به گزارش ثریا - ارائه خدمات مشاوره و روانشناختی به صورت رسمی در دانشگاههای ایران به سال ۱۳۴۶ باز میگردد و اولین دانشگاهی که ارائه خدمات مشاوره و روانشناختی را برای دانشجویان خود اجرا و عملیاتی کرد، دانشگاه تهران بود.
سپس در سال ۱۳۶۷ دوباره بحث راه اندازی مراکز مشاوره دانشجویی در دانشگاهها توسط وزیر وقت علوم تحقیقات و فناوری مطرح و آئین نامه آن به دانشگاهها ابلاغ شد. در نهایت این مراکز در راستای شناخت استعدادها، ارائه خدمات مشاوره، پایش وضعیت روانشناختی و رسیدگی به مشکلات روانشناختی دانشجویان در دانشگاهها و در حوزه معاونتهای دانشجویی راه اندازی شده و شروع به ارائه خدمت کردند.
هم اکنون نیز ماده ۳۶ قانون جوانی جمعیت وزارتخانههای علوم و بهداشت را ملزم کرده است تا با هماهنگی دفتر نهاد نمایندگی رهبری در دانشگاهها، مرکز مشاوره مبتنی بر «سبک زندگی ایرانی اسلامی» تأسیس کنند. بر همین اساس آئین نامه مراکز مشاوره دانشجویی مجدد بازنگری شده و در انتظار تصویب وزیر علوم است.
بخشهایی برای سبک زندگی ایرانی- اسلامی در آئین نامه مذکور پیش بینی شده و همچنین نام مرکز مشاوره دانشجویی در تمام دانشگاهها به «مرکز مشاوره و سبک زندگی» تبدیل شده است بر همین اساس برای مطلع شدن از جزئیات آئین نامه مذکور و اقدامات جدید مراکز مشاوره دانشجویی در راستای کاهش آسیبهای روانشناختی در دانشگاهها، گفتگویی با دکتر ابراهیم نعیمی، مدیرکل دفتر مشاوره، سلامت و سبک زندگی سازمان امور دانشجویان داشتیم که به شرح زیر است:
*تاریخچه ایجاد مراکز مشاوره دانشجویی و سیر تحول آن در دانشگاهها چگونه بوده و تغییرات جدید آئین نامه مراکز مشاوره با رویکرد «سبک زندگی ایرانی اسلامی» چه محورهایی را مورد تأیید قرار داده است؟
مراکز مشاوره دانشگاههای کشور برای اولین بار در سال ۶۷ با ابلاغ وزیر وقت علوم ایجاد شده است و در سال ۷۲ یک بار آئین نامه مورد بازبینی و بازنگری قرار گرفته است و بعد از اینکه آئین نامه جامع مقررات مدیریت دانشگاهها در سال ۸۹ توسط شورای عالی انقلاب فرهنگی مصوب شد، مراکز مشاوره در ذیل معاونت دانشجویی تعریف شد. رئیس وقت سازمان دانشجویان در سال ۹۰ اصلاحی در آئین نامه تأسیس مراکز مشاوره در دانشگاهها ایجاد کرد که تا به امروز ملاک عمل آئین نامه مذکور بوده است.
هم اکنون با توجه به ماده ۳۶ قانون جوانی جمعیت وزارت علوم تحقیقات و فناوری و وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی ملزم شدهاند که مرکز مشاوره مبتنی بر «سبک زندگی ایرانی اسلامی» در دانشگاهها با هماهنگی دفتر نهاد تأسیس کنند. ما با توجه به اینکه مرکز مشاوره داشتیم و نمیتوانستیم یک مرکز مشاوره متفاوت تأسیس کنیم، خودمان از سال گذشته به اصلاح مرکز مشاوره با هدف پر رنگ کردن پیشگیری و تقدم پیشگیری بر درمان و توانمندسازی دانشجویان در ابعاد مختلف اقدام کردیم و این قانون که ابلاغ شد، در همان آئین نامهای که در حال اصلاح آن بودیم، بخشهایی برای سبک زندگی ایرانی- اسلامی مورد توجه قرار گرفت که به زودی وزیر علوم تحقیقات و فناوری آن را ابلاغ کرده و اجرایی خواهد شد. در آئین نامه جدید نام مرکز یکسان سازی شده و به «مرکز مشاوره و سبک زندگی» تبدیل میشود.
در حال حاضر نام مراکز مشاوره در دانشگاهها متفاوت است. عنوان مرکز مشاوره یک دانشگاه، مرکز مشاوره و توانمند سازی است. یک دانشگاه مرکز مشاوره و روان درمانی است. یک دانشگاه مرکز مشاوره و مثبت اندیشی و یک دانشگاه مرکز مشاوره و آموزش مهارتهای اجتماعی است اما با ابلاغ آئین نامه جدید عنوان مرکز مشاوره در همه دانشگاهها به «مرکز مشاوره و سبک زندگی» تبدیل شده و یکسان میشود.
نکته دوم این است که در آئین نامه جدید پیشگیری بر درمان مقدم شده است. در پیشگیری برنامههای مختلف پیش بینی کردهایم، برنامههای آموزشی، کارگاهی، راهنماییهای فردی و گروهی و حتی اردوهای سلامت محور نیز پیش بینی کردهایم که مراکز مشاوره در جهت ارتقا سواد سلامت در ابعاد روانی، اجتماعی، معنوی و جسمانی انجام دهند.
نکته سومی که در این آئین نامه حائز اهمیت است، شورای سیاستگذاری و سبک زندگی ایرانی اسلامی است که در این شورا که به ریاست رئیس دانشگاه هر دو ماه یک بار باید تشکیل شود، تقریباً تمام مسئولان دانشگاه حضور دارند. معاون دانشجویی، معاون فرهنگی، معاون آموزشی و معاون اداری- مالی و یک سری مدیران دانشگاه هستند که هر دو ماه یک بار در آنجا تشکیل جلسه میدهند چون برای رسیدن به سلامت روانی و سلامت جسمانی، مراکز مشاوره و مراکز بهداشت نمیتواند به تنهایی اقدام کند. در آنجا پیش بینی شده که هم مراکز مشاوره و هم مراکز بهداشت و درمان و هم بخشهای دیگر در دانشگاه حضور داشته باشند. به عنوان مثال برنامههای فرهنگی میتوانند سلامت روان به همراه داشته باشند، پس باید معاونت فرهنگی حضور داشته باشد، برنامههای نهاد رهبری نیز میتواند در این راستا مؤثر باشد پس نهاد نمایندگی رهبری در دانشگاهها نیز باید در این شورا حضور داشته باشد.
نکته چهارم آئین نامه مذکور این است که سه اداره در چارت تشکیلاتی جدید مراکز مشاوره پیش بینی شده است که یک اداره، اداره «سبک زندگی ایرانی اسلامی» منطبق با ماده ۳۶ قانون جوانی جمعیت است. یک اداره «اداره مداخله، مشاوره و روان درمانی» است که بیشتر بعد درمانی دارد، یک اداره، «اداره آموزش و ارتقا بهداشت روانی و مددکاری» است که مباحث مربوط به پیشگیری و توانمند سازی دورههای مختلف را انجام میدهد.
این آئین نامه که به زودی ابلاغ میشود، جدیدترین آئین نامه تشکیل مراکز مشاوره خواهد بود که باید مبنای عمل همه دانشگاهها قرار گیرد.
*خروجی مراکز مشاوره دانشگاهها تا کنون چه بوده است این مراکز توانستهاند در کاهش آسیبهای اجتماعی و روانی و پیشرفت تحصیلی دانشجویان نقشی داشته باشند و با وجود آنها مشکلات روانشناختی در دانشگاهها کاهش یافته است یا خیر؟
ببینید اولاً مسائل روانی و اجتماعی از جمله مسائل چند وجهی هستند. یعنی خانواده و نظامهای رسمی قبل از دانشگاه در این موضوع مؤثر هستند. از ماهوارهها، رسانهها و شبکههای اجتماعی و خیلی از حوزههای دیگر در بروز آسیبها و اختلالات رواشناختی دخیل هستند. در نتیجه ما وقتی دانشجویی را در ۱۹ سالگی تحویل میگیریم، دانشجویی است که ۱۹ سال قبل از دانشگاه تحت تأثیر تعالیم مختلف رسمی و غیر رسمی وارد دانشگاه شده است. ما در بدو ورود دانشجویان را مورد رصد و پایش قرار میدهیم و غربالگری میکنیم. براساس این رصد، حدود ۱۰ درصد دانشجویان ما دارای آسیبهای روانی اجتماعی مختلف هستند که وارد دانشگاه میشوند.
۹۰ درصد دانشجویان ما سلامت عمومی روانشناختی دارند وقتی میگوئیم سلامت دارند به این معنا نیست که اصلاً هیچ مشکلی و چالشی ندارند. سلامت دارند اما نیازمند دریافت خدمات مشاوره و حل و فصل پاره از مشکلاتشان هستند ولی در حوزه آسیبها قرار نمیگیرند. در نهایت کمتر از ۱۰ درصد دانشجویان ما دارای آسیبهای مختلف هستند که وارد دانشگاه میشوند.
در نتیجه کاری که ما میتوانیم انجام دهیم این است که دانشجویان را در بدو ورود در چند اولویت پایش میکنیم، کسانی که احتمالاً دارای افکار و یا رفتارهای خود آسیب رسان باشند، در اولویت اول ما قرار میگیرند. این دانشجویان مورد رصد قرار گرفته و مراکز مشاوره با آنها تماسهای مستقیم گرفته و آنها را برای مشاورههای فردی دعوت میکنند. بعضی از آنها نیاز به مشاورههای فردی دارند، چون دچار اختلال یا یک بیماری روانشناختی هستند.
بعضی از دانشجویان آسیب شأن کمتر است و بعد از چند جلسه مشاوره آنها را راهنمایی میکنیم در مجموعههای دانشجویی مانند کانون همیاران سلامت یا در مجموعههای فرهنگی فعالیت کنند. یعنی با حضور در جمع و فعالیتها، ضمن اینکه مراوداتی اتفاق میافتد دانش و اطلاعاتی به دست میآورند، میتوانند به عنوان یک عنصر مطلوب و فعال در جامعه دانشگاهی حضور داشته باشند.
به هر حال همه متغیرهای مرتبط با دانشجو در کنترل ما نیست مثلاً برخی ممکن است مشکلات اقتصادی یا خانوادگی داشته باشند اینها را ما ممکن است نتوانیم کمک شایان توجهی کنیم و متأسفانه ممکن است دست به اقداماتی بزنند که مطلوب خودشان و ما نیست.
*به هر حال یکی از کارکردهای مراکز مشاوره جلوگیری از همین اقدامات در سطح دانشگاه است. شما برای پیشگیری از اتفاقاتی نظیر رفتارهای خود آسیب رسان هیچ برنامهای ندارید؟
بله. امسال ۵ مورد (اقدام خود آسیب رسان) در دانشگاههای سراسری داشتیم. معمولاً این آمار در دانشگاهها بولد میشوند ولی در جامعه این آمار بولد نمیشوند. چرا بولد نمیشوند؟ چون این موضوع از نظر خانواده قبیح و زشت است. خانواده از لحاظ فرهنگی نمیپذیرد و اعلام نمیکنند.
*مگر دانشجویانی که مستعد رفتارهای پرخطر هستند و ممکن است به خودشان آسیبی برسانند از طریق مراکز مشاوره شناسایی نمیشوند تا اقدامات پیشگیرانه برای آنها در نظر گرفته شود؟
همه این ۵ مورد به مراکز مشاوره مراجعه کرده و در این مراکز پرونده داشتند. اما نکته اینجاست. ما یک اصطلاحی در مهندسی مکانیک داریم بنام «فتیک». فتیک یعنی یک ضربه. فتیک میگوید که این ضربه باعث شکسته شدن این میز میشود. اما فرمولهایی وجود دارد که شدت و قدرت این ضرب را محاسبه میکند، مقدار فشاری که وارد میکند و مقاومت این میز را محاسبه میکند بعد از محاسبه به شما میگوید که به عنوان مثال اگر ۵۰ میلیون بار به یک میز ضربه بزنید میز می شکند.
دانشگاهها دانشجویان را در ۱۹ سالگی دریافت میکنند و دانشجویان قبل از دانشگاه در محیطهای غیر رسمی متعددی قرار گرفته و ممکن است تا ۱۹ سالگی ۴۹ میلیون و ۹۰۰ هزار ضربه روانی دریافت کرده باشد و با این ۴۹ میلیون ضربهای که دریافت کرده وارد دانشگاه شود. ممکن است این دانشجو در دانشگاه نیز یک تعداد ضربه دیگر دریافت کند که او را بشکند.
حال ما باید چکار کنیم؟ تا به حال مراکز مشاوره آخر پیوستار بودهاند، یعنی صرفاً فقط کار درمانی میکردند، ولی ما میگوئیم این کار غلط است، چرا غلط است؟ چون دیر بازده بوده و دیر جواب میدهد. ما میگوئیم بیاییم از اول پیوستار، یعنی ورودیها را وقتی احصا کرده و با غربالگری متوجه شدیم به عنوان مثال ۵ درصد دانشجویان ما در حیطه خود آسیب رسان قرار دارند، این ۵ درصد باید در اولویت یک ما قرار گیرند. البته این به این معنی نیست که بقیه دانشجویان اولویت ما نباشند. باید این دانشجویان را دعوت کرده و با مشاورههای فردی که انجام میدهیم آنهایی که نیاز به درمان دارند را برای آغاز درمان ارجاع دهیم و برای بقیه دانشجویان، کارگاههای مهارتی که لازم است یاد بگیرند، برگزار کنیم، حال دانشجویان ما باید چه مهارتهایی را فرا گیرند تا بتوانند ضربههای روانی را که دریافت میکنند را حل کرده و یا کم کنند؟ همه پژوهشها نشان میدهد ۴-۵ تا مهارت پایه باید فراگیرند.
۱- مهارت حل مسئله: یعنی دانشجوی ما وقتی با چالشهای مختلف مواجه شد یاد بگیرد چالشهایش را چطوری حل بکند؟ آیا راهکار آن این است که برود جلو پنجره یک آسیبی به خود وارد کند؟ اینطور که مشکلش حل نمیشود و صورت مسئله را پاک میکند. بنابراین باید یاد بگیرد مسئله چطور به وجود میآید و چطور توسعه پیدا میکند؟ یعنی همه ویژگیهایی که راجع به مهارت حل مسئله لازم دارد باید یاد بگیرد.
۲- مهارت مدیریت هیجان و کنترل خشم: یعنی وقتی دچار خشم میشود و هیجانش افزایش پیدا میکند، ممکن است که حرفهایی را بزند یا اقداماتی بکند که بارها تجربه کرده بعد چند ساعت که آرام شد، به این نتیجه رسیده که کاش این حرفها را نمیزدم. کاش این کار را نمیکردم. پس باید یاد بگیرد که چطور این هیجان را مدیریت کند.
۳- مهارت سازگاری و تاب آوری: یعنی یاد بگیرد با مشکلات و مسئلههایی که برایش بوجود میآید چطور تا مدتی که در این شرایط قرار دارد، انطباق پذیری داشته باشد. کسانی که وارد رفتارهای خود آسیب رسان میشوند قدرت انطباق پذیری شرایط موجود خودشان را با شرایط محیط شأن ندارند. اینها باید سازگاری و تاب آوری را یاد بگیرند.
همچنین باید خود مراقبتی را به دانشجو یاد دهیم. اینکه چطور بتوانند ارتباط مؤثری با دیگران برقرار کنند تا اگر حالش خوب نبود و نیاز به کمک داشت از آنها کمک بخواهد. اینها مهارتهای پایه است.
وقتی مهارتهای پایه به دانشجویانی که شناسایی شدهاند آموزش داده شود، منجر به توانمند شدن این دانشجویان میشود تا بتوانند ضربههای بعدی را که دریافت میکنند، مدیریت کنند. در نتیجه ما میخواهیم مهارتهایی را به این دانشجویان بیاموزیم که بتوانند مشکلات قبلی خود را مدیریت کرده و از افزایش فشارها نیز جلوگیری کنند.
ثانیاً در موقعیتهای جدیدی که مشکلات جدید بوجود میآید، بتواند این بار را به بارهای قبلی اضافه نکند و آن را حل و فصل کند. در نتیجه اولویت اول ما این گروه دانشجویان هستند ولی در کنار آن، سایر دانشجویان هم باید قطعاً این مهارتها را یاد بگیرند.
اولویت دوم ما کسانی هستند که ممکن است تحت درمان روانپزشک باشند، آنها را هم شناسایی میکنیم چون آنهایی که تحت درمان هستند، باید رصد بشوند. اولویت سوم، کسانی هستند که نمره آسیب شناسی روانی شأن بالاست و باید مورد توجه قرار بگیرند. اولویت چهارم، کسانی هستند که نیازمند مددکاری اقتصادی، اجتماعی هستند و در معیشت مشکل دارند. تلاش میشود بتوانیم برای اینها مددکاری کنیم.
و اما درباره اولویت پنجم؛ ما یک طرح ملی داریم به عنوان «پات» یعنی پیشگیری از افت تحصیلی. در این طرح کسانی را که با افت تحصیلی مواجه هستند شناسایی و برای جلوگیری از افت تحصیلی به آنها کمک کنیم.
*در رصدهایی که انجام میدهید یک رصد سلامت روان دارید و یک رصد سلامت جسم، این رصدها به چه صورت بوده و مهمترین مسئله دانشجویان در حوزه سلامت جسم و روان چیست؟
بله. یک رصد سلامت روان و یک رصد سلامت جسم داریم. در سلامت جسم دو سه تا مسئله اصلی داریم که یکی از آنها کم خونی است، دانشجویان دختر بیشتر دچار این مسئله هستند. دیابت، فشار خون و یکی هم ناراحتیهای قلبی از دیگر مسائلی است که ممکن است دانشجویان به آن دچار شوند. این سه، چهار تا اولویت سنجیده میشوند. متأسفانه در بهداشت ما خیلی ضعیفتر هستیم. یعنی در مشاوره بالاخره یک سازوکاری داریم همکارانی هستند سالها در این حوزه فعالیت میکنند. مراکز مشاوره حدود ۳۵ سال است که در وزارت علوم وجود دارد و حالا به دفتر مشاوره، سلامت و سبک زندگی تغییر نام داده شده است اما فقط ۳۰ تا از دانشگاههای ما هستند که درمانگاه دارند و در این زمینه فعالیتهایی انجام میدهند.
بهداشت در سایر دانشگاهها معمولاً یک واحد کوچکی در دل مشاوره است. یک کارشناس دارند که کارها را انجام میدهد به قوتی که ما در مشاوره سازوکار داریم در بهداشت نداریم لذا آنجا رصدهای کلی انجام میشود.
* دفتر مشاوره و سلامت وزارت علوم، چند سالی است که طرح سیمای زندگی دانشجویی را اجرا میکند، آخرین وضعیت اجرای این طرح را توضیح دهید؟ خروجی و نتایج این طرح در کجاها مورد استفاده قرار میگیرد؟
سیمای زندگی یک طرح ملی بوده برای سنجش وضعیت زندگی دانشجویان در یک سری از مؤلفههای مختلف که در سالهای ۹۴، ۹۵، ۹۶، ۹۸ و ۱۴۰۰ انجام شد. یعنی ۵ مرحله انجام شده و قبل از آن هم به صورت مداد کاغذی در قالبهای دیگری انجام شده بود و الان اینها به صورت سامانهای است. اما چند تا اشکال در این طرح سیمای زندگی وجود داشت، یکی از اشکالاتش این است که صرفاً اختلال نگر است. همه ما نکات مثبت و مطلوب در زندگی داریم نکات منفی هم ممکن است داشته باشیم. اینکه فقط ما اختلالها و منفیها را احصا کنیم رویکرد خوبی نیست. چون میگوئیم زندگی، زندگی هم شامل مثبت و هم منفیها است پس مثبتها هم باید سنجیده بشود.
طرح سیمای زندگی موجود، فقط منفیها را سنجیده است. در مثبتها چه چیزهایی میخواهیم سنجیده شود؟ دانشجویان ما چقدر رضایت از زندگی دارند؟ چقدر تعهد دارند؟ چقدر مسئولیت پذیری دارند. چقدر مهارتهای مقابلهای دارند، چقدر حس شادکامی و نشاط دارند؟ اینها هم باید سنجیده بشود.
نکته دوم اینکه وقتی این اطلاعات سنجیده شده در اختیار سیاستگذاران قرار داده میشود که در تصمیم گیری هایشان در مجموعه وزارت علوم و یا مجموعههای مرتبط با جوانان مؤثر باشند، وقتی صرفاً منفیها را میبینیم آنها هم فکر میکنند همه چیز منفی است؟ در حالی که اینطور نیست.
لذا کارگروه اصلاح سیمای زندگی را تشکیل دادهایم و چندین جلسه داشتیم. جلسات ادامه دارد که مؤلفههای مثبت دیگری را هم به این سیمای زندگی اضافه کنیم. سوالهای قبلی سر جای خود است و بعضی موارد را حذف و مؤلفههای مثبت را به آن اضافه کردهایم، طرح سیمای زندگی بدون نام دانشجویان بوده ولی کارنامه سلامت با نام است چرا؟ چون میخواهیم رصد کنیم مشکلات بچهها را حل کنیم ولی سیمای زندگی بی نام است و خیلی چیزها را میسنجد که دانشجویان با خیال راحت بتوانند جواب بدهند. فقط دادههایی که به دست میآوریم را در اختیار سطوح عالی وزارت علوم، وزارت فرهنگ و ارشاد، دولت، وزارت ورزش و جوانان قرار میدهیم. امسال کار دیگری هم میخواهیم انجام بدهیم و دادهها را در اختیار رؤسای دانشگاهها نیز قرار میدهیم تا بتوانند از این دادهها در برنامه ریزی های خودشان استفاده کنند.
*درباره حضور کارشناسان نهاد نمایندگی رهبری دانشگاهها در مراکز مشاوره توضیح میدهید؟ این افراد دقیقاً در کدام مرحله کار روان درمانی یا مشاوره به دانشجویان درگیر میشوند؟
در آئین نامه جدید مراکز مشاوره، اداره سبک زندگی ایرانی- اسلامی را تأسیس کردهایم. این اداره میخواهد بگوید برای زندگی زیست سالم انسانی، دین اسلام که راهنمای کامل و جامعی است و قرآنی که راهنمای هدایت بشر است مجموعهای از دستورالعملها و توصیهها دارد که میتواند این توصیهها برای جهت گیری و تنظیم صحیح زندگی کمک کننده باشد. این کارشناسان کار درمانی نمیکنند و این اداره از بعد فرهنگ ایرانی و اسلامی میخواهد مؤلفهها را به دانشجویان آموزش بدهد که بتواند در راستای پیشگیری نقش کمکی داشته باشد.
*آیا مراکز مشاوره در راستای تسهیل و ترویج ازدواج دانشجویی نیز با همکاری نهاد نمایندگی رهبری برنامههایی دارند؟
مرکز مشاوره دانشجویی جلسات هماهنگی در خصوص ازدواج دانشجویی با نهاد نمایندگی رهبری در دانشگاهها دارد در حال حاضر شورای عالی انقلاب فرهنگی «ستاد ازدواج دانشگاهیان» را مصوب کرده تا در سطح ملی تشکیل شود، مرکز مشاوره هم در کارگروههای آن برای آموزش توانمندسازی حضور خواهد داشت.
همچنین یک طرحی با عنوان طرح «خانواده نوپا» تدوین شده است که بر اساس این طرح قرار است تا ۴ سال، ازدواجهای دانشجویی صورت گرفته رصد شوند که متولی این طرح نهاد است و ما با آنها در این زمینه همکاری خواهیم داشت. براین اساس دانشجویان بعد از ازدواج تا ۴ سال میتوانند بدون هزینه به مراکز مشاوره دانشگاه مراجعه کرده و بعد هم ما بتوانیم در کنار آن کارگاه و دورههایی برای آنها برگزار کنیم تا اگر دچار چالشهایی شدند بتوانند آن را حل و فصل کنند و به نقطهای نرسند که ساختار خانواده آنها به هم بریزد.
*در مشاورههایی که دانشجویان با مراکز مشاوره دارند چه مشکلاتی در صدر مسائل دانشجویان قرار دارد؟ آیا نسبت به قبل از کرونا تغییراتی در نوع مشکلات روانشناختی ایجاد شده است؟
تا قبل از کرونا اولویت اول مراجعین ما مسائل تحصیلی بود. از دوره کرونا به بعد اولویت اول تنشها و تعارضات درون خانواده بود. در هر حال در دوران کرونا و قرنطینه در خانه ماندن، سطح تماس را بالا برد. سطح تماس که بالا رفت چون نظام مسائل حل نشدهای وجود داشت، اصطکاک افزایش پیدا کرد و چون اصطکاک افزایش پیدا کرد و بلد نبودند درست آن را حل و فصل کنند، دلخوریها و ناراحتیها افزایش پیدا کرد.
برای آنهایی که شدید باشد قاعدتاً مداخلات مشاورهای و درمانی میکنیم برای آن دسته که مشکلات کمتر دارند تلاش میکنیم در جهت توانمندسازی و کاهش مشکلات با برگزاری دورههای آموزشی و کارگاهی کمک کنیم.
*کلام آخر
در پایان ضمن تشکر از شما و همکاران محترم خبرگزاری تاکید میکنم که شعار محوری که اساس جهت گیری های فعالیتهای ما را تشکیل میدهد این است که «ما آمدهایم سلامتی را برای همه دانشجویان در همه دانشگاهها به ارمغان آوریم.»
منبع : وزارت بهداشت درمان و اموزش پزشکی
ضرورت مشارکت ذینفعان حوزه علوم انسانی در تدوین سیاستها
ماده واحده «اصلاح ماده 4 آییننامه شورای تخصصی حوزوی»
صدور مجوز اجرای ۲۴دوره کوتاه مدت اشتغالمحور در دانشگاه علمی کاربردی
انتشار کلید اولیه پنجاه و یکمین دوره آزمون دستیاری پزشکی
در چهلوششمین دوره مسابقه ریاضی دانشجویی در سطح کشوری، ۴ دانشجوی دانشگاه کاشان حضور یافتند و از این میان، ۲ نفر موفق به کسب مدال شدند.
درِ دانشگاههای ایران به روی دانشجویان معترض آمریکایی باز شد
موافقت دولت با راهاندازی دانشگاه فرهنگیان در گلپایگان
بیرون کردن دانشجویان فرانسوی توسط پلیس پاریس
مقایسه صحنه اعتراضات دانشجویی در ایران و آمریکا
ژاپن به دنیال اینترنت نسل ششم است
اعلام نتایج اولیه آزمون دستیاری پزشکی در نیمه دوم خرداد
شیوه صحیح امر به معروف و نهی از منکر مطابق با سیره امام صادق (ع)
اطلاعات فاش شده درباره پرچمداران ۲۰۲۴ هواوی +عکس
اعلام جدیدترین نتایج اعتباربخشی دانشکدههای پزشکی کشور
آمار نهایی انتخاب رشته در آزمون دکتری سال ۱۴۰۳ اعلام شد
بازسازی چهره زن عراقی ۷۵ هزار ساله با اسکن سه بعدی+عکس
سونی برای آدمها کولر همراه ساخت+عکس
بی ام و وانت اتوماتیک ضدخش تولید کرد+عکس
زیباترین کهکشان مارپیچی که با تسکوپهای آماتوری هم دیده میشود+عکس
اسپاتیفای یکی از قابلیتهای خود را بیخبر پولی کرد
فشارهای اتحادیه اروپا عملکرد اپل را تغییر داد
چینیها از کپی تسلا رونمایی کردند+عکس
جزئیات هوش مصنوعی آیفون فاش شد
ظاهر عجیب جدیدترین خودروی فراری با یک موتور ۱۲ سیلندر+عکس
دمای عجیب و غریب این سیاره گازی در فضا ثبت شد
۸۰۰۰ هزار سال پیش چگونه انسانهای اولیه به این غار تاریک در فرانسه رفتند
ناسا یک پیام از فضا در نزدیکی زمین دریافت کرد
سحابی خوش آب و رنگ کله ماهی در فضا ثبت شد+عکس
دستور ساخت جت ۱۰۰ نفره در ایران صادر شد
نقشه آبی زمین پس از نیم قرن دوباره کشیده شد+عکس
اقدامات وزارت بهداشت برای افزایش امید و انگیزه دستیاران پزشکی
به تشکلهای دانشجویی گرنت اعطا میشود
۷۵ دانشگاه ایرانی در میان برترینهای آسیا در رتبهبندی تایمز
نشست «سواد بصری در مد و لباس» برگزار میشود
اولین نکوداشت روانشناسان رضوی برگزار می شود
پذیرش دانشجوی دکتری در پژوهشگاهها قانونی است
جزییات برگزاری کنکور مجدد برای داوطلبان سیل زده اعلام شد
کتاب چشمها تنها برای دیدن نیستند منتشر شد
رمان اجتماعی معمایی آفرودیت در نمایشگاه کتاب عرضه میشود
انتشار وضعیت فرهنگی ایران در پیمایش ارزشهای جهانی
آدرخش و رقص فانتومها در نمایشگاه کتاب طنین میاندازد
مهلت ثبت نام پذیرش بدون آزمون کارشناسی ارشد پیام نور تمدید شد
ترقی در علم و دانش کشور مرهون تلاش معلمان و سنگربانان تعلیم و تربیت است
حمایت دانشگاه علوم پزشکی شیراز از بیماران مبتلا به به سلیاک
انتخاب عضو هیات علمی دانشگاه محقق اردبیلی به عنوان استاد نمونه کشوری
رئیس جهاد دانشگاهی کشور وارد گلستان شد
طرح پایش و ارتقای سلامت اعضای جهاد دانشگاهی سلامت محور است
بررسی تاریخ ایران در چهار سده نخستین پس از اسلام
حمایت ۳۷ میلیارد تومانی از طرحهای حوزه اینترنت کوانتومی
کسب رتبه دوم در بین شرکت های بورسی و افزایش فروش و تولید در داروسازی دانا
هدیه ۲ میلیونی وزیر آموزش و پرورش به حساب معلمان واریز شد
جذب امریه سربازی در سازمان جهاد دانشگاهی خواجه نصیر
۱۷۰ دانشجوی نخبه امروز به عمره مفرده اعزام میشوند
کلید اولیه نوبت اول کنکور سراسری سال ۱۴۰۳ منتشر شد
بازبینی مصوبه افزایش ۲۰ درصدی ظرفیت پزشکی شورایعالی انقلاب فرهنگی
جنگنده رادارگریز سوخو ۷۵ روسیه به ایران میآید؟
خودروی جدید که شبیه گربهها ساخته شده است+عکس
خودروهای ایرانی چشم کرهشمالی را گرفت+عکس
بازبینی مصوبه افزایش ۲۰ درصدی ظرفیت پزشکی شورایعالی انقلاب فرهنگی
تمدید مهلت ثبتنام در جشنواره علمی - پژوهشی پژوهشسراهای دانشآموزی
خدمات رایگان دندانپزشکی برای دانشآموزان ۶ تا ۱۴ ساله روستایی
موافقت با افزایش حقالزحمه ساعت اضافه تدریس معلمان
دیدار جمعی از معلمان با رهبر انقلاب در روز چهارشنبه
تصویب نقشه راه اجراییسازی سند تحول بنیادین آموزش و پرورش
کشف ۸ هزار و ۳۰ نفر دانش آموزان بازمانده از تحصیل در استان اصفهان
طحاننظیف: قانون اساسی به کلاسهای درس برده شود
احداث ۵ دهکده جامع ورزشی/ جذب نخبگان در دانشگاه فرهنگیان
تعلیق بودجه دانشگاه فرانسوی به دلیل حمایت از فلسطین
اعزام دو کاروان از دانشجویان بنیاد نخبگان به عمره آغاز شد
حمله خشونتآمیز پلیس نیویورک به دانشجویان حامی فلسطین در کلمبیا
آیین بزرگداشت مقام معلم در دانشگاه اصفهان برگزار شد
ثبتنام پشت کنکوریها جهت ترمیم نمره آغاز شد
دانشگاهیان کشور باید با شبکهسازی به جنبش دانشجویان جهان بپیوندند
برگزاری بیست و دومین نشست شورای عالی اتحادیه دانشگاهها و مراکز پژوهشی ساحلی و دریایی
آزمون مجدد برای کنکوریهای زیرکوه ۲۱ اردیبهشت برگزار میشود
چند دستگاه هیوندای کونا وارد ایران شد+عکس
موشک سنگین آنگارا-آ۵ با موفقیت پرتاب شد+عکس
ستاره نوترونی مرده در کهکشان به صورت ناگهانی زنده شد+عکس
سلاح قدیمی و کوچک اوکراینیها که روسیه را زمین گیر کرد+عکس
سوخوهای روسی که قرار بود به ایران بیایند کجا رفتند؟
بازسازی چهره زن عراقی ۷۵ هزار ساله با اسکن سه بعدی+عکس
بازگشت سونی اکسپریا به یک طراحی جدید+عکس
همه اجساد در خاک این شهر تجزیه نمیشود و سالم میماند+عکس
دستور ساخت جت ۱۰۰ نفره در ایران صادر شد
سونی برای آدمها کولر همراه ساخت+عکس
این پهپاد ایرانی به دشمنان فرصت فرار نمیدهد+عکس
سوخوهای روسی که قرار بود به ایران بیایند کجا رفتند؟
نقشه آبی زمین پس از نیم قرن دوباره کشیده شد+عکس
نکته عجیبی که در تلویزیون ۴K هواوی خبرساز شد
بی ام و وانت اتوماتیک ضدخش تولید کرد+عکس
سلاح قدیمی و کوچک اوکراینیها که روسیه را زمین گیر کرد+عکس
چند دستگاه هیوندای کونا وارد ایران شد+عکس
ویژگیهای خاص ساعت گران قیمت گواردیولا+عکس
ملاقات ستاره دنباله دار با ماه و مشتری و اورانوس+عکس
تعرفه وحشتناک جیمیل با هوش مصنوعی اعلام شد
ستاره نوترونی مرده در کهکشان به صورت ناگهانی زنده شد+عکس
گوگل جایگزین یورگن کلوپ سرمربی لیورپول میشود
سحابی خوش آب و رنگ کله ماهی در فضا ثبت شد+عکس
زیباترین کهکشان مارپیچی که با تسکوپهای آماتوری هم دیده میشود+عکس
اطلاعات فاش شده درباره پرچمداران ۲۰۲۴ هواوی +عکس
جزئیات هوش مصنوعی آیفون فاش شد
داخل ساختمانهای عجیب با علامت X در چین چه خبر است؟ +عکس
خودروهای ایرانی چشم کرهشمالی را گرفت+عکس
فشارهای اتحادیه اروپا عملکرد اپل را تغییر داد
ژاپن به دنیال اینترنت نسل ششم است
چینیها از کپی تسلا رونمایی کردند+عکس
جنگنده رادارگریز سوخو ۷۵ روسیه به ایران میآید؟
موشک سنگین آنگارا-آ۵ با موفقیت پرتاب شد+عکس
خودروهای پرنده غول پیکر در آسمان به پرواز درآمدند
خودروی جدید که شبیه گربهها ساخته شده است+عکس
نظراتی که حاوی توهین یا افترا به اشخاص ،قومیت ها ،عقاید دیگران باشد و یا با قوانین کشور وآموزه های دینی مغایرت داشته باشد منتشر نخواهد شد - لطفاً نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.