«منطق و معرفت در اندیشۀ سهروردی»، نوشتۀ مهدی عظیمی، دانشیار دانشگاه تهران، عنوانِ کتاب مفصّلی در شرح منطق «حکمةالإشراق» است.
انتشارات مؤسسۀ پژوهشی حکمت و فلسفۀ ایران این کتاب را در حجمی بالغ بر ۶۰۰ صفحه منتشر کرده است. این کتاب، در هر فصل، با قطعهای از متن اِعرابگذاریشدۀ حکمةالإشراق آغاز میشود؛ سپس با ترجمۀ دقیق فارسیِ آن قطعه ادامه مییابد، و سرانجام با شرحی تحلیلیانتقادی و کاملاً معاصر بر آن قطعه، پایان میپذیرد.
سهروردی در منطق حکمةالإشراق نهتنها دستگاه منطقی خود را بازمینمایاند، بلکه نظام معرفتشناسی خویش را هم عرضه میکند. نظر رایج، که در غرب کسانی چون ضیایی و والبریج آن را نمایندگی میکنند، بر این است که سهروردی در هردوی این قلمروها بهجدّ از ابنسینا واگرایی دارد. امّا در این کتاب شرح داده میشود که سهروردی، بر خلاف این نظر رایج، در این هردو حوزه کاملاً با ابنسینا همگرایی دارد و در حال تکمیل برنامههای ناتمام اوست.
منطق سهروردی در حکمةالإشراق سه جز اصلی دارد: نظریۀ تعریف، منطق موجّهات، و آموزۀ مغالطات. سهروردی پساز نقد نظریۀ مشایی تعریف، به طرح نظریۀ اشراقی تعریف میپردازد. در این کتاب نشان داده میشود که هم آن نقدها، و هم این نظریۀ جدید، از ابنسینا برگرفته شده و به دست سهروردی پخته و پرورده شدهاند. منطق موجّهات سهروردی، چنانکه در این کتاب توضیح داده میشود، به شیوههای مختلفی قابل تفسیر و صورتبندی است؛ ولی یکی از جذّابترین و قابلدفاعترین تفسیرها متعلّق به تونی استریت است که بر پایۀ آن، منطق موجّهات سهروردی پیشدیدی قرنسیزدهمی از تفسیر قرنبیستمیِ پل تام برای منطق موجّهات ابنسینا است.
در مغالطات نیز کتاب آشکار میسازد که سهروردی، درست به اقتفای ابنسینا، مواضع جدلی را از اصول راهبرد مناظره به «مغالطات تعریف» دگرگون میکند و مغالطات ارسطویی را بهمنزلۀ «مغالطات استدلال» برمیگیرد؛ و بدین سان، همچون بوعلی، بهموازات دوگانۀ تعریف / استدلال، دو گونه از مغالطات را از هم متمایز میکند: مغالطات تعریف و مغالطات استدلال.
معرفتشناسی سهروردی نیز، چنانکه در این کتاب شرح داده میشود، دربارۀ چیستی، امکان، منابع، و ساختار معرفت، تابع معرفتشناسی ابنسیناست؛ و تنها تفاوت بنیادین آن در بهرسمیتشناختن یک منبع نامتعارف معرفت به نام «تألّه» (یا «ذوق» یا «اشراق») است که در مفهومسازی معاصر مرادف است با تجربۀ دینی. دربارۀ تجربۀ دینی سه مسئلۀ مهم وجود دارد: ماهیت، انواع، و اعتبار. در باب ماهیت تجربۀ دینی دیدگاههای مختلفی مطرح شده است که از آن میان، کتاب ادّعا میکند که نگاه سهروردی به دیدگاه آلستون نزدیکتر است.
آلستون تجربۀ دینی و تجربۀ حسّی را همساخت میداند. دربارۀ نوع تجربۀ دینی، آنگونه که مراد سهروردی است، این کتاب میگوید که اوّلاً متعلَّق تجربۀ دینی هِرَم مُثُل است، که خداوند بهمنزلۀ مثال خیر در رأس آن قرار دارد؛ و ثانیاً فرآیند این تجربه برای سهروردی خلع ارادی بدن است، که در فراروانشناسی ذیل عنوان «تجربۀ بیرون از بدن» از آن بحث میشود.
در باب اعتبار معرفتشناختیِ تجربۀ دینی دو چیز را باید از هم تفکیک کرد: نخست، اعتبار برای تجربهگر؛ و دوم، اعتبار برای دیگران. این کتاب توضیح میدهد که، در یک مفهومسازی معاصر، سهروردی بر پایۀ اصل آسانباوری، اوّلی را؛ و بر پایۀ اصل گواهی، دومی را میپذیرد؛ و از این رهگذر بر آلستون و سوئینبرن فضل تقدّم مییابد. مهمترین چالش در برابر اعتبار تجربۀ دینی، چنانکه کتس بر آن پای میفشرد، چالش تعارض است. این کتاب نشان میدهد که سهروردی با بصیرتی شفّاف نسبت به این چالش، میکوشد تا از طریق بازگرداندن آن به زبان نمادین اصحاب تجارب دینی راهحلّی پیش نهد.
«منطق و معرفت در اندیشۀ سهروردی»، نوشتۀ مهدی عظیمی، دانشیار دانشگاه تهران به بهای ۶۳ هزار تومان به همت مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران منتشر شد.
منبع: خبرگزاری مهر
آییننامه جدید سرویس مدارس اجرا میشود؛ شهرداریها و دهیاریها مسئول آموزشوپرورش ناظر
مهمترین فعالیت شورا پل ارتباطی میان دانشجویان و مدیران دانشگاه است
برای ایجاد سازمان ملی سنجش و ارزشیابی تعارض منافع کنار گذاشته شد
ادغام دانشگاه صنایع و معادن با دانشگاه خواجه نصیر
تا ۱۰سال آینده در حوزه فناوری سرآمد دنیا خواهیم شد
برگزاری نشست فانتزی در ادبیات معاصر ایران و روسیه در دانشگاه الزهرا(س)
کتاب بنویسید غرب... بخوانید غزه منتشر شد
تاق سه گوش در نمایشگاه کتاب عرضه می شود
توقف مصوبه افزایش سقف سنی روسای دانشگاههای غیردولتی در وزارت علوم
تمام مراکز آموزش علمی کاربردی به مراکز کاریابی تخصصی مجهز میشوند
اعلام نتایج آزمونهای سراسری، ارشد و دکتری تا ۱۵ خرداد
نمره صفر برای غیبت در امتحانات خرداد
تمام جزئیات امتحانات نهایی خرداد و سهم سوابق تحصیلی + راهنمای عملی آزمونها
رسیدگی ویژه به امور تحصیلی و تربیتی دانشآموزان شاهد/ لزوم ترویج فرهنگ ایثار و شهادت
مرور دروس امتحانی از شبکه شاد به صورت رایگان/ آغاز این برنامه از ۲۸ اردیبهشت
نتایج اولیه آزمون ارشد تا ۱۵ خرداد اعلام میشود
نحوه اداره سازمان سنجش سابق از امروز تغییر کرد/ اعلام وظایف جدید این سازمان
کرسیهای آزاداندیشی سطح تفکر دانشجویان را افزایش میدهد
عقبگرد دانشگاه آمریکایی در همکاری مالی با رژیم صهیونیستی
برگزاری نمایشگاه تجهیزات پزشکی و هوایی در دانشگاه صنعتی امیرکبیر
سرکوب اعتراضات دانشجویی در دانشگاههای کانادا
اجرای منتورشیپ روانشناختی برای دستیاران ۲۷ گروه دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با حفظ محرمانگی
دانشگاه صنایع و معادن به دانشگاه خواجه نصیر ملحق شد
اصلاح مصوبه تعیین ضریب حقوق اعضای هیات علمی دانشگاهها ابلاغ شد
سازمان ملی سنجش هیات امنایی شد/ استقرار ظرف ۶ ماه آینده
امروز؛ آغاز ثبتنام آزمون زبان MSRT تیرماه ۱۴۰۳
دو خبر خوش وزیر علوم برای جامعه دانشگاهی اعلام شد
جذب ۳۲۰ هزار دانشجوی بینالمللی در برنامه ۵ ساله
مشاهیر در نمایشگاه کتاب؛ بازار سلفیها داغ شد
نشر صاد من از مردن میترسیدم را به نمایشگاه کتاب آورد
سیر تحول سازمان سنجش از ابتدا تاکنون/ احیای نظارت بر دانشگاهها
کتاب مجموعه روایت فارسی نبلدم منتشر شد
شرکت کنندگان در مسابقات ملی مناظره دانشجویی بازخواست نمیشوند
راهاندازی خانه نخبگان و ایجاد پنج میز حول پنج موضوع کلیدی اقتصادی کشور
دانشآموزان نخبه فیزیک جهان به اصفهان میآیند
اعلام زمان دریافت کارت آزمون استخدامی آموزش و پرورش ویژه دبیری و هنرآموز
تاریخ امتحان ریاضی پایه ششم تغییر کرد
نحوه مشارکت مردم در انتخابات هوشمندانه بود
مهلت ثبت نام در آزمون فلوشیپ پزشکی ۱۴۰۳ تمدید شد
برگزاری دوره مشترک ایران و روسیه با رویکرد توسعه پایدار
فاکتورهای مهندسی مختلف برای تولید خودروی فرمول یک قوی و پرسرعت+عکس
به روزرسانی طوفانی واتساپ تغییرات اساسی در ظاهرش ایجاد کرد+عکس
اپل برای ساخت و پخش تبلیغات زشتاش عذرخواهی کرد
چرا هوش مصنوعی اینقدر برای دیگران پرهزینه است؟
روزی که باران نهنگ از آسمان آمریکا بارید+عکس
هوش مصنوعی قرار است انسانها را نابود کند؟
شاسی بلند جدید ۴ میلیارد تومانی که رقیب خودروی آلمانی شد+عکس
چطور شد که شفق قطبی در ایران دیده شد؟ +عکس
شفق قطبی برای اولین بار در ایران هم دیده شد+عکس
سوپرآلیاژ انقلابی ناسا شروع به کار کرد
ورود ترجمه یک اثر دیگر از ایلان پاپه به نمایشگاه کتاب
بازدید هیات روسی از دانشگاه امیرکبیر با هدف گسترش همکاری
صعود ۸ پلهای دانشگاه صنعتی شریف در رتبهبندی آسیایی تایمز ۲۰۲۴
خیرین ۳۰۰ میلیارد تومان به دانشگاه تهران کمک کردند
۲۵۰ واحد دانشگاهی پیام نور آماده واگذاری شد
جذب دانشجویان و گردشگران خارجی، مهمترین برنامه معاونت بینالملل دانشگاه علوم پزشکی مشهد
درخواست صحرائی برای حضور دانشآموزان در محیطهای مختلف یادگیری با توجه به موضوع درس
جزئیات برگزاری یک جشن دخترانه در ورزشگاه شهید شیرودی
برگزاری نشست تخصصی اولویتدهی به کودکان در حمایتهای اجتماعی؛ از ایده تا اجرا
پلهای کابلی در دانشکده فنی مهندسی عمران دانشگاه تهران سادهسازی شدند
بسترهای انگیزشی در دانشجویان برای آشنایی با پزشکی بازساختی ایجاد شود
دانشگاه آزاد اسلامی را پایگاهی از حوزه علمیه میدانیم
کتابی برای فیلمسازان خلاق ایرانی
فروش ۷۴ میلیارد تومانی مجازی و حضوری نمایشگاه کتاب
نامزدهای ششمین دوره جایزه ارغوان معرفی شدند
برگزاری جشنواره فرهنگی و هنری ویژه دانشجویان دانشگاه تهران
کتاب آشپزی دوره صفوی به چاپ ششم رسید
رییس جمهور از نمایشگاه کتاب بازدید کرد
۱۱ ملک آموزش و پرورش شهرستانهای استان تهران در انتظار مولدسازی
تخصیص ۱۰۵ هزار نیرو به آموزش و پرورش در سال جاری
آغاز هفته خوابگاهها از امروز/ اعلام برنامههای وزارت علوم
فرصت دانشجویان و اساتید برای ثبت نام یارانه اعتباری خرید کتاب
گسترش همکاری دانشگاه صنعتی شریف و دانشگاه وارث الانبیا عراق
زمان برگزاری آزمون زبان MSRT درتیر ۱۴۰۳ اعلام شد
تولیدات دانشگاهها نظم دنیا را تغییر داده است
راهاندازی ۱۰۰ واحد مسکونی متاهلی برای دانشجویان و کارکنان دانشگاه علوم پزشکی تهران
تعلیق استاد دانشگاه واشنگتن به دلیل حمایت از فلسطین
پذیرش ۲۶ هزار دانشجوی دکتری در دانشگاهها/ نحوه محاسبه نمره دکتری
تمام اقدامات برای دستیاران پزشکی/ از افزایش حقوق تا بورسیه تحصیلی
کمکهای خیرین ۱۰ درصد بودجه کل دانشگاه تهران را تشکیل میدهد
ربان انساننمای زن چری به ایران میآید+عکس
اولین پارتی شبیه سازی شده با هوش مصنوعی برگزار شد
آیفون تاشو به زودی با ظاهری شیک تولید میشود+عکس
نقشه متروی فضایی برای سفرهای فضایی منتشر شد+عکس
راه حل عالی و جدید برای گرمایش زمین پیدا شد
رولزرویس کولینان ۲۰۲۵ با ظاهری خشن میآید+عکس
فضاپیمای پرسروصدای بوئینگ هنگام پرتاب مشکل پیدا کرد+عکس
۳۸هزار میلیارد عملیات در ثانیه کاری که تراشه اپل انجام میدهد
چطور شد که شفق قطبی در ایران دیده شد؟ +عکس
اپل برای ساخت و پخش تبلیغات زشتاش عذرخواهی کرد
آیپد ایر ۲۰۲۴ با ظاهری چشمنواز و رنگهایی جذاب+عکس
سیاهچالههای فضایی را چطور ببینیم؟
به روزرسانی طوفانی واتساپ تغییرات اساسی در ظاهرش ایجاد کرد+عکس
هر رشتهای تأسیس شود پیوست اشتغال خواهد داشت
برنامه وزارت علوم برای طرح امریه دکتری استعدادهای درخشان
نشان ملی معلمی بهزودی در شورای عالی انقلاب فرهنگی تصویب خواهد شد
هوش مصنوعی قرار است انسانها را نابود کند؟
نسل جدید بمبافکنها برای رقابت با آمریکا در راه است
مرسدس بنز ترکیبی از دو خودروی خود را ساخت+عکس
خفاش سرچکشی موجودی بازمانده دوران باستانی+عکس
اگر انسان درون سیاهچاله سقوط کند چه اتفاقی میافتد؟
شخصیت دختر کاپشنصورتی با گوشواره قلبی رونمایی شد
تأیید انتخاب رئیس دانشگاه صنعتی امیرکبیر
تصویر دیدنی از رنگین کمان امروز تهران
باغ گیاه شناسی ملی ایران
مجموعه ۱۴ جلدی به دنیا آمدهام رونمایی میشود
پورعباس با حکم رئیس جمهور رییس سازمان سنجش شد
مقدمات ملی شدن صنعت نشر فراهم است
آغاز بررسی جزئیات پیشنویس سند ملی توسعه علوم و فناوریهای کوانتومی
مدیران دانشجویی دانشگاهها زمینه زیست سالم دانشجویی را فراهم کنند
نظراتی که حاوی توهین یا افترا به اشخاص ،قومیت ها ،عقاید دیگران باشد و یا با قوانین کشور وآموزه های دینی مغایرت داشته باشد منتشر نخواهد شد - لطفاً نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.