به گزارش ثریا ماجرا از بازنشر یک توییت از یک اکانت فیک آغاز شد. توییتی که هرچند خیلی زود پاک شد ما اسکرینشات آن در فضای مجازی منتشر شد و همزمانی آن با یک قتل حالا برای یک هنرپیشه معروف دردسرساز شده است.
جنجال بر سر توئیتی از مهناز افشار که در آن به یک توییت از یک اکانت تقلبی واکنش نشان داده بود، سوای از طرح بحث های مختلف درباره تشکیل پرونده قضایی درباره این هنرپیشه سرشناس، مسئله سواد رسانهای را سر زبانها انداخته است. سیدبشیر حسینی داور برنامه «عصر جدید» به عنوان مدیر گروه علوم نوین رسانه دانشکده ارتباطات دانشگاه صداوسیما، یکی از آنهایی است که درباره سواد رسانهای و شبکههای اجتماعی کار کرده.
این روزها هشتگ محاکمه مهناز افشار ، بحث سواد رسانهای را دوباره داغ کرده و این مدت شما اینقدر گفتید سواد رسانهای که این بحث اولین اسمی که در ذهن ایجاد میکند شما هستید.
اتفاقی که این روزها در ماجرای توییت مهناز افشار با آن روبهرو هستیم اتفاقی است که قاعدتا بار اول و آخری نیست که رخ میدهد.
این روزها ما از یک سو داستان سلبریتیهایی را داریم که سرمایه اجتماعی دارند و در برابرش احساس مسوولیت میکنند و مسوولیت اجتماعی هم دارند که تا اینجا اتفاق خیلی مثبتی است و میشود خوب نگاهش کرد. از سوی دیگر مردم توقعاتی از سلبریتیها دارند و دوست دارند شخصیتهای محبوبشان در موضوعهای اجتماعی فعال باشند. این یک مطالبه عمومی است و سلبریتیها هم خصوصا آنهایی که دوست دارند در این حوزه فعال باقی بمانند، طبعا باید در این حوزهها و مسائل فرهنگی و اجتماعی واکنش نشان بدهند.
مشکل از جای دیگری آغاز میشود. یکی نبود سواد رسانهای و دیگری تعیین نشدن حیطه تخصصی است. داستان حیطه تخصصی در همه دنیا تعریف دارد. وقتی کسی سلبریتی حوزه موسیقی است، مردم هم حد توقعی که برایش تعریف میکنند این است که در محدوده خودش صحبت کند و اگر در موضوع دیگری صحبت کرد، کاملا مثل یک آدم عادی دیگر نظر او خیلی تاثیرگذار نیست و در یک محدوده مشخصی تعریف میشود.
پس معتقدید عدم آگاهی و دانش مربوط به مسائل مختلف این مشکلات را ایجاد میکند؟
بله در همه جای دنیا سیستم ستارهسازیشان به شدت کنترل میشود. به تعبیر دیگر الان مدیر برنامه برای ستارههای ما فقط کارکرد مادی و ریالی دارد و قرار است قراردادها و نشست و برخاستهایشان را تنظیم کند. در صورتی که در همه دنیا نقش مدیر رسانهای و مشاوران اجتماعی هم وجود دارد که به سلبریتیها کمک میکنند تا بتوانند آن مسوولیت اجتماعی که دارند را به درستی هدایت کنند. ما این بستر و زیرساخت را نداریم. یعنی سلبریتی ما وقتی با یک مساله مواجه میشود، از یک طرف باید عکسالعمل نشان بدهد و از طرف دیگر میبیند اگر عکسالعمل سادهای نشان بدهد خیلی جلب توجه نمیکند.
یعنی برای بودن در بورس و این بازار رقابتی فقط توییت می کند؟
معضلی که شبکههای اجتماعی خصوصا با تعابیری مثل شاخ اینستاگرامی و ... ایجاد میکنند، باعث میشود کاربر مجبور باشد روز به روز نظرات آوانگاردتر و عجیب غریبتر داشته باشد تا بیشتر به چشم بیاید. قبلا فضا اینطور بود که شهرت با تخصص و قابلیت جمع میشد الان ولی شعار جدیدی در دنیا دارند fame for fame (شهرت برای شهرت) که جریانی هم در مقابلش راه افتاده shame to fame (مرگ بر این شهرت) که رقابت در این فضا وجود دارد.
ما یک سلبریتی داریم که میخواهد بروز و ظهور اجتماعی داشته باشد اما سواد و تخصص کافی ندارد، از طرف دیگر فضای شبکههای اجتماعی هم دائما او را تشویق میکند که نظرات اعجابانگیزتر و جنجالیتری مطرح کند تا بیشتر دیده شود و حتی بیشتر فحش بخورد. سلبریتیای که میخواهد بیشتر دیده شود، حتی فحش را به جان خودش میخرد و حتی بلکه برایش طراحی میکند.
چالش اصلی که سبب این بحران سلبریتی زدگیمان میکند در شبکههای اجتماعی از کجا ناشی میشود؟
یک بستر نامشخص اینجا داریم که به نظرم فقر اصلیاش این است که حیطه تخصصی یا چرخه بروز سلبریتیها در آن نامعلوم است. این موضوع دو مشکل دارد.یکی اینکه پشتوانه ندارند، واقعا ما همه چیز را از یک شخص نباید توقع داشته باشیم، لازم است که تخصصهای مختلف کنارش جمع شود. دوم هم اینکه چه خودش، چه مردم چنین مطالبهای را داشتند که در هر حوزهای ورود پیدا کند. این مشکلی است که سلبریتیهای ما الان دارند. سلبریتی ما واقعا مشاور اقتصادی خوبی نیست؛ مشاور اجتماعی خوبی نیست و در آسیبهای اجتماعی به غلط ورود میکند. مسائلی که متخصصها کلی با احتیاط به آن نگاه میکنند، او یک باره یک نظر غلط میدهد و کلی فضا ایجاد میکند.
چالش بزرگ هم وقتی است که فریب فیک نیوزها را میخورند؟
دقیقا. همه مشکلات هم از تشخیص ندادن فیکنیوزها و حتی حقهها و تلههایی که برایشان طراحی شده شروع میشود. همانطور که این آدمها هواداران خودشان را دارند، قطعا و جدا مخالفانی هم دارند، چه سیاسی و چه اجتماعی و حتی در حیطه تخصصیشان. آنها در موقعیتهای مختلف پوست موز جلوی پای سلبریتیها میاندازند و تحریکشان میکنند و وقتی سلبریتی سواد رسانهای و مشاور تخصصی ندارد و ساختار شبکههای اجتماعی را خوب نمیداند که در آن اصل ۴s اجرا میشود -یعنی باید کوتاه و شیرین و سریع و ساده یک نظر درست را مطرح کند-، در دام بعدی میافتد. اینجاست که فضا مساعد شده برای اینکه او را به تله بیندازند. طبیعی است که وقتی او نظرات رادیکال میدهد، در مقابلش عکسالعملهای رادیکالی اتفاق میافتد.
مثل مسئله اخیر؟
بله مثل همین داستان اخیر مهناز افشار و سلسله توییتهایی که الان حتی یک سری او را مشوق و محرک قتل و حتی مستحق محاکمه میدانند و برایش مجازات در نظر میگیرند.
در برابر سلبریتیها حاکمیت قرار میگیرد. علیالقاعده سلبریتیها باید سرمایهای اجتماعی باشند برای عبور از بحرانها اما حتی به وقت بحرانها و بلایای طبیعی که به قصد کمک پیش میآیند، باعث چالش برای حاکمیت میشوند.
همانطور که سلبریتیهای ما نابالغ عمل میکنند و با یک حوزه جدید مواجه شدهاند، حکومتها هم همین طور هستند. سلبریتیهای سابق رسانه مستقیم شخصی نداشتند الان ما میکروپرسونال سلبریتیها هم داریم که واقعا خردهستارههایی هستند که برای خودشان برند شخصی میسازند و مستقیما میتوانند نظرشان را ثبت و ضبط کنند و حداقل به تعداد فالورهایشان آن نظر به جاهای دیگر هم میرسد. یک طرف داستان سرعت عمل است و سلبریتی آموزش ندیده و عجول ما که میخواهد حضور اجتماعی داشته باشد ولی نه تنها تخصص آن را ندارد که تخصص رسانهای هم ندارد، ممکن است خیلی هنرپیشه یا خواننده خوبی باشد ولی در این حوزه رسانهای اصلا تخصص ندارد. همانطور که این سلبریتی نابالغ است در همه دنیا حکومتها هم با این پدیده نوظهور مواجه هستند. ده سال پیش این قضیه برای نظام قضایی و امنیتی ما هم وجود نداشت و با چنین بحرانی مواجه نبود. اینجاست که بی تعارف همانطور که از سلبریتیها توقع جدی میرود، از حکومت هم توقع جدی میرود که این حوزه سواد رسانهای را در دهه پنجم انقلاب جدی بگیرد و حتی جامعه هدف چنین اولویتهایی را خودش جدی بگیرد و دوم اینکه زیرساختهایی را فراهم کند.
همانطور که گفتید ما یک موضوعات دیگری مثل سیل را هم داریم. از یک طرف سلبریتیها باید سرمایه اجتماعیشان را بیاورند که مسوولیت اجتماعیشان را انجام داده باشند و از طرف دیگر باید ساختار آنقدر درست باشد که لازم نباشد هر سلبریتی خودش شماره حساب شخصی بدهد و پولهای غیرشفاف جمع شوند. از آن طرف هم باید هلال احمر، کمیته امداد یا هر نهاد دیگری که هست شفافیت لحظهای داشته باشد و شفاف عمل کند. داستان کراود فاندینگها در دنیا به همین صورت است که طرف اگر هزارتومان واریز میکند همان لحظه میبیند. عدد و رقمش برای مردم قابل پیگیری است و این برای مردم وجه صداقت و امنیت را بالا میبرد. متناسب و متناظر با آن نهاد هم مردم کاملا گزارش شفافی از عملکردش میگیرند. مثلا اگر در فلان حادثه مردم ده میلیارد کمک کردند، ریال به ریال آن اینطور هزینه شده. از حاکمیت هم توقع شفافیت و پاسخگویی از یک سو وجود دارد و از سوی دیگر توقع اهمیت دادن به سواد رسانهای.
در چنین بزنگاههایی که حالا حاکمیت زیر فشار بخشی از افکار عمومی است که موضع تندتر میگیرد، چه اتفاقی میافتد؟
در موردی مثل مهناز افشار اگر هوشمندانه عمل کنیم میتوانیم از این تهدید فرصت بسازیم. من فکر میکنم با امثال مهناز افشار هم یک بار باید برخورد شود که اینقدر ساده بازی نخورند و یک فیکنیوز نتواند آنها را اینقدر با مشکل و معضل روبهرو کند. از یک طرف مردم از آنها مطالبه کنند و از سوی دیگر مثل محکومیتهای مدنی که ما داریم اولویت و فوریت بالا الزامهایی برای گذراندن دورههای تخصصی و آموزشها گذاشته شود. حتی محدودیتهایی را خودشان اعلام کنند. بسیاری از سلبریتیهای بزرگ دنیا در اظهارنظرهایشان مشخص میکنند که مثلا من در فلان حوزه ورود نمیکنم و یا در فلان حیطه تخصصی نظر میدهم. درحقیقت باید خودش برای خودش محدودیت بگذارد. ما در سواد رسانهای بحث مشروط و محدود استفاده کردن از رسانهها را داریم که مثلا خود شخص برای خودش شرط میگذارد، با هر کسی مصاحبه نمیکند، در مورد هر موضوعی اظهارنظر نمیکند و تا وقتی مطمئن نشده که منبع خبر و تحلیلش درست است، این ماشه رسانه را نمیچکاند. این فضا مثل اسلحه میتواند عمل کند آنوقت مساله فرق میکند.
من اینجا بیش از اینکه موافق این باشم که مهناز افشار در دادگاه قوه قضاییه مورد سوال قرار بگیرد، نظرم این است که باید در دادگاههای مردمی و رسانهای محاکمه شود. نه فقط مهناز افشار. هر سلبریتیای که در هر حوزهای ورود پیدا میکند. الان وقتش است ما هشتگ سواد رسانهایت را بالا ببر و هشتگ تخصصت چیه را بالا ببریم.
این فقط شامل مهناز افشار است یا مثلا رائفی پور را هم در بر می گیرد؟
الان مساله میتواند امنیتی شود و نمیشود آن را شوخی گرفت. برای همین فکر میکنم اگر این تهدید الان را جدی بگیریم و از آن استفاده بهینه کنیم، باید حیطه تخصصی سلبریتیها و همه گروههای مرجعی که حق اظهارنظر دارند توسط خودشان مشخص شود. و این فقط شامل مهناز افشار و پرویز پرستویی و ... نیست و بحثم اصلا سیاسی و حتی صنفی نیست. ما باید مساله ایران و بحران سال ۹۸ را جدی بگیریم. مساله اقتصاد مردم مسالهای است که همه در آن سهیم هستیم.
این لزوم یادگیری فقط شامل مهناز افشار می شود یا مثلا رائفی پور و مومن نسب هم هست؟
مهناز افشار و فالورهایش، پرویز پرستویی و فالورهایش و... همانطور که میتوانند تهدید باشند، فرصت هم میتوانند باشند. میتوانند زبان مردم باشند و مردم نظراتشان را از زبان آنها بشنوند و حتی مایه رشد جامعه و دولت باشند اما لازمهاش این است که هم بیشتر یاد بگیرند و هم خودشان خودشان را محدود کنند. در هر حوزهای پرویز پرستویی نباید ورود کند، همانطور که مهناز افشار نباید ورود کند، همانطور که سیدبشیر حسینی و رائفیپور و مومننسب ... نباید ورود کنند. هر کس میتواند در حوزه تخصصش ورود کند. قطعا درباره خیلی از این بزرگواران، چه سلبریتیها و چه سخنورها، خود من کلی نکته دارم که این عنوان کارشناس ارشد در تقریبا همه چیز و سیستم اظهار نظر کارشناسیشان را درک نمیکنم با چه پشتوانه علمی خلق شده است. منصفانه و عالمانه و با فضای مثبتش این است که همه مسوولانه، در حیطه تخصصی و مشخص شده و در راستای منافع ملی و مسئولیت اجتماعی، مثل همه جای دنیا ورود کرده و ورود غیرتخصصی بیش و پیش از برخورد قهری و قضایی، با بالا رفتن سواد رسانهای عمومی، باید برایشان هزینه منفی داشته باشد.
منبع: خبر آنلاین
آییننامه تسهیل جذب دانشجویان بینالملل تدوین شد
انتقاد وزیر آموزش و پرورش از افراط در تفسیر مبانی قرآنی
پیام دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی به همایش ملی و بینالمللی سلامت، حکمت و حکمرانی
نقش موثر روابط عمومی در ایجاد ظرفیت سازیهای عمومی در دانشگاه
راهاندازی مرکز تحقیقات علم و الهام از قرآن در دانشگاه تهران
حمید مولانا امت را به کتابفروشیها فرستاد
قصه یکروزنامهنگار از غرقشدن تایتانیک در تهران
کتاب سوغاتیهای خوراکی ایران به چاپ سوم رسید
ریشه حکمتها و ضربالمثلهای فارسی در قصههای جورواجور
جذب هیأت علمی در پژوهشگاه علوم انسانی جهاد دانشگاهی
دستورالعمل برگزاری امتحانات پایان ترم دانشگاه پیام نور اعلام شد
درس علوم و معارف دفاع مقدس باید حضوری و الزامی باشد
اعلام شرایط تحصیل دانشجویان ایرانی در دو دانشگاه قبرسی و لهستانی
گلکسی S24 FE سامسونگ به زودی معرفی میشود+عکس
دومین نسخه بتا اندروید ۱۵ با ویژگیهای جدید منتشر شد
نحوه نظارت بر شیوه نامه پذیرش دانشجوی استاد محور اعلام شد
سفر به قلب زیبایی های کیهانی
پایان میزبانی ۱۱ روزه مصلی؛ خواندیم و ساختیم
موزیلا فایرفاکس به کمک این فناوری کیفیت ویدئوها را بالاتر میبرد
نیازمند سرمایهگذاری با برنامه و غیرشعاری دولتمردان در زمینه هوش مصنوعی هستیم
جزئیات اختتامیه دومین جشنواره بینالمللی سلامت دانشجویان اعلام شد
احیای پروژههای بزرگ صنعتی در دانشگاه امیرکبیر/ آمار مهاجرت نخبگان ریشه رسانهای سیاسی دارد
تامینامنیت حوزههای آزمون نهایی با راکتفلزیاب و سیگنالیاب/تجهیز حوزهها به دوربین مداربسته
اپلیکیشن جدیدی که مخصوص معتادین به گوشی است
تغییر زمان آزمون روز اول پایههای دهم، یازدهم و دوازدهم به دلیل مشکلات سامانه کارت ورود
طلب ۱.۵ همتی شرکتهای لبنی بابت طرح شیر مدارس
تاکید وزیر علوم بر تسهیل جذب نخبگان به عنوان عضو هیاتعلمی
برگزاری جشن ازدواج ۱۳۰ زوج دانشجوی دانشگاه محقق اردبیلی
فرهنگ سازی گام اول فریلنسری است
هر ایرانی یک فریلنسر می شود
طلاب صورت خود را با سیلی سرخ نگاه داشتهاند
تحول به معنای کنارگذاشتن سنتهای اصیل حوزوی نیست
جدول معیارهای جدید برای رتبه بندی دانشگاهها
آییننامه تسهیل جذب دانشجویان بینالملل تدوین شد
سرعت در جذب اعضای هیات علمی رتبه دانشگاهها را تغییر میدهد
حضور رییس دانشگاه علامهطباطبایی در گردهمایی روسیه و جهان اسلام
اعزام ۲۰۰ طلبه جهادی به مناطق سیلزده فریمان
تانکهای بریتانیایی به یک وسیله عجیب مجهز شدند+عکس
بنسلمان امنیت فرودگاه کلان شهر نئوم را با هوش مصنوعی تامین میکند
ترکیه رقیب جنگنده F-35 آمریکا را ساخت+عکس
هوشمندسازی افزایش کیفیت زندگی مردم و رشد اقتصاد
گیاهان دارویی کلید رسیدن به اقتصاد دانشبنیان
ایجاد بنیه علمی و فناورانه جهت رسیدن به اهداف بزرگ در حوزه نانو
تصویر واقعی از آیفون ۱۶ در دست یکی از کاربران فاش شد+عکس
حرکت کثیف اپل درباره عکسهای کاربران لو رفت
آگهی/دستمزدهای نجومی؛ بررسی درآمد وکلا شایع یا واقعیت
علت انتخاب نام Gemini برای هوش مصنوعی گوگل چه بود؟
گلکسی S25 با تراشه ۳ نانومتری و قدرت شارژدهی قوی+عکس
شکست سنگین مرسدس بنز در فروش این خودروها+عکس
لغو امتحانات نهایی روزهای ۳۰ و ۳۱ اردیبهشت دانشآموزان
کشف استخر سرپوشیده ۱۶۰۰ساله در ساحل آلبانی همه را انگشت به دهان گذاشت+عکس
ردپای تازه کشف شده انسانها در آمریکا سن این کشور را بالا برد+عکس
موشک تازه از راه رسیده روسیه فشار به اوکراین را بیشتر کرد+عکس
اطلاعات لو رفته تازه درباره آیفون SE اپل
قابلیت تازه اندروید که از دزدی گوشی شما جلوگیری میکند
حقایقی درباره کهکشان راه شیری میلهای که چیزی درباره آن نمیدانید
ساخت هندزفری جدیدی که هرگز گره نمیخورد+عکس
تصویری از گودال ۸۰۰۰ متری یخزده در مریخ ثبت شد+عکس
گوشی جدید شیائومی با نمایشگر بزرگ رونمایی شد+عکس
بیامو قدرتمند با بدنه مخملی همه را متعجب کرد+عکس
خودروی پرفروش اروپا به ایران آمد+عکس
پس زمینه تابلوی مونالیزا متعلق به این مکان است+عکس
من یک پایین شهریام در کتابفروشیها
جشنواره ایده های برتر جوانان در کردستان برگزار می شود
جنس کنش دولتمردان سیزدهم اعتقاد به مشارکت خیرین است
ساخت مدارس خیرساز در دولت سیزدهم بهطور میانگین ۲ برابر شده است
افرادی که با قرآن مانوس شده اند؛ حق طلب و حق جو هستند
درخواست دانشجویان لهستان برای تحریم رژیم صهیونیستی
استقرار میز پاسخگویی امتحانات نهایی در ادارات آموزش و پرورش مناطق ۱۹گانه تهران
اولویت سازمان سنجش پس از ملی شدن چیست؟
جشنواره برهان ؛ تلاش دوباره برای احیای کرسیهای آزاداندیشی در دانشگاهها
پیام تسلیت جهاد دانشگاهی تهران در پی شهادت یکی از رزمندگان حزبالله
چگونگی تبدیل نظریه علوم انسانی به فناوری نیاز امروز جامعه است
موسسه علم و فناوری شهید مسعود علیمحمدی راهاندازی شد
دبیر شورای تحول و ارتقای علوم انسانی انتخاب شد
مشکل خوابگاههای دانشجویی با بومیگزینی حل میشود
روایت آخرین جمعه نمایشگاه سی و پنجم؛ همهمه بازی و کتا
حضور دانشآموزان بدون کارت امتحان نهایی در جلسه با «شناسنامه»/ امکان دریافت آدرس حوزه از مدرسه
اختصاص شعب ویژه رسیدگی به جرائم حوزه فروش سوالات امتحانات نهایی
آغاز ثبتنام اوقات فراغت دانشآموزان از اول خرداد
چطور با گوشی خود بفهمیم که ما را ردیابی میکنند؟
کاسبی عجیب و پرسود چند ایرانی در آمازون+عکس
گوشی جدید شیائومی با نمایشگر بزرگ رونمایی شد+عکس
تصویری از گودال ۸۰۰۰ متری یخزده در مریخ ثبت شد+عکس
ارزانترین سلاح پهپادکُش که ساخت بریتانیا است+عکس
ترفند مخفیانه و زشت اپل در فروش یکی از محصولاتش لو رفت+عکس
تصویر واقعی از آیفون ۱۶ در دست یکی از کاربران فاش شد+عکس
بزرگترین فروچاله زیرآبی دنیا که باعث انقراض دایناسورها شد+عکس
بنسلمان امنیت فرودگاه کلان شهر نئوم را با هوش مصنوعی تامین میکند
بیامو قدرتمند با بدنه مخملی همه را متعجب کرد+عکس
تانکهای بریتانیایی به یک وسیله عجیب مجهز شدند+عکس
استور بازی موبایل ایکس باکس در تابستان از راه میرسد
جزئیات کیا سورنتو جدید اعلام شد+عکس
حرکت کثیف اپل درباره عکسهای کاربران لو رفت
تصویر ناسا از شفق قطبی بر فراز لهستان پربازدید شد+عکس
کشف خیره کننده دانشمندان درباره یونها همه را شگفت زده کرد
گلکسی S25 با تراشه ۳ نانومتری و قدرت شارژدهی قوی+عکس
آیفون16 پرومکس در باتری و شارژدهی رکوردشکن میشود
حقایقی درباره کهکشان راه شیری میلهای که چیزی درباره آن نمیدانید
تمام اطلاعات آیفونها و آیپدها لو رفت
رونمایی آمریکا از بزرگترین هواپیمای رادارگریز دنیا+عکس
ارزانترین باتری مادامالعمر دنیا کشف شد+عکس
ردپای تازه کشف شده انسانها در آمریکا سن این کشور را بالا برد+عکس
قابلیت تازه اندروید که از دزدی گوشی شما جلوگیری میکند
خریداران Xperia ۱ VI سونی منتظر یک تغییر ویژه در صفحه نمایش باشند+عکس
کشف استخر سرپوشیده ۱۶۰۰ساله در ساحل آلبانی همه را انگشت به دهان گذاشت+عکس
زاکربرگ میخواهد این شبکه معروف خبری را بخرد
منتظر شفقهای قطبی بعدی باشید
اطلاعات لو رفته تازه درباره آیفون SE اپل
اشتباه بیسابقه گوگل سالمندان را سردرگم کرد
نظراتی که حاوی توهین یا افترا به اشخاص ،قومیت ها ،عقاید دیگران باشد و یا با قوانین کشور وآموزه های دینی مغایرت داشته باشد منتشر نخواهد شد - لطفاً نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.