محمدحسین ساعی درباره رشد و مرجعیت علمی در دوران‌های مختلف تاریخی اظهار کرد: ریشه اصلی رشد یا مرجعیت علمی به یک امر روانشناسی اجتماعی به نام خودباوری برمی‌گردد و برای اینکه مشخص شود جامعه‌ای با رشد علمی مواجه هست یا نه، باید دید که نخبگان و روح جمعی جامعه چقدر خودباور هستند.

وی افزود: اگر خودباور تشخیص داده شود می‌توان دریافت که آن جامعه در مسیر رشد علمی قرار دارد. دلیلی که باعث شد در دوران قاجار و پهلوی رشد علمی نداشته باشیم همین خلاء خودباوری بود.

ساعی به مفهومی به معنای تعهد اجتماعی به کشور یا سرزمین اشاره کرد و ادامه داد: متاسفانه فضای خیانت آلود، ضد ملی، ضد تاریخی در دوران قاجار و پهلوی در میان نخبگان دیده می‌شد البته شخصیت‌های نخبه‌ای هم وجود داشتند اما نهادی وجود نداشت که پیشرفت علمی را دنبال کند، اما با پیروزی انقلاب اسلامی هر دوی اینها بازسازی شدند و بررسی‌ها نشان می‌دهد که میزانی از خودباوری در میان جوانان ایجاد شد که از ۴۰۰ سال قبل بی‌سابقه بود.

رییس دانشگاه سوره بیان کرد: اگر دوره شروع پیشرفت علمی را قرن‌ها پیش در نظر بگیریم باید به این موضوع توجه داشته باشیم که شتاب رشد علمی در دوران مختلف چقدر بوده است زیرا اگر همان شتاب رشد علمی تاکنون ادامه می‌یافت باید خیلی عقب‌تر از جایگاه امروزمان می‌بودیم. خوشبختانه انقلاب اسلامی سبب شد که اکنون رشدها خیلی بیشتر شود.

وی افزود: انقلاب اسلامی با رشد بی‌سابقه خودباوری در میان جوانان باعث شد که امروز بسیاری از جوانان به ما می‌توانیم معتقد باشند و دسترسی به هر دانشی از هوش مصنوعی تا کوانتوم را در دسترس بدانند.

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی عامل دیگر رشد علمی کشور را وجود انسان‌های صالحی دانست که مدیریت دانش در کشور را برعهده گرفتند و گفت: این افراد زمینه‌ای ایجاد کردند که به لحاظ ساختاری جهش زیادی در جذب هیئت علمی، دانشجو و انجام تحقیقات صورت گیرد، این رشد را بسیاری از نهادهای علم‌سنجی بین‌المللی نیز پذیرفته‌اند و به آن اذعان دارند.

ساعی خاطرنشان کرد: در سالهای ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۷ در رشد علمی رتبه اول جهان را داشتیم و هم اکنون اساتید متعدد یک درصد و دو درصد برتر جهان را در کشور داریم. رشد علمی در بسیاری از حوزه‌ها به بیش از ۵۰ درصد رسیده است و در برخی از حوزه‌های امنیتی و هسته‌ای رشد بیشتری را نیز تجربه کرده‌ایم.

وی درباره تاثیر رشد علم در زندگی مردم گفت: همانطور که اشاره شد ریشه رشد علمی خودباوری و وجود انسان‌های باکفایت و صالح است، آنجایی که این دو مولفه را داشتیم علم به جامعه کمک کرده است، مثلا اقتدار ایران در حوزه نظامی بر کسی پوشیده نیست، دشمنان ما نیز به این امر اذعان دارند، این پیشرفت همان نمونه حضور علم در زندگی مردم است اما در آن حوزه هایی که خودباوری کافی نداشتیم عقب‌ماندگی داریم.
ساعی درباره تأثیر جایزه مصطفی(ص) در پیشرفت علمی کشور ادامه داد: اعتماد به نفس ملی و تمدنی برای محقق کردن تمدن نوین اسلامی مهم است. رشد علمی در جهان مبتنی بر افراد نیست، باید تک تک افراد به سازمانی متصل شوند تا یک جریان و شبکه ایجاد شود. شبکه می‌تواند تولید علم داشته باشد، تحقیقات نشان می‌دهد یک چهارم تولید علم جهان مبتنی بر دیپلماسی علمی و مشارکت کشورهاست.

به گفته وی، جایزه مصطفی(ص) نیز می‌تواند شبکه‌ای از افراد نخبه را ایجاد کند، شبکه‌ای که مبتنی بر مرجعیت علمی است البته کشوری می‌تواند مرکز مرجعیت علمی باشد که خود اعتبار لازم را داشته باشد. جایزه مصطفی(ص) جزء جوانترین جایزه‌های علمی جهان است اما تأثیرگذاری خوبی دارد. با این حال برای موفقیت باید زیرساخت‌های لازم برای رشد علم را ایجاد کنیم.

ساعی با بیان اینکه کشورهای اسلامی و مجلات معتبر بین المللی جایزه مصطفی(ص) را به عنوان نوبل اسلامی می‌شناسند، ادامه داد: امسال بیش از ۲۶۰۰ پرونده به دبیرخانه جایزه مصطفی ارسال شد که همگی این پرونده‌ها از دانشمندان رده یک جهان بودند.

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی درباره سخنان رهبر انقلاب در خصوص مرجعیت علمی مبنی بر اینکه «باید پیشرفت ما به شکلی باشد که تا پنجاه سال بعد اگر کسی خواست به تازه‌های علمی دنیا دست پیدا کند مجبور باشد فارسی یاد بگیرد»، گفت: اصل جمله مقام معظم رهبری همان بحث خودباوری است، جامعه باید باور داشته باشد تا به آینده مطلوب دست یابد، آینده‌ای که در ذهن ایجاد نشود امکان بروز ندارد. باید تصویر در ذهن جامعه ایجاد شود ایشان تلاش می‌کنند که آن تصویر آینده را در ذهن جامعه ایجاد کنند. اگر ما نتوانیم آن تصویر آینده روشن را در ذهن جوانان و نوجوانان جامعه ایجاد کنیم به مرجعیت علمی دست نمی‌یابیم.

وی گفت:‌ متاسفانه مقداری از این تصویر دچار آفت شده و در یک دهه گذشته رشد علمی کاهش پیدا است، به نظر می‌رسد که میزان خودباوری جوانان کم شده است زیرا افرادی می‌خواهند ریشه‌های خودباوری را بخشکانند، متاسفانه برخی رسانه‌ها نیز به صورت مفصل جریانات منفی را پوشش می‌دهند اما به اندازه کافی موفقیت‌ها را منعکس نمی‌کنند.

رئیس دانشگاه سوره بیان کرد: در موقعیت کنونی نخبگان وظیفه تاریخی و ملی دارند زیرا در دوران مهمی به سر می‌بریم و آیندگان ما را قضاوت خواهند کرد نخبگان باید با دقت بیشتری به این فضا نگاه کنند و خود را در مسیر مرجعیت علمی قرار دهند.

وی ادامه داد:‌ جمهوری اسلامی فشار همه جانبه‌ای را تجربه می‌کند که در طول تاریخ هیچ کشور آن را تجربه نکرده است اما ایران ایستاده و پیشرفت خود را طی می‌کند. اگر خودباوری و نیروهای صالح در کشور بیشتر بودند، قطعا نتیجه بهتری می‌گرفتیم.
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی با اشاره به نظرسنجی از مردم درباره مشاغل مختلف اظهار کرد: درصد زیادی از مردم برای استادان و دانشمندان شأن بالایی قائل هستند و بر مبنای نتیجه نظرسنجی این شأن اختلاف معناداری با سایر مشاغل دارد، اما اینکه چرا در عمل این موضوع خودش را نشان نمی‌دهد به این دلیل است که موفق نشدیم پاداش مالی حل مسئله دانشمندان را به آنها پرداخت کنیم.

وی افزود: اگر دانشمندی زنجیره‌ای از مشکلات را حل می‌کند که مشخصا مبلغی به سود کشور است، باید درصدی از این سود به دانشمند اختصاص یابد، در این باره سازوکار روشنی در کشور وجود ندارد. این در حالیست که در خیلی از کشورها تا حد زیادی این مشکل حل شده و اگر دانشمندان اختراع داشته باشند از مزایای آن منتفع می شوند.

ساعی درباره آینده رشد علمی و مرجعیت علمی با تاکید بر اینکه در این عرصه فرصت‌ها و تهدیدهای بزرگی وجود دارد، گفت: هیچ وقت در تاریخ ایران این میزان از دانشمندان متعهد را نداشتیم، بسیاری از اینها جوان هستند، اگر زیرساخت لازم فراهم شود جهش علمی عجیبی در کشور اتفاق می‌افتد. در عین حال تهدیدهایی نیز وجود دارد اگر دولتمردان تکالیف خود را نسبت به رشد علمی انجام ندهند و زیرساختهای علمی را ایجاد نکنند سقوط خواهیم کرد زیرا در نقطه عطف علمی قرار داریم.

منبع : عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی