کد خبر: 7302
ف
محرم و تریبون‌های بیگانه از جامعه
هرساله در آغاز ماه محرم دلسوزان و اهل نظر به فراخور حال و توان برخی نکات را پیرامون شعایر حسینی گوش زد می‌کنند. اما در کنار دلسوزی‌ها و رصدهای واقع‌بینانه برخی مواقع مطالبی بیان می‌شود که نه‌تنها در قامت یک آسیب‌شناسی نیست بلکه به معنای تمام کلمه خودش یک آسیب است.
شبکه علمی ثریا به نقل از دین آنلاین ـ محمدجواد خلیلی: سازمان روحانیت شیعه از کهن‌ترین نهادهای خودبنیان در جامعه ایرانی است. پارادایم اخباری‌گری به کوشش اعاظمی چون وحید بهبهانی و شیخ اعظم به حاشیه رانده شد و بحث اجتهاد و تقلید در تمام ساختارهای اجتماعی و دینی ریشه دوانید. به‌طور طبیعی عالمان هر دیار بعد از شاگردی در مراکزی چون نجف در هنگامه بازگشت زمامداری امور دینی و اجتماعی شیعیان را عهده‌دار می‌شدند اما بعد از تحولاتی همچون حمل‌ونقل و تلگراف که دسترسی به مرجع واحد را امکان‌پذیر نمود. نهاد مرجعیت و سازمان روحانیت با پشتوانه مرکزیت در نجف یا دیگر اقطاب علمی شیعه هرروز از گذشته منسجم‌تر گردید. به نظر می‌رسد که نهادینه شدن پاردایم اصولی در کنار تحولات جهان مدرن سبب تعین یافتن مرجعیت واحد و سپس سامان یافتن کلی این نهاد کهن شده است.
 
از ویژگی‌های سازمان روحانیت، اتکا به مردم در ادامه حیات خویش است. روحانیت شیعه با توجه به وجود سازوکار وجوهات شرعی و نیز اپوزیسیون‌نشینی‌های تقریباً دائمی، سیر تحول متفاوتی را از سازمان‌های مشابه خود در جهان اهل سنت یا حتی مسیحیت طی نموده است. عدم اتکا به قدرت‌های حاکم و زیست در بستر جامعه و با مردم سبب شده بود روحانیت و ساختارهای وابسته به آن در تماس مستقیم با جامعه بوده و لذا همیشه در غم و شادی و سایر تحولات در وجدان عمومی جامعه حضور داشته باشند. تحولات چند دهه اخیر در ایران و تصدی‌گری بخشی از روحانیت و حضور در هرم قدرت حوزه علمیه و نهاد مرجعیت را در شرایط خاصی قرار داده است. به‌طور طبیعی تا پیش از آن تریبون‌هایی مانند امامت جمعه و نیز منبرهای حسینی که به‌عنوان رسانه در اختیار این نهاد قرار داشت، همیشه بلندگویی برای بیان مسائل اصلی جامعه در کنار وعظ و بیان معارف و شکل دادن به هویت شیعی بوده است.

هرساله در آغاز ماه محرم دلسوزان و اهل نظر به فراخور حال و توان برخی نکات را پیرامون شعایر حسینی گوش زد می‌کنند. به‌عنوان نمونه امسال حضرت آیت‌الله سیستانی خطبا را به بیان معارف و مطالب مستند تشویق نموده و آنان را از بیان خواب و رؤیا و برخی مطالب بی‌اساس برحذر داشته است. این انذار می‌تواند ناظر به مسئله‌ای عینی باشد که اکنون جامعه شیعی با آن مواجه است. اما در کنار این دلسوزی‌ها و رصدهای واقع بینانه برخی مواقع مطالبی بیان می‌شود که نه‌تنها در قامت یک آسیب‌شناسی نیست بلکه به معنای تمام کلمه خودش یک آسیب است.

طی روزهای گذشته سخنانی پیرامون واژه "عبد" و "غلام" بیان شده است که واکنش‌های بسیاری را برانگیخته است. اما به‌راستی چرا این دست مطالب از تریبون‌های مهمی باید شنیده شود؟

اولاً: این دست مطالب نشان می‌دهد که گوینده و یا گویندگان آن در جامعه فعلی شیعه حضور واقعی ندارند. به این معنا که اغلب این افراد در محیطی ایزوله حضور دارند و توان فهم مشکلات و مسائل واقعی جهان تشیع و ایران را ندارند. درواقع تبدیل کردن بک شبه مسئله به مسئله اصلی و بیان آن از تریبونی به این میزان از توجه و اهمیت، به‌خودی‌خود حاکی از بیگانگی با جامعه است. هر کسی که آشنایی اندکی با جامعه و رسانه‌ها داشته باشد می‌داند که این دست سخنان کاملاً مشابه آن چیزی است که از برخی سایت‌ها و شبکه‌های وهابی و هویت ستیز شنیده می‌شود.

ثانیاً: این‌گونه سخن گفتن به‌روشنی نشان می‌دهد که گویندگان محترم به دلیل اشتغالات اجرایی و به‌ویژه سیاسی با متون و معارف حوزوی بیگانه شده‌اند. استخدام اسامی ناظر به فرهنگ و هویت جمعی در یک جامعه است و وجود این اسامی به‌ویژه در طیف متدین جامعه حکایت از رسمیت آن دارد. ادعیه و نصوص بسیاری وجود دارد که استخدام این‌گونه الفاظ را نه‌تنها بی‌اشکال بلکه مرجوح می‌سازد.

ثالثاً: از همه مهتر بیان این دست اشکالات نشان می‌دهد که هیچ شناخت دقیق و عمیقی از لایه‌های مختلف فرهنگی و اجتماعی و نیز اولویت‌های آن نزد گوینده وجود ندارد. به‌عنوان نمونه پیرامون استقبال از محرم برخی از گویندگان مطالبی بیان کرده بودند و آن را فاقد دلیل شرعی در دین دانسته بودند. بسیاری از رسوم مانند استقبال از محرم ریشه در جامعه و فرهنگ و آداب‌ورسوم آن دارد. اینکه درجایی قبل از محرم مراسم خاصی مانند چاوش‌خوانی و یا تزیین خاص تکیه و مسجد وجود دارد بحثی درون دینی نیست. این مراسم ریشه در عرف‌ها و فرهنگ مردم دارد. مسئله عاشورا بخشی از هویت جمعی و حافظه تاریخی ما شده است. اضافه بر خود واقعه تمامی آنچه مربوط به عاشورا از مراسم و شعایر نیز بخشی از حیات اجتماعی و هویت ما شده است. نگاه به مسائل هویتی و اجتماعی نباید از زاویه تنگ وجود و یا عدم وجود نص نگاه کرد بلکه باید با آن به‌عنوان یک پدیده اجتماعی مبارک نگاه کرد که با جهت‌دهی و مفهوم‌سازی بر غنای آن افزود. استقبال از محرم یک عمل سمبلیک است و نشانه اهمیت آن نزد مردم و دلیل آن هم عرف‌ها و نرم‌های اجتماعی است.

متأسفانه بخشی از روحانیت که اکنون تریبون‌های رسمی را در اختیار دارند به دلیل جدایی مفرط از جامعه و زیست در محیطی ایزوله شده دیگر توان فهم تحولات اجتماعی را ندارند. هم‌چنین این بخش از روحانیت به دلیل جدایی از مردم و بستر جامعه دیگر مسائلشان و حتی اولویت‌های ذهنی‌شان با اولویت‌های و مسائل جامعه متفاوت است. در شهری که هزاران مسئله و آسیب اجتماعی وجود دارد مهم‌ترین تریبون شهر به‌جای سخنان مردم و گلایه‌های مردم از آن شبه مسئله شنیده می‌شود که این لفظ را بگویید و آن را نگویید! روحانیت شیعه همیشه در طول تاریخ در بستر جامعه در بطن مردم زندگی کرده است و از نزدیک با مسائل دردها و اولویت‌های آنان آشنا بوده لذا تریبونی که در اختیار داشته را برای بیان سخنان مردم و مسائل آنان اختصاص داده است.

مرتبط ها
ارسال نظر
حداکثر تعداد کاراکتر نظر 200 ميياشد .
نظراتی که حاوی توهین یا افترا به اشخاص ،قومیت ها ،عقاید دیگران باشد و یا با قوانین کشور وآموزه های دینی مغایرت داشته باشد منتشر نخواهد شد - لطفاً نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.

سحابی خوش آب و رنگ کله ماهی در فضا ثبت شد+عکس

دستور ساخت جت ۱۰۰ نفره در ایران صادر شد

نقشه آبی زمین پس از نیم قرن دوباره کشیده شد+عکس

اقدامات وزارت بهداشت برای افزایش امید و انگیزه دستیاران پزشکی

به تشکل‌های دانشجویی گرنت اعطا می‌شود

۷۵ دانشگاه ایرانی در میان برترین‌های آسیا در رتبه‌بندی تایمز

نشست «سواد بصری در مد و لباس» برگزار می‌شود

اولین نکوداشت روانشناسان رضوی برگزار می شود

پذیرش دانشجوی دکتری در پژوهشگاه‌ها قانونی است

جزییات برگزاری کنکور مجدد برای داوطلبان سیل زده اعلام شد

کتاب چشم‌ها تنها برای دیدن نیستند منتشر شد

رمان اجتماعی معمایی آفرودیت در نمایشگاه کتاب عرضه می‌شود

انتشار وضعیت فرهنگی ایران در پیمایش ارزش‌های جهانی

آدرخش و رقص فانتوم‌ها در نمایشگاه کتاب طنین می‌اندازد

مهلت ثبت نام پذیرش بدون آزمون کارشناسی ارشد پیام نور تمدید شد

ترقی در علم و دانش کشور مرهون تلاش معلمان و سنگربانان تعلیم و تربیت است

حمایت دانشگاه علوم پزشکی شیراز از بیماران مبتلا به به سلیاک

انتخاب عضو هیات علمی دانشگاه محقق اردبیلی به عنوان استاد نمونه کشوری

رئیس جهاد دانشگاهی کشور وارد گلستان شد

طرح پایش و ارتقای سلامت اعضای جهاد دانشگاهی سلامت محور است

بررسی تاریخ ایران در چهار سده نخستین پس از اسلام

حمایت ۳۷ میلیارد تومانی از طرح‌های حوزه اینترنت کوانتومی

کسب رتبه دوم در بین شرکت های بورسی و افزایش فروش و تولید در داروسازی دانا

هدیه ۲ میلیونی وزیر آموزش و پرورش به حساب معلمان واریز شد

جذب امریه سربازی در سازمان جهاد دانشگاهی خواجه نصیر

۱۷۰ دانشجوی نخبه امروز به عمره مفرده اعزام می‌شوند

کلید اولیه نوبت اول کنکور سراسری سال ۱۴۰۳ منتشر شد

بازبینی مصوبه افزایش ۲۰ درصدی ظرفیت پزشکی شورایعالی انقلاب فرهنگی

جنگنده رادارگریز سوخو ۷۵ روسیه به ایران می‌آید؟

خودروی جدید که شبیه گربه‌ها ساخته شده است+عکس

خودروهای ایرانی چشم کره‌شمالی را گرفت+عکس

بازبینی مصوبه افزایش ۲۰ درصدی ظرفیت پزشکی شورایعالی انقلاب فرهنگی

تمدید مهلت ثبت‌نام در جشنواره علمی - پژوهشی پژوهش‌سراهای دانش‌آموزی

خدمات رایگان دندان‌پزشکی برای دانش‌آموزان ۶ تا ۱۴ ساله روستایی

موافقت با افزایش حق‌الزحمه ساعت اضافه تدریس معلمان

دیدار جمعی از معلمان با رهبر انقلاب در روز چهارشنبه

تصویب نقشه راه اجرایی‌سازی سند تحول بنیادین آموزش و پرورش

کشف ۸ هزار و ۳۰ نفر دانش آموزان بازمانده از تحصیل در استان اصفهان

طحان‌نظیف: قانون اساسی به کلاس‌های درس برده شود

احداث ۵ دهکده جامع ورزشی/ جذب نخبگان در دانشگاه فرهنگیان

تعلیق بودجه دانشگاه فرانسوی به دلیل حمایت از فلسطین

اعزام دو کاروان از دانشجویان بنیاد نخبگان به عمره آغاز شد

حمله خشونت‌آمیز پلیس نیویورک به دانشجویان حامی فلسطین در کلمبیا

آیین بزرگداشت مقام معلم در دانشگاه اصفهان برگزار شد

ثبت‌نام پشت کنکوری‌ها جهت ترمیم نمره آغاز شد

دانشگاهیان کشور باید با شبکه‌سازی به جنبش دانشجویان جهان بپیوندند

برگزاری بیست و دومین نشست شورای عالی اتحادیه دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی ساحلی و دریایی

آزمون مجدد برای کنکوری‌های زیرکوه ۲۱ اردیبهشت برگزار می‌شود

چند دستگاه هیوندای کونا وارد ایران شد+عکس

موشک سنگین آنگارا-آ۵ با موفقیت پرتاب شد+عکس

ستاره نوترونی مرده در کهکشان به صورت ناگهانی زنده شد+عکس

سلاح قدیمی و کوچک اوکراینی‌ها که روسیه را زمین گیر کرد+عکس

سوخوهای روسی که قرار بود به ایران بیایند کجا رفتند؟

تعرفه وحشتناک جی‌میل با هوش مصنوعی اعلام شد

علم حکمی؛ لازمه دستیابی به تمدن نوین اسلامی

بازگشت سونی اکسپریا به یک طراحی جدید+عکس

مسئله جدی امروز، زیست‌جهان مدرن است که راه مقابله فرهنگی با آن، تعامل بیشتر با جوانان است

ناسا به صورت تصادفی مریخ را بمباران کرد

ویژگی‌های خاص ساعت گران قیمت گواردیولا+عکس

این پهپاد ایرانی به دشمنان فرصت فرار نمی‌دهد+عکس

داوطلبان متقلب دستگاه‌های جاسوسی پیشرفته داشتند/احتمال محرومیت تا ۵ سال

فراخوان ثبت پرسش‌نامه در بانک اطلاعاتی ابزارهای سنجش سلامت و کیفیت زندگی

دستگیری ۲۵ نفر از داوطلبان متقلب کنکور/ حدود ۱۲ درصد داوطلبان غایب بودند

پذیرش دانشجوی دکتری تخصصی در پژوهشگاه اقیانوس‌شناسی

برای نگهداشت حرمت معلم بکوشیم

واریزهدیه روز معلم به حساب فرهنگیان؛ امشب/ پرداخت معوقات حق‌التدریس‌ها تا ۲ هفته دیگر

چاپ کتابی درباره سکوت و پایبندی در آثار آلبر کامو

مجموعه دفتر یادداشت روزانه داستایوفسکی به چاپ چهارم رسید

سرپرست دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی زابل منصوب شد

وعده صادق نتیجه دانشگاه‌های ما است

۸۸ هزار داوطلب آزمون دکتری سال ۱۴۰۳ انتخاب رشته کردند

اگر جریان علمی در کنار جریان دفاعی نبود بازدارندگی رقم نمی خورد

گوگل جایگزین یورگن کلوپ سرمربی لیورپول می‌شود

همه اجساد در خاک این شهر تجزیه نمی‌شود و سالم می‌ماند+عکس

خودروهای پرنده غول پیکر در آسمان به پرواز درآمدند

کشف تازه از وجود سیاره نهم در منظومه شمسی

اسب سیاه مقابل تلسکوپ جیمز وب نمایان شد+عکس

تصاویر واقعی آیفون۱۶ در توییتر لو رفت+عکس

داخل ساختمان‌های عجیب با علامت X در چین چه خبر است؟ +عکس

نکته عجیبی که در تلویزیون ۴K هواوی خبرساز شد

بازگشت سونی اکسپریا به یک طراحی جدید+عکس

همه اجساد در خاک این شهر تجزیه نمی‌شود و سالم می‌ماند+عکس

سوخوهای روسی که قرار بود به ایران بیایند کجا رفتند؟

این پهپاد ایرانی به دشمنان فرصت فرار نمی‌دهد+عکس

نکته عجیبی که در تلویزیون ۴K هواوی خبرساز شد

سلاح قدیمی و کوچک اوکراینی‌ها که روسیه را زمین گیر کرد+عکس

چند دستگاه هیوندای کونا وارد ایران شد+عکس

رونمایی از برادر فیدلیتی هیبریدی در دو مدل پنج و هفت نفره+عکس

هشدار اپل درباره این حرکت اشتباه هنگام شارژ آیفون

دستور ساخت جت ۱۰۰ نفره در ایران صادر شد

نقشه آبی زمین پس از نیم قرن دوباره کشیده شد+عکس

ویژگی‌های خاص ساعت گران قیمت گواردیولا+عکس

رونمایی از موتور ۶ سیلندر ۴۰۰۰ سی‌سی ساخته محققان ایرانی+عکس

تغییرات غافل گیرکننده در iOS ۱۸ در راه است

موتور آمونیاک سوز تویوتا با قدرت بیشتر و آلایندگی کمتر

گوگل جایگزین یورگن کلوپ سرمربی لیورپول می‌شود

گشودن مقبره فراعنه مساوی با مرگ حتمی؟

ملاقات ستاره دنباله دار با ماه و مشتری و اورانوس+عکس

تعرفه وحشتناک جی‌میل با هوش مصنوعی اعلام شد

پیکسل 8a گوگل برای گوشی سامسونگ شاخ و شانه کشید

ستاره نوترونی مرده در کهکشان به صورت ناگهانی زنده شد+عکس

نخبه ۱۲ ساله ایرانی در انجمن هوش مصنوعی شروع به کار کرد+عکس

داخل ساختمان‌های عجیب با علامت X در چین چه خبر است؟ +عکس

خودروهای ایرانی چشم کره‌شمالی را گرفت+عکس

سحابی خوش آب و رنگ کله ماهی در فضا ثبت شد+عکس

برچسب جدیدی که خودرو را در تابستان ۱۰ درجه خنک‌تر می‌کند+عکس

فرصت انتخاب رشته داوطلبان آزمون دکتری سال ۱۴۰۳ دوباره تمدید شد

ایمیل حمایتی روسای دانشگاه‌های ایران به دانشگاه‌های آمریکا

چگونه از تهران به گرگان برویم؟

دانشگاه‌ها در مقابل ظلم و ستم همیشه ایستاده‌اند