به گزارش ثریا یکی از مسلک ها و سلوک های پر مسئله و پر حاشیه از گذشته تا کنون عرفان بوده است. عرفا گاهی چنان تحت مضیقه قرار می گرفتند که هرکس درس عرفان می خواند شهریه او قطع و یا حتی تبعید می شد و گاهی چنان مورد توجه واقع می شد که اگر می خواستند بزرگی را بستایند وی را با لفظ عارف مورد خطاب قرار می دادند. نوشتار حاضر در تلاش است تا با بررسی برخی سوالات پیرامون عرفان آگاهی مختصری از این سلوک در اختیار مخاطب قرار دهد.
اولین نکته ای که در اینجا لازم است بدان تذکر دهیم آن است که عرفان با تصوف متفاوت است. تصوف یا صوفیه از واژه صوف به معنای پشم گرفته شده و صوفیه اصطلاحاً به پشمینه پوش ها یعنی کسانی که در زندگی به خود با پوشیدن لباس های زبرِ پشمی زحمت می دهند و نفس خود را از نعمات دنیوی محروم می کنند گفته می شود، اما عارف کسی است که به دنبال شناخت خدا سیر می کند آن هم شناختی حضوری و نه از طریق صورت های ذهنی.
اکنون ممکن است این سوال به ذهن برسد که عرفان نظری چیست. در پاسخ باید گفت که عرفان نظری در واقع حاصل ریخته شدن شهودات حضوری عارف در قالب تصورات و تصدیقات و علم حصولی است از همین رو ارج و قیمت عرفان عملی را ندارد، چراکه سالک را تنها از طریق تمثیل ها با یک سری علوم و معارف ذهنی آشنا می کند، اما او را به منبع حقیقت واصل نمی کند. بنابراین از این طریق معنای عرفان و تعریف عرفان که همان معرفت حضوری به خدای تبارک و تعالی است هم مشخص شد.
نخستین سوالی که در خصوص عرفان مطرح می شود آن است آیا عرفان أمری زائد بر دین و یا جوشیده از دل دین است؟ در این رابطه عده ای ریشه عرفان را به یونان باستان و شخصی به نام افلوطین باز می گردانند، اما با توجه به تعریف گفته شده از عرفان یعنی معرفت حضوری به خدای تعالی باید گفته که اساساً هدف خود دین همان هدف عرفان یعنی شناخت خدای تعالی است، بنابراین عرفان را نمی توان امری خارج از دین تلقی کرد، بلکه ریشه های این سلوک در خود دین نهفته است. به عبارت دیگر هدف نهایی تمام ادیان الهی رساندن انسان به خدای متعال است أمری که هدف نهایی عرفان هم قرار دارد.
سوال دیگر در خصوص عرفان آن است که ریشه رجوع و توجه آدمی به عرفان چیست و تاریخچه آن به کدام قسمت از تاریخ باز می گردد. در پاسخ به این سوال آیت الله مصباح یزدی در کتاب «در جست و جوی عرفان اسلامی» معتقد است که امر خداشناسی، خداجویی و خداخواهی فطری است و ریشه در ذات انسان دارد. از همین رو چه عرفان و چه ادیان الهی ریشه در فطرت انسان داشته و حرفی خلاف آن نمی زنند. بنابراین تاریخچه عرفان ریشه در تاریخچه بشر داشته چراکه بشر از ابتدا به دنبال شناخت حضوری خداوند تعالی بوده است. البته باید توجه کرد که مراد از این عرفان؛ عرفان عملی بوده چراکه بعدها عرفان عملی در قالب لفظ ریخته شده است.
سوال بعدی که در خصوص عرفان مطرح می شود پرسش از تقسیم بندی دوگانه شریعت و طریقت که در کلام برخی بزرگان متصوفه و عرفان مطرح شده است خواهد بود. عده ای در این رابطه معتقدند که شریعت ظاهر دین و پوسته آن و باطن دین طریقت است. اصل و اساس دین طریقت بوده و شریعت تنها به اندازه راه و یا پوسته ای برای رسیدن به طریقت اهمیت دارد. معتقدان این تقسیم بندی خود به دو دسته تقسیم می شوند؛ عده ای می گویند هنگامی که شما راه را سپری کردید و به مقصد رسیدید دیگر نیازی به راه یا شریعت ندارید، بنابراین هنگامی که عارف به مرحله لقاء الله برسد دیگر تکالیف شرعی مانند نماز و روزه از گردن او ساقط است. دلیل این دسته آیه نود و نه سوره حجر است که می فرماید: «و اعبد ربک حتی یأتیک الیقین» «پروردگار خود را عبادت کن تا هنگامی که به یقین برسی». در پاسخ به این دسته باید گفت که یقین در اینجا به معنای مرگ است، همانگونه که در آیه چهل و هفت سوره مدثر هم به همین معنا به کار رفته است. وجه تسمیه مرگ به یقین هم آن است که بعد از مرگ از آنجا که همه حقایق برای منکرین و ... آشکار می شود آنها یه یقین نسبت به وجود جزاء و پاداش و ... می رسند.
در خصوص دسته دوم که قائل به اسقاط تکلیف نیستند، اما برای شریعت هم اجر چندانی قائل نیستند باید گفت که اسلام مجموعاً یک برنامه و روش زندگی بیشتر نیست و مقصود از آن هم تعالی انسان ها و رساندن آنها به عالی ترین مدارج معرفت الله و قرب و کمال انسانی است و هرکس معارف شریعت را مو به مو اجرا کند به این مقام دست پیدا خواهد کرد. عارف واصل مرحوم آیت الله محمد جواد انصاری همدانی به نقل از صفحه هفتاد و هشت کتاب سوخته می گوید که: «هرچه هست در شرع مقدس است. تمام مراحل عرفان و سیر و سلوک تا مرحله نهایی که فناء فی الله است به زبان ائمه معصومین در اخبار و در احادیث و در کلام الله هست.»
منبع: خبرگزاری مهر
شرط اخذ مهر تردد دانشجویی اعلام شد
فرایند جذب خویشاوندان اعضای هیات علمی در دانشگاهها تغییر کرد
برنامه زمانی فرآیندهای آزمونهای سالهای ۱۴۰۳ و ۱۴۰۴ اعلام شد
ارائه خدمات دانشجویی در ایام نوروز ۱۴۰۳ فراهم شد
فصل دوم جشنواره عروسکخونه آغاز شد/ رأیگیری انحصاری در شاد
اجرای بیش از یک هزار و ۶۰۰ برنامه فرهنگی در دانشگاه محقق اردبیلی در سال ۱۴۰۲
مهلت پرداخت اجاره بهای خوابگاه های دانشجویان تمدید شد
رشد ۱۸درصدی پذیرفته شدگان کارشناسی تکمیل ظرفیت ۱۴۰۲ پیام نور
بسته حمایتی برای بانوانی که در زمان تحصیل قصد مادر شدن دارند
تقویم آزمونهای کشوری سال ۱۴۰۴ اعلام شد
مهلت دانشجویان برای ثبت تقاضای وامهای دانشجویی اعلام شد
۱۸۵ کتابخانه عمومی در نوروز فعالیت میکنند
فراخوان نخستین جشنواره اتقان منتشر شد
مهلت ثبتنام آزمون انتخاب سردفتر اسناد رسمی تمدید شد
جزییات پذیرش دکتری با آزمون مدرسه عالی حکمرانی شهید بهشتی اعلام شد
نرخ غذای دانشجویان علوم پزشکی گران شد
آشنایی استادان و دانشجویان دانشگاه دولتی آرابائف قرقیزستان با فرهنگ ایرانی
انتشار کلید سوالات آزمون جامع علوم پایه پزشکی و دندانپزشکی
استفاده از ظرفیتهای دانشگاه شریف در توسعه صنعت داروسازی کشور
سرپرست مدیریت امور اجتماعی دانشگاه علامه طباطبایی منصوب شد
مقایسه دو برش ۴۵ ساله دانشگاه تهران تاثیر انقلاب را گواهی می دهد
آمادگی ایران برای افزایش اعطای بورس تحصیلی به دانشجویان ونزوئلا
سرپرست مرکز مطالعات راهبردی زنان و خانواده بسیج اساتید منصوب شد
مجموعهداستان تناردیه را من کشتم چاپ شد
جزییات خدماترسانی کتابخانه و موزه ملی ملک در نوروز ۱۴۰۳
فعالسازی بخش خصوصی در توسعه زیستبوم و کاربست داده و هوش مصنوعی با ابزار اعتبار مالیاتی
روزنامه آفتاب یزد تعطیل میشود روزنامه «آفتاب یزد تعطیل میشود
دو انتصاب جدید در سازمان امور دانشجویان
صدور ابلاغ برای ۸۵۰ نفر از پذیرفتهشدگان آزمون سردفتری
عرضه تاریخ فشرده چین در کتابفروشیها
نیمه دیگر زندگی و شریف جان شریف جان به بازار آمدند
وام ودیعه مسکن دانشجویی چیست؟
حمله به دانشجویان مسلمان هنگام اقامه نماز
ابلاغ آیین نامه های ارتقای اعضای هیات علمی و جهش علمی اوایل 1403
کلید نهایی آزمون های علوم پایه و پیش کارورزی منتشر شد
فراخوان ثبتنام مسابقات ملی ارائه سه دقیقهای سدید
فراخوان ثبتنام طرح ملی باشگاههای مطالعه دانشجویان سریر
کسب موفقیت دانشجویان انیمیشن دانشگاه تربیت مدرس در جشنواره بینالمللی پویانمایی تهران
قائماطلاعات ۴۰۰۰ دانشجوی شهید در فضای دیجیتال بارگزاری شد
چاپ کتابی برای واکاوی خاستگاه جشن پوریم صهیونیستها
برنامه بوی باران در فرهنگسرای اشراق برگزار میشود
جزئیات آزمون سراسری سال ۱۴۰۳ اعلام شد
ماموریت اصلی مدارس شاهد ترویج فرهنگ ایثار و شهادت است
طرح تحول معاونت پرورشی در دستورکار شورای عالی انقلاب فرهنگی
تکالیف مهارت محور جایگزین پیک نوروزی ۱۴۰۳
خبر خوش درباره افزایش حقالزحمه دستیاران و کارورزان پزشکی
سیمای دانشگاه تهران در سال ۱۴۰۲ / اقدامات تاسیسی و جهشهای دانشگاه تهران در سالی که گذشت
راه فتح قله از دانشگاه میگذرد؛ راه را با جهاد علمی هموارتر سازیم
از حکم لغو تحریم دانشگاه شریف تا ورود غولهای رسانهای به دشمنیهای علمی
بابا برفی در کتابفروشیها
پرندهبازِ تهران روی قفسه کتابفروشی نشست
توسعه بورسهای دانشجویی و نمایه شدن ۶۳ نشریه ایرانی در پایگاههای بینالمللی
آییننامههای دانشگاه حکمتبنیان سال آینده نهایی و ابلاغ میشود
بازگشایی مجدد سامانه سنجش سلامت از فروردینماه
واریز ۵۳۶میلیارد ریال به حساب فرهنگیان بازنشسته بهمن ۱۴۰۲عضو صندوق ذخیره فرهنگیان
خیالتان راحت؛ دانشآموزان برای آزمونهای نهایی فقط کتابهای درسی را بخوانند
جزییات ثبتنام در نوبت دوم کنکور سراسری سال ۱۴۰۳ اعلام شد
وزارت علوم متولی برگزاری دومین اجلاس وزرای علوم کشورهای اسلامی شد
شیوهنامه شناسایی دانشجویان مستعد در مسیر نخبگی ابلاغ شد
شرایط حضور دانشجویان علوم پزشکی در طرح حافظ شواعلام شد
معیارهای جدید رتبه بندی ملی دانشگاه های کشور (ISC) تصویب شد
نحوه پذیرش کاردانی به کارشناسی رشته علوم آزمایشگاهی تغییر کرد
حضور ۴۶۵ گروه جهادی و دانشجویی در پویش ملی لبخند ایران
نقش جهاددانشگاهی برای تشویق مردم به مشارکت در انتخابات تبیین شد
مناظره رییس دانشگاه تهران با اساتید مدعی اخراج فردا برگزار میشود
فردا آخرین مهلت انتخاب محل در آزمون دستیاری فوق تخصصی پزشکی
این گوشیهای سامسونگ به روزرسانی بزرگی دریافت میکنند+عکس
کشف اقیانوسی ۳ برابر تمام اقیانوسهای جهان در اعماق زمین
پذیرش در کاردانی به کارشناسی رشته علوم آزمایشگاهی بدون آزمون شد
ثبت نام آزمون زبان MSRT آغاز شد
آخرین آمار ثبت شده ازدواج دانشجویی در سامانه همرسان
واریز 536 میلیارد به حساب فرهنگیان بازنشسته بهمن 1402 عضو صندوق ذخیره فرهنگیان
صحرایی: مرجعیت به برنامه درسی بازگشته است/ خانوادهها پشت آموزشوپرورش بایستند/ تهیه نگاشت نهادی، رسانهای و مدرسهای سند تحول
شیوه ردیابی گوشیهای خاموش در گوشیهای اندروید
پذیرش مسافران نوروزی در ۲۵۴ کلاس درس دامغان
چاپ داستانهای یکپزشک در آواز در دامنه تنهایی
چاپ فکرکردن بهواسطه داستانها/گفتگوی فلسفی وتقویت معنادرکودکان
آغاز ثبت نام کارشناسی بدون آزمون پیام نور از امروز
آغاز مهارتآموزی دانشآموزان در ایام نوروز از ۲۴ اسفند تا ۲۴ فروردین/تجهیز هنرستانها تا مهر۱۴۰۳
۲ هزار معلم در فعالیتهای جهادی مشارکت داشتهاند
گوشی جدید هواوی سامسونگ را زمین میزند+عکس
اسکرینشات گرفتن از عکس پروفایل واتساپ را فراموش کنید
ساخت ساز در ابر شهر بن سلمان به سرعت پیش میرود+عکس
کشف اقیانوسی ۳ برابر تمام اقیانوسهای جهان در اعماق زمین
آمریکا معادلات درباره سرعت اینترنت را تغییر داد
شیوه ردیابی گوشیهای خاموش در گوشیهای اندروید
گلکسی A۵۵ سامسونگ در این کشور عرضه نمیشود
استخراج لیتیوم بیخ گوش ایران شروع شد
این گوشیهای سامسونگ به روزرسانی بزرگی دریافت میکنند+عکس
تانک ۳۰۰ به زودی وارد ایران میشود+عکس
پیشبینی تحلیلگران درباره افت ارزش این مدل آیفون+عکس
گلکسی رینگ سامسونگ چه زمانی وارد بازار میشود؟ +عکس
کاری که مریخ با آب و هوای زمین میکند برای دانشمندان آشکار شد
بالگردهای کرهای به کشور همسایه ایران میروند+عکس
قدرتمندترین بنز S کلاس جهان با تغییرات هیجان انگیز+عکس
الماسهای مصنوعی جدید دنیا را متعجب کردند+عکس
کراس اوور هوندا CR-V ژاپنی در راه ایران+عکس
محبوبترین شبکه اجتماعی در دنیا در ایران محبوب نیست
لوکسترین زیردریایی دنیا که ۷ روز در عمق اقیانوس باقی میماند+عکس
نیمه گمشده مجسمه غول پیکر پادشاه مصری پس از ۱۰۰ سال کشف شد+عکس
خانواده ایرانی به بیماری تک فرزندی مبتلا شده است
جنگنده ساخت هند به شکل بدی سقوط کرد +عکس
خط تولید این جنگنده فرانسوی با سرعت مشغول کار است+عکس
ثبت نام وام تحصیلی دانشجویان علوم پزشکی از ۱۵ فروردین آغاز میشود
پرتقاضاترین بنزی که در سامانه جانبازان ثبت شده است+عکس
علمالهدی: قهر جریان فرهنگی و علمی باعث لطمه زدن به نهاد علم است
تصویری از اگزوز مارپیچی موشک سفینه فضایی روی آسمان+عکس
امروز آخرین مهلت ثبت نام آزمون دستیاری تخصصی دندانپزشکی سال ۱۴۰۳
رشد ۴۰ درصدی مراکز هدایت شغلی و کاریابی در دانشگاهها در یک سال گذشته
تانک رضوانی خودرویی آخرالزمانی با دید در شب حرارتی+عکس
نظراتی که حاوی توهین یا افترا به اشخاص ،قومیت ها ،عقاید دیگران باشد و یا با قوانین کشور وآموزه های دینی مغایرت داشته باشد منتشر نخواهد شد - لطفاً نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.