به گزارش ثریا - حجتالاسلام حبیب محمدنژاد چاوشی، استادیار دانشگاه علوم پزشکی ایران، در نشست علمی «ظرفیت درس اندیشه اسلامی ۱ و۲ در ارتقاء عقلانیت اجتماعی»، گفت: در روایتی از امام صادق(ع) داریم که عقل، رکن رکین انسان است و در اشعار هم داریم که «تو همه اندیشهای»؛ امام(ع) چهار کاربرد عقل را مطرح کرده و فرموده است: عقل هم هوش را شامل میشود، هم فهم، هم حفظ و هم علم و در حقیقت عقل نرمافزاری است که میتواند از سختافزار بدن و مغز انسان استفاده کند و ادراک و دانش را به دست آورد.
وی با بیان اینکه عقلانیت نوعی رفتار است و ما از رفتار فرد متوجه میشویم که منطقی است یا خیر، افزود: عقلانیت با کسب مهارت، تجربه و تمرین حاصل میشود و چون رفتارها عموما وابسته و تابع پیشفرض هستند، ماکس وبر آن را به چند دسته تقسیم کرده است؛ نگاه ابزاری به عقل یعنی منفعتگرایی، ارزشگرایی، اعتقادگرایی که در این عرصه ممکن است فردی ضرر را بپذیرد ولی ارزشها را حفظ کند و متاسفانه این نوع عقلانیت امروزه در دنیا کم شده است و دسته دیگر هم عقلانیت عاطفی است و ماکس وبر گفته است که اگر ما به احساسات و هیجانات خودمان پاسخ درستی بدهیم رفتاری عقلانی است و در نهایت هم عقلانیت سنتی و مرسوم که ریشه در آداب و سنن دارند. وبر عقلانیت سنتی و عاطفی را در زمره عقلانیتهای بالا میداند.
استادیار دانشگاه علوم پزشکی ایران با بیان اینکه عقلانیت به دو بخش فردی و اجتماعی تقسیم میشود، گفت: غربیها عمدتا از عقلانیت فردی بهره بردند و باعث اختلاف طبقاتی شدند ولی نئولیبرالیستها عقلانیت اجتماعی را مطرح کردند و اینکه علاوه بر منافع فردی باید به منافع جمعی هم توجه شود. در این نگاه هم عقلانیت فردی حذف نمیشود بلکه منافع اجتماعی هم لحاظ میشود و در مدیریت یک مجموعه هم گفته میشود که چگونه میتوان منافع فردی را با اجتماعی پیوند بزنیم.
حجتالاسلام محمدنژاد چاوشی به مثالی در این زمینه اشاره و تصریح کرد: امروز بسیاری از جوانان ما در انتخاب رشته مشکل دارند و ۶۰ درصد داوطلبان کنکور در رشته علوم تجربی هستند در صورتی که نیاز جامعه اینقدر نیست و این نشان میدهد منافع فردی بر خانوادهها حاکم است تا نگاه اجتماعی.
وی با بیان اینکه در برخی آثار تولیدشده در کشور به عقلانیت جمعی که با عقلانیت اجتماعی فرق دارد توجه شده است، اظهار کرد: عقلانیت جمعی در فقه همان بنای عقلاست مثلا در یک جمع، رای اکثریت با کیست؟ این عقلانیت نه فردی و نه اجتماعی است؛ آیتالله جوادی آملی این نوع عقلانیت را عقلانیت نمیداند زیرا عقل میتواند آن را نقد کند و چه بسا تحت تاثیر یکسری عوامل طبیعی باشد و همیشه تصمیم جمعی، تصمیم عاقلانه نیست مثلا گاهی در انتخابات فردی رئیس جمهور و نماینده مجلس میشود ولی این انتخاب عاقلانه نیست.
حجتالاسلام محمدنژاد چاوشی با اشاره به عقلانیت در مباحث اسلامی، افزود: امام علی(ع) فرمودند که عاقل کسی است که زندگی خودش را اداره کند و بهترین تقدیر را در دنیا برای زندگی خود داشته باشد ولی اهتمام اصلی او به معاد باشد. در آیات قرآن هم به مقوله عقلانیت اجتماعی پرداخته و فرموده است: الّذین یسْتمعون الْقوْل فیتّبعون أحْسنه أولئک الّذین هداهم اللّه وأولئک همْ أولو الْألْباب؛ یعنی گفتوگو و گفتوشنود مهمترین محور در عقلانیت اجتماعی است و جامعهای که گفتوشنود در آن زیاد است عقلانیت آن بیشتر است همچنین براساس قرآن افراد عاقل بصیر را از نابینا، جاهل را از عالم و بد و خوب را میتوانند تشخیص دهند و وقتی قصص انبیا برای آنان بیان شود از آن عبرت میگیرند و در چیزی که نمیدانند تقوا پیشه میکنند.
وی ادامه داد: براساس این روایت، امام رضا(ع) هم ۱۰ ویژگی برای افراد عاقل فرموده است از جمله اینکه امید به خیر او هست، مردم از او در امان باشند، خیر اندک دیگران را بسیار و خیر بسیار خود را کم میشمارد. هر چه حاجت و کمک از او بخواهند دلتنگ نشود. این افراد از طلب دانش خسته نمیشود. فقر در راه خدا از توانگری محبوبتر و خواری در راه خدا از عزت در نزد دشمن بهتر و گمنامی را از شهرت بیشتر بخواهد و احدی را ننگرد جز اینکه بگوید او از من بهتر و پرهیزگارتر است و اگر ما فقط نسبت به داشتهها و جایگاه خود غرور نداشته باشیم عقلانیت اجتماعی ارتقاء زیادی خواهد یافت.
استادیار دانشگاه علوم پزشکی ایران اضافه کرد: از پیامبر(ص) هم روایتی بیان شده که بهترین شما «اولی النهی» یا صاحبان خرد هستند و اولی النهی صاحبان اخلاق خوش، حلم و بردباری زیاد و رسیدگیکننده به خویشان و نسبت به پدر و مادر و یتیمان و فقرا مهرورز هستند، کسانی که با صدای بلند سلام میکنند و وقتی مردم خوابند نماز میخواند که اشاره به نماز شب و نافله آن دارد.
وی تاکید کرد: به نظر بنده، خوب شنیدن از آیات و روایات و خوب دیدن و عبرت گرفتن از نشانههای عاقل اجتماعی است، مواسات و همدلی با نیازمندان، شناخت دوست از دشمن، تشخیص آگاهی قابل اعتماد و کوری از بینایی و عالم از غیرعالم هم از نشانههای عقلانیت اجتماعی است که امروز مشکل اصلی ما در فضای مجازی همین است. احتیاط در هنگام شک و تردید، برجستهدیدن کارهای خوب ولو کوچک دیگران و اعتماد به خدا در همه شرایط و صبر و بردباری هم از دیگر ویژگیهای عقلانیت اجتماعی است.
وی با اشاره به ظرفیتهای دروس اندیشه اسلامی ۱ و۲، اضافه کرد: یکسری از این ظرفیتها عام و یکسری اختصاصی این دروس هستند، ظرفیت عمومی شامل برخی موارد است؛ اول، محیط آموزشی یعنی یک استاد پزشکی و زبان هم میتواند از ظرفیت کلاس خود برای ارتقاء عقلانیت اجتماعی بهره ببرد. دوم روش تدریس و رفتار استاد یعنی استاد چقدر تربیتیافته است که دانشجویان از آنها عقلانیت یاد میگیرند. ارزشیابی هم از ابزارهایی است که میتواند مسئولیت افراد نسبت به یکدیگر را زیاد کند ولی متاسفانه ارزشیابیهای ما عمدتا فردی است و فرد نسبت به دیگران هیچ احساس مسئولیتی ندارد. هماهنگی میان گروههای آموزشی در محیطهای علمی هم از دیگر ظرفیتهای فرارو برای ارتقاء عقلانیت اجتماعی است حنی چینش صندلی و محیط فیزیکی هم مؤثر است.
حجتالاسلام محمدنژاد چاوشی با اشاره به تاثیرگذاری محیط غیرفیزیکی مانند نشاط و پویایی و امید و لزوم آموزش همه استادان برای ارتقای عقلانیت اجتماعی، تصریح کرد: متاسفانه الان ارزشیابیهای ما عمدتا به صورت حفظی و ذهنی است و اگر به سمت ارزشیابیهای در فرایند آموزش پیش برود باعث تقویت مهارت افراد و عقلانیت اجتماعی خواهد شد. همچنین یکی از اشکالات آموزشی در سیستم علمی ما این است که هیچ هماهنگی بین موضوعات و مباحث در دروس وجود ندارد و ممکن است یک دانشجو در یک درس مطلبی را بگیرد که در کلاس بعدی مخالف آن را بشنود. نهاد نمایندگی ولی فقیه آثاری را به عنوان طرح کوتاهمدت تحول، طراحی کرده است ولی از فاصله ابلاغ تا انجام که فاصله سه ماهه بود جریان اغتشاشات پیش آمد و تازه متوجه ضعف در نوجوانان و جوانان شدیم و اینکه تعاملی با هم ندارند لذا باید سریعتر تغییرات را اعمال میکردیم.
وی با اشاره به سرفصل مصوب دروس بیان کرد: مثلا ما باید به سرفصل انسان و ایمان و برجستهکردن مسئولیت انسان در قبال خدا، جامعه و جهان بیشتر میپرداختیم ولی در طرح جدید کوتاهمدت، این به طور کلی تضعیف شده است یا در بحث ایمان مذهبی و زندگی مؤمنانه میتوانیم یکسری مباحث را بگنجانیم و از ظرفیت سرفصلها برای ارتقای عقلانیت استفاده کنیم.
حجتالاسلام محمدنژاد چاوشی ادامه داد: خداوند انسانها را مختلف آفریده است ولی از همه آنها توقع توحید و ایمان دارد و اگر همین بحث توسط استادان مسلط به خوبی توضیح داده شود در این صورت چقدر تاثیرات مثبت زیادی برجا خواهد گذاشت. یا در فصل دیگر که به صفات خدا پرداخته است میتوان به بحث تجلی رحمت و علم و قدرت خدا در بحث انسجام اجتماعی توجه کرد همچتین در بحث معاد هم بر این نکته تاکید کنیم که بسیاری از سؤالات خدا در قیامت به مسئولیت اجتماعی ما بازگشت دارد.
وی اضافه کرد: در اندیشه ۲ هم، در بحث ادیان و اخلاق اجتماعی اسلام میتوانیم بحث مدارا و سازگاری را تبیین کنیم؛ برای مدارا و رواداری، آیات و روایات بسیار زیادی داریم و در این عرصه هم میتوان مباحث خوبی را در کتب گنجاند و از ظرفیتها بهره ببریم.
حجتالاسلام محمدنژاد چاوشی تصریح کرد: حتی اگر برخی مباحث در سرفصول نگنجد استاد براساس مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی میتواند مواجهه منعطفانه داشته باشد و بری مباحث از جمله عقلانیت اجتماعی را در دروس بحث و مطرح کند و مباحثی را که اولویت در جامعه است مبنا قرار دهد و حتی معاونت آموزشی آن را در دستور کار قرار دهد همچنین بحث خوب شنیدن و خوب دیدن هم باید بیشتر مورد توجه قرار بگیرد.
ماوا؛وی تاکید کرد: به نظر بنده آنچه دین از ما میخواهد صرفا موفقیت نیست یعنی اینکه فردی فلان ثروت و رتبه علمی و ورزشی و هنری را به دست آورد بلکه آنچه امتیاز اصلی است شایستگی افراد است؛ در نگاه دین برخلاف نگاه لیبرالی، کسب موفقیت ملاک نیست بلکه کسب شایستگی مهم است؛ ویکتور هوگو گفته است من بدترین خطر را در جامعه موفقیت میدانم زیرا وقتی فرد نالایقی رئیس شد فکر میکند شایسته بوده و رئیس شده است در حالی که موفقیت موید شایستگی نیست.
منبع : استادیار دانشگاه علوم پزشکی ایران
نوجوانان با «هفتخوان» به استقبال بزرگداشت فردوسی میروند
تأکید وزیر علوم بر رعایت اخلاق دیپلماسی علمی در پذیرش دانشجویان بینالملل
ساخت و تحویل ۷۰۰۰ مدرسه در دولت سیزدهم
آیین بزرگداشت ۱۷۵۷ سال سنت آموزش عالی در ایران ۸ خرداد برگزار میشود
۱۰ خرداد؛ برگزاری سومین کنگره شهدای دانشگاه آزاد
اعطای مالکیت ۱۴۰۰ واحد مسکونی به اعضای هیات علمی و کارکنان دانشگاه علامه
کارت آزمون استخدامی رشته شغل دبیری و هنرآموز منتشر شد
المپیاد علمی دانشجویان فرصتی برای اصلاح نگاه و تفکر علمی است
کارت شرکت در آزمون انتخاب سردفتر اسناد رسمی سال ۱۴۰۳ منتشر شد
وزیر سابق علوم: شهریههای دانشگاههای غیرانتفاعی کفاف هزینههای دانشگاه را نمیدهد
لزوم مدیریت رشتههای یک بار پذیرش در دانشگاههای غیردولتی و غیرانتفاعی همانند دانشگاه آزاد
ایجاد دو آزمایشگاه تخصصی برای توسعه میادین نفتی در دانشگاه صنعتی امیرکبیر
شناسایی ۸۷۴ هزار بازمانده از تحصیل با کد ملی/ بازگشت این افراد به تحصیل امکانپذیر است
نظارت وزارت کشور بر تامین «امنیت» حوزههای آزمونهای نهایی/ همکاری فراجا و آتشنشانی
نماد سنت آموزش عالی در ایران در دانشگاه تهران رونمایی شد
ارائه مهلت جدید ثبت نام آزمون دکتری تخصصی داروسازی
نتایج پذیرش بدون کنکور دانشگاه تهران اعلام شد
دانشجویان یونانی شب گذشته در حمایت از فلسطین تظاهرات برپا کردند
تحصیل ۸ درصد دانشجویان کل کشور در دانشگاههای غیردولتی/صدور مجوز دانشگاه علوم پزشکی غیرانتفاعی
ترجمه ماجرای زندگی و آثار الیور استون منتشر شد
حضور نمایندگان دانشگاه سن پترزبورگ روسیه در دانشگاه صنعتی شریف
حافظ» جلوتر از همه شاعران و نویسندگان ایرانی!
مناظره با گزاره «مداخله دولت در حوزه نشر از هر جهت زیانبار است» با حضور دو گروه از دانشگاههای الزهرا و تهران، در سیوپنجمین نمایشگاه بینالمللی کتاب تهران برگزار شد.
دستگاهها برای کمک به آموزش و پرورش فراتر از سخن گام بردارند
امروز؛ آخرین مهلت ثبتنام دانشجویان در المپیاد ورزشهای فناورانه
دانشکده رسانه فارس دانشجو میپذیرد
آغاز توزیع کارت آزمون استخدامی آموزش و پرورش از امروز
۱۰۷۳ مدرسه کانکسی بالای ۱۰ دانشآموز تا مهر امسال ساماندهی میشوند
نحوه انتخاب موضوعات پایان نامه برای پذیرش دانشجوی استاد محور
پرونده چهارمین مسابقه خودنویس در نمایشگاه کتاب تهران بسته میشود
بزرگداشت فردوسی در تماشاخانه مهر حوزه هنری برگزار میشود
نیاز سالانه سازمان نوسازی مدارس به ۱۶۸ هزار میلیاردتومان اعتبار/ساخت ۲۰۰ مدرسه بزرگ در سال جاری
تقدیر وزیر علوم از شیمیدانها / درخواست کمک برای دانشجویان علوم پایه/ تحقیر کمدین یهودی
اساسنامه سازمان ملی سنجش و ارزشیابی نظام آموزش کشور ابلاغ شد
مصدومیت جزیی ۱۰ دانشجوی دانشگاه رازی در پی ریزش بخشی از سقف کاذب
دنبال تجمیع دانشگاههای آزاد نیستیم/ ایجاد سرای نوآوری
دستگیری چهار نفر در ارتباط با فروش سوالات آزمون وکالت
آزمون ارتقای دستیاران تخصصی دندانپزشکی چهارم مرداد برگزار میشود
به دنبال افزایش وام دانشجویی هستیم/ خوابگاههای دانشجویی باید نوسازی شوند
جشن دخترونه در صحن دانشگاه تهران برگزار شد
استور بازی موبایل ایکس باکس در تابستان از راه میرسد
جو بایدن خودروسازهای چینی را نقره داغ کرد
کاسبی عجیب و پرسود چند ایرانی در آمازون+عکس
اشتباه بیسابقه گوگل سالمندان را سردرگم کرد
اسقبال گسترده مردم از تاکسیهای رباتیک گوگل
نمره صفر برای غیبت در امتحانات خرداد
تأمین 63 درصد بودجه دانشگاه فرهنگیان همچنان از محل حقوق دانشجومعلمان
زاکربرگ میخواهد این شبکه معروف خبری را بخرد
درخواست 7 هزار دانشجومعلم برای حذف کسورات مطابق با رأی دیوان عدالت اداری
خداحافظی حجت الاسلام و المسلمین محمدی عراقی از عضویت در شورای عالی انقلاب فرهنگی
اجازه ایجاد مدرسه غیردولتی در فضای تجاری یا مسکونی؛ دستورالعمل مدارس استیجاری تدوین شد
«اساسنامه سازمان ملی سنجش و ارزشیابی نظام آموزش کشور» ابلاغ شد
رضایت داوطلبان آزمون استخدامی آموزش و پرورش
کنکور 1404 چگونه برگزار میشود؟
مشاهیر ادبی مثل حافظ و سعدی به صورت نمادین در نمایشگاه کتاب تهران قدم میزنند.
معاون دانشجویی دانشگاه شریف منصوب شد
نگاهی به بخش دیجیتال سی و پنجمین نمایشگاه کتاب تهران
یک عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی از این شورا خداحافظی کرد
بن خرید رسانهها برای نمایشگاه کتاب ۴۰۵ هزار تومان است، نه یک میلیون تومان!
با صدرا ساختارهای منجمد و سنتی را میشکنیم
برگزاری اجلاسیه سراسری مدیران گروههای آموزشی دانشگاه آزاد اسلامی در شیراز
تازههای شعر کانون پرورش فکری رونمایی میشوند
همکاری دانشگاه امیرکبیر با شرکت مهندسی و ساخت تاسیسات دریایی
دانشنامه دانشگاه جامع علمی کاربردی غیرقابل جعل میشود
مرکز نشر دانشگاهی هزینه های مخالفت در آمریکا را رونمایی میکند
آزمون ارتقا دستیاری دندانپزشکی مردادماه برگزار میشود
ضرورت سرمایه گذاری و حمایت ویژه از رشته های علوم پایه
اعطای بورس فلسطین به دانشجویان فلسطین و حامیان مردم غزه
دفع حملات سایبری به دانشگاهها پس از عملیات وعده صادق
اعطای گرنت خاتم به طرحهای برگزیدگان کنگره شیمی
گسترش همکاری معاونت فرهنگی وزارت بهداشت و سازمان فنی و حرفه ای
رهبر انقلاب از نمایشگاه کتاب تهران بازدید کردند
این داستان با قتل یا مرگی خودخواسته آغاز میشود
لزوم اصلاح اساسنامه صندوق ذخیره فرهنگیان مبتنی بر شرایط روز
بحران هزینههای تحصیل برای دانشجویان انگلیسی
واگذاری تصمیمگیریهای آموزش عالی به کار گروههای استانی
دانشجویان در شش محور در کرسیهای آزاد اندیشی با هم رقابت میکنند
ترفند مخفیانه و زشت اپل در فروش یکی از محصولاتش لو رفت+عکس
راحتترین و کمصداترین کابین متعلق به این خودرو است+عکس
تصویر ناسا از شفق قطبی بر فراز لهستان پربازدید شد+عکس
کاسبی عجیب و پرسود چند ایرانی در آمازون+عکس
چطور شد که شفق قطبی در ایران دیده شد؟ +عکس
اپل برای ساخت و پخش تبلیغات زشتاش عذرخواهی کرد
استور بازی موبایل ایکس باکس در تابستان از راه میرسد
تصویر ناسا از شفق قطبی بر فراز لهستان پربازدید شد+عکس
به روزرسانی طوفانی واتساپ تغییرات اساسی در ظاهرش ایجاد کرد+عکس
هوش مصنوعی قرار است انسانها را نابود کند؟
ترفند مخفیانه و زشت اپل در فروش یکی از محصولاتش لو رفت+عکس
برنامه وزارت علوم برای طرح امریه دکتری استعدادهای درخشان
نشان ملی معلمی بهزودی در شورای عالی انقلاب فرهنگی تصویب خواهد شد
شخصیت دختر کاپشنصورتی با گوشواره قلبی رونمایی شد
مجموعه ۱۴ جلدی به دنیا آمدهام رونمایی میشود
زاکربرگ میخواهد این شبکه معروف خبری را بخرد
پورعباس با حکم رئیس جمهور رییس سازمان سنجش شد
ضرورت دستیابی به روش های کاربردی در آموزش مداوم پزشکی
مدیران دانشجویی دانشگاهها زمینه زیست سالم دانشجویی را فراهم کنند
مقدمات ملی شدن صنعت نشر فراهم است
بررسی صلاحیت نامزدهای دومین آئین اعطای نشان عالی دانش دانشگاه تهران و علوم پزشکی تهران
دریافت پول هنگام ثبتنام صرفا برای کتاب، بیمه و فرم مدرسه مجاز است
صحرایی: لایحه تقویت مدارس دولتی به مجلس خواهد رفت
تحویل حدود ۱۲ هزار کلاس درس به دانشآموزان در مهرماه
اشتباه بیسابقه گوگل سالمندان را سردرگم کرد
امسال ۱۰۲ هزار معلم جذب آموزش و پرورش میشوند
زمان انتشار نتایج اولیه کنکور ارشد و معرفی شدگان دکتری اعلام شد
تاسیس کرسی آموزش زبان فارسی در دانشگاههای زیمبابوه
تشریح جزئیات برگزاری مجدد نوبت اول کنکور برای داوطلبان سیلزده
دانشگاه علامه طباطبایی میزبان سومین دوره از جشنواره برهان است
شفق قطبی برای اولین بار در ایران هم دیده شد+عکس
مشارکت حدود یک میلیون نفر از دانشآموزان و فرهنگیان در طرح مسطورا
بخش زیادی از ۳۰ میلیون گیمر کشور دانشجو هستند
نظراتی که حاوی توهین یا افترا به اشخاص ،قومیت ها ،عقاید دیگران باشد و یا با قوانین کشور وآموزه های دینی مغایرت داشته باشد منتشر نخواهد شد - لطفاً نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.