به گزارش ثریا هشتمین ماه قمری سال، ماه شعبان است. فضایل این ماه به دلیل توصیفاتی که رسول گرامی اسلام (ص) و سایر ائمه (ع) از آن بیان فرمودند، به قدری است که آن را مدخلی برای ورود به ماه نزول قرآن و پر برکت‌ترین ماه سال یعنی ماه مبارک رمضان معرفی کرده‌اند. اهل‌بیت (ع) به دلیل این ویژگی خاص، اعمال و آدابی را برای این ماه بیان فرموده‌اند. به عنوان نمونه پیامبر اکرم (ص) در روایتی فرمود: «شعبان ماه من است و هر کس یک روز از ماه مرا روزه بدارد، بهشت بر او واجب است؛ شعبان شهری، رحم اللّه من اعاننی علی شهری» (مصباح المجتهد، ج 2، ص 728).

به همین مناسبت به اعمال مشترک این ماه که در کتاب شریف مفاتیح الجنان درج شده است، اشاره می‌کنیم.

*****

اوّل: هر روز هفتاد مرتبه بگوید: أَسْتَغْفِرُ اللَّهَ وَ أَسْأَلُهُ التَّوْبَةَ.

دوم: هر روز هفتاد مرتبه بخواند: أَسْتَغْفِرُ اللَّهَ الَّذِی لا إِلَهَ إِلا هُوَ الرَّحْمَنُ الرَّحِیمُ الْحَیُّ الْقَیُّومُ وَ أَتُوبُ إِلَیْهِ.

آمرزش مى‌خواهم از خدا معبودى جز او نیست بخشدنه مهربان زنده به خود پاینده و به سوى او باز می گردم.

در بعضى روایات «الحىّ القیّوم» پیش از «الرّحمن الرّحیم» است، و عمل به هر دو خوب است، و از روایات استفاده مى‌شود، که بهترین دعاها و ذکرها در این ماه استغفار است، و هرکه در هر روز این ماه هفتاد مرتبه استغفار کند، مانند این است که در ماه‌هاى دیگر هفتاد هزار مرتبه استغفار بجا آورد.

سوّم: در این ماه صدقه بدهد، گرچه نصب دانه خرما باشد، تا حق تعالى بدن او را بر آتش دوزخ حرام کند.
از امام صادق علیه السّلام روایت شده: که از وجود مبارک ایشان درباره فضیلت روزه رجب سؤال کردند؟ فرمود: چرا از روزّ شعبان غافل هستید؟ راوى عرض کرد یابن رسول اللّه کسى که یکروز از شعبان را روزه بدارد، چه ثوابى دارد؟ فرمود: به خدا سوگند بهشت پاداش آن است، عرض کرد یابن رسول اللّه بهترین اعمال در این ماه چیست؟ فرمود: صدقه و استغفار، هرکه در ماه شعبان صدقه دهد حق تعالى آن را رشد و نموّ دهد همان گونه که یکى از شما بچّه شترش را رشد مى‌دهد، تا آن که در قیامت در حالیکه به اندازه کوه احد شده باشد به صاحبش بازگردد.

چهارم: در تمام این ماه هزار مرتبه بگوید:

لا إِلَهَ إِلا اللَّهُ وَ لا نَعْبُدُ إِلا إِیَّاهُ مُخْلِصِینَ لَهُ الدِّینَ وَ لَوْ کَرِهَ الْمُشْرِکُونَ؛ معبودى جز خدا نیست، و نپرستیم جز او را درحالی که عبادت را براى او خالص مى کنیم، گرچه مشرکان را خوش نیاید.

پنجم: در هر پنجشنبه، این ماه دو رکعت نماز بجا آورد در هر رکعت پس از سوره «حمد» صد مرتبه سور «قل هو اللّه احد» خوانده و بعد از سلام نماز صد مرتبه صلوات بفرستد، تا حق تعالى هر حاجتی که در دین و دنیا دارد روا کند و نیز روزه هر پنجشنبه این ماه فضیلت بسیار دارد.

روایت شده: که در هر پنجشنبه ماه شعبان آسمان‌ها را زینت مى‌کنند، پس ملائکه عرض می‌کنند، خدایا! روزه داران این روز را بیامرز، و دعاى آنان را اجابت فرما.

در خبر نبوى است هرکه روز دوشنبه و پنجشنبه شعبان را روزه بدارد، حق تعالى بیست حاجت از حوائج دنیا و بیست حاجت از حوایج آخرت او را برآورد.

ششم: در این ماه بسیار صلوات فرستد.

هفتم: در هر روز شعبان در وقت زوال [وقت ظهر شرعى] و در شب نیمه آن این صلوات را که از حضرت زین العابدین علیه السّلام روایت شده بخواند:

اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ شَجَرَةِ النُّبُوَّةِ وَ مَوْضِعِ الرِّسَالَةِ وَ مُخْتَلَفِ الْمَلائِکَةِ وَ مَعْدِنِ الْعِلْمِ وَ أَهْلِ بَیْتِ الْوَحْیِ اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ الْفُلْکِ الْجَارِیَةِ فِی اللُّجَجِ الْغَامِرَةِ یَأْمَنُ مَنْ رَکِبَهَا وَ یَغْرَقُ مَنْ تَرَکَهَا الْمُتَقَدِّمُ لَهُمْ مَارِقٌ وَ الْمُتَأَخِّرُ عَنْهُمْ زَاهِقٌ وَ اللازِمُ لَهُمْ لاحِقٌ اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ الْکَهْفِ الْحَصِینِ وَ غِیَاثِ الْمُضْطَرِّ الْمُسْتَکِینِ وَ مَلْجَإِ الْهَارِبِینَ وَ عِصْمَةِ الْمُعْتَصِمِینَ اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ صَلاةً کَثِیرَةً تَکُونُ لَهُمْ رِضًى وَ لِحَقِّ مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ أَدَاءً وَ قَضَاءً بِحَوْلٍ مِنْکَ وَ قُوَّةٍ یَا رَبَّ الْعَالَمِینَ اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ الطَّیِّبِینَ الْأَبْرَارِ الْأَخْیَارِ الَّذِینَ أَوْجَبْتَ حُقُوقَهُمْ وَ فَرَضْتَ طَاعَتَهُمْ وَ وِلایَتَهُمْ اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ اعْمُرْ قَلْبِی بِطَاعَتِکَ وَ لا تُخْزِنِی بِمَعْصِیَتِکَ وَ ارْزُقْنِی مُوَاسَاةَ مَنْ قَتَّرْتَ عَلَیْهِ مِنْ رِزْقِکَ.

خدایا! بر محمّد و مخاندان محمد درود فرست، درخت نبوت، و جایگاه رسالت، و محل آمد و شد فرشتگان، و معدن دانش، و خانواده وحى، خدایا! بر محمّد و خاندان محمّد درود فرست، کشتى روان در اقیانوس هاى عمیق، هرکه به آن توسّل جوید ایمنى یابد، و هرکه آن را رها کند غرق شود، پیش افتاده از آنها از دین خارج است و عقب مانده از آنان نابود اس، و همراه آنان ملحق به حق است.

خدایا! بر محمّد و خاندان محمّد درود فرست، پناهگاه محکم، و فریادرس بیچارگان درمانده، و پناه گریختگان، و دستاویز استوار براى چنگ اندازان، خدایا! بر محمّد و خاندان محمّد درود فرست، درودى که براى آنان موجب خشنودى، و براى ما مایه اداکردن و بجا آوردن حق محمّد و خاندان محمّد باشد، به حول و نیرویت اى پروردگار جهانیان. خدایا! بر محمّد و خاندان محمّد درود فرست آن پاکان و نیکان و خوبان، که حقوقشان را بر همه واجب کردى، و پیروى و و لایتشان را بر همگان فرض کردی.

خدایا! بر محمّد و خاندان محمّد درود فرست، و دلم را با طاعتت آباد کن، و به نافرمانى از خود رسوایم مساز، و همیارى با آن که رزقت را بر او تنگ گرفتى،بِمَا وَسَّعْتَ عَلَیَّ مِنْ فَضْلِکَ وَ نَشَرْتَ عَلَیَّ مِنْ عَدْلِکَ وَ أَحْیَیْتَنِی تَحْتَ ظِلِّکَ وَ هَذَا شَهْرُ نَبِیِّکَ سَیِّدِ رُسُلِکَ شَعْبَانُ الَّذِی حَفَفْتَهُ مِنْکَ بِالرَّحْمَةِ وَ الرِّضْوَانِ الَّذِی کَانَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ وَ [سَلَّمَ ] یَدْأَبُ فِی صِیَامِهِ وَ قِیَامِهِ فِی لَیَالِیهِ وَ أَیَّامِهِ بُخُوعا لَکَ فِی إِکْرَامِهِ وَ إِعْظَامِهِ إِلَى مَحَلِّ حِمَامِهِ اللَّهُمَّ فَأَعِنَّا عَلَى الاسْتِنَانِ بِسُنَّتِهِ فِیهِ وَ نَیْلِ الشَّفَاعَةِ لَدَیْهِ اللَّهُمَّ وَ اجْعَلْهُ لِی شَفِیعا مُشَفَّعا وَ طَرِیقا إِلَیْکَ مَهْیَعا وَ اجْعَلْنِی لَهُ مُتَّبِعا حَتَّى أَلْقَاکَ یَوْمَ الْقِیَامَةِ عَنِّی رَاضِیا وَ عَنْ ذُنُوبِی غَاضِیا قَدْ أَوْجَبْتَ لِی مِنْکَ الرَّحْمَةَ وَ الرِّضْوَانَ وَ أَنْزَلْتَنِی دَارَ الْقَرَارِ وَ مَحَلَّ الْأَخْیَارِ.

به مدد آنچه از فضلت بر من وسعت دادى، و از عدلت بر من گستردى، و مرا در سایه رحمتت زنده داشتى روزى من فرما، این است ماه پیامبرت، آن سرور فرستادگان، شعبانى که آن را به رحمت و رضوانت پوشاندى، ماهى که رسول خدا (درود خدا بر او و خاندانش باد) در روزه دارى و بپادارى عبادت در شبها و روزهایش، تا هنگام مرگ، با تمام توان کوشش مى‌کرد، تنها براى فروتنى در برابرت و گرامى داشت ماه شعبان، خدایا! ما را در این ماه به پیروى از روشش، و رسیدن به شفاعتش یارى فرما، خدایا! او را برای من شفیعى با شفاعت پذیرفته، و راهى روشن به سویت قرار ده، و ما را پیرو او گردان، تا آنگاه که تو را در قیامت دیدار کنم، در حالیکه از من خشنو باشى، و از گناهانم چشم پوشى، و رحمت و رضوانت را بر من واجب کرده و مرا در بهشت و جایگاه خوبان درآورده باشی.

منبع: تسنیم