به گزارش ثریا «محترم‌خانم» آرزو دارد یک‌بار دیگر عمارت «کلاه‌فرنگی بی‌سیم» را ببیند. همان بنایی که روزگاری در زمان جنگ جهانی دوم خبر اشغال ایران از سوی متفقین از آن مخابره شد و امروز که روزگاری دیگر است، قرار است دفتر کار وزیر ارتباطات باشد. همان عمارتِ سقف‌گنبدی با دیوار‌های آجری و پنجره‌های چوبی که ۸۰سال پیش، صبح به صبح، محترم‌خانم با همبازی‌های دیگرش از پشت پنجره تماشایش می‌کرد. آن زمان «محترم مشیری» کودکی ۶ساله بود، دخترِ «بابا بی‌سیمی»؛ مسئول بخش تأسیسات نخستین ایستگاه رسمی تشکیلات بی‌سیم و رادیو.
او حالا مادربزرگی ۸۵ ساله است و تاریخ شفاهی این بنا، اما هر وقت دست نوه‌اش را می‌گیرد و در خیابان قدم می‌زند، با حسرت به کلاه‌فرنگی و خانه‌های سازمانی پشت سرش، که روزی خانه کودکی‌اش بود، نگاه می‌کند. اکنون ۴۰سال از آخرین‌باری که محترم‌خانم عمارت و خانه‌های سازمانی را از نزدیک دید، می‌گذرد.
بر شانه‌های ساختمان بی‌سیم کلاه‌فرنگی گرد تاریخ نشسته؛ از سال ۱۳۰۳ که آجر به آجر ساختندش تا اسفند سه‌سال بعد که در سالروز کودتای رضاشاه افتتاح شد و سال‌های بعد، بسیاری از رویداد‌های مهم از آن به بیرون مخابره شد. ۷۶سال طول کشید تا کلاه‌فرنگی جایی در فهرست آثار ملی برای خود پیدا کند و شماره بگیرد؛ سال ۸۸ که تابلوی موزه روی دیوارش نصب شد و امروز قرار است دفتر کار «وزیر جوان» باشد.
عمارت کلاه‌فرنگی خارج از شهر بود و آن‌طور که محترم‌خانم در خاطرش است، تا دوردست‌هایش، تا آن‌جا که به کوه می‌رسید، جز بیابان و دشت، از شهری که این‌چنین امروز احاطه‌اش کرده، خبری نبود. کارکنان رادیو، راهی طولانی را با درشکه تا آن‌جا می‌آمدند، اما خانه بابا بی‌سیمی، درست پشت سر عمارت بود.
حالا که سال‌های سال گذشته، در کلاه‌فرنگی ۶ ژنراتور، دستگاه بی‌سیم و تعدادی تابلوی نقاشی و فایل‌های تصویری و میز‌ها و صندلی‌های قجری باقی مانده و این‌طور که در خبر‌های تازه گفته‌اند، قرار نیست هیچ‌کدام این‌ها از عمارت خارج شود. مدیر کل روابط‌عمومی وزارت ارتباطات گفته دلیل این‌جابه‌جایی، علاقه وزیر به حفظ بنا‌های تاریخی است و هدف، حفظ بنای عمارت و احترام به کارکرد آن.
محترم‌خانم! شما در همین عمارت کلاه‌فرنگی به دنیا آمدید؟
خانه ما پشت این عمارت بود، توی خانه‌های سازمانی. ۶ساله بودم که آمدیم توی این ساختمان. عمارت را که افتتاح کردند، پدرم زودتر آمد و بعد ما را با خودش آورد. پدرم مسئول اتاق فرستنده بود.
تا کی آن‌جا بودید؟
۱۶ سال آن‌جا زندگی کردم، بعد ازدواج کردم و از تهران رفتم، اما مدام می‌آمدم به خانواده‌ام سر می‌زدم و پیش‌شان می‌ماندم.
حتما خاطرات زیادی از آن‌جا دارید. یادتان هست، نخستین‌بار که رادیو را روشن کردید و نخستین صدایی که شنیدید؟
بله؛ رادیو تازه آمده بود. نمی‌دانم آن وقت‌ها در تهران هنوز بقیه رادیو داشتند یا نه، اما یادم هست که پدرم یک رادیو خرید و آورد خانه؛ زنان همسایه آمدند خانه ما که بشنوند. پیچ رادیو را می‌چرخاندیم و همه می‌گفتند: «آقای مشیری یک قوطی خریده که از توش صدا درمیاد.» هیچ وقت یادم نمی‌رود.
همسایه‌ها -همه کارمندان ساختمان بی‌سیم- هم در خانه‌های سازمانی بودند؟
نه؛ این‌طور نبود. خیلی‌ها از راه دور می‌آمدند؛ اما کارمندان مسئول اتاق فرستنده یا آن‌هایی که کار‌های حساس داشتند، پشت کلاه فرنگی، ۵۰۰ متر آن طرف‌تر از آن ساختمان بلند (اداری)، زندگی می‌کردند. مثلا آن طرف‌تر خواهرم و شوهرش که مسئول تأسیسات بود، زندگی می‌کردند. عمارت هم زیر دست آقای زاهدی بود؛ رئیس رادیو ایران. تمام دور و بر آن‌جا بیابان بود؛ از خود ساختمان بی‌سیم تا ته باغ که نگاه می‌کردی، یک دست صحرا بود تا کوه -مثل امروز نبود با این همه ساختمان.
پس چطور مدرسه می‌رفتید در آن- به قول خودتان- صحرا؟
مدرسه‌ام نزدیک چهارراه قصر بود. نمی‌گذاشتند تنها برویم و برگردیم، باغبانی آن‌جا بود که من و بچه‌های دیگر را می‌برد و برمی‌گرداند. یادم هست سر راه از سر شیطانی می‌رفتیم کمی بالاتر از باغ، در آن‌جا قهوه‌خانه «سید خندان» بود.
داخل عمارت بی‌سیم را یادتان هست؟
کمی یادم هست؛ هر کسی را نمی‌گذاشتند برود آن تو. یادم می‌آید از طرف مدرسه به من گفتند «پدر تو که آن‌جا کار می‌کند، پس می‌تواند به رئیس بگوید که بچه مدرسه‌ای‌ها بیاییم آن‌جا آواز بخوانیم.» این شد که من هم اتاق فرستنده را دیدم. با بچه‌های مدرسه و گروه موسیقی رفتیم آن اتاق بالایی و «ای ایران‌ای مرز پرگهر» را خواندیم و از رادیو پخش شد.
آدم‌های معروفی که آن‌جا دیدید، چطور؟
پایین تلفن‌خانه یک اتاقک نگهبانی بود. خواننده‌ها می‌آمدند از آن‌جا رد می‌شدند و بعد می‌رفتند در سالن بزرگ اتاق اولی تمرین می‌کردند. من محمدرضا نوربخش، غلامحسین بنان و چند نفر دیگر را یادم هست. کارم این شده بود که می‌رفتم همان قسمت ورودی، روی پنجه می‌ایستادم و از پشت پنجره تماشا می‌کردم که تمرین می‌کنند و بعد می‌روند طبقه بالا؛ اتاقک فرستنده صدا.
چرا رفتید مشهد؟
بعد از ازدواج به واسطه شغل شوهرم که آموزش‌وپرورشی بود و مدیرکل چند تا استان در شهر‌های مختلفی زندگی کردیم؛ اهواز، اصفهان و بلوچستان. هر کدام از بچه‌ها را یک جا دنیا آوردم. شده بودیم مارکوپلو؛ دست آخر هم آمدیم مشهد. من تنها بوده‌ام در این سال‌ها. خیلی جوان بودم که تنها شدم. ۵۱ سالم بود که همسرم سکته کرد. اواخر جنگ بود. آن زمان در ایران قلب عمل نمی‌کردند، بردیمش آمریکا برای جراحی و برگشتیم؛ ۹ رگش بسته بود، ۶۱ سالش بود؛ تقریبا ۳۰سال است که تنها هستم.
بعد از آن دیگر نرفتید عمارت و خانه قدیمی‌تان را ببینید؛ تغییری نکرده از آن سال‌ها؟
آخرین‌بار ۴۰ سال پیش بود. یک آقایی آن‌جا بود، ما را دعوت کرد خانه‌اش؛ خانه قدیم خودمان. رفتم یک ساعتی نشستم، دیدم خیلی قیافه خانه عوض شده است. ساختمان‌ها همان است، ظاهرش عوض نشده، اما داخلش تغییر کرده است. بوستان اندیشه هم یادم هست که میدان چوگان بود؛ ما بچه‌ها هم می‌رفتیم تماشا. عمارت نباید عوض شده باشد؛ چون ثبت ملی است تا من آن‌جا بودم، همه چیز خوب بود.
از اتفاقات مهم تاریخی چیزی خاطرتان هست؟
یادم هست وقتی می‌خواستند مصدق را بگیرند، من خانه پدرم بودم؛ آن‌جا باغ بود. زمستان‌ها گوسفند ته باغ داشتیم شاگرد باغبان می‌چراند، ریختند و اداره را گرفتند. این دو گوسفند را هم همان دو نفر ریختند که ببرند. مامور باغ دوید و گفت: این‌ها را کجا می‌برید؟ مال دولت نیست، مال آقای مشیری است.
آن موقع چند سال‌تان بود؟
به نظرم سال۱۳۳۲ بود. آن وقت‌ها یک بچه داشتم. آمده بودم خانه پدرم میهمانی. بعد از انقلاب هم که دیگر پدرم بازنشسته شده بود. سال‌های بعد هم که دیگر از رادیو بیرون آمده بود و تلویزیون آمد و آخرش عمارت از رونق افتاد.
بعد از آن تلاش نکردید که عمارت را دوباره ببینید؟
نوه‌ام خیلی تلاش کرد. نشد، اما خیلی دوست دارم آن‌جا را ببینم. می‌دانید، مرور خاطرات کودکی خیلی لذتبخش است. آدم از زندگی چه می‌خواهد؟ هر زمان هم از مشهد می‌آیم تهران، می‌روم موزه رضاعباسی جلوی در باغ می‌نشینم، برای پدرم حمد و سوره می‌خوانم و برمی‌گردم و توی راه عمارت را از دور نگاه می‌کنم. به نوه‌ام گفتم، رضا جان، من دلم می‌خواهد فقط یک بار دیگر آن‌جا را ببینم. اجازه نمی‌دادند برویم داخل.
خبر دارید که قرار است عمارت به دفتر کار وزیر ارتباطات تبدیل بشود؟
چه خوب. اتفاقا لازم است کسی آن‌جا باشد و تنها رهایش نکنند. آن عمارت تاریخ بلندی پشت سرش دارد، کاش هر که آن‌جا می‌رود، خوب از آن نگهداری کند. امیدوارم وزیر خوش قدم باشد و شکل ساختمان را عوض نکند.
نوجوانان با «هفت‌خوان» به استقبال بزرگداشت فردوسی می‌روند
تأکید وزیر علوم بر رعایت اخلاق دیپلماسی علمی در پذیرش دانشجویان بین‌الملل
ساخت و تحویل ۷۰۰۰ مدرسه در دولت سیزدهم
آیین بزرگداشت ۱۷۵۷ سال سنت آموزش عالی در ایران ۸ خرداد برگزار می‌شود
۱۰ خرداد؛ برگزاری سومین کنگره شهدای دانشگاه آزاد
اعطای مالکیت ۱۴۰۰ واحد مسکونی به اعضای هیات علمی و کارکنان دانشگاه علامه
کارت آزمون استخدامی رشته شغل دبیری و هنرآموز منتشر شد
المپیاد علمی دانشجویان فرصتی برای اصلاح نگاه و تفکر علمی است
کارت شرکت در آزمون انتخاب سردفتر اسناد رسمی سال ۱۴۰۳ منتشر شد
وزیر سابق علوم: شهریه‌های دانشگاه‌های غیرانتفاعی کفاف هزینه‌های دانشگاه را نمی‌دهد
لزوم مدیریت رشته‌های یک بار پذیرش در دانشگاه‌های غیردولتی و غیرانتفاعی همانند دانشگاه آزاد
ایجاد دو آزمایشگاه تخصصی برای توسعه میادین نفتی در دانشگاه صنعتی امیرکبیر
شناسایی ۸۷۴ هزار بازمانده از تحصیل با کد ملی/ بازگشت این افراد به تحصیل امکانپذیر است
نظارت وزارت کشور بر تامین «امنیت» حوزه‌های آزمون‌های نهایی/ همکاری فراجا و آتش‌نشانی
نماد سنت آموزش عالی در ایران در دانشگاه تهران رونمایی شد
ارائه مهلت جدید ثبت نام آزمون دکتری تخصصی داروسازی
نتایج پذیرش بدون کنکور دانشگاه تهران اعلام شد
دانشجویان یونانی شب گذشته در حمایت از فلسطین تظاهرات برپا کردند
تحصیل ۸ درصد دانشجویان کل کشور در دانشگاه‌های غیردولتی/صدور مجوز دانشگاه علوم پزشکی غیرانتفاعی
ترجمه ماجرای زندگی و آثار الیور استون منتشر شد
حضور نمایندگان دانشگاه سن پترزبورگ روسیه در دانشگاه صنعتی شریف
حافظ» جلوتر از همه شاعران و نویسندگان ایرانی!
مناظره با گزاره «مداخله دولت در حوزه نشر از هر جهت زیان‌بار است» با حضور دو گروه از دانشگاه‌های الزهرا و تهران، در سی‌وپنجمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران برگزار شد.
دستگاه‌ها برای کمک به آموزش و پرورش فراتر از سخن گام بردارند
امروز؛ آخرین مهلت ثبت‌نام دانشجویان در المپیاد ورزش‌های فناورانه
دانشکده رسانه فارس دانشجو می‌پذیرد
آغاز توزیع کارت آزمون استخدامی آموزش و پرورش از امروز
۱۰۷۳ مدرسه کانکسی بالای ۱۰ دانش‌‌آموز تا مهر امسال ساماندهی می‌شوند
نحوه انتخاب موضوعات پایان نامه برای پذیرش دانشجوی استاد محور
پرونده چهارمین مسابقه خودنویس در نمایشگاه کتاب تهران بسته می‌شود
بزرگداشت فردوسی در تماشاخانه مهر حوزه هنری برگزار می‌شود
نیاز سالانه سازمان نوسازی مدارس به ۱۶۸ هزار میلیاردتومان اعتبار/ساخت ۲۰۰ مدرسه بزرگ در سال جاری
تقدیر وزیر علوم از شیمیدان‌ها / درخواست کمک برای دانشجویان علوم پایه/ تحقیر کمدین یهودی
اساسنامه سازمان ملی سنجش و ارزشیابی نظام آموزش کشور ابلاغ شد
مصدومیت جزیی ۱۰ دانشجوی دانشگاه رازی در پی ریزش بخشی از سقف کاذب
دنبال تجمیع دانشگاه‌های آزاد نیستیم/ ایجاد سرای نوآوری
دستگیری چهار نفر در ارتباط با فروش سوالات آزمون وکالت
آزمون ارتقای دستیاران تخصصی دندانپزشکی چهارم مرداد برگزار می‌شود
به دنبال افزایش وام دانشجویی هستیم/ خوابگاه‌های دانشجویی باید نوسازی شوند
جشن دخترونه در صحن دانشگاه تهران برگزار شد
استور بازی موبایل ایکس باکس در تابستان از راه می‌رسد
جو بایدن خودروسازهای چینی را نقره داغ کرد
کاسبی عجیب و پرسود چند ایرانی در آمازون+عکس
اشتباه بی‌سابقه گوگل سالمندان را سردرگم کرد
اسقبال گسترده مردم از تاکسی‌های رباتیک گوگل
نمره صفر برای غیبت در امتحانات خرداد
تأمین 63 درصد بودجه دانشگاه فرهنگیان همچنان از محل حقوق دانشجومعلمان
زاکربرگ می‌خواهد این شبکه معروف خبری را بخرد
درخواست 7 هزار دانشجومعلم برای حذف کسورات مطابق با رأی دیوان عدالت اداری
خداحافظی حجت الاسلام و المسلمین محمدی عراقی از عضویت در شورای عالی انقلاب فرهنگی
اجازه ایجاد مدرسه غیردولتی در فضای تجاری یا مسکونی؛ دستورالعمل مدارس استیجاری تدوین شد
«اساسنامه سازمان ملی سنجش و ارزشیابی نظام آموزش کشور» ابلاغ شد
رضایت داوطلبان آزمون استخدامی آموزش و پرورش
کنکور 1404 چگونه برگزار می‌شود؟
مشاهیر ادبی مثل حافظ و سعدی به صورت نمادین در نمایشگاه کتاب تهران قدم می‌زنند.
معاون دانشجویی دانشگاه شریف منصوب شد
نگاهی به بخش دیجیتال سی و پنجمین نمایشگاه کتاب تهران
یک عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی از این شورا خداحافظی کرد
بن خرید رسانه‌ها برای نمایشگاه کتاب ۴۰۵ هزار تومان است، نه یک میلیون تومان!
با صدرا ساختارهای منجمد و سنتی را می‌شکنیم
برگزاری اجلاسیه سراسری مدیران گروه‌های آموزشی دانشگاه آزاد اسلامی در شیراز
تازه‌های شعر کانون پرورش فکری رونمایی می‌شوند
همکاری دانشگاه امیرکبیر با شرکت مهندسی و ساخت تاسیسات دریایی
دانشنامه دانشگاه جامع علمی کاربردی غیرقابل جعل می‌شود
مرکز نشر دانشگاهی هزینه های مخالفت در آمریکا را رونمایی می‌کند
آزمون ارتقا دستیاری دندانپزشکی مردادماه برگزار می‌شود
ضرورت سرمایه گذاری و حمایت ویژه از رشته های علوم پایه
اعطای بورس فلسطین به دانشجویان فلسطین و حامیان مردم غزه
دفع حملات سایبری به دانشگاه‌ها پس از عملیات وعده صادق
اعطای گرنت خاتم به طرح‌های برگزیدگان کنگره شیمی
گسترش همکاری معاونت فرهنگی وزارت بهداشت و سازمان فنی و حرفه ای
رهبر انقلاب از نمایشگاه کتاب تهران بازدید کردند
این داستان با قتل یا مرگی خودخواسته آغاز می‌شود
لزوم اصلاح اساسنامه صندوق ذخیره فرهنگیان مبتنی بر شرایط روز
بحران هزینه‌های تحصیل برای دانشجویان انگلیسی
واگذاری تصمیم‌گیری‌های آموزش عالی به کار گروه‌های استانی
دانشجویان در شش محور در کرسی‌های آزاد اندیشی با هم رقابت می‌کنند
ترفند مخفیانه و زشت اپل در فروش یکی از محصولاتش لو رفت+عکس
راحت‌ترین و کم‌صداترین کابین متعلق به این خودرو است+عکس
تصویر ناسا از شفق قطبی بر فراز لهستان پربازدید شد+عکس
ربان انسان‌نمای زن چری به ایران می‌آید+عکس
اولین پارتی شبیه سازی شده با هوش مصنوعی برگزار شد
آیفون تاشو به زودی با ظاهری شیک تولید می‌شود+عکس
نقشه متروی فضایی برای سفرهای فضایی منتشر شد+عکس
کاسبی عجیب و پرسود چند ایرانی در آمازون+عکس
چطور شد که شفق قطبی در ایران دیده شد؟ +عکس
راه حل عالی و جدید برای گرمایش زمین پیدا شد
فضاپیمای پرسروصدای بوئینگ هنگام پرتاب مشکل پیدا کرد+عکس
رولزرویس کولینان ۲۰۲۵ با ظاهری خشن می‌آید+عکس
۳۸هزار میلیارد عملیات در ثانیه کاری که تراشه اپل انجام می‌دهد
اپل برای ساخت و پخش تبلیغات زشت‌اش عذرخواهی کرد
سیاهچاله‌های فضایی را چطور ببینیم؟
استور بازی موبایل ایکس باکس در تابستان از راه می‌رسد
آیپد ایر ۲۰۲۴ با ظاهری چشم‌نواز و رنگ‌هایی جذاب+عکس
تصویر ناسا از شفق قطبی بر فراز لهستان پربازدید شد+عکس
به روزرسانی طوفانی واتساپ تغییرات اساسی در ظاهرش ایجاد کرد+عکس
هوش مصنوعی قرار است انسان‌ها را نابود کند؟
ترفند مخفیانه و زشت اپل در فروش یکی از محصولاتش لو رفت+عکس
هر رشته‌ای تأسیس شود پیوست اشتغال خواهد داشت
برنامه وزارت علوم برای طرح امریه دکتری استعدادهای درخشان
نشان ملی معلمی به‌زودی در شورای عالی انقلاب فرهنگی تصویب خواهد شد
نسل جدید بمب‌افکن‌ها برای رقابت با آمریکا در راه است
مرسدس بنز ترکیبی از دو خودروی خود را ساخت+عکس
خفاش سرچکشی موجودی بازمانده دوران باستانی+عکس
اگر انسان درون سیاهچاله سقوط کند چه اتفاقی می‌افتد؟
شخصیت دختر کاپشن‌صورتی با گوشواره قلبی رونمایی شد
تصویر دیدنی از رنگین کمان امروز تهران
مجموعه ۱۴ جلدی به دنیا آمده‌ام رونمایی می‌شود
تأیید انتخاب رئیس دانشگاه صنعتی امیرکبیر
باغ گیاه شناسی ملی ایران
نظراتی که حاوی توهین یا افترا به اشخاص ،قومیت ها ،عقاید دیگران باشد و یا با قوانین کشور وآموزه های دینی مغایرت داشته باشد منتشر نخواهد شد - لطفاً نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.