به گزارش ثریا قاسم پورحسن در دومین روز همایش «پرسش از امر دینی در عصر حاضر» گفت: مسئله بنده این است که اگر بتوانیم به گوهر دین دست یابیم معضل ما را حل میکند. اما سؤال اینجاست که معضل چیست؟ اولین باری که ماخر در کتاب درباره دین یا در باب دین به کانت جواب داده بود خیلی از توجهات را برانگیخت. جواب ماخر این بود که دین کاملاً متفاوت از ذهن فلسفی شما است و این گونه باید به آن توجه کرد. دین گزاره ریاضی یا علمی نیست، دین وابستگی وجودی شما به یک امر است. اگر این را درنیابید هر تقسیمبندی از عقل داشته باشید دچار مشکل میشوید. جیمز هم در اراده معطوف به باور همین پاسخها را داد.
دانشیار گروه فلسفه دانشگاه علامه طباطبایی در ادامه عنوان کرد: اگر احتمالاً با مرگ دین مواجه باشیم آیا جواب آن گوهر دین است؟ به طور کلی از ۱۳۲۱ شمسی متفکران ما درباره ایران که اندیشیدهاند با گرایشهای رادیکال چپ ظهور کردهاند و علتش ناکامیهای ایران به دلیل عهدنامه ترکمانچای بوده است که سرخوردگی مضاعفی را به واسطه شکست در دو جنگ یافتیم. ذهن متفکران ما تا دهه ۲۰ معطوف به این بود که آن چه در مغرب زمین میگذرد پاسخی عقلانی است به وضعیت ما. از سال ۱۳۲۱ این گونه نبود. ما نتوانسته بودیم که اولاً معضلمان را بشناسیم و ثانیاً جواب درخوری به آن بدهیم.
وی سپس عنوان کرد: دو دهه است که ما پاسخ گوهر دین را مطرح میکنیم و این جواب در مغرب زمین مطرح شده بود و در شکست نظامهای عقلی و عقبنشینی کانت نیز این مسئله مطرح بود که عقل نظری من نمیتواند در مورد دین تأملکند. اندک اندک دیدیم که مسئله این نیست، بلکه مسئله این است که دین چیست و چطور میتوانیم بگوییم با یک دین تاریخی مواجه هستیم و این دین میتواند با کنونیت و معاصرت ما نسبتی برقرار کند. آقای عبدالکریمی مثل ما این دغدغه را دارد که آیا اکنون به طور کلی دین میتواند جوابی باشد یا خیر؟
قاسم پورحسن همچنین گفت: مرحوم بازرگان سال ۱۳۶۳ سخنرانی ای در باب آخرت، هدف بعثت انبیا دارند و ایشان میگوید که ما اشتباه کردیم و دین تنها برای عبادت و آخرت ماست. البته با این که اشتباه کرده یا خیر کاری ندارم، مسئله من این است که ما چون در جواب به معضل مان نمیتوانیم موفق باشیم به استبداد ختم میشود. استبداد نیز لزوماً به معنای له و علیه رضاشاه نیست بلکه مرادم وضعیت است. وقتی که شما به شکل متوالی شکست میخورید ممکن است واکنشهای شما از عقلانیت دور باشد. همچنان که واکنشهای روشنفکران ما بعد از دهه ۳۰ با این وضعیت مواجه است.
وی در ادامه افزود: اگر به نحو رادیکال و حداکثرگرایانه به دین اندیشیدیم، باید بگوییم که آیا درست است که دین را در تمامی مناسبات بدهکار کنیم و میتوانیم این توقع را داشته باشیم یا خیر؟ در بحث تفسیر علمی قرآن این اشتباه را مرتکب نشدیم بلکه مسلمانان مصر مرتکب شدند و ما تابع خوانشگران مصر بودیم. وقتی در مصر تفسیر علمی «طنطاوی» شکل گرفت، شما میتوانید در آن مباحث فیزیک و ... را ببینید و نه تفسیر را. فکر میکردیم که اگر برویم و همه مناسبات را از منظر دین ببینیم راهحل در این کار است.
پورحسن سپس اظهار داشت: عبدالکریمی میخواهد بگوید که ممکن است چیزی به نام حقیقت دین و نسبت جان من با جان دین بتواند جواب باشد. در مغرب زمین گفتند دین وجودی و دین نهادی؛ در مسیحیت نیز دین نهادی مطرح شد که در واقع هیچ چیزی ارجحیت ندارد و مسیحیان در واقع سربازان امپراطور هستند. از این باب است که شما به طور کلی تفطن درستی نسبت به دین ندارید. اگر تفطن درستی نسبت به دین داشتید باید دین تاریخی را از دین وجودی جدا میکردید. میترسم که عبدالکریمی در این مسئله به دین وجودی تقلیل یابد که با این موافق نیستم.
وی افزود: حرفم این است که اگر تلاش کنیم و پروژهای را تحت عنوان قشریزدایی از دین مطرح کنیم مسئله چیز دیگری است. این که در دورهای به دین حداکثری روی آوردهایم و احساسم این است که نمیتواند آن چه مناقشات وضع معاصر ماست را جواب دهد. باید ببینیم که در عالم چه اتفاقی افتاده است. در مغرب زمین دین جواب نداد و امروزه عقل و اخلاق جایگزین دین هستند. پس پروژه دین وجودی و گوهر دین در مغرب زمین عرضاندام نمیکند مگر در مطالعات و در میان متفکران که آن را میبینیم.
پورحسن عنوان کرد: اگر این گونه است، آیا به نحو شهودی درمییابیم که نمیتواند دین مبتنی بر فقه و کلام جواب دهد، اما دین عرفانی و وجودی میتواند جواب دهد؟ یعنی اگر ما وجه عارفانه و شخصی دین را در جامعه امروز ایران حاکم کنیم، میتواند سبب دین داری جامعه شود؟ معتقدم که مشکل جامعه ما عقلانیت و اخلاق است نه این که عقلانیت و اخلاق سبب مرگ دین بشوند، اگر هم میخواهید دین دار باشید، دیندار تعبدی ممکن است توهم باشد، همچنان که در فرقههای زیادی از گروههای اسلامی در دنیای اسلامی در وضعیت کنونی این طور هستند. وقتی فتوا میدهند این تعداد انسان را بکشید به بهشت میروید این دینداری نیست، چون از اخلاق و عقلانیت خارج است و دینی که مطابق با اخلاق نباشد دین نیست.
وی با اشاره به این که مشکل ما اخلاق است، بیان کرد: در این جامعه مناسک دینی داریم، اما چرا دین داری، گوهر دین ندارد؟ چون ما تفطن عمیقی نسبت به معنای دینداری نداریم. در آیه ۱۴ سوره حجرات خداوند فرموده است که اعراب میگویند که ما ایمان آوردیم، خیر ایمان نه رفتار صرف و نه گفتن است، ایمان در جانتان باید رسوخ کند. امروزه در مغرب زمین به طور کلی نه با استثنا نمیتوانید جامعهای ببینید که مقید به اخلاق زیست در مناسبات جمعی نباشد.
پورحسن در انتها گفت: سخن من این است که معضل جامعه ما دینداری و بیدینی نیست، من هم مانند دکتر داوری شهادت میدهم که آقای عبدالکریمی دیندار است، اما این دغدغه چیست؟ دغدغه، مسئله دیندار بودن و نبودن نیست، مسئله این است که ما ۲۰۰ سال در تاریخ ایران تلاش کردیم، اما وضع بسامانی نداریم. سؤال امروز این است که ما برای زندگی چه تعریفی داریم؟ واقعا نمیتوانیم بگوییم که دین را این طور تعریف میکنم. پاسخ عبدالکریمی که در کتاب آوردهاند ناتمام است، اگر قبول کنیم که در جامعه با مرگ دین مواجه نیستیم، ترس من از این است که این گزارش را بدهیم که تنها مفهومی به نام خدا هست، اما هیچ کدام از بنیادهای شریعت وجود ندارد
معیارهای معلمی؛ از نداشتن لکنت زبان تا عدم ابتلا به بیماریهای مزمن و صعبالعلاج
کار شهدای دانشآموز به دانشآموزان سپرده شود
مهلت نوبتگیری سنجش کلاس اولیها تا ۲۰ خرداد
نتایج آزمون کارشناسی ارشد اعلام شد
تقویم دانشگاهی سال تحصیلی 1404-1403 دانشگاه علامه طباطبائی اعلام شد
دستاورد دولت رییسی برای مهارت آموزی دانش آموزان چه بود
یکی از موضوعات رایج رمان زنان، نوستالژی و غم غربت است
آغاز فعالیت مجدد سامانه بازار کتاب با افزایش یارانه خریداران
سهم ۶۰ درصدی خیران ایران در مدرسهسازی
کارنامه آزمون ورودی کارشناسی ارشد ناپیوسته سال ۱۴۰۳ منتشر شد
آغاز تجدید میثاق جهادگران و دانشگاهیان با آرمانهای امام راحل
سرمایهگذاری دانشگاه شهید بهشتی بر دانش کوانتوم
اعلام آمادگی دانشگاه تهران برای کمک به مجلس شورای اسلامی
شرکت بیش از ۵۷ هزار نفر در جشنواره قرآنی وزارت بهداشت
کتاب پانزده سال دارم و نمیخواهم بمیرم... به چاپ دوم رسید
نشان سرو نماد مطالبات شهید رئیسی در ارزیابی عملکرد مدیران آموزشعالی است
جزئیات طرح ملی مهارت افزایی دانشجویان شاهد و ایثارگر اعلام شد
انعقاد قرارداد سرویس مدارس بین مدارس و پیمانکاران؛ «ممنوع»/ نحوه تهیه لباس فرم دانشآموزان
ثبتنام حوزههای علمیه تا پایان خرداد تمدید شد
اعطای جایزه ۸۰۰۰ دلاری کامستک به استاد دانشگاه صنعتی شریف
نامگذاری خیابانهای دانشگاه تهران؛ از جندی شاپور تا دارالفنون
بیش از ۲۷ هزار نفر در مهلت جدید نوبت دوم کنکور ۱۴۰۳ ثبت نام کردند
بیش از ۲۷ هزار نفر در مهلت جدید نوبت دوم کنکور ۱۴۰۳ ثبت نام کردند
دبیر همایش کتاب سال حوزه منصوب شد
سند ملی هوش مصنوعی در آموزش عالی رونمایی میشود
نماد مطالبات شهید جمهور در ارزیابی روسای دانشگاهها طراحی شد
زمان برگزاری آزمون آزمایشی دروس عمومی دانشگاه پیام نور اعلام شد
نتایج اولیه آزمون دستیاری پزشکی نیمه دوم خرداد اعلام میشود
سوگواره ادبی روز وداع یاران برگزار میشود
جلد دوم رمان دیما به کتابفروشیها آمد
ساخت پوست رباتیک با قابلیت مقاومت در برابر سرمای شدید تائید شد
آپدیت نسخه آیفون گوگل کروم با تغییری مهم
مطالبه شهید جمهور برای ایجاد مدارس مردمی
چطور صداها و تصاویر خارجی را در مترجم گوگل ترجمه کنیم؟
اختصاص۱۰ درصد برنامه درسی ابتداییها و راهنماییها به آموزشهای مهارتی/ورود هوش مصنوعی به مدارس
حالا با زمزمهکردن آهنگ در یوتیوب میتوانید به آهنگها برسید
رونمایی از گوشی باارزش شیائومی به زودی انجام میشود
استخدام مربیان پرورشی پس از ۱۵ سال وقفه در دولت شهید رئیسی
ابر مولولکولی آفتابپرست توسط ناسا شکار شد+عکس
راهیابی گروه «اندیشه ورزان» به دور سوم در مناظره دانشجویی
مناظرۀ دانشجویان تهران دربارۀ نتایج خیابانی شدن سیاست برگزار شد/ راهیابی گروه امید به دور سوم
فراخوان مرکز تخصصی تولید محتوای سلامت، پژوهشکده علوم بهداشتی
نباید نوشتن مقاله را کماهمیت جلوه داد
تاکید شهید جمهور بر استفاده از نظر دانشگاهیان در تصمیمات دولت
استفاده از نظرات وزرای علوم ادوار درتعیین اولویتهای آموزش عالی
دفترچه انتخاب رشته آزمون پذیرش دانشجو معلم کنکور ۱۴۰۳ منتشر شد
تسلیت سرپرست مرکز تحقیقات بانوان بسیج اساتید به همسر شهید جمهور
حضور 43 دانشگاه ایرانی در رتبهبندی موضوعی جهانی 2023
علاقهمند به ارتباط با نخبگان خارج برای رفع نیازهای کشور هستیم
لطیفه های شیرین زهرالربیع» به چاپ پنجم رسید
یکرمان رومانیایی برنده جایزه ادبی دوبلین ۲۰۲۴ شد
استفاده از لباس فرم سال گذشته بلامانع است/نرخ مصوب باید به اطلاع والدین برسد
افزایش محورهای وتویی در آییننامه ارتقای اعضای هیاتعلمی/ مقاله تنها عامل موثر نیست
مدیر حوزه علمیه خواهران کهگیلویه و بویراحمد معارفه شد
آیین نامه ارتقای اساتید از مقاله محوری خارج شد
اجرای رتبهبندی و اعمال سوابق تحصیلی دو خدمت بزرگ شهید رئیسی در آموزشوپرورش
اعتماد به کتاب و معلم شرط موفقیت در امتحانات نهایی؛ هیچ سوالی خارج از کتاب طرح نمیشود
عرضه تهران جان در کتابفروشیها
ترجمه غبرایی از کوری به چاپ پنجاهوششم رسید
ویژگی های شخصی اساتید علوم پزشکی اساس ارتقا قرار می گیرد
مهلت ثبتنام آزمون تکمیل ظرفیت جامعه الزهرا(س) تمدید شد
همکاری دانشگاه امیرکبیر با نیروهای مسلح در زمینه هوش مصنوعی
اصلاح بیش از ۲۳ هزار بسته پستی ناقص نمایشگاه کتاب تهران و بازگشت به چرخه توزیع
تعارض ایران و رژیم اسرائیل از نوع تعارض نهادینه و درهدف است
تعارض ایران و رژیم اسرائیل از نوع تعارض نهادینه و درهدف است
جاماندگان آزمون سراسری بخوانند
فریادهای ضد اسرائیلی در جشن فارغالتحصیلی دانشگاه آمریکایی
نهادهای حوزوی تهران یاد شهدای خدمت را گرامی میدارند
هوش مصنوعی ایموجیهای جدید در گوشی آیفون میسازد
آمار ثبتنام با تاخیر در نوبت دوم کنکور ۱۴۰۳/ امشب آخرین مهلت
یک تغییر بزرگ روی بازیهای پلی استیشن در راه است
موتور هواپیما در این موتورسیکلت استفاده شده+عکس
عمر وسایل نقلیه در آمریکا چند سال است؟ +عکس
ورود یک گوشی متفاوت از سامسونگ به بازار
پنتاگون از پهپادهای عمودپرواز رونمایی کرد+عکس
ارسال پیام تسلیت از سوی ۴۳ دانشگاه همکار به دانشگاه صنعتی امیرکبیر
فراخوان جذب نیروی امریه در جهاددانشگاهی واحد هنر
افزایش سهمیه پذیرش دانشجو در پژوهشگاه شیمی/ پارک علم و فناوری دارویی راهاندازی میشود
روسای دانشگاهها چگونه میتوانند نامزد انتخابات ریاست جمهوری شوند
انتخابرشته متقاضیان آزمون پذیرش دانشگاه فرهنگیان از ۸ خرداد آغاز میشود
ثبت لحظه ورود شهابسنگ غولپیکر به زمین+عکس
تلگرام کاربران ایرانی را از این امکانات خود محروم کرد
صدها ستارهای که ناگهان در آسمان ناپدید شدند کجا رفتند؟
ورود یک گوشی متفاوت از سامسونگ به بازار
پیشرفت فوقالعاده ترکیه در صنایع دفاعی پس از رونمایی از پهپاد مافوق صوت
استقبال خیره کننده کلاسیکبازها از بیامو مدرن +عکس
موتور هواپیما در این موتورسیکلت استفاده شده+عکس
عمر وسایل نقلیه در آمریکا چند سال است؟ +عکس
چطور صداها و تصاویر خارجی را در مترجم گوگل ترجمه کنیم؟
یک تغییر بزرگ روی بازیهای پلی استیشن در راه است
زمزمههای از سرگیری واردات آیفون به ایران شنیده می شود
اطلاعات تازه درباره گوشیهای سری آیفون ۱۴
رونمایی از گوشی باارزش شیائومی به زودی انجام میشود
پاسخ اپل درباره دسترسی به عکسهای حذف شده گالری کاربران
اتفاق بی سابقه تاریخ آموزش عالی در دوره ریاست جمهوری شهید جمهور
کاملترین مجموعه از نزار قبانی در ایران
دانشگاهها مجاز به اعلام حدنصاب مرحله دوم مصاحبه کنکور دکتری شدند
عدم تغییر زمان اعلام نتایج آزمونهای کارشناسی ارشد و دکتری
سیاست فرصت بروز و ظهور به ادبیات مقاومت فلسطین نمیدهد
رفع مشکل جذب ۲۰۰ پژوهشگر نخبه توسط رییس جمهور شهید
لایکها از شبکه ایکس حذف میشوند؟
تدوین شیوه نامه افزایش حقوق کارکنان و اساتید دانشگاه آزاد
تذکری که رئیسجمهورِ شهید به وزیر علوم داد
روایت ۱۰۷۱ روز فداکاری شهید جمهور برای ساخت فضاهای آموزشی
پذیرفته شدگان رشتههای بدون آزمون ارشد دانشگاه خواجه نصیر بخوانند
کلاه گردانی میان آسوپاسها در بوته نقد
دانشگاهها و اجرای قانون جوانی جمعیت
خیالی که صدام در خرمشهر به سر داشت
فروش ضعیف شاسی بلند معروف کار دستاش داد+عکس
ادای احترام ویژه به رئیس جمهور شهید ایران در سومین دانشگاه برتر جهان
نظراتی که حاوی توهین یا افترا به اشخاص ،قومیت ها ،عقاید دیگران باشد و یا با قوانین کشور وآموزه های دینی مغایرت داشته باشد منتشر نخواهد شد - لطفاً نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.