از خطرات احتمالی فضای مجازی آگاه کنیم
شایعترین خطر فضای مجازی «آزار و اذیت رایانهای» است. دادههای کنونی نشان میدهند مشارکت در وبگاههای شبکههای اجتماعی کودکان را بیشتر در معرض خطر آزار و اذیت برخط قرار میدهد. این موضوع میتواند پیامدهای روانی اجتماعی عمیقی از جمله افسردگی، اضطراب، انزوای شدید و در موارد شدیدتر خودکشی را در پی داشته باشد. یکی دیگر از مخاطرات فضای مجازی برای کودکان و نوجوانان ارسال و دریافت تصویرها و مطالب غیراخلاقی جنسی از طریق تلفن همراه رایانه با سایر دستگاههای دیجیتال است.
بسیاری از این تصویرها به سرعت از طریق تلفنهای همراه یا اینترنت توزیع میشوند. مجرمان جنسی از طریق رخ نما (پروفایل) های شبکههای اجتماعی و انجمنهای بازیهای برخط دسترسی راحتتری به کودکان پیدا کردهاند. آگاه کردن کودکان از چنین مخاطراتی در فضای مجازی مستلزم آگاهی والدین و معلمان و دغدغهسازی نسبت به حفظ امنیت و حریم خصوصی در فضای مجازی است. طبق تحقیقات میزان تأثیر رسانهها در موقعیتهای گوناگون با چندین عامل دیگر مانند شخصیت، نگرش، شرایط اجتماعی و خانوادگی و رشد شناختی و عاطفی کودکان مرتبط است. افراد ممکن است به یک محتوا واکنشهای متفاوت نشان دهند.
۵ - برای کودکان الگوی مناسبی باشیم
برای رفتاری که انتظار دارید از کودک ببینید، از قبل الگوسازی کنید، حتی اگر کودکان هنوز وارد ارتباطات برخط نشدهاند از رفتارهای والدین و بزرگسالان مرجع خود الگوبرداری میکنند. برای مثال با پرسیدن سؤال از کودک و کسب رضایت از او برای ارسال تصویرش در شبکههای اجتماعی، اهمیت اشتراکگذاری تصویر با رضایت افراد را به او نشان دهید. اغلب والدین و بزرگسالان الگوی مناسبی در زمینه استفاده از ابزارهای دیجیتال نیستند. مثلا وقتی کودک با آنها صحبت میکند وقتی در رختخواب هستند یا زمانی که مشغول صرف غذا هستند نیز از گوشی همراه استفاده میکنند.
۶- با مشارکت کودکان قوانین مشخصی وضع کنیم
والدین و مراقبان کودک علاوه بر اینکه با عملکرد خود در مواجهه با فناوری و فضای مجازی برای کودکان الگوسازی میکنند، باید در مورد نوع فناوریهای مورد استفاده، نوع فعالیتهای برخط، برنامههای قابل قبول و میزان استفاده از ابزارهای دیجیتال نیز تصمیم بگیرند. برای استفاده مسئولانه کودک از فناوری و فضای مجازی وضع قوانین شفاف و قابل اجرا از جانب بزرگسالان ضروری به نظر میرسد. بهتر است کودکان در تعیین این قوانین مشارکت فعال داشته باشند.
اگر کودکان قوانین را خشک و تحمیلی بدانند یا صرفاً از جانب بزرگسالان درخواستهای آمرانه دریافت کنند احتمالا به این قوانین و درخواستها متعهد نخواهند بود. اما اگر این قوانین طی گفتوگوهایی سالم و همدلانه و با در نظر گرفتن نیازهای عاطفی و روانی کودک وضع شوند کودک در مورد آنها تأمل میکند و احساس تعهد بیشتری خواهد داشت. ممکن است بخواهید روزهای خاصی (مثلا) روزهای مدرسه را به عنوان روزهای بدون صفحه نمایش تعیین کنید یا ممکن است تصمیم بگیرید که یک روز را به عنوان روز بدون فناوری داشته باشید که در آن همه وسایل دیجیتال خاموش بمانند. تعیین این قوانین نسبت به شرایط و نیازها در هر محیط متفاوت است.
۷- تفکر انتقادی را در کودکان تقویت کنیم
هرچند که برای کنترل و نظارت بر فعالیتهای کودک در فضای مجازی ابزارهایی وجود دارند، اما به نظر میرسد پایدارترین راه حل این است که کودکان مهارت تفکر انتقادی داشته باشند. فیلترها و ابزارهای کنترل ممکن است در سنین پایین مؤثر واقع شوند، اما در سنین بالاتر وقتی بچهها شروع به کاوش در فضای مجازی میکنند و درگیر شبکههای اجتماعی و بازیهای چندنفره میشوند این ابزارها باید بخش کوچکی از راهبرد ما باشند.
یکی از بهترین راهها برای ایمن نگه داشتن کودکان و نوجوانان در فضای مجازی آموزش مهارتهای تفکر انتقادی از سنین پایین برای استفاده مؤثر و مسئولانه از ابزارهای دیجیتال است. کودکان میتوانند از همان ابتدا یادگیری تفکر انتقادی را شروع کنند. در واقع تحقیقات جدید نشان میدهند افراد میتوانند در سنین بسیار پایین منطقی فکر حتی قبل از شروع به حرف زدن استدلال کنند.
۸- حقوق کودکان را به آنها آموزش دهیم
ضروری است به کودکان آموزش داده شود چگونه رفتارشان در فضای مجازی بر حریم خصوصیشان تأثیر میگذارد. بزرگسالان میتوانند با رفتارهای خود در موقعیتهای گوناگون به صورت غیرمستقیم حقوق کودکان در فضای مجازی را به آنها بیاموزند. مثلاً والدین زمانی که میخواهند تصویر کودک را برای پدربزرگ و مادربزرگ بفرستند از همان سنین پایین ابتدا از کودک اجازه بگیرند با این رفتار کودک متوجه میشود دیگران این حق را ندارند که بدون اجازه او اطلاعات و تصویرش را به اشتراک بگذارند.
منبع : فضای مجازی
جمعه ۷ اردیبهشت نمایش «یاخته» باحضور خبرنگاران و عکاسان روی صحنه میرود
چالش کمبود معلم در استان مرکزی کاهش مییابد
بازدید رئیس ستاد برگزاری آزمونهای سراسری اردبیل از حوزههای امتحانی کنکور
لوگوی نود سالگی دانشگاه تهران منتشر شد
رمان جدید اکبر والایی چاپ شد/بر فراز کشتزاردر بازار نشر
زندگی عشایر فارس
تحویل واحدهای مسکونی دانشگاه صنعتی امیرکبیر تا پایان شهریور
جذب امریه سربازی در پژوهشگاه ابن سینا جهاددانشگاهی
امتیاز ویژه دانشجو معلمانی که زودتر از فارغالتحصیلی سرکلاس درس میروند
آخرین آمار توزیع کارت کنکور اعلام شد
برخی ابزارهای جاسوسی کنکور را در بدن کار گذاشتند/ داوطلبان کانالهای تقلب را ترک کنند
کنکوریها اضطراب نداشته باشند/ فرصت جبران وجود دارد
فهرست دانشگاههای خارج از کشور مورد تایید وزارت بهداشت اعلام شد
نتایج اولیه کنکور ۱۴۰۳ نیمه مرداد اعلام می شود
اختصاص 10 امتیاز رتبهبندی به 5709 دانشجومعلم دانشگاه فرهنگیان
کتاب «اُمّ علاء» در نمایشگاه کتاب عرضه میشود
تمهیدات لازم برای کنکور ۱۴۰۳ اندیشیده شد
رقابت کنکور ۱۴۰۳ با آزمون علوم ریاضی و علوم انسانی آغاز شد
جزییات آزمون اختصاصی پذیرش دانشجو – معلم در کنکور ۱۴۰۳
اینترنت در زمان برگزاری نوبت اول کنکور ۱۴۰۳ قطع نمیشود
مراسم تقدیر از دست اندرکاران جشنواره جایزه ملی ثریا برگزار شد
60 درصد پروژهای مدرسهسازی در حال ساخت با مشارکت مردم است
منتخبین فرهنگی مجلس حضور در کمیسیون آموزش را در اولویت قرار دهند
مراقبت کنید تا اخلال و مشکلی در برگزاری کنکور سراسری رخ ندهد
ایجاد زیرساخت هوشمند رصد رشته مقاطع و رشته محلهای علوم پزشکی
پیگیر اجرای هدفمندسازی یارانههای دانشجویی در سال جدید هستیم
بیش از ۸ هزار عضو هیات علمی خانم در دانشگاهها فعالیت میکنند
ساعت ۱۲ امشب آخرین فرصت دریافت کارت ورود به جلسه کنکور ۱۴۰۳
نسلکُشی در فلسطین قلب همه بشریت را به درد آورده است
خبر خوش وزیر علوم برای اعضای هیأت علمی در شرف بازنشستگی
مراد صحرایی : ۱۰۰۰ هنرستان جدید در کشور ساخته می شود
از موج متلاطم بیثباتی مدیریتی تا بودجه دولتی؛ دلایل عدم اجرای ناکافی سندتحول بنیادین
پژوهشهای چراغ خاموش امنیت ایران را رقم زد
تظاهرات دانشجویان آرژانتین در پی کاهش ارائه آموزش عالی دولتی
کتابی که برای آشنایی با افغانستانیها باید خوانده شود
رییس سازمان بسیج اساتید: ۵۰ بسته سیاستی به مسئولان ارائه شد
پویش سلامت دهان و دندان ۱۷ تا ۱۹ اردیبهشت برگزار میشود
آییننامه مدرسه تراز سند تحول بنیادین نهایی شده است
امضای تفاهمنامه فیمابین وزارت آموزشوپرورش و سازمان نظام پزشکی کشور
آخرین محور رویداد من یک دانشآموزم با نام «امام مهربانی کلید خورد
ثبت سفارش کتابهای درسی آغاز شد
فراخوان ششمین دوسالانه بینالمللی کارتون کتاب منتشر شد
ورود مسافر و مهتاب با فرقه خودبینان به کتابفروشیها
امروز، آخرین مهلت توزیع کارت کنکور/ آغاز رقابت داوطلبان از فردا
آکادمی ورزش و تندرستی دانشگاه علامهطباطبائی راهاندازی شد
کنترل دانشجویان حامی فلسطین به شهردار نیویورک رسید
هشدار پلیس فتا به کنکوریها درباره تبلیغات فروش سوالات کنکور و تجهیزات تقلب
مجموعه شعر طنز دیزی در پنت هاوس منتشر شد
دانشمندان قلب ماه را دیدند+عکس
دانشگاه علامهطباطبایی میزبان ۱۵ هزار و ۳۰۵ داوطلب کنکور سراسری
انقلابی بزرگ در صنعت ترانزیت و موتورهای دیزلی اتفاق افتاد
هزینه نگهداری از خودروهای لوکس آمریکایی چقدر است؟
پیشفروش شنل نامرئی کننده آغاز شد+عکس
ورود قدرتمندترین گوشی نوبیا به بازار
دانشمندان تعداد جهانهای موازی را اعلام کردند
بدون نیاز به اینترنت با واتساپ فایل منتقل کنید
حمایت دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی از طرح های فرهنگی
تعلیم و تربیت اولویت اصلی شورای عالی انقلاب فرهنگی است
جذب هیات علمی با مدرک دکتری در دانشگاه فنی و حرفه ای لغو شد
نتیجه آزمون سازمان راهداری اعلام شد
نحوه محاسبه شهریه مدارس از راه دور
سهم دانشآموزان مناطق محروم برای ورود به مدارس خاص باید بیشتر شود
مهلت ثبتنام آزمون سنجش شایستگیهای فنی وحرفهایها تا نهم اردیبهشت
آغاز پذیرش دانشجوی دکتری بدون آزمون در دانشگاه آزاد
هیچ دانشگاهی محدودیتی را برای جذب اساتید ایجاد نمیکند
جشنواره امامت و مهدویت در دانشگاه آزاد اسلامی برگزار می شود
نتایج آزمون جشنواره سراسری قرآن و عترت (ع) دانشجویان اعلام شد
لغو جایزه انجمن قلم آمریکا» در پی تحریم نویسندگان
برخی اختیارات را باید به مدارس تفویض کنیم
زندهگیری مار افعی در یک مدرسه
آغاز ثبت سفارش کتابهای درسی سال تحصیلی جدید
سخنان شهید بهشتی درباره نماز در بیست و هفت جمله منتشر شد
مواجههای نامتعارف با منطق هگل در کتابفروشیها
دانشجویان سراسر کشور به المپیاد ورزشهای فناورانه دعوت شدند
بررسی تأثیرپذیری الکترومغناطیسی تقویت کنندههای توان کاربردی در تجهیزات مخابراتی
اقدامات دانشگاه جامع در راستای گسترش عفاف و حجاب
تغییر شیوهنامه صلاحیت علمی اساتید دانشگاههای علوم پزشکی
آمار داوطلبان کنکور به تفکیک استانها اعلام شد
کدام واحدهای دانشگاه آزاد در زمان برگزاری کنکور تعطیل هستند؟
کاهش رغبت پسران به دانشگاه؛ شخصیت کاریکاتوری آموزش عالی یا افزایش مهارتمحوری؟
بن سلمان از ساخت پروژه بلندپروازانهاش منصرف شد
یک صفحه جدید به واتساپ اضافه میشود+عکس
پیشفروش شنل نامرئی کننده آغاز شد+عکس
نمونه ایرانی پدافند ضدهوایی که مشابه روسی است+عکس
دانشمندان قلب ماه را دیدند+عکس
ناسا برای بازگشت از سیاره سرخ دست به دامن ایلان ماسک شد
سیاره بیگانه بنفش رنگ میزبان بیگانگان فضایی
رونمایی از سریعترین مرسدس بنز AMG+عکس
ورود قدرتمندترین گوشی نوبیا به بازار
رفع مشکل بزرگ آیفون که سال ها ذهن کاربران را مشغول کرده بود+عکس
انقلابی بزرگ در صنعت ترانزیت و موتورهای دیزلی اتفاق افتاد
باتری این ریزسیاهچاله فضایی میتواند انرژی چند نسل یک خانواده را تامین کند
قدرتمندترین پهپاد ایرانی که در اوکراین معروف شده+عکس
برای اولین بار اشعه ایکس برآمده از اتمها کشف شد
علت فیلتر دسکورد اعلام شد
اخراج کارگران تسلا و پرداخت پاداش هنگفت به ایلان ماسک
هزینه نگهداری از خودروهای لوکس آمریکایی چقدر است؟
چین جنگندههای رادارگریز F۲۲ آمریکا را فلج کرد+عکس
پدافند ضدهوایی ایران که شبیه اس ۳۰۰ روسیه است+عکس
جاسوس همهفن حریف اوکراینیها که در جنگ با روسیه به کمکشان میآید
سعدی سخنگوی بینالمللی فرهنگ ایران است
رئیس دانشگاه علم و صنعت ایران استعفاء کرد
سریع ترین موشکهای مافوق صوت در سال ۲۰۲۴ معرفی شدند+عکس
نتایج اولیه آزمون استخدامی آموزش و پرورش اعلام شد
مهلت ثبت نام در آزمون فلوشیپ پزشکی سال ۱۴۰۳ دوباره تمدید شد
ورود «مهمان سرزده» به کتابفروشیها/یکقصه تصویری برای کودکان
چاپ پنجمین جلد مجموعه تاریخ ایرانزمین درباره طاهریان و آل بویه
دوربین بامزهای که بدون عکس گرفتن شما را شگفت زده میکند+عکس
ثبتنام وام شهریه آغاز شد
افزایش پژوهانه اساتید برتر واحد علوم تحقیقات
نظراتی که حاوی توهین یا افترا به اشخاص ،قومیت ها ،عقاید دیگران باشد و یا با قوانین کشور وآموزه های دینی مغایرت داشته باشد منتشر نخواهد شد - لطفاً نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.