به گزارش ثریا حسینعلی رمضانی پژوهشگر در عرصه علوم انسانی اسلامی و مدرس دانشگاه به مناسبت تاسوعای حسینی روز بزرگداشت مقام و عظمت حضرت عباس(ع) در یادداشتی با عنوان کربلا و واکاوی مفهوم غیرت و حَرَم به بررسی غیرت حضرت عباس(ع) در پاسداری از حرم آل الله پرداخته است:
قلب، حرم خداست و اغیار را در این حرم راهی نیست. واژه حرم از ریشه «ح ر م» (به معنای ممنوع بودن)، گاهی به معنای اهل و عیال یک شخص یا محل اقامتشان است که آنها را از تعرّض دیگران حفظ میکند.(لسان العرب، ذیل واژه «حرم»، ج۲، ص: ۱۴۳) امام صادق (ع) فرمودند: القَلبُ حرَمُ اللهِ، فَلا تُسکِن حَرَمَ اللهِ غَیرَ اللهِ؛ دل، حرم خداست، پس در حرم خدا غیر خدا را ساکن مکن(جامع الأخبار، ص: 185). حرم؛ مکانی است که تا فرد مُحرِم نشود، نمی تواند مَحرَم اهل حرم شده و حرام است که وارد حریم شود. قلب نیز مقدس است و اغیار و نامحرمان نباید در آن عبور و مرور کرده و یا خدایی ناکرده سکنی گزینند. پس، در این حریم مقدس و حرم متعالی، هوس، کینه، بت، شرک، جاذبه های دنیوی و وسوسه های شیطانی، نباید جایی داشته باشد. در این رابطه حضرت رسول(ص) فرمودند: خداوند در روی زمین، ظرف هایی دارد که عبارت است از این دل ها و بهترین این ظرف ها نزد خداوند، دلی است که نسبت به برادران نازک تر و از گناهان پاک تر و در راه خدا استوارتر باشد(میزان الحکمه، حدیث: 16913).
عالم و نظام هستی؛ عالم بده – بستان است. هرگاه حرم الهی مانع ورود اغیار شده و دل صیقل داده شود، باید منتظر ظهور نور حقیقت در آن بود و چنانچه این دل آلوده شود، معارف ناب الهی در آن وارد نمی شود و اگر تیره و تار باشد، نور حقیقت در آن نمی تابد. همنشین دل باید خدا باشد ولاغیر. حضرت علی (ع) می فرمایند :«ذاکرُ اللهِ سبحانَه مُجالسُهُ» کسی که به یاد خدا باشد همنشین خدا است(تصنیف غررالحکم و دررالکلم، حدیث: 3651).
قلب؛ امانت الهی است و باید سالم به اهلش برگردانده شود. که إِنَّ اللَّهَ یَأْمُرُکُمْ أَنْ تُؤَدُّوا الْأَمَانَاتِ إِلَی أَهْلِهَا... (سوره نساء/ آیه 58) و انسان در برابر آنچه بدو به رسم امانت واگذار می شود غیور است و غیرت دارد. علمای اخلاق نیز غیرت را چنین تعریف کرده اند، غیرت و حمیت، یعنی تلاش در نگهداری آنچه که حفظش ضروری است، این صفت در قالب مطلوبش از شجاعت، بزرگمنشی و قوت نفس انسان سرچشمه میگیرد و یکی از ملکه های نفسانی انسان و سبب مردانگی است و مرد بی غیرت از زمره مردان خارج است.(جامع السعادات، ج1، ص 226)
غیرت یکی از کمالات انسانی است که دست پرتوان آفرینش، اسباب آن را در وجود آدمی تعبیه کرده است. غیرتورزی در حد عالی آن، لازمه انسانیت آدمیان مخصوصاً مؤمنان پرهیزکار است. امیر مومنان علی (ع) در این رابطه فرمودند: اِنَّ اللهَ یَغارُ لِلْمؤمِنِ فَلْیَغَرْ، مَنْ لا یَغارُ فَاِنَّهُ مَنْکُوسُ الْقَلْبِ(بحارالانوار، ج 79، ص: 115). خداوند برای مؤمن، غیرت میورزد، پس او نیز باید غیرت آورد. هر کس غیرت نورزد، دلش وارونه است.
دین خدا نیز ناموس خداست و خدا نسبت به ناموس خود غیور است. تعیین حدود شرعی و بیان احکام، نشان از حریم ها دارد. امر حرام، امری است که ورود به آن جایز نیست و خداوند انسان را نسبت به آن منع کرده است. وجود غیرت در جامعه انسانی تا آنجا ضروری و حیاتی است که شارع مقدس اسلام در تشریع احکام نیز به آن عنایت داشته است. رسول خدا (ص) فرمود: اَلا وَ اِنَّ اللهَ حَرَّمَ الْحَرامَ وَ حَدَّ الحُدودَ وَ ما اَحَدٌ اَغْیَرَ مِنَ اللهِ وَ مِنْ غَیْرَتِهِ حَرَّمَ الْفواحِشَ(بحارالانوار، ج 73، ص: 332). آگاه باشید که خداوند، محرمات را حرام و حدود را وضع کرد و هیچ کس غیورتر از خدا نیست که از روی غیرت، زشتی ها را حرام کرده است. بر همین اساس، خدا به هر غیرتمندی نظر لطف و مرحمت دارد. امام صادق (ع) فرمود: اِنَّ اللهَ غَیوُرٌ یُحِبُّ کُلَّ غَیورٍ(فروع کافی، ج 5، ص: 535). خداوند، غیور است و هر غیرتمندی را دوست دارد.
غیرت در لغت به معنای آن است که؛ طبیعت انسان از مشارکت غیر در امر مورد علاقه اش نفرت داشته باشد(مجمع البحرین، ج 2، ص: 346). این واکنش طبیعی، نسبت به دخالت های نابجا و ناروای دیگران، گاهی با تعبیر «حمیت» نیز می آید، که در اصل از مادّه «حمی» به معنای حرارتی است که از آتش یا خورشید یا بدن انسان پدید میآید و گاهی تحت عنوان تعصّب و تغیّر می آید و غیرتمند کسی است که نگهدار عصمت و آبرو و شرف و عزّت است(فرهنگ معین، ص: 2461).
در قوای اربعه انسانی قوه غضبیه که در ذیل قوه عاقله و عادله حد شرعی خورده و از افراط و تفریط عبور کرده و به نقطه اعتدال رسیده باشد، شجاع می شود؛ بنابراین غیرت از شجاعت نشأت می گیرد. حضرت علی(ع) میفرماید: ثَمَرَةُ الشَّجاعةِ الغیرة(غررالحکم، ج 1، ص: 259) میوۀ شجاعت غیرت است. مرحوم نراقی (ره) نیز درباره ریشه غیرت می گوید: این صفت از شجاعت، بزرگ منشی و قوت نفس، سرچشمه می گیرد (جامع السعادات، ج 1، ص: 265).
ناموس و غیرت دو مفهومی است که در نظام معرفتی اسلام تعریف می شود و حرم محل مقدس و امنی است که ناموس در آنجا قرار می گیرد. مفهوم غیرت حدّ تند و تیزی است که از حرکت قلب شروع و رگ غیرت و گرمایی شدید از گردش خون در بدن انسان حاصل شده، که در برابر تعرّض نامحرمان به حریم مقدس فرد، بر انسان غالب می شود. این غیرت باید در نسبت به امانتی چون قلب چند برابر باشد. انسان غیور نسبت به حرم مقدس و أمن قلب خود که عرش الرحمن است، در برابر هر نوع غیری با شجاعت برخورد می کند.
حال بیایید دو مفهوم "غیرت و حرم" را در واقعه کربلا مورد فحص و بررسی قرار دهیم. آیا می توان کربلا را قلب زمین نامید؟ کربلا نیز حرمی است که آل الله در آن قرار گرفتند و همچون قلب انسان در نظام تکوین، نباید جایی را برای غیر خدا در کربلا باز کرد. در این بین توصیه شده که حرم را حریمی است و باید از ورود نامحرمان به آن حریم جلوگیری نمود. فردی غیور چون قمر بنی هاشم (ع) باید باشد تا از حریم ناموس آل الله دفاع کند.
غیرت عباس(ع) نشان می دهد که با صفت شجاعت که برآمده از قوت نفس است باید از حریم اهل بیت(ع) دفاع کرد. قیام اباعبدالله(ع) برای نصرت دین خدا و حفظ ناموس او بوده است. ولایت امام حسین (ع) در راستای حفظ و صیانت از ناموس خدا بود و ولایت محوری عباس(ع) موجب ظهور و بروز صفات حسنهای چون، وفا و غیرت در صحرای کربلا شد.
کربلا نماد غیرت و حمیت است. قلبِ کربلا، این تپش و توزیع خون غیرت را در سیر مکان و زمان تا بی نهایت در اندام هستی جاری می کند و این حرارت هیچ گاه رو به سردی میل نخواهد یافت که قال رسول الله (ص): إنَّ لِقَتْلِ الْحُسَیْنِ حَرَارَةٌ فِی قُلُوبِ الْمُؤْمِنِینَ لَنْ تَبْرُدَ أَبَداً(مستدرک الوسائل، ج 10، ص: 318).
حال باید کمی به جامعه اسلامی خود نظر کنیم. چه بر سر این جامعه آمده که دیگر مفاهیمی فطری همچون حرم و غیرت که اوج آن در واقعه کربلا بروز و نمود داشته در نزد مردان ما کم رنگ شده است؟ وقتی ناموس انسان بیپروا پا را از حریم و حرم عفّت فراتر نهد و رگ غیرت مردان کشورم آرام آرام خشکیده شود و گرمای غیرت و حمیت جای خود را به سرمای بیغیرتی و نامردی دهد، باید فاتحه صفت شجاعت را که برآمده از بزرگمنشی است در جامعه خواند.
می دانم و باور دارم که کربلا و قلب نظام هستی چنان حرارتی دارد که دوباره خون غیرت و ناموسپرستی را در رگ های مردان ایران اسلامی جاری خواهد کرد و در آن سو زنان وطن من نیز با الگو گرفتن از مادر عشق حضرت زهرا (س) و خواهر عشق حضرت زینب (س) در نظام تکوین؛ عفّت و پاکدامنی را سرلوحه رفتار و روابط خود در خلوت و جلوت قرار خواهند داد.
اینکه مردم مؤمن در عزای حسینی(ع) و ایام محرم بر سینه می زنند نیز جای تأمل دارد. سینه محل قرار گرفتن قلب و نماد عشق و محبّت است. دلی که با عشق به اهل بیت(ع) در سوز و گداز است، می بایست با دست نواخته شود. دل عاشق در وصل و هجران و حبّ اهل بیت (ع) و بغض نااهلان در قبض و بسط دائمی است و بروز و ظهور این درد و هجران را می توان در چشمان اشکبار عزاداران حسینی دید. آنگاه که حرارت خورشید عشق بر انسان لایق و قابل تابیدن گیرد؛ قلب، آرام آرام ذوب شده و بخار عشق چشمان عاشق را ابری نموده و مقام والای"اشک" به او ارزانی می شود.[1] مقام اشک برای مصیبت وارده بر امام حسین(ع) و اهل بیت و یارانش چنان والاست که امام صادق(ع) در این رابطه فرمودند: مَنْ ذُکِرَ الْحُسَیْنُ علیهالسلام عِنْدَهُ، فَخَرَجَ مِنْ عَیْنِهِ [عَیْنَیْهِ] مِنَ الدُّمُوعِ مِقْدَارُ جَنَاحِ ذُبَابٍ کَانَ ثَوَابُهُ عَلَی اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ لَمْ یَرْضَ لَهُ بِدُونِ الْجَنَّهِ؛ کسی که یادی از حضرت حسین بن علی(ع) نزدش بشود و از چشمش به مقدار بال مگسی اشک خارج شود، اجر او بر خدا است و حقتعالی به کمتر از بهشت برای او راضی نیست(کامل الزیارات، ص: 101، حدیث 3 و وسائل الشیعه، ج 14، ص: 507، حدیث 14).
"أعظَمَ اللهُ اُجورَنا بِمُصابِنا بِالحُسَینِ، وَ جَعَلَنا وَ ایّاکُم مِنَ الطّالِبینَ بِثارِهِ مَعَ وَلیّهِ الامامِ المَهدیِّ مِن آلِ مُحمّدٍ صَلَوَاتُ اللَّهِ عَلَیهِم"
پی نوشتها:
[1] - رمضانی، حسینعلی و مهردادی، فرزانه(1397)؛ جملات قصار، ترجمه به انگلیسی: علی گراوند، تهران، انتشارات سخنوران؛ ص: 2
When the warmth of love sun radiates the human being, the heart becomes calm and slowly melted, and the vapor of love makes the eyes of the lover cloudy and donates him the high status of "tears".
منبع: خبرگزاری مهر
قیمت غذای دانشجویی تا مهرماه افزایشی ندارد
قبل از بحرانی شدن اعتراضات دانشجویی اطلاع رسانی کنید
ایجاد و بازسازی ۱۰۰۰ هنرستان تا پایان برنامه هفتم توسعه
توصیههایی به دانشآموزان برای حضور در آزمونهای نهایی؛ از موارد ممنوعه تا نحوه درج پاسخها
۲۰ درصد سوالات امتحانی «دشوار» است/ اخذ آزمون مجدد از افراد مشکوک
دانشگاهها برای افزایش بهرهوری به میدان بیایند
جزییات ثبت نام پذیرفته شدگان بدون آزمون رشتههای ارشد اعلام شد
فهرست ۶۷۳ دانشگاه برتر جوان در رتبهبندی تایمز منتشر شد
زمان اعلام نتایج اولیه آزمون کارشناسیارشد دانشگاه معارف اسلامی
قدیمی ترین عینک فروشی تهران
جزئیات پوشش بیمه ای در عینک سازی ها
پاسخ وکیل به آیا قانون تجارت تغییر میکند؟
قنات در سرزمین قنوت و قناعت - استان یزد
تحقق اقتصاد مقاومتی دانش بنیان و مردم پایه توسط اساتید بسیجی
پرداخت حقوق معلمان خرید خدمات و حقالتدریس به روز شد
رونمایی ۱۵ کتاب با موضوع اهلبیت به زبانهای اروپایی و آفریقایی در نمایشگاه کتاب
نسل جوان آمریکایی به حاکمیت معترض است/اعتراضات دانشجویی ادامه خواهد داشت
دانشگاه تهران میزبان اجلاس رؤسای دانشگاهها شد
بدهی آموزش و پرورش به فرهنگیان بابت پاداش پایان خدمت ۱۴۰۲/ معوقاتی که تا اسفند پارسال تسویه شد
مسئولان از پیشرفتهای علمی پشتیبانی کنند
استفاده ۱۳۹هزار دانشجو از بن اعتباری خرید کتاب از نمایشگاه
۴۶ دانشگاه ایران در میان برترین دانشگاه های جوان
پشتپرده برگزاری آزمونهای کشوری ششمیها و نهمیها/ برگزاری آزمون شفاهیفارسی در مقطع ابتدایی
خبر خوش برای متقاضیان رشته پزشکی/ گام بلند دانشگاههای ایران در ارتقای جایگاه جهانی
تشکیل دبیرخانه دائمی صنایع و خانه صنعت در معاونت پژوهش و فنآوری دانشگاه تهران
سامانه him نمونه بهرهوری درون دانشگاهی علوم پزشکی شهید بهشتی است
کاهش نگران کننده دانشجویان دانشگاههای غیردولتی
نخستین بیانیه مد موقر شیراز منتشر شد
مسؤولیت امتحانات نهایی از سال آینده با سازمان ملی سنجش خواهد بود
غیرانتفاعیها بیشترین حذف کد رشته را در آمایش آموزش عالی داشتند
مشارکت ۳۰هزار استاد و کارمند دانشگاه در ارزیابی موسسات غیرانتفاعی
استخدام یک روزه اساتید در دانشگاههای غیرانتفاعی
نوجوانان با «هفتخوان» به استقبال بزرگداشت فردوسی میروند
تأکید وزیر علوم بر رعایت اخلاق دیپلماسی علمی در پذیرش دانشجویان بینالملل
ساخت و تحویل ۷۰۰۰ مدرسه در دولت سیزدهم
آیین بزرگداشت ۱۷۵۷ سال سنت آموزش عالی در ایران ۸ خرداد برگزار میشود
۱۰ خرداد؛ برگزاری سومین کنگره شهدای دانشگاه آزاد
اعطای مالکیت ۱۴۰۰ واحد مسکونی به اعضای هیات علمی و کارکنان دانشگاه علامه
کارت آزمون استخدامی رشته شغل دبیری و هنرآموز منتشر شد
المپیاد علمی دانشجویان فرصتی برای اصلاح نگاه و تفکر علمی است
کارت شرکت در آزمون انتخاب سردفتر اسناد رسمی سال ۱۴۰۳ منتشر شد
وزیر سابق علوم: شهریههای دانشگاههای غیرانتفاعی کفاف هزینههای دانشگاه را نمیدهد
لزوم مدیریت رشتههای یک بار پذیرش در دانشگاههای غیردولتی و غیرانتفاعی همانند دانشگاه آزاد
ایجاد دو آزمایشگاه تخصصی برای توسعه میادین نفتی در دانشگاه صنعتی امیرکبیر
شناسایی ۸۷۴ هزار بازمانده از تحصیل با کد ملی/ بازگشت این افراد به تحصیل امکانپذیر است
نظارت وزارت کشور بر تامین «امنیت» حوزههای آزمونهای نهایی/ همکاری فراجا و آتشنشانی
نماد سنت آموزش عالی در ایران در دانشگاه تهران رونمایی شد
ارائه مهلت جدید ثبت نام آزمون دکتری تخصصی داروسازی
نتایج پذیرش بدون کنکور دانشگاه تهران اعلام شد
دانشجویان یونانی شب گذشته در حمایت از فلسطین تظاهرات برپا کردند
تحصیل ۸ درصد دانشجویان کل کشور در دانشگاههای غیردولتی/صدور مجوز دانشگاه علوم پزشکی غیرانتفاعی
ترجمه ماجرای زندگی و آثار الیور استون منتشر شد
حضور نمایندگان دانشگاه سن پترزبورگ روسیه در دانشگاه صنعتی شریف
حافظ» جلوتر از همه شاعران و نویسندگان ایرانی!
مناظره با گزاره «مداخله دولت در حوزه نشر از هر جهت زیانبار است» با حضور دو گروه از دانشگاههای الزهرا و تهران، در سیوپنجمین نمایشگاه بینالمللی کتاب تهران برگزار شد.
دستگاهها برای کمک به آموزش و پرورش فراتر از سخن گام بردارند
امروز؛ آخرین مهلت ثبتنام دانشجویان در المپیاد ورزشهای فناورانه
دانشکده رسانه فارس دانشجو میپذیرد
آغاز توزیع کارت آزمون استخدامی آموزش و پرورش از امروز
۱۰۷۳ مدرسه کانکسی بالای ۱۰ دانشآموز تا مهر امسال ساماندهی میشوند
نحوه انتخاب موضوعات پایان نامه برای پذیرش دانشجوی استاد محور
پرونده چهارمین مسابقه خودنویس در نمایشگاه کتاب تهران بسته میشود
بزرگداشت فردوسی در تماشاخانه مهر حوزه هنری برگزار میشود
نیاز سالانه سازمان نوسازی مدارس به ۱۶۸ هزار میلیاردتومان اعتبار/ساخت ۲۰۰ مدرسه بزرگ در سال جاری
تقدیر وزیر علوم از شیمیدانها / درخواست کمک برای دانشجویان علوم پایه/ تحقیر کمدین یهودی
اساسنامه سازمان ملی سنجش و ارزشیابی نظام آموزش کشور ابلاغ شد
مصدومیت جزیی ۱۰ دانشجوی دانشگاه رازی در پی ریزش بخشی از سقف کاذب
دنبال تجمیع دانشگاههای آزاد نیستیم/ ایجاد سرای نوآوری
دستگیری چهار نفر در ارتباط با فروش سوالات آزمون وکالت
آزمون ارتقای دستیاران تخصصی دندانپزشکی چهارم مرداد برگزار میشود
به دنبال افزایش وام دانشجویی هستیم/ خوابگاههای دانشجویی باید نوسازی شوند
جشن دخترونه در صحن دانشگاه تهران برگزار شد
استور بازی موبایل ایکس باکس در تابستان از راه میرسد
جو بایدن خودروسازهای چینی را نقره داغ کرد
کاسبی عجیب و پرسود چند ایرانی در آمازون+عکس
اشتباه بیسابقه گوگل سالمندان را سردرگم کرد
اسقبال گسترده مردم از تاکسیهای رباتیک گوگل
نمره صفر برای غیبت در امتحانات خرداد
تأمین 63 درصد بودجه دانشگاه فرهنگیان همچنان از محل حقوق دانشجومعلمان
زاکربرگ میخواهد این شبکه معروف خبری را بخرد
چطور شد که شفق قطبی در ایران دیده شد؟ +عکس
کاسبی عجیب و پرسود چند ایرانی در آمازون+عکس
استور بازی موبایل ایکس باکس در تابستان از راه میرسد
اپل برای ساخت و پخش تبلیغات زشتاش عذرخواهی کرد
تصویر ناسا از شفق قطبی بر فراز لهستان پربازدید شد+عکس
به روزرسانی طوفانی واتساپ تغییرات اساسی در ظاهرش ایجاد کرد+عکس
ترفند مخفیانه و زشت اپل در فروش یکی از محصولاتش لو رفت+عکس
هوش مصنوعی قرار است انسانها را نابود کند؟
زاکربرگ میخواهد این شبکه معروف خبری را بخرد
اشتباه بیسابقه گوگل سالمندان را سردرگم کرد
نحوه انتخاب موضوعات پایان نامه برای پذیرش دانشجوی استاد محور
تمام اقدامات برای دستیاران پزشکی/ از افزایش حقوق تا بورسیه تحصیلی
شفق قطبی برای اولین بار در ایران هم دیده شد+عکس
نحوه برگزاری امتحانات نهایی و تصحیح اوراق دانشآموزان اعلام شد
پذیرش ۲۶ هزار دانشجوی دکتری در دانشگاهها/ نحوه محاسبه نمره دکتری
تولیدات دانشگاهها نظم دنیا را تغییر داده است
دو خبر خوش وزیر علوم برای جامعه دانشگاهی اعلام شد
سوپرآلیاژ انقلابی ناسا شروع به کار کرد
دانشجویان در شش محور در کرسیهای آزاد اندیشی با هم رقابت میکنند
دانشجویان یونانی شب گذشته در حمایت از فلسطین تظاهرات برپا کردند
آغاز توزیع کارت آزمون استخدامی آموزش و پرورش از امروز
چرا هوش مصنوعی اینقدر برای دیگران پرهزینه است؟
راهاندازی ۱۰۰ واحد مسکونی متاهلی برای دانشجویان و کارکنان دانشگاه علوم پزشکی تهران
آیین بزرگداشت ۱۷۵۷ سال سنت آموزش عالی در ایران ۸ خرداد برگزار میشود
راهنمای عملی آزمونهای نهایی دوره دوم متوسطه نظری منتشر شد
استادان نمونه دانشگاه علامهطباطبائی معرفی شدند
۲۵۰ واحد دانشگاهی پیام نور آماده واگذاری شد
اجرای منتورشیپ روانشناختی برای دستیاران ۲۷ گروه دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با حفظ محرمانگی
حضور نمایندگان دانشگاه سن پترزبورگ روسیه در دانشگاه صنعتی شریف
صعود ۸ پلهای دانشگاه صنعتی شریف در رتبهبندی آسیایی تایمز ۲۰۲۴
نظراتی که حاوی توهین یا افترا به اشخاص ،قومیت ها ،عقاید دیگران باشد و یا با قوانین کشور وآموزه های دینی مغایرت داشته باشد منتشر نخواهد شد - لطفاً نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.