کد خبر: 2124
ف
خسروپناه:
تضاد غرب مدرن با اسلام در جوهر اومانیستی مدرنیته نهفته است
انسان در اندیشه اسلامی، دارای کرامت ذاتی و اشرف مخلوقات است اما این مقام و منزلت را تنها در ذیل بندگی خداوند به دست می‌آورد.
به گزارش شبکه علمی ثریا،‌ حجت الاسلام عبدالحسین خسروپناه رئیس مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران در یادداشتی به بررسی تضادهای دیدگاهی اسلام و جهان غرب پرداخته که در ادامه آن را می خوانید:
خداگرایی یکی دیگر از مبانی توسعه کوثری است. خداگرایی که غایتش، انسان‌سازی و رشد و تعالی انسان است. این مبنا در برابر مبنای اومانیسم است که در توسعه تکاثری مطرح می‌گردد.
اومانیسم (Humanism) که در لغت به معنای انسان گرایی یا انسان‌مداری است، در معنای خاص آن، جنبشی فلسفی و ادبی است که در نیمه دوم قرن چهاردهم در ایتالیا پدید آمد و به کشورهای دیگر اروپا کشانده شد. اومانیسم فلسفه‌ای است که ارزش یا مقام انسان را ارج می نهد و او را میزان همه چیز می شناسد و سرشت انسانی و حدود و علایق طبیعت آدمی را موضوع قرار می دهد. هدف این جنبش فرهنگی آن بود که با توجه به متون کلاسیک فرهنگ باستانی یونان و روم هم چون «ویرژیل» و «هومر» نیروهای درونی انسان را شکوفا ساخته، دانش و زندگی اخلاقی و دینی انسان ها را از قیمومت کلیسا آزاد نماید.
اما اومانیسم معنای عام و متداولی نیز دارد که فراتر از یک جنبش ادبی هنری بوده، بلکه عبارت است از «یک شیوه فکری و حالتی روحی که شخصیت انسان و شکوفایی کامل وی را بر همه چیز مقدم می شمارد، و عمل موافق با این حالت و شیوه فکر». این معنای از اومانیسم، یکی از مبانی و زیرساخت‌های دنیای جدید به شمار می‌آید، و در بسیاری از فلسفه‌ها و مکاتب پس از رنسانس تا به امروز وجود داشته است، هر چند که ظهور و بروز آن در برخی مکاتب فلسفی و سیاسی نظیر پراگماتیسم، اگزیستانسیالیسم، پرسیونالیسم، مارکسیسم و لیبرالیسم بیشتر بوده است.
این مفهوم را به دشواری می توان یک مکتب خاص و مستقل مانند بقیه مکاتب فلسفی به شمار آورد، بلکه اومانیسم نگرشی پرنفوذ است که در بسیاری از آرا و نظریه های فلسفی، دینی، اخلاقی، ادبیه نری و نیز در دیدگاه‌های سیاسی، اقتصادی و اجتماعی مغرب زمین، از رنسانس به این سو ریشه دوانده است.
بر این اساس عصر جدید یا عصر مدرن که از حدود نیمه قرن چهاردهم میلادی به بعد ظهور کرده است، دوران اومانیسم به معنای بشرمداری یا انسان سالاری نامیده می‌شود. در این دوره، مفهوم نفسانی بشر به عنوان مدار و معیار همه امور در نظر گرفته می‌شود.
در عصر جدید، آدمی با نیازها و خواست‌ها و آرمانها و تمایلات ناسوتی‌اش مبنا و معیار همه چیز پنداشته میشود و به تعبیری، انسان، خدا می‌شود. مارتین فویر باخ فیلسوف آلمانی ماتریالیست قرن نوزدهم، می‌نویسد: «برای بشر، خدا همان بشر است.» مارتین هیدگر نیز در تعریف عصر جدید که دوران سیطره اومانیسم است، چنین مینویسد: «دورانی که ما آن را مدرن می‌خوانیم، با این حقیقت تعریف می‌شود که انسان، مرکز و ملاک تمامی موجودات است.» محوریت تمام عیار و همه جانبه انسان در تفکر اومانیستی و در حقیقت تکیه زدن انسان به جای خداوند متعال و طرد خدای متعالی دین و سنتی تا بدان حد است که ژان پل سارتر اعلام می‌دارد: «فلاسفه اومانیست برای رهایی از چنگال خداپرستی، تصور نوعی وجود متعالی را کنار نگذاشتند، بلکه صرفاً نام آن را تغییر دادند».
با توجه به آنچه گذشت، اومانیسم را در مقابل اصالت خدا به اصالت بشر نیز تعریف نموده‌اند. در اندیشه اسلامی، انسان دارای کرامت ذاتی و اشرف مخلوقات است، اما این مقام و منزلت را تنها در ذیل بندگی خداوند به دست می‌آورد؛ حال آن که در اندیشه اومانیستی، بشر اصل و مدار عالم فرض میگردد و عقل خودبنیاد بشری، مستقل از وحی به عنوان راهنما و معلم زندگی وی تعیین می‌گردد. به این دلیل، اومانیسم در مقابل خداگرایی است.
تضاد ماهوی غرب مدرن با اسلام نیز در همین جوهر اومانیستی مدرنیته نهفته است، چرا که غرب مدرن در همه شؤون و جنبه‌های خود اومانیستی و بشرانگار و از این رو، غیردینی و بلکه ضددینی است. اومانیسم، اصلی ترین شاخص تفکر و تمدن مدرن است که حقیقت آن، سیطره ساحت نفسانی وجود آدمی بر ساحت روحانی وجود وی و اسارت در چنگال نفس اماره است و با انکار بندگی خداوند به اثبات بردگی نفس اماره می‌پردازد. دموکراسی نیز صورت سیاسی اجتماعی تفکر اومانیستی است. امام(ره) با توجه به نظریه فطرت بر اصل خدامحوری تأکید می‌ورزد و آن را مبنای توسعه کوثری قرار می‌دهد.

مرتبط ها
ارسال نظر
حداکثر تعداد کاراکتر نظر 200 ميياشد .
نظراتی که حاوی توهین یا افترا به اشخاص ،قومیت ها ،عقاید دیگران باشد و یا با قوانین کشور وآموزه های دینی مغایرت داشته باشد منتشر نخواهد شد - لطفاً نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.

ورود مدل قوی‌تر خودروی هونگچی به ایران+عکس

فضانورد زن بهتر هستند یا فضانوردان مرد؟

اعمال روز عید قربان چیست؟

جزییات تکمیل ظرفیت آزمون دستیاری فوق تخصصی پزشکی اعلام شد

نامه رهبر انقلاب به دانشجویان آمریکا در راستای جنگ روایت‌هاست

دانشگاه‌ها شرایط جذب هیات علمی فناور را اعلام کنند

واحد درسی هوش مصنوعی و تحول دیجیتال در دانشگاه‌ها ارائه می‌شود

سی و سومین نشست شورای آموزش داروسازی و تخصصی برگزار شد

دومین شب خاطره موزه ملی دفاع مقدس برگزار می‌شود

جزئیات مصاحبه دکتری تخصصی دانشگاه تهران اعلام شد

‌بزرگترین اردوگاه دانش‌آموزی زمستانی در چابهار احداث می‌شود‌

شهریه مدارس غیردولتی بین 10 تا 80 میلیون تومان‌؛ شهریه نیم‌درصد مدارس بعدا اعلام می‌شود

بودجه دفتر توسعه عدالت آموزشی و آموزش عشایر 44 برابر شد

نگاهی به سوابق دانشگاهی نامزدهای چهاردهمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری

مراحل چهارگانه سنجش و ارزیابی پذیرفته شدگان آموزش و پرورش اعلام شد

امروز، آخرین مهلت مصاحبه علمی دکتری در دانشگاه شریف

روایت پرسه در لوسیل در کتابفروشی‌ها عرضه شد

کتاب جامعه شناسی سینما روانه بازار نشر شد

ویژه‌برنامه عارف مجاهد برگزار می‌شود

تمدید مهلت ششمین دوسالانه کارتون کتاب

زمان آغاز فعالیت خوابگاه دانشجویی پسرانه پردیس خودگردان شریف

دانشگاه تهران نیروی امریه جذب می‌کند

برنامه آموزشی دانشگاه خواجه نصیر برای ترم تابستان اعلام شد

زمان برگزاری آزمون زبان MSRT در مرداد ۱۴۰۳ اعلام شد

توسعه مراکز کاریابی تخصصی در مراکز آموزش علمی کاربردی استان‌ها

کسب جایزه «البرز» توسط دانشجوی دانشگاه صنعتی امیرکبیر

توسعه قراردادهای تحقیقی دانشگاه‌ها برای حل مشکلات جامعه و صنعت

رفع موانع ویزای دانشجویان بین‌الملل تا پایان برنامه هفتم توسعه

جایزه قانعی‌راد به برترین کنشگران عرصه اجتماعی تعلق می‌گیرد

لزوم حل مشکل سرانه‌های آموزشی در دولت چهاردهم

آغاز بارگذاری اسناد و مدارک پذیرفته‌شدگان آزمون دبیری از ۲۹ خرداد/ جذب نهایی ۲۴ هزار نفر

رئیس جمهور آینده برای داشتن ایران قوی باید قدردان جایگاه عالمان باشد

نقش‌آفرینی دانشگاه پیام نور در عدالت آموزش عالی و حکمرانی علمی رسانه‌ای

دیدار رییس بسیج اساتید با همسر شهید جمهور

نتایج نهایی آزمون وکالت مرکز وکلای قوه قضاییه اعلام شد

کارنامه مرحله اول آزمون استخدامی مشاغل دبیری منتشر شد

کلاهبرداران به بهانه به بهانه همستر کامبت این طور جیب شما را خالی می‌کنند

یک پاوربانک می‌تواند چند بار گوشی را شارژ کند؟

اطلاعیه مهم همستر کامبت درباره دریافت ایردراپ

آگهی/ مهریه و نفقه در طلاق؛ چالش‌ها و راهکارها

این خودروی فیات تبدیل به جت اسکی هم می‌شود+عکس

خاندان سلطنتی عربستان گران‌ترین لامبورگینی دنیا را خرید+عکس

خودروی غیرمعروف ژاپنی با سرعت دیوانه‌وار ۴۳۹ کیلومتر حرکت می‌کند+عکس

رونمایی از خودروی هوشمند مونا ۰۳ با امکانات عالی+عکس

افزایش کیفیت نظام آموزشی به دنبال استقبال نخبگان از دانشگاه فرهنگیان

جمهوری اسلامی ایران میزبان صنایع خلاق و فرهنگی اعضای بریکس می‌شود

راه اندازی کاروان‌های انتخاباتی در سطح مناطق آموزش عالی

آخرین مهلت ثبت‌نام وام ودیعه مسکن متاهلی در دانشگاه شهید بهشتی

تلاش برای پرداخت ماهانه حق‌التدریس معلمان/هیچ معلمی مهر امسال بازنشسته نمی‌شود

بسیاری از بی‌سوادان بالای ۴۰ سال هستند/ تعریف سواد تغییر کرد

جهاددانشگاهی استان مرکزی آزمون استخدامی افراد دارای معلولیت را برگزار کرد

حمایت مالی تا سقف ۱۰هزار دلار برای پژوهش‌های مشترک ایران و عمان

پرورش زنبور عسل

امروز؛ اختتامیه نهمین دوره مسابقات قرآن فرهنگیان برگزار می‌شود

انجام معاینات دهان و دندان، شرط ثبت‌نام دانش‌آموزان پایه‌های چهارم، هفتم و دهم

‌آغاز پذیرش اسکان موقت تابستان فرهنگیان از هفته جاری

روسای دانشگاه‌ها فضای مناظره و معرفی برنامه‌های کاندیداها را در محیط دانشگاه فراهم کنند

وجود حدود یک میلیون دانش‌آموز رأی‌اولی/ لزوم اصلاح برنامه درس ملی توسط دولت چهاردهم

آغاز توزیع کارت ورود به جلسه آزمون مدارس سمپاد و نمونه‌دولتی

ایجاد بخشی برای گزارش مشکلات حوزه‌های امتحانی در شبکه شاد/ نام دانش‌آموزان محرمانه می‌ماند

دانشجویان از رئیس جمهور آینده چه می‌خواهند؟

جشنواره دانشجویی شاخص را با عنوان جشنواره عیار حکمرانی دنبال کنید

افزایش شهریه دانشگاه آمریکایی برای رفع کسری بودجه

فراخوان جذب نیروی امریه در مرکز ملی ذخایر ژنتیکی و زیستی ایران

رتبه ۱۴ ایران از نظر تعداد دانشگاه‌های پر استناد

دوره توانمندسازی اساتید و طلاب خراسان برگزار می شود

سبک زندگی سالم دانشجویی در اولویت قرار گیرد

مدیر کارگروه مشاغل علوم انسانی، اجتماعی و هنر منصوب شد

افزایش ۷۰۰ برابری حق‌الزحمه دستیاران پزشکی در دولت سیزدهم

افزایش ۱۵۰۰ نفری شرکت کنندگان المپیاد دانشجویان علوم پزشکی کشور

۳۳ دانشگاه ایرانی در جمع هزار و ۵۰۰ دانشگاه‌ تاثیرگذار جهان

عرضه شاهنامه نثر در کتابفروشی‌ها/تصحیحی بر شاهنامه فردوسی

۷۵ گام تحولی در آموزش عالی از برکات دولت شهید آیت‌الله رئیسی است

اما و اگرهای بازگشت دانش‌آموزان به تحصیل؛ قانون چه می‌گوید؟

برندگان جوایز زنان ۲۰۲۴ معرفی شدند

عرضه چاپ چهارم من سهراب سپهری هستم در کتابفروشی‌ها

سامانه ثبت‌نام سنجش برای دانش آموزان اتباع باز است

اضافه شدن ۳.۵ میلیون مترمربع به فضای آموزشی کشور در ۳۳ ماه

نامه ۶ بسیج دانشجویی دانشگاه‌های تهران بزرگ به کاندیداهای ریاست‌جمهوری

تعیین شرایط انتقال دانشجویان ایرانی شاغل به تحصیل در خارج به کشور

میزان درآمد همستر کامبت اعلام شد+عکس

اوکراین پهپاد ایرانی شاهد را کپی کرد+عکس

ناوهواپیمابر بریتانیایی که در نبرد رو در رو غرق شد+عکس

اتفاق نگران‌کننده‌ای که درباره بازی همستر به شما نگفته‌اند

خودروی غیرمعروف ژاپنی با سرعت دیوانه‌وار ۴۳۹ کیلومتر حرکت می‌کند+عکس

جنگنده‌ای که بمب هسته ای هم حریف‌اش نبود+عکس

خودروی لوکس چینی که با مرسدس بنز رقابت می‌کند+عکس

کلاهبرداران به بهانه به بهانه همستر کامبت این طور جیب شما را خالی می‌کنند

خودروی آلمانی محبوب ایرانی‌ها به بازار می‌آید+عکس

کشف عجیب دانشمندان درباره منابع آبی زمین که باعث حیرت همه شد

یک پاوربانک می‌تواند چند بار گوشی را شارژ کند؟

اتوبوس بزرگ ویژه سفرهای آفرود و ماجراجویی ساخت جمهوری چک+عکس

ظاهر شیک و جذاب هیوندای آزرا ۲۰۲۵ با دو رنگ متفاوت+عکس

اطلاعیه مهم همستر کامبت درباره دریافت ایردراپ

خودروی پلیس تسلا که همه دزدها را بیچاره می‌کند+عکس

راز گنج مقبره امپراتور چین که ۶۰۰۰ سرباز سفالی از آن محافظت می‌کند+عکس

خاندان سلطنتی عربستان گران‌ترین لامبورگینی دنیا را خرید+عکس

اتهام سنگینی که برای ایلان ماسک گران تمام می‌شود

هوش مصنوعی زبان فیل‌ها را ترجمه کرد

برای بازی همستر کامبت وقت بگذاریم یا نه؟

این قطار سریع السیر در اروپا کولاک به پا کرد

ورزشگاه عجیب بن سلمان با امکانات کامل برای گیمرها و بازی ویدیویی+عکس

از این به بعد دست دزدها به گوشی اندروید شما بخورد قفل می‌شود

رونمایی از خودروی هوشمند مونا ۰۳ با امکانات عالی+عکس

ورود مدل قوی‌تر خودروی هونگچی به ایران+عکس

چین خلبانان نظامی آمریکا و کشورهای غربی را استخدام می‌کند

اسپیکر جدید شیائومی می‌تواند صدای ۳۶۰ درجه پخش کند

فضانورد زن بهتر هستند یا فضانوردان مرد؟

پاسخ فیزیک‌دانان برای توضیح انبساط کیهانی جنجال به پا کرد

زمینه بازگشت ۲۷۰۰ نخبه به کشور فراهم شد