به گزارش ثریا آنچه به عنوان "خطبه‌ی فدکیه" در آثار و سخنرانی‌ها موجود است، همان متن سخنرانی معرفتی و در عین حال کوبنده‌ی حضرت زهرا سلام‌الله علیها در دفاع از ولایت امیرالمؤمنین علیه‌السلام است. این خطبه را اول‌بار در کتاب "بلاغات‌النساء" می‌بینیم. این کتاب شامل برگزیده سخنان بلیغ و فصیح شخصیت‌هاى زن از صدر اسلام تا آن دوران است که توسط ابن‌طیفور نگاشته شد. وی یکى از دانشمندان بزرگ اهل تسنن در قرن سوم هجرى است. او سند این حدیث را از طریق زید بن علی‌بن الحسین (ع) به حضرت زینب سلام‌الله علیها رسانده و این خطبه را ذیل عنوان "کلام فاطمة بنت رسول الله ص" روایت کرده است. پس از وی محمد بن على خزاز قمى رازى از چهرههاى فرهیخته‌ی فقها و راویان شیعه در نیمه دوم قرن چهارم ه.ق این حدیث را در کتاب مشهورش به نام "کفایةالأثر" ذیل بابی با عنوان "باب ما جاء عن فاطمة ص عن النبی ص فی النصوص على الأئمة الاثنی عشر ع"آورده و سلسله سند حدیث را از طریق زید و پدر بزرگوارشان امام سجاد علیه‌السلام به حضرت زینب سلام‌الله علیها رسانده است. شیخ صدوق نیز این خطبه را در علل‌الشرایع خود ذیل عنوان "باب علل الشرائع و أصول الإسلام" نقل کرده و سند خود را از طریق فردی به نام محمد بن جابر به زینب سلام‌الله علیها رسانده است.
اما درباره مفاد خطبه حضرت زهرا سلام‌الله علیها می‌توان آن را به 5 بخش تقسیم‌بندی کرد:
بخش اول شامل حمد و شکر خداوند، شهادت به وحدانیت خدا، بیان توحید در نظام خلقت، فلسفه طاعت خدا، شهادت به عبودیت و رسالت پیامبر صلی الله علیه و آله و بیان برخی ویژگی‌های آسمانی ایشان و بیان فلسفه بعثت پیامبر صلی الله علیه و آله و مأموریت رسالت حضرت. بخش دوم شامل بیان مسئولیت سنگین مهاجران و انصار در قبال کتاب و سنت، ویژگی‌های قرآن، بیان فلسفه‌ی برخی احکام و حدود الله، دعوت به طاعت خدا و دوری از شرک. بخش سوم شامل بیان جایگاه‌شان نسبت به پیامبر صلی الله علیه و آله، بیان برخی ویژگی‌های پیامبر صلی الله علیه و آله و امیرالمؤمنین علیه‌اسلام، تبیین وضعیت اعراب جاهلی و نقش پیامبر صلی الله علیه و آله در نجات آنها، شکایت از فتنه صحابه پس از سقیفه، بیان وضعیت آینده منافقان. بخش چهارم شامل ماجرای ارث فدک، استشهاد فاطمه سلام‌الله علیها از قرآن برای ابوبکر درباره فدک و سرزنش انصار درباره کوتاهی در حق آل محمد (این استشهاد در واکنش به سؤال ابوبکر مطرح شد و به این ترتیب به طول انجامید) قسمت پنجم شامل شماتت صحابه درباره غصب خلافت امیرالمؤمنین علیه‌السلام و وصف عهدشکنی آنها، وصف سرانجام غصب خلافت.
همان طور که واضح است، هیچ یک از محدثان شیعه و سنی این خطبه را ذیل عنوانی با نام "خطبه فدکیه" به ثبت نرسانده‌اند بلکه صاحب کفایةالأثر آن را ذیل بابی با عنوان "آنچه از فاطمه (س) دربار‌ه‌ی نصّ به ائمه دوازده‌گانه" آورده است و این نشان می‌دهد نگرش این محدث به این خطبه، نگرشی معرفتی بوده است، همچنان که شیخ صدوق این سخنرانی را ذیل بابی با عنوان "علت‌های احکام و شرایع و اصول اسلام" ثبت کرده است. محتوای خطبه هم گویای آن است که حضرت زهرا سلام‌الله علیها به بهانه‌ی غصب فدک، به دنبال احقاق حق ولایت امیرالمؤمنین علیه‌السلام و بیان عهدشکنی صحابه بود. ما این نوع روش بیان را در آیات قرآن هم مشاهده می‌کنیم؛ خداوند به بهانه یک ماجرا، آیاتی را نازل می‌کرد تا به تبیین حقایق نظام عالم بپردازد؛ همانند ماجرای عطای انگشتر امیرالمؤمنین (ع) به مستمند که بهانه‌ای برای نزول آیه ولایت شد.
شکسته است؛ داغ ننگ بر آن خورده و غضب خداوند علامت آن است و رسوایی ابدی همراه آن و سرانجام به آتش برافروختۀ خشم الهی که از دل‌ها سر بر می‌کشد، خواهد پیوست؛ «بِنَارِ اللهِ الْمُوقَدَةِ الَّتِی تَطَّلِعُ عَلَی الأَفْئِدَةَ» (اشاره به آیات 6 و 7 همزه) فراموش نکنید آنچه را انجام می‌دهید، در برابر خداست. «آنها که ستم کردند، بزودی می‌دانند که بازگشتشان به کجاست؛ وَ سَیَعْلَمُ الَّذِینَ ظَلَمُوا أَیَّ مُنقَلَب یَنقَلِبُونَ» (اشاره به آیه227 شعراء)
نتیجه آنکه عنوانی با نام "خطبه فدکیه" نه منشأ روایی ندارد و نه در کتب روایی شیعه و سنی با این عنوان نامگذاری شده است؛ فعلاً مشخص نیست اولین‌بار چه اندیشمندی این عنوان را به خطبه حضرت زهرا سلام‌الله علیها نسبت داد. همان طور که بیان شد، این خطبه از 5 بخش معرفتی تشکیل شده و مسئله فدک بهانه‌ای برای بیان اصل ماجرایی بود که اهل سقیفه آفریدند که همان غصب خلافت است و مقدمه غصب فدک نیز شد. دیگر آنکه متأسفانه عنوان "خطبه فدکیه" در همان وهله‌ی اول توجهات را از اصل قضیه معطوف به مسئله‌ای مادی و دنیوی کرده، در ذهن مخاطب نسبت به هدف اصلی آن بانوی بزرگوار انحراف ایجاد می‌کند.
منبع: خبرگزاری تسنیم
تظاهراتی که دانشگاه را به قرنطینه رساند
ایجاد فرصت گفت‌وگو میان حاکمان و حکمیان در سومین همایش دانشگاه آزاد اسلامی
آیین‌نامه تسهیل جذب دانشجویان بین‌الملل تدوین شد
انتقاد وزیر آموزش و پرورش از افراط در تفسیر مبانی قرآنی
پیام دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی به همایش ملی و بین‌المللی سلامت، حکمت و حکمرانی
نقش موثر روابط عمومی در ایجاد ظرفیت سازی‌های عمومی در دانشگاه
راه‌اندازی مرکز تحقیقات علم و الهام از قرآن در دانشگاه تهران
حمید مولانا امت را به کتابفروشی‌ها فرستاد
قصه یک‌روزنامه‌نگار از غرق‌شدن تایتانیک در تهران
کتاب سوغاتی‌های خوراکی ایران به چاپ سوم رسید
ریشه حکمت‌ها و ضرب‌المثل‌های فارسی در قصه‌های جورواجور
جذب هیأت علمی در پژوهشگاه علوم انسانی جهاد دانشگاهی
دستورالعمل برگزاری امتحانات پایان ترم دانشگاه پیام نور اعلام شد
درس علوم و معارف دفاع مقدس باید حضوری و الزامی باشد
اعلام شرایط تحصیل دانشجویان ایرانی در دو دانشگاه قبرسی و لهستانی
گلکسی S24 FE سامسونگ به زودی معرفی می‌شود+عکس
دومین نسخه بتا اندروید ۱۵ با ویژگی‌های جدید منتشر شد
نحوه نظارت بر شیوه نامه پذیرش دانشجوی استاد محور اعلام شد
سفر به قلب زیبایی های کیهانی
پایان میزبانی ۱۱ روزه مصلی؛ خواندیم و ساختیم
موزیلا فایرفاکس به کمک این فناوری کیفیت ویدئوها را بالاتر می‌برد
نیازمند سرمایه‌گذاری با برنامه و غیرشعاری دولتمردان در زمینه هوش مصنوعی هستیم
جزئیات اختتامیه دومین جشنواره بین‌المللی سلامت دانشجویان اعلام شد
احیای پروژه‌های بزرگ صنعتی در دانشگاه امیرکبیر/ آمار مهاجرت نخبگان ریشه رسانه‌ای سیاسی دارد
تامین‌امنیت حوزه‌های آزمون نهایی با راکت‌فلزیاب و سیگنال‌یاب/تجهیز حوزه‌ها به دوربین مداربسته
اپلیکیشن جدیدی که مخصوص معتادین به گوشی است
تغییر زمان آزمون روز اول پایه‌های دهم، یازدهم و دوازدهم به دلیل مشکلات سامانه کارت ورود
طلب ۱.۵ همتی شرکت‌های لبنی بابت طرح شیر مدارس
تاکید وزیر علوم بر تسهیل جذب نخبگان به عنوان عضو هیات‌علمی
برگزاری جشن ازدواج ۱۳۰ زوج دانشجوی دانشگاه محقق اردبیلی
فرهنگ سازی گام اول فریلنسری است
هر ایرانی یک فریلنسر می شود
طلاب صورت خود را با سیلی سرخ نگاه داشته‌اند
تحول به معنای کنارگذاشتن سنت‌های اصیل حوزوی نیست
جدول معیارهای جدید برای رتبه بندی دانشگاه‌ها
آیین‌نامه تسهیل جذب دانشجویان بین‌الملل تدوین شد
سرعت در جذب اعضای هیات علمی رتبه دانشگاه‌ها را تغییر می‌دهد
حضور رییس دانشگاه علامه‌طباطبایی در گردهمایی روسیه و جهان اسلام
اعزام ۲۰۰ طلبه جهادی به مناطق سیل‌زده فریمان
تانک‌های بریتانیایی به یک وسیله عجیب مجهز شدند+عکس
بن‌سلمان امنیت فرودگاه کلان شهر نئوم را با هوش مصنوعی تامین می‌کند
ترکیه رقیب جنگنده F-35 آمریکا را ساخت+عکس
هوشمندسازی افزایش کیفیت زندگی مردم و رشد اقتصاد
گیاهان دارویی کلید رسیدن به اقتصاد دانش‌بنیان
ایجاد بنیه علمی و فناورانه جهت رسیدن به اهداف بزرگ در حوزه نانو
تصویر واقعی از آیفون ۱۶ در دست یکی از کاربران فاش شد+عکس
حرکت کثیف اپل درباره عکس‌های کاربران لو رفت
آگهی/دستمزدهای نجومی؛ بررسی درآمد وکلا شایع یا واقعیت
علت انتخاب نام Gemini برای هوش مصنوعی گوگل چه بود؟
گلکسی S25 با تراشه ۳ نانومتری و قدرت شارژدهی قوی+عکس
شکست سنگین مرسدس بنز در فروش این خودروها+عکس
لغو امتحانات نهایی روزهای ۳۰ و ۳۱ اردیبهشت دانش‌آموزان
کشف استخر سرپوشیده ۱۶۰۰ساله در ساحل آلبانی همه را انگشت به دهان گذاشت+عکس
ردپای تازه کشف شده انسان‌ها در آمریکا سن این کشور را بالا برد+عکس
موشک تازه از راه رسیده روسیه فشار به اوکراین را بیشتر کرد+عکس
اطلاعات لو رفته تازه درباره آیفون SE اپل
قابلیت تازه اندروید که از دزدی گوشی شما جلوگیری می‌کند
حقایقی درباره کهکشان راه شیری میله‌ای که چیزی درباره آن نمی‌دانید
ساخت هندزفری جدیدی که هرگز گره نمی‌خورد+عکس
تصویری از گودال ۸۰۰۰ متری یخ‌زده در مریخ ثبت شد+عکس
گوشی جدید شیائومی با نمایشگر بزرگ رونمایی شد+عکس
بی‌ام‌و قدرتمند با بدنه مخملی همه را متعجب کرد+عکس
خودروی پرفروش اروپا به ایران آمد+عکس
پس زمینه تابلوی مونالیزا متعلق به این مکان است+عکس
من یک پایین شهری‌ام در کتابفروشی‌ها
جشنواره ایده های برتر جوانان در کردستان برگزار می شود
جنس کنش دولتمردان سیزدهم اعتقاد به مشارکت خیرین است
ساخت مدارس خیرساز در دولت سیزدهم به‌طور میانگین ۲ برابر شده است
افرادی که با قرآن مانوس شده اند؛ حق طلب و حق جو هستند
درخواست دانشجویان لهستان برای تحریم رژیم صهیونیستی
استقرار میز پاسخگویی امتحانات نهایی در ادارات آموزش و پرورش مناطق ۱۹گانه تهران
اولویت سازمان سنجش پس از ملی شدن چیست؟
جشنواره برهان ؛ تلاش دوباره برای احیای کرسی‌های آزاداندیشی در دانشگاه‌ها
پیام تسلیت جهاد دانشگاهی تهران در پی شهادت یکی از رزمندگان حزب‌الله
چگونگی تبدیل نظریه علوم انسانی به فناوری نیاز امروز جامعه است
موسسه علم و فناوری شهید مسعود علیمحمدی راه‌اندازی شد
دبیر شورای تحول و ارتقای علوم انسانی انتخاب شد
مشکل خوابگاه‌های دانشجویی با بومی‌گزینی حل می‌شود
روایت آخرین جمعه نمایشگاه سی و پنجم؛ همهمه بازی و کتا
حضور دانش‌آموزان بدون کارت امتحان نهایی در جلسه با «شناسنامه»/ امکان دریافت آدرس حوزه از مدرسه
چطور با گوشی خود بفهمیم که ما را ردیابی می‌کنند؟
کاسبی عجیب و پرسود چند ایرانی در آمازون+عکس
گوشی جدید شیائومی با نمایشگر بزرگ رونمایی شد+عکس
تصویری از گودال ۸۰۰۰ متری یخ‌زده در مریخ ثبت شد+عکس
ارزان‌ترین سلاح پهپادکُش که ساخت بریتانیا است+عکس
ترفند مخفیانه و زشت اپل در فروش یکی از محصولاتش لو رفت+عکس
تصویر واقعی از آیفون ۱۶ در دست یکی از کاربران فاش شد+عکس
بزرگ‌ترین فروچاله زیرآبی دنیا که باعث انقراض دایناسورها شد+عکس
بن‌سلمان امنیت فرودگاه کلان شهر نئوم را با هوش مصنوعی تامین می‌کند
بی‌ام‌و قدرتمند با بدنه مخملی همه را متعجب کرد+عکس
حرکت کثیف اپل درباره عکس‌های کاربران لو رفت
تانک‌های بریتانیایی به یک وسیله عجیب مجهز شدند+عکس
استور بازی موبایل ایکس باکس در تابستان از راه می‌رسد
جزئیات کیا سورنتو جدید اعلام شد+عکس
تصویر ناسا از شفق قطبی بر فراز لهستان پربازدید شد+عکس
کشف خیره کننده دانشمندان درباره یون‌ها همه را شگفت زده کرد
گلکسی S25 با تراشه ۳ نانومتری و قدرت شارژدهی قوی+عکس
آیفون16 پرومکس در باتری و شارژدهی رکوردشکن می‌شود
حقایقی درباره کهکشان راه شیری میله‌ای که چیزی درباره آن نمی‌دانید
تمام اطلاعات آیفون‌ها و آیپدها لو رفت
رونمایی آمریکا از بزرگ‌ترین هواپیمای رادارگریز دنیا+عکس
ارزان‌ترین باتری مادام‌العمر دنیا کشف شد+عکس
ردپای تازه کشف شده انسان‌ها در آمریکا سن این کشور را بالا برد+عکس
قابلیت تازه اندروید که از دزدی گوشی شما جلوگیری می‌کند
خریداران Xperia ۱ VI سونی منتظر یک تغییر ویژه در صفحه نمایش باشند+عکس
کشف استخر سرپوشیده ۱۶۰۰ساله در ساحل آلبانی همه را انگشت به دهان گذاشت+عکس
اطلاعات لو رفته تازه درباره آیفون SE اپل
زاکربرگ می‌خواهد این شبکه معروف خبری را بخرد
منتظر شفق‌های قطبی بعدی باشید
اشتباه بی‌سابقه گوگل سالمندان را سردرگم کرد
نظراتی که حاوی توهین یا افترا به اشخاص ،قومیت ها ،عقاید دیگران باشد و یا با قوانین کشور وآموزه های دینی مغایرت داشته باشد منتشر نخواهد شد - لطفاً نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.