
به گزارش ثریا - کتاب «روش لایهای در اندیشه پژوهی» تألیف علی اکبر علیخانی استاد دانشگاه تهران توسط نشر نگاه معاصر به تازگی به بهای ۸۰ هزار تومان منتشر شده است.
علی اکبر علیخانی عضو هیأت علمیِ دانشگاه تهران یک روش تحقیق جدید برای «اندیشه پژوهی» طراحی و تدوین کرد که روش «لایه ای» نام دارد. گفته میشود برای نخستین بار است که در حوزه علوم انسانی و اجتماعی یک پژوهشگر ایرانی روش تحقیق ابداع و ارائه کرده است.
روشهای متعددی برای انجام تحقیق در حوزههای علوم انسانی و اجتماعی وجود دارد که خاستگاه و مبدعان آنها عمدتاً استادان دانشگاهها در کشورهای پیشرفته است. روشِ جدید ابداع شده توسط دکتر علیخانی در کتاب «روش لایهای در اندیشه پژوهی» در دی ماه ۱۴۰۱ توسط نشر نگاه معاصر منتشر شده است.
نویسنده در مقدمه کتاب دلیل نگارش کتاب را نبود یک روش خاص و کاربردی برای انجام پژوهش در حوزه «اندیشه» میداند و اینکه روشهای کلیتر و عمومیتری که هماکنون برای شناخت اندیشهها استفاده میشود کافی نیست. به همین دلیل تمرکز اثر بر ارائه یک «روش تحقیق» برای اندیشهپژوهی و اندیشهشناسی-اعم از اندیشههای سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی، حقوقی، مدیریتی، تربیتی، روانشناسی، ادبی، هنری، فلسفی، عرفانی، فقهی، کلامی ارتباطات و رسانهای، و … - است و تلاش شده یک روش کاربردی با اصول و قواعد روشن ارائه شود تا پژوهشگران را با خطای کمتر و فایده بیشتر به نتیجه برساند. روشی که در این اثر ارائه شده «مرحله لایهای» نام دارد. از آنجا که اندیشه و شخصیت هر متفکری دارای لایههای متعددی است، این روش طی مرحلههای مختلف این لایهها را شناسایی و تحلیل میکند. برای سهولت در تلفظ، این روش را به اختصار «لایهای» نامیده شده است.
با اینکه بخش اصلیِ کتاب به ارائه روش تحقیقی برای «اندیشه پژوهی» اختصاص دارد ولی از دو جهت کتاب برای تمام پژوهشگران و دانشجویانِ علوم انسانی و اجتماعی و برای انجام هر تحقیقی میتواند مفید باشد. نخست به این دلیل که با یک نگاه کلان و از بالا، انواع روش را دسته بندی و تعریف کرده است. دوم به این دلیل که تعاریف و شاخصهایی برای نوشتن مقدمه، نتیجه گیری خلاصه، چکیده و… برای پژوهشهای علوم انسانی و اجتماعی بیان میکند که معمولاً در آثار روش تحقیق دیده نمیشود. در این مباحث ضمن بیان وظیفه و شاخصهای یک مقدمه روشمند، تعاریف، تفاوتها، و شاخصهای نتیجه گیری، جمع بندی، خلاصه، و چکیده بیان شده است.
علیخانی در مقدمه کتاب چند ویژگیِ خاص «روش تحقیق لایهای در اندیشه پژوهی» را به شرح زیر بیان میکند:
نخست اینکه روشی «ذومراحل» است و این به معنیِ «ذومراتب» بودنِ آن نیز هست؛ یعنی پژوهشگر میتواند به تناسب موضوع، علاقه، زمان، بودجه، دغدغه، و اهدافی که دارد فقط از برخی مرحلههای روش استفاده کند و تحقیق خود را به طور مشخص در قالب یک یا چند مرحله انجام دهد. در هر مرحله، انجام هر لایه از پژوهش، یک لایه از ابهام پژوهش یا اندیشه متفکرِ مورد مطالعه را روشن میکند، حتی پژوهشگر میتواند لایهها را نیز گزینش کند و فقط برخی از لایههای اندیشه متفکر مورد مطالعه را تحقیق کند، بنابراین یک روش ایده آل گرایانه یا «همه یا هیچ» نیست؛
دوم اینکه این روش قابلیت دارد علاوه بر پژوهش در اندیشه هر متفکری بهصورت انفرادی، پژوهش تطبیقی در اندیشه جمعی از متفکران را در بازههای زمانی و جغرافیای فکری متفاوت مدیریت کند و امکان دستهبندی و مقایسه آنها را فراهم آورد؛
سوم اینکه اگر چه این روش با هدف اندیشهپژوهی و اندیشهشناسی ارائه شده اما برای اندیشهورزی نیز کاربرد دارد.
نکته دیگری که نویسنده در مقدمه کتاب اشاره اشاره میکند اینکه کتاب تلاش کرده هم یک نگاه کلان نسبت به کلیت روش به خوانندگان بدهد و هم یک روش کارآمد و قابلاستفاده برای پژوهشگران و دانشجویان تحصیلات تکمیلی، در حوزه اندیشه پژوهی فراهم آورد. نگارنده در بخش اولِ این اثر «روش نگارش دانشگاهی»، «روش تحقیق پایه»، «روش تحقیق حرفهای» و «روش تحقیق معرفت شناسانه» را از یکدیگر تفکیک و تعریف کرده است و «روش لایه ای» را یک «روش تحقیق حرفهای» میداند که برای پژوهشگرانی قابلاستفاده است که «روش نگارش دانشگاهی» و «روش تحقیق پایه» را بدانند.
کتاب «روش لایهای در اندیشه پژوهی» در دو بخش و یک گفتار پایانی به مثابه نتیجه تنظیم شده است. بخش نخست دارای دو بحث پایهای است که برای این اثر ضروری است. بحث اول در باب روش و روششناسی است و بهاجمال تعاریفی از «روش»، «روشِ نگارش دانشگاهی»، «روش تحقیق پایه»، «روش تحقیق حرفهای»، «روششناسی»، «روش تحقیق معرفتشناسانه»، «روش در اندیشهورزی»، «روش در نظریهپردازی»، و «شبه روش» ارائه میدهد. به نظر نویسنده تفکیک و تمایز اینها قبل از ورود به بخشهای بعدی ضروری بوده است.
قسمتِ دومِ در این بخش درآمدی بر اندیشهپژوهی است و مباحث پایهای مربوط به تعاریف و انواع اندیشه و اندیشهورزی، اندیشه به معنای عام و خاص، شاخصهای اندیشه، کارویژههای اندیشه، شبه اندیشه، آسیبشناسی کلان اندیشه ورزی و … را روشن میکند.
بخش دوم که بخش اصلیِ کتاب است به ارائه روش تحقیقِ لایهای میپردازد و این روش را در پنج مرحله و بیست و هشت لایه، معرفی میکند. هر لایه دارای برخی گامهای عملی است. پنج مرحلهای که اندیشه پژوهی در این روش بر اساس آنها به پیش میرود عبارتند از: مرحله پیشا اندیشه شناسی، مرحله اندیشمند شناسی، مرحله اندیشه شناسی، مرحله پسا اندیشه شناسی، و مرحله فرا اندیشه شناسی.
آخرین مبحث کتاب که «به مثابه نتیجه» نوشته شده، بحثی در باب اهمیت و ضرورت اندیشه و روش برای گذار از بحرانهای سیاسی اجتماعی است. در این اثر تلاش نویسنده بر این بوده که از تکرار مباحثی که در سایر کتابهای روش تحقیق در دسترس علاقهمندان قرار دارد خودداری کند و فقط به مباحث موردنظر خودش بپردازد.
منبع : نشر نگاه
چین لباسهای فضایی جدیدی را به ایستگاه فضایی تیانگونگ فرستاد
چرا لاکپشتها در برابر سرطان مصون هستند؟
ضرورت تلاش همهجانبه برای حضور ایمن و پرشور دانشآموزان و فرهنگیان در سفر تمدنساز اربعین
طرح حامی گامی راهبردی در مسیر قطع چرخه فقر آموزشی است
اعزام ۸ تیم المپیادی به رقابتهای جهانی از ۲۶ تیر تا ۲۰ مرداد/ کارشکنی فرانسه برای جلوگیری از درخشش دانشآموزان ایرانی در المپیاد فیزیک
عذرخواهی شرکت ایلان ماسک بهخاطر گراک
مقابله با سارقان محتوا در فیسبوک و اینستاگرام
مالک تیکتاک عینک واقعیت ترکیبی میسازد
عطش تراشهساز آمریکایی برای حضور در بازار چین
ارزیابی تکمیلی داوطلبان اعزام به مدارس از کشور / انتخاب ۴۷۰ نفر جهت اعزام
کاوشگر ناسا رکورد شکست
هوش مصنوعی کلود طراح شد!
خاورمیانه برای پذیرش هوش مصنوعی آماده است؟
کمبود بودجه به ناسا رسید؛ خروج ۲هزار مدیر!
برای خواندن دست اپل از سامسونگ چشم برندارید!
ببینید؛ رونمایی از سریعترین قطار چین با سرعت ۶۰۰ کیلومتر بر ساعت
جنگ سایهها؛ چگونه اختلال در GPS زندگی روزمره ایرانیان را مختل کرد؟
جراحی کیسه صفرای خوک با روبات هوشمند
دسترسی به دامنههای .ir دچار مشکل شد
هفت تغییر مهم که در آیفون ۱۷ خواهیم دید
ساخت مخازن سبک و ایمن هیدروژن مایع با نانوصفحات گرافنی
حجم مغز افراد روانآزار کمتر است
روباتها سربازان روسی را اسیر کردند
نقشه راه جدید دانشگاه شهید بهشتی برای همکاری گسترده با صنعت
ماموریت آکس-۴ ایستگاه فضایی بینالمللی را ترک کرد
نحوه محاسبه نمره نهایی در پذیرش دانشجو معلمان چگونه است؟
بودجه دانشگاه آزاد زیر ذرهبین؛ تاکید بر پایداری اقتصادی
یک ماده خنککننده جدید توسط هوش مصنوعی کشف شد
هوش مصنوعی؛ شریک آیندهنگر مدیریت بحرانهای جهانی
عکس روز ناسا از یک فرورفتگی در مریخ
غم اگر تصویر بود: نفس دختر ۲ ساله شهید حمید آزکات
تصویر/ دختر بچه اهل غزه که به دلیل وحشت و ترس موهای سرش ریخته است
المپیاد فناورانه امیرکبیر؛ گامی برای تقویت ورزش دانشجویی
واکنش وزارت ارتباطات به اختلال مسیریابها؛ ملاحظات استفاده از واتس اپ
معاون وزیر علوم به سوالات کنکوریها در تلویزیون جواب میدهد
سهم ۶۰ درصدی تاثیر سوابق تحصیلی در کنکور
از چتباتهای هوش مصنوعی برای رواندرمانی استفاده نکنید!
غصه شنبه از نظر علمی ثابت شد!
جایگزینی یک تزریق هفتگی با قرصها برای بیماران پارکینسون
کشف ارتباط ساعت داخلی بدن و وعدههای غذایی با خطر چاقی و دیابت
اروپا با طرحی بلندپروازانه، انقلاب کوانتومی خود را کلید میزند
پاکسازی موفق چاه نفت با فناوری نوین در شرکتهای دانشبنیان دانشگاه شیراز
ستاد پیگیری و پشتیبانی از آسیب دیدگان جنگ تحمیلی در وزارت علوم تشکیل میشود
اعمال ۴۰ درصدی نمره کنکور در پذیرش نهایی دانشجو در سال ۱۴۰۴
زمان اعلام نتیجه اولیه و نهایی کنکور ۱۴۰۴ مشخص شد
آمادگی بانک سپه برای پرداخت تسهیلات ازدواج و فرزندآوری
معرفی جوانترین و مسنترین داوطلبان نوبت دوم کنکور
چهارشنبه، آخرین مهلت دریافت کارت کنکور/داوطلبان برای تغییر حوزه و گروه به باجهها مراجعه نکنند
راهاندازی سامانه یادگیری مجازی برای توانمندسازی معلمان/ برگزاری دورههای تلفیقی حضوری و مجازی توانمندسازی
۱۵ درصد داوطلبان کنکور از استان تهران هستند/برگزاری آزمون در ۱۵ حوزه خارجی
رونمایی از هویت بصری جدید پنجره واحد خدمات الکترونیک آموزش و پرورش مای مدیوو توسعه قابلیتهای نوین
میدان پویا؛ برنامهای جدید برای تقویت اوقات فراغت تابستانی دانشآموزان
امکان ساخت رگهای خونی جدید در بدن با کمک نانوسیلیکات
هوش مصنوعی در دولتها؛ ابزار پیشرفت یا تهدیدی برای دموکراسی؟
تولد اولین گاومیش شبیهسازیشده جهان از طریق سزارین
تولید کرمهای نانویی ضد آفتاب و مرطوب کننده با جذب سریع
عینک نوردرمانی راهی برای شناخت سالمندان در مراحل ابتدایی آلزایمر عینک نوردرمانی راهی برای شناخت سالمندان در مراحل ابتدایی آلزایمر
عکس روز ناسا از کهکشان هلیکس
گرد و غبار و فرونشست زمینشناسی دو چالش مهم اصفهان
نزدیک ترین تصاویر از سطح خورشید منتشر شد
آیا ورزش واقعاً سلامت روان را بهبود میبخشد؟
فنی اما ساده: تکلیف ضایعات داخل توالتهای هواپیما چه میشود؟
معرفی نسخه جدید شاسیبلند وارداتی ایران
پایان مزاحمت ماهوارهها برای اخترشناسان
محققان از فواید سلامت شگفتانگیز هندوانه پرده برداشتند
روبات پوشیدنی در شرکت هواپیمایی کره استخدام شد
فراخوان ساخت محصول افشانه سلولی برای ترمیم زخمهای پوستی
زنبورهای عسل جاسوس چین شدند
سرعت بخشی به برنامههای پروژه ملی مهر
چتجیپیتی فارسی؛ ابزار بومی برای تولید محتوا و تحلیل هوشمند فروشگاههای اینترنتی
آسیب نور شهرهای بزرگ به سلامت قلب
هوش مصنوعی اوپن ایآی قهرمان شد
هوش مصنوعی به زودی با حیوانات خانگی حرف میزند
فیلها با حرکات خود، خواستههایشان را بیان میکنند
نشست بررسی ملاحظات پدافند غیرعامل در برنامهریزی شهری برگزار میشود
نانوپوششی که ماهوارهها را در آسمان نامرئی میکند
کشفی که مسیر ساخت مواد رساناتر را هموار میکند
صرفهجویی ۹۹ درصدی در مصرف انرژی با فتوکاتالیستهای نقاطکوانتومی
عکس روز ناسا از سحابی مورچه
رنگهای مدل پایه آیفون ۱۷ لو رفت
شعری زیبا/میشود من هم برایت شعر «ای ایران» بخوانم؟
پیام تسلیت دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی در پی ارتحال حجتالاسلام والمسلمین دکتر سید محمدباقر حجتی
تصویر/ دختر بچه اهل غزه که به دلیل وحشت و ترس موهای سرش ریخته است
غم اگر تصویر بود: نفس دختر ۲ ساله شهید حمید آزکات
«مرگ مغزی جامعه شناسی ایرانی» بررسی میشود
تغییر قبله به سمت کعبه معظمه برای دشمنان اسلام شکننده بود
تصویر/ کتابت قرآن در مدت کمتر از ۳ سال توسط یک کودک هندی
منابع تاریخی که به وجود حضرت رقیه (س) و اتفاقات شام اشاره میکنند
کودک اهل کتاب ایرانی، آیندهساز گفتوگو و دانایی است
اگر دلتان یک مجموعه شعر میخواهد «باران کبوتر» منتشر شد
شرکت ۳۵۰۰ نفر در پویش قرآنی «به نام پیروزی»
نگاهی به مراحل هفت گانه سلوک تا شهود عرفانی در پرتو مقاومت عرفانی
تصویر/ هیئات با پیوند «ایده، شعر و اجرا» از مکتب حسین به ایران حسین پل زدند
شروط قرآن برای پیروزی یک جامعه در برابر توطئههای دشمن
روایت خواندنی سردبیر تهران تایمز از روزنامهنگاری در جنگ
نویسنده زن سودانی جایزه قلم پینتر ۲۰۲۵ را گرفت
همگرایی اسلامیت و ایرانیت پشتوانه هویتی و فرهنگی ایران عزیز
بازسازی اعتماد به چیزی فراتر از تبلیغات و رسانه نیاز دارد
درمان سادهای که میتواند از ۷۵ درصد سرطانهای معده جلوگیری کند
احتمال تغییر زمان امتحانات گواهینامه و ارتقا برای برخی دستیاران پزشکی
در معرض ابتلا به آلزایمر هستید؟/ چهار مسیر منتهی به این بیماری را بشناسید
.ترفند رسانهای رژیم صهیونیستی برای توجیه تجاوز نظامی به ایران
انقلاب انویدیا در هوش مصنوعی با پاسخدهی ۳۲ برابر سریعتر به کاربران
استفاده از نانوحباب برای مهار گازهای گلخانهای
یافتههای دانشمند ایرانی درباره توانایی چتجیپیتی در درک رنگها
ابتکار دانشمند ایرانی در استفاده از چوب برای افزایش طول عمر باتری
یکپنجم سال زیر تیغ فرابنفش؛ ازون از ما محافظت میکند ولی نه همیشه
دانشگاه علم و صنعت امسال ترم تابستانی برگزار نمی کند
استخراج لیتیوم از آب امکانپذیر شد
رونمایی از گلکسی واچ ۸ با قابلیتهای سلامتی جدید
نظراتی که حاوی توهین یا افترا به اشخاص ،قومیت ها ،عقاید دیگران باشد و یا با قوانین کشور وآموزه های دینی مغایرت داشته باشد منتشر نخواهد شد - لطفاً نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.