کد خبر: 158755
ف
پنجاه و هشت سال پیش در چنین روزی فروغ فرخزاد در یک سانحه رانندگی درگذشت تا عمر شاعری که روشنایی‌بخش شعر مدرن فارسی بود به پایان برسد.

به گزارش ثریا - تیتر روزنامه، خبر کوتاهی بود: «فروغ فرخزاد شاعره معروف کشته شد». فروغ، ساعت ۴:۳۰ عصر دوشنبه ۲۴ بهمن‌ماه سال ۱۳۴۵ خورشیدی در یکی از خیابان‌های دروس، برای تصادف نکردن با اتومبیل مهدکودک، فرمان جیپ را چرخاند و از مسیر منحرف شد، به بیرون ماشین پرتاب شد و در ۳۲ سالگی درگذشت.

فروغ‌الزمان فرخ‌زاد (زاده ۸ دی ۱۳۱۳ در تهران – درگذشته ۲۴ بهمن ۱۳۴۵ در تهران) شاعر، نویسنده، کارگردان و هنرمند ایرانی بود که به‌عنوان یکی از پیشگامان شعر معاصر فارسی شناخته می‌شود. او با اشعار صریح و جسورانه‌اش درباره عشق، زنانگی و مسائل اجتماعی، تحولی بزرگ در ادبیات فارسی ایجاد کرد.

زندگی شخصی فروغ موضوعی است که نمی‌شود درباره‌اش سخن نگفت، بازتاب تجربه‌های کودکی و خانوادگی در اشعارش بسیار زیاد است. او در خانواده‌ای متوسط و نظامی در تهران به دنیا آمد. پدرش، محمد باقر فرخ‌زاد، نظامی سختگیری بود که عضو بریگاد قزاق شده بود و به درجه سرهنگی رسیده بود. مادرش، توران وزیری‌تبار، زنی فرهیخته و اهل ادب و البته سخت‌گیر. فروغ در نوجوانی به شعر علاقه‌مند شد و خیلی زود در ۱۶ سالگی با پرویز شاپور، نویسنده و طنزپرداز _که نسبتی هم با پدرش داشت_ ازدواج کرد. از این ازدواج یک پسر به نام کامیار به جا ماند، هرچند چندان دوام نیاورد و پس از جدایی، فرزند پیش پدر ماند و فروغ به طور جدی‌تر به شعر و هنر پرداخت. او سال‌ها از دیدن پسرش منع شد که ضربه سختی به روحیه‌اش وارد کرد. پس از جدایی به خانه پدرش برگشت؛ امّا آنطور که خواهرش گفته است پدرشان او را از خانه راند، و سه ماه طول کشید تا دوباره بپذیردش.

 

از اینجای زندگی با وجود دشواری‌ها و ناملایمات رشد فروغ آغاز شد. آشنایی و همنشینی‌اش با طوسی حائری (همسر سابق احمد شاملو)، چاپ اولین مجموعۀ شعرش (۱۳۳۱) با نامِ اسیر و با مقدّمه‌ای از شجاع‌الدّین شفا و ۴ سال بعد دومین دفتر شعر به نام دیوار، سفر به اروپا و آموختن زبان‌های ایتالیایی و آلمانی، انتشار سومین دفتر شعر به نام عصیان، آشنایی با سهراب سپهری و ابراهیم گلستان و تجربه ترجمه و نقاشی و نویسندگی و فیلمسازی و بازیگری تئاتر و… باعث شکوفایی فروغ شد.

از حوالی سال ۱۳۳۷ که فروغ در سازمان فیلم گلستان آغاز به کار کرد، تا سال ۱۳۴۱ که اولین فیلمش را به سفارش روزنامه کیهان ساخت، کارهای مختلفی را در عرصه فیلم‌سازی تجربه کرد: ماشین‌نویسی و بایگانی اسناد و اطلاعات سینمایی، تقسیم‌بندی و ثبت کردن مشخصات نماهای فیلم‌های مستند، همکاری در تدوین، تقسیم‌بندی نماها و ثبت مشخصات حلقه‌های فیلم و…. فروغ در فاصله سال‌های ۱۳۳۷ تا ۱۳۴۱ در تهیه سری فیلم‌های چشم‌اندازها مشارکت کرد. از جمله، در سال ۱۳۴۰ به همراه ابراهیم گلستان و سلیمان میناسیان به آبادان رفت تا صحنه‌های مربوط به فیلم چشم‌انداز آب و آتش را فیلم‌برداری کنند. یک بار در تابستان ۱۳۳۸ و یک بار هم در سال ۱۳۴۰ به انگلیس اعزام شد تا در دوره‌های آموزشی مربوط به تهیه و تدوین فیلم مستند شرکت کند. فیلم کوتاه «خواستگاری» هم محصول همین دوره است و فروغ در آن هم بازی کرد و هم دستیار کارگردان بود.

این تجربه‌ها منجر به ساخت فیلم «خانه سیاه است» شد. او تابستان سال ۱۳۴۱ به تبریز و جذامخانه باباباغی رفت و بعد از آشنایی با وضع جذامیان و محیط زندگی آنها، کار فیلمبرداری را آغاز کرد که ۱۲ روز طول کشید. این فیلم برای نخستین بار در سی‌ام بهمن ۱۳۴۱ در هشتاد و دومین جلسه کانون فیلم به نمایش درآمد، و در جشنواره فیلم اوبرهاوزن در آلمان غربی به عنوان بهترین فیلم مستند انتخاب شد. فروغ همین روزها پسری به نام حسین منصوری را به فرزندی پذیرفت. شاید به خاطر شباهتش با کامیار، یا جمله‌ای که وقت فیلمبرداری گفته بود، وقتی آموزگار جذام‌خانه به حسین می‌گوید: «تو اسم چند تا چیز قشنگ را بگو!» و او پاسخ می‌دهد: «ماه، خورشید، گل، بازی.»

 

نمایی از فیلم خانه سیاه است

دی ماه ۱۳۴۲، فروغ در نمایشنامه شش شخصیت در جستجوی نویسنده اثر لوئیجی پیراندللو به ترجمه و کارگردانی پری صابری بازی کرد و همبازی مسعود فقیه، پرویز فنی‌زاده و پرویز پورحسینی شد. سال بعد، در فیلم خشت و آینه به کارگردانی ابراهیم گلستان، در دو سکانس کوتاه بازی کرد. تجربه فیلمسازی و آشنایی با زبان تصویر اشعار او را غنی‌تر کرد و دوره دوم شعرش آغاز شد. دو دفتر بعدی شعرش یعنی تولدی دیگر و ایمان بیاوریم به آغاز فصل سرد _که بعد از مرگش منتشر شد_ حاصل این دوران عمر او و عبور از تلاطم‌هایی بود که بی‌پایان می‌نمود.

زبان صریح و ساده شعر او، تقیّدش به وزن در اشعارش، ترکیبات بدیع و تشبیهات تازه، جسارتش در تجربه‌ها و بیان احساسات شخصی، نوآوری‌اش در مضامین شعری خیال‌انگیز و واقعی از او شاعری پیشرو و برجسته ساخت؛ که طبعاً مخالفان پرشور و موافقانی سرسخت دارد. او در پاسخ غزلی از سایه (امیرهوشنگ ابتهاج) «امشب به قصّه‌ی دل من گوش می‌کنی / ‏‬ فردا مرا چو قصّه فراموش می‌کنی» و در رقابتی که برای سرودن شعر در جواب او بین شُعرا آغاز شده بود این غزل را سرود:

چون سنگ‌ها صدای مرا گوش می‌کنی،

سنگیّ و ناشنیده فراموش می‌کنی

رگبار نوبهاری و خواب دریچه را،

از ضربه‌های وسوسه مغشوش می‌کنی

دست مرا، که ساقۀ سبز نوازش است

با برگ‌های مرده هماغوش می‌کنی

ای ماهی طلایی مرداب خون من،

خوش باد مستی‌ات که مرا نوش می‌کنی

تو دره‌ی بنفش غروبی که روز را،

بر سینه می‌فشاری و خاموش می‌کنی

در سایه‌ها فروغ تو بنشست و رنگ باخت

او را به سایه از چه سیه پوش می‌کنی؟

شعرهای سپید فروغ _در دو دفتر آخر بخصوص_ جزو تأثیر گذارترین اشعار معاصر است، تا جایی که عبارت‌هایی از آنها تبدیل به مَثَل شده است؛ مانند: پرواز را به خاطر بسپار، پرنده مردنی است. یا این بندها:

به آفتاب سلامی دوباره خواهم داد

به جویبار که در من جاری بود

به ابرها که فکرهای طویلم بودند

به رشد دردناک سپیدارهای باغ که با من

از فصل‌های خشک گذر می‌کردند

به دسته‌های کلاغان

که عطر مزرعه‌های شبانه را

برای من به هدیه می‌آوردند

به مادرم که در آئینه زندگی می‌کرد

و شکل پیری من بود

و به زمین، که شهوت تکرار من، درون ملتهبش را

از تخمه‌های سبز می‌انباشت سلامی دوباره خواهم داد

می آیم، می آیم، می آیم

با گیسویم: ادامه بوهای زیر خاک

با چشم‌هایم: تجربه‌های غلیظ تاریکی

با بوته‌ها که چیده‌ام از بیشه‌های آن سوی دیوار

می‌آیم، می‌آیم، می‌آیم

و آستانه پر از عشق می‌شود

و من در آستانه به آنها که دوست می‌دارند

و دختری که هنوز آنجا،

در آستانه پرعشق ایستاده، سلامی دوباره خواهم داد…

شعر فروغ فرخ‌زاد به دلیل صراحت، جسارت و بیان احساسات زنانه شهرت دارد، او در اشعارش به موضوعاتی مانند عشق، تنهایی، مرگ و مسائل اجتماعی پرداخت. فروغ فرخ‌زاد به‌عنوان یکی از تأثیرگذارترین شاعران معاصر ایران شناخته می‌شود. اشعار او نه تنها در ایران، بلکه در سطح جهانی نیز مورد توجه قرار گرفته و به زبان‌های مختلف ترجمه شده است. او در میان زنان شاعر معاصر ایران، نمادی از زن مدرن و جسور ادبیات فارسی است و آثارش همچنان الهام‌بخش بسیاری از شاعران و هنرمندان است و امروز _بیش از نیم قرن بعد از مرگش_ نمی‌توان تأثیر او را بر شعر و ادبیات فارسی نادیده گرفت.

درگذشت پری کوچک غمگین

عمر فروغ اما به اندازه شعرش پرفروغ نبود. دو سال بعد، ساعت ۴:۳۰ عصر سرد دوشنبه ۲۴ بهمن در یکی از خیابان‌های محله دروس، برای تصادف نکردن با اتومبیل مهدکودک، فرمان جیپ را چرخاند و از مسیر منحرف شد و… پری کوچک غمگین در ۳۲ سالگی درگذشت. چهارشنبه ۲۶ بهمن‌ماه پیکرش را در امامزاده اسماعیل قلهک شستند و به ظهیرالدّوله بردند و با حضور خانواده، دوستان و علاقه‌مندانش و بزرگانی مانند صادق چوبک، ابوالقاسم انجوی شیرازی، جلال آل‌احمد، مهدی اخوان ثالث، احمد شاملو، هوشنگ ابتهاج، سیاوش کسرایی، بهرام بیضایی، نجف دریابندری، احمدرضا احمدی و بسیاری دیگر از هنرمندان و نویسندگان به‌خاک سپردند.

شاید اگر فروغ این اقبال را داشت و داشتیم که بیشتر زندگی می‌کرد، هم اشعار بیشتری از او می‌خواندیم و هم آثار تصویری بیشتری می‌دیدیم. هرچند بعد از او به قول مرحوم محمدعلی بهمنی شب‌های شعرخوانی (ما) بی فروغ نیست؛ حتی اگر شعری از فروغ خواند


مرتبط ها
ارسال نظر
chapta
حداکثر تعداد کاراکتر نظر 200 ميياشد .
نظراتی که حاوی توهین یا افترا به اشخاص ،قومیت ها ،عقاید دیگران باشد و یا با قوانین کشور وآموزه های دینی مغایرت داشته باشد منتشر نخواهد شد - لطفاً نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.

گامی در مسیر توسعه شبکه ملی اطلاعات امن و پایدار

کشف نوع جدیدی از سلول استخوان‌خوار در مارهای پیتون!

تصویربرداری بی‌سابقه از ذرات نوری در نانولوله‌های کربنی

اختراعی که قوانین فیزیک را دور می‌زند: گرم باش، سرد باش اما دیده نشو

درمان سینوزیت با ربات‌های نانویی؛ بی‌نیاز از جراحی

تشریح آخرین وضعیت مرجان‌های ایران

چرا افراد باهوش‌ تصمیمات بهتری می‌گیرند؟

عکس روز ناسا از سحابی سه‌تکه

صفحه تجربیات به پنل فرهنگی در پنجره واحد خدمات الکترونیک آموزش و پرورش اضافه شد

جهش آماری ثبت نام پایه اول

احصای لیست تجهیزات مورد نیاز مدارس در حال ساخت

آغاز فعالیت پایگاه‌های تابستانه اوقات فراغت دانش آموزان/ برنامه‌ریزی سناریوهای مختلف برای شرایط متفاوت

مصرف لبنیات غیرپاستوریزه از علل شایع ابتلای انسان به تب‌مالت

ارزش سازنده استارشیپ به ۴۰۰ میلیارد دلار می‌رسد

کشف یک متحد جدید برای مبارزه با تغییرات اقلیمی

بخش ایران IEEE برترین بخش جهانی سال ۲۰۲۵ شد

سامسونگ برای پیشرفت در فناوری پزشکی پوشیدنی یک شرکت می‌خرد

برگزاری ۱۱ آزمون‌ گروه علوم پزشکی در مردادماه امسال

میراث شهید طهرانچی: تحول در جذب و ارتقای استادان

اولویت تجهیز با مدارس عشایری و روستایی چندپایه است

گردوغبار با این فناوری تصفیه می‌شود

کنترل حرفه‌ای پهپاد با دستکش‌!

وقتی سلول‌های کشنده به ناجی تبدیل می‌شوند

رونمایی از اولین توربین‌های ضربه‌ای ۵۰۰ مگاواتی جهان

طراحی گوشی تاشو سه‌مرحله‌ای سامسونگ فاش شد

اوپو A۱۷؛ رقیب گوشی‌های اقتصادی در بازار موبایل

مدارس شهر تهران در طول هفته خدمات آموزشی ارائه می‌دهند

نوار قلب جیبی؛ دستگاهی به اندازه یک کارت بانکی!

طرح ملی ایران دیجیتال در اجلاس جهانی به عنوان پروژه برتر برگزیده شد

اطلاعیه درباره پایش و ارزیابی عملکرد مدارس در فرآیند ثبت‌نام

بهسازی و شاداب سازی ۱۱۰ هزار کلاس درس

فعالیت کلاسهای مجازی پایگاه‌های تابستانی تا ۲۰ شهریور

تشکیل کمیته مشاوره و مددکاری اجتماعی برای ارائه خدمات به دانش آموزان و فرهنگیان آسیب‌دیده

آغاز اصلاح روش‌های آموزش و یادگیری در مدارس ابتدایی

راهکاری طبیعی برای مبارزه با قارچ پژمرده‌کننده گوجه‌فرنگی

گنبد مینا الهام‌بخش تحول در نمای شیشه‌ای/پوشش نانویی ایرانی گرما را تا ۹۰ درصد مهار می‌کند

ضرورت پوشش حرارتی نماهای شیشه‌ای برای ساختمان‌ها

استفاده از سوسک‌های سایبورگ برای زنده‌یابی در بلایای طبیعی

تاکسی‌های رباتیک ویمو در راه فیلادلفیا و نیویورک

معرفی پشه‌کش لیزری با توانایی نابودی ۳۰ حشره در ثانیه

امکان ترمیم اعصاب نخاع با تزریق ژل نانویی

منوی عجیب یک پیتزافروشی در نیاوران تهران که پربازدید شد

تصاویری از قرار ملاقات مهم عراقچی در عربستان

آغاز پذیرش تکمیل ظرفیت جامعه‌الزهرا(س)

تصویر/ شهید کوچک ما که اسرائیل او را کشت

نتایج نهایی کنکور اختصاصی دانشگاه‌های افسری اعلام شد

مهلت انتخاب رشته در آزمون دستیاری تخصصی پزشکی باز هم تمدید شد

نگاهی نو به زندگی امام سجاد(ع) در شاهکار سیدجعفر شهیدی

آماده کرده‌اند چرا خیزران، پدر؟ / یا دختر یتیم خودت را بیا ببر

برگزاری ۱۱۴ محفل انس با قرآن کریم ویژه بزرگداشت شهدای قرآن

۳ پیش‌شرط اساسی برای تداوم انسجام در ایران امروز

ویژه برنامه های دهه دوم ماه محرم در شبکه قرآن سیما

چگونه امام سجاد (ع) با دعا جامعه را متحول کرد؟

سازمان ملل از نامزدی کربلا به عنوان پایتخت فرهنگ اسلامی حمایت کرد

سیره امام علی (ع) و امام صادق (ع) تلاش برای آبادانی دنیا همراه با دینداری بود

ترویج فرهنگ دعا و نیایش به مثابه ابزار تربیتی و معرفتی توسط امام سجاد (ع)

مصاحبه‌های دکتری دانشگاه آزاد از فردا شروع می‌شود

زمان بندی جدید اعتبارسنجی دانشگاه‌های خارج از کشور اعلام شد

آغاز ثبت درخواست مهمانی دانشجویان علمی کاربردی برای تابستان از ۲۱ تیر

انتشار تقویم آموزشی نیم‌سال اول و دومسال تحصیلی جدید دانشگاه شریف

جزئیات تازه درباره دریافت نحوه دریافت کارت نوبت دوم آزمون سراسری ۱۴۰۴

تحلیل ابعاد معنوی و عملی «طهارت» انسانی در پرتو قرآن و اهل بیت (ع)

استقبال دانشگاه تهران از دهه دوم محرم با مراسم «از دانشگاه تا کربلا»

خداوند خود توبه را به گناهکاران پیشنهاد می‌کند؛ گناهانی که حسنه می شوند

جزئیات پذیرش کاردانی فنی‌حرفه‌ای اعلام شد

ردیف استخدامی ۳۳۹ نفر از متقاضیان جذب تعیین تکلیف شد

فراخوان جذب هیئت علمی دانشگاه آزاد درحال نهایی شدن

حباب‌های یخ به پیام‌رسان‌های جدید بدل شدند!

تاثیر جالب توجه ممنوعیت گردش به چپ بر حجم ترافیک

تهیه نقشه راه ملی فناوری کوانتومی با همکاری دستگاه‌ها

جکوزی یا سونا، کدام یک مزایای سلامتی بیشتری دارد؟

ماهواره آمریکایی هر ۲۰ دقیقه یکبار زمین را رصد می‌کند

بهترین نقطه برای زندگی انسان‌ها روی مریخ کجاست؟

جلوه ترسناک صاعقه‌ از نگاه فضانورد ناسا

کشف نشانه‌ای جدید از وجود حیات در مریخ

زیاد خوردن لبنیات، کابوس شبانه می‌آورد

مغز انسان در پیری هم عصب می‌سازد

ترامپ اعلام کرد: مذاکرات برای فروش تیک تاک آغاز می شود

ضعف و قوت شبکه ملی اطلاعات در جنگ اخیر؛ فرماندهی سایبری باید تقویت شود

جزئیات ترم تابستانی دانشگاه فرهنگیان اعلام شد

تصویر/ شهید کوچک ما که اسرائیل او را کشت

تصویر/ وقتی آقا گفت: ای ایران» بخوان

پاسخ به یک شبهه/ چرا امام حسین (ع) در روز عاشورا طلب باران نکرد؟

وقایع روز عاشورا به تفکیک ساعت و مقتل‌های معتبر

سازمان ملل از نامزدی کربلا به عنوان پایتخت فرهنگ اسلامی حمایت کرد

نگاهی به زندگی عباس (ع)‌علمدار لشکر سیدالشهدا و محافظ خیام

خداوند خود توبه را به گناهکاران پیشنهاد می‌کند؛ گناهانی که حسنه می شوند

اشعار خواندنی شاعر قرن پنج هجری درباره حضرت علی‌اکبر(ع) و عاشورا

آماده کرده‌اند چرا خیزران، پدر؟ / یا دختر یتیم خودت را بیا ببر

تحلیل ابعاد معنوی و عملی «طهارت» انسانی در پرتو قرآن و اهل بیت (ع)

استقبال دانشگاه تهران از دهه دوم محرم با مراسم «از دانشگاه تا کربلا»

سیره امام علی (ع) و امام صادق (ع) تلاش برای آبادانی دنیا همراه با دینداری بود

چگونه امام سجاد (ع) با دعا جامعه را متحول کرد؟

منظومه «ظهر روز دهم» یک اثر ادبی بی‌نظیر برای نوجوانان

فرهمندپور: اعتماد، حلقه اساسی زنجیره ولایت است/ غفلت و گناه آگاهانه، راه بازگشت را سخت‌تر می‌کند

مدینه فاضله نیازمند تحقق فضائل اخلاقی است

نگاهی نو به زندگی امام سجاد(ع) در شاهکار سیدجعفر شهیدی

واقعه عاشورا حماسه‌ای مبارزاتی و غنی از معارف اخلاقی و تربیتی است

ویژه برنامه های دهه دوم ماه محرم در شبکه قرآن سیما

برگزاری ۱۱۴ محفل انس با قرآن کریم ویژه بزرگداشت شهدای قرآن

ترویج فرهنگ دعا و نیایش به مثابه ابزار تربیتی و معرفتی توسط امام سجاد (ع)

اعلام جزئیات پذیرش دانشجو در دوره دکتری استاد محور دانشگاه تهران

پیگیری استفاده از ظرفیت‌های شورای عالی انقلاب فرهنگی برای موضوعات آموزش عالی

الزام دانشگاه‌ها به تامین اسکان اساتیدی که منزلشان آنها آسیب دیده است

ماهواره آمریکایی هر ۲۰ دقیقه یکبار زمین را رصد می‌کند

فراخوان دریافت یادداشت‌های تخصصی-علمی با موضوع تجاوز رژیم صهیونیستی به ایران

منوی عجیب یک پیتزافروشی در نیاوران تهران که پربازدید شد

تهیه نقشه راه ملی فناوری کوانتومی با همکاری دستگاه‌ها

آیا می‌توان خاطرات را پس از مرگ نگهداری کرد؟

مغز انسان در پیری هم عصب می‌سازد