به گزارش ثریا مسئله شهید و شهادت از ارکان هویت معنوی جامعه اسلامی است. این مسئله در کشور شیعه نشین ایران به دلیل گره خوردن با جریان عاشورا، بخشی از هویت مذهبی کشور را تشکیل داده است از همین رو ورود جامعه شناسانه به این بحث یکی از زمینههای مناسب برای شکل گیری علوم انسانی اسلامی-بومی خواهد بود.
در خصوص شهدا با توجه به موضوع و نحوه شهادت تقسیم بندیهای مختلفی همچون شهید امنیت، شهید خدمت، شهید دفاع مقدس، شهید مدافع وطن، شهید مدافع حرم و … ارائه شده است اما اگر بخواهیم شهدا را بر اساس عناصر شکل دهنده هویت آنان تقسیم بندی کنیم میتوان گفت که در یک تیپ شناسی کلی شهدا به دو دسته شهید حاجت و شهید مجاهدت تقسیم میشوند.
شهید حاجت که دنباله آن را میتوان در اکثر کتب دفاع مقدس و روایتگریها جست و جو کرد با شاخصههایی همچون رؤیای شهادت داشتن، کمک به فقرا، دستگیری و لوتی گری، عبادتهای شبانگاهی و تقوا معرفی میشود. کارکرد اصلی این تیپ شهید برای امروز ایجاد ارتباط معنوی با وی، خلوت کردن و حاجت گرفتن است. وجه تسمیه این تیپ شهید در همین کارکرد آخر آن نهفته است. شهید ابراهیم هادی یکی از نمونههای بارز این تیپ از شهید است. در دسته مقابل شهید مجاهدت قرار دارد. شهید مجاهدت سری پر از سودا دارد. لحظهای آرام و قرار ندارد و مدام در حال جنب و جوش است. مبارزه سیاسی دارد، کلاسهای عقیدتی برگزار میکند، محور تظاهرات هاست، کانون پخش کتب ممنوعه و اعلامیههای امام خمینی است. کمتر کسی برای حاجت گرفتن به سراغ او میرود ولی او عمق ایدئولوژیک دارد و به چیزی میاندیشد به نام تمدن نوین اسلامی، مکتب امام و مبارزه. کارکرد اصلی این تیپ شهید برای نیروهای در صحنه انقلاب اسلامی گرفتن الگوی مبارزاتی است. نواب صفوی، آیت الله سعیدی، شهید چمران و حتی شخصیتی چون شهید طیب نمونه بارز شهید مجاهدت است.
یکی از الگوهای جدی شهید مجاهدت حسین علم الهدی است. جوانی که در ۱۵ سالگی با هدف حمایت از فلسطین سیرک مصریها را آتش میزدند. در ۱۸ سالگی محور تشکیل گروهی مسلح با نام موحدین میشود، استانداری کرمان را منفجر میکند، مسئول ارشد آمریکایی حاضر در شرکت نفت را ترور میکند، مجتمع فرهنگی با کلاسهای غنی ولایت فقیه تشکیل میدهد، محور تظاهرات است و در عین حال لحظهای دست از مطالعه نمیکشد.
البته در این میان خود شهدای مجاهدت هم در یک طیف از منظر عمق ایدئولوژیک قرار دارند. برای نمونه عمقی که شهدایی چون چمران و علم الهدی در مبارزه و تفکر راهبردی برای رسیدن به حاکمیت مطلوب دارند کسانی چون طیب از آن برخوردار نیستند اما باز در تقسیم بندی شهیدی چون طیب در در دسته بندی شهید مجاهدت قرار دارد چراکه برای شهادت عجله ندارد بلکه عمر خود را در مبارزه میبیند و برای هدف خود هزینه میدهد.
نکتهای که باید اضافه کرد آن است که تقسیم بندی شهید به شهید مجاهدت و حاجت و معرفی شهید حاجت با عناصری مانند تقوا و عبادت به معنای بی بهره بودن شهید مجاهدت از این عناصر نیست بلکه سخن در اینجا بر سر نقاط حساس و برجسته زندگی شهید که معرف هویت اوست میباشد. برای نمونه آن مقداری که شهید چمران علی رغم دسته نوشتههای مناجات گونه فراوان با عبادات و خلوتهایش شناخته میشود دهها برابر با کارهای چریکی در لبنان و دفاع مقدس شناخته میشود و یا علی رغم اینکه شهدایی همچون نواب صفوی عبادتهای گوناگون داشته اند با آن عبادتها شناخته نمیشوند بلکه با مبارزات سیاسی با شاه شناخته شده است.
از طرف دیگر این دسته بندی، تقسیم منطقی نیست بلکه میتوان شهید را یافت که در هر دو دسته یافت شود بلکه مهم در این باره نحوه روایتی است که از آن شهید میشود. برای نمونه اگر بخواهیم یک شهید مدافع حرم را در قالب شهید مجاهدت و نه حاجت معرفی کنیم جا دارد به مبارزات وی در حوادث ۸۸ اشاره شود.
در انتها لازم است به دو نکته اشاره شود: نخست آنکه غلبه گفتمان شهید حاجت در عرصه روایتهای عرضه شده در زمینه شهادت ظرفیت استفاده از این مسئله مهم اسلامیرا در راستای اهداف انقلاب اسلامی کاهش میدهد از همین رو میتوان گفت که شهید تراز انقلاب اسلامی شهید مجاهدت است. ریشههای این تقسیم بندی را میتوان به صورت گستردهتر در عملکرد دو گفتمان مختلف در حوزههای علمیه جست و جو کرد. تفاوت شهید مجاهدت با شهید حاجت همان تفاوتی است که در عملکرد بزرگانی همچون امام خمینی با آیت الله سید علی قاضی، آیت الله حق شناس و … میتوان یافت. امام خمینی بارزترین شخصیت تیپ مجاهدت است که علی رغم داشتن آثار معنوی عمیقی همچون شرح چهل حدیث، آداب الصلاه، اسرار صلاه و… اینها را مقدمه أمر دیگری به نام مبارزه قرار داده است از همین رو نقاط برجسته و حساس در کارنامه ایشان تبدیل به انقلاب اسلامی و مبارزات تمدنی میشود. از این دریچه میتوان فهمید که عالم تراز انقلاب اسلامی هم دارای چه ویژگی هایی است.
نکته دوم آنکه اگر روزی آیت الله خامنه ای شهید میشد قطعاً شهید مجاهدت بود نه شهید حاجت.
منبع: مهر
جمعه ۷ اردیبهشت نمایش «یاخته» باحضور خبرنگاران و عکاسان روی صحنه میرود
چالش کمبود معلم در استان مرکزی کاهش مییابد
بازدید رئیس ستاد برگزاری آزمونهای سراسری اردبیل از حوزههای امتحانی کنکور
لوگوی نود سالگی دانشگاه تهران منتشر شد
رمان جدید اکبر والایی چاپ شد/بر فراز کشتزاردر بازار نشر
زندگی عشایر فارس
تحویل واحدهای مسکونی دانشگاه صنعتی امیرکبیر تا پایان شهریور
جذب امریه سربازی در پژوهشگاه ابن سینا جهاددانشگاهی
امتیاز ویژه دانشجو معلمانی که زودتر از فارغالتحصیلی سرکلاس درس میروند
آخرین آمار توزیع کارت کنکور اعلام شد
برخی ابزارهای جاسوسی کنکور را در بدن کار گذاشتند/ داوطلبان کانالهای تقلب را ترک کنند
کنکوریها اضطراب نداشته باشند/ فرصت جبران وجود دارد
فهرست دانشگاههای خارج از کشور مورد تایید وزارت بهداشت اعلام شد
نتایج اولیه کنکور ۱۴۰۳ نیمه مرداد اعلام می شود
اختصاص 10 امتیاز رتبهبندی به 5709 دانشجومعلم دانشگاه فرهنگیان
کتاب «اُمّ علاء» در نمایشگاه کتاب عرضه میشود
تمهیدات لازم برای کنکور ۱۴۰۳ اندیشیده شد
رقابت کنکور ۱۴۰۳ با آزمون علوم ریاضی و علوم انسانی آغاز شد
جزییات آزمون اختصاصی پذیرش دانشجو – معلم در کنکور ۱۴۰۳
اینترنت در زمان برگزاری نوبت اول کنکور ۱۴۰۳ قطع نمیشود
مراسم تقدیر از دست اندرکاران جشنواره جایزه ملی ثریا برگزار شد
60 درصد پروژهای مدرسهسازی در حال ساخت با مشارکت مردم است
منتخبین فرهنگی مجلس حضور در کمیسیون آموزش را در اولویت قرار دهند
مراقبت کنید تا اخلال و مشکلی در برگزاری کنکور سراسری رخ ندهد
ایجاد زیرساخت هوشمند رصد رشته مقاطع و رشته محلهای علوم پزشکی
پیگیر اجرای هدفمندسازی یارانههای دانشجویی در سال جدید هستیم
بیش از ۸ هزار عضو هیات علمی خانم در دانشگاهها فعالیت میکنند
ساعت ۱۲ امشب آخرین فرصت دریافت کارت ورود به جلسه کنکور ۱۴۰۳
نسلکُشی در فلسطین قلب همه بشریت را به درد آورده است
خبر خوش وزیر علوم برای اعضای هیأت علمی در شرف بازنشستگی
مراد صحرایی : ۱۰۰۰ هنرستان جدید در کشور ساخته می شود
از موج متلاطم بیثباتی مدیریتی تا بودجه دولتی؛ دلایل عدم اجرای ناکافی سندتحول بنیادین
پژوهشهای چراغ خاموش امنیت ایران را رقم زد
تظاهرات دانشجویان آرژانتین در پی کاهش ارائه آموزش عالی دولتی
کتابی که برای آشنایی با افغانستانیها باید خوانده شود
رییس سازمان بسیج اساتید: ۵۰ بسته سیاستی به مسئولان ارائه شد
پویش سلامت دهان و دندان ۱۷ تا ۱۹ اردیبهشت برگزار میشود
آییننامه مدرسه تراز سند تحول بنیادین نهایی شده است
امضای تفاهمنامه فیمابین وزارت آموزشوپرورش و سازمان نظام پزشکی کشور
آخرین محور رویداد من یک دانشآموزم با نام «امام مهربانی کلید خورد
ثبت سفارش کتابهای درسی آغاز شد
فراخوان ششمین دوسالانه بینالمللی کارتون کتاب منتشر شد
ورود مسافر و مهتاب با فرقه خودبینان به کتابفروشیها
امروز، آخرین مهلت توزیع کارت کنکور/ آغاز رقابت داوطلبان از فردا
آکادمی ورزش و تندرستی دانشگاه علامهطباطبائی راهاندازی شد
کنترل دانشجویان حامی فلسطین به شهردار نیویورک رسید
هشدار پلیس فتا به کنکوریها درباره تبلیغات فروش سوالات کنکور و تجهیزات تقلب
مجموعه شعر طنز دیزی در پنت هاوس منتشر شد
دانشمندان قلب ماه را دیدند+عکس
دانشگاه علامهطباطبایی میزبان ۱۵ هزار و ۳۰۵ داوطلب کنکور سراسری
انقلابی بزرگ در صنعت ترانزیت و موتورهای دیزلی اتفاق افتاد
هزینه نگهداری از خودروهای لوکس آمریکایی چقدر است؟
پیشفروش شنل نامرئی کننده آغاز شد+عکس
ورود قدرتمندترین گوشی نوبیا به بازار
دانشمندان تعداد جهانهای موازی را اعلام کردند
بدون نیاز به اینترنت با واتساپ فایل منتقل کنید
حمایت دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی از طرح های فرهنگی
تعلیم و تربیت اولویت اصلی شورای عالی انقلاب فرهنگی است
جذب هیات علمی با مدرک دکتری در دانشگاه فنی و حرفه ای لغو شد
نتیجه آزمون سازمان راهداری اعلام شد
نحوه محاسبه شهریه مدارس از راه دور
سهم دانشآموزان مناطق محروم برای ورود به مدارس خاص باید بیشتر شود
مهلت ثبتنام آزمون سنجش شایستگیهای فنی وحرفهایها تا نهم اردیبهشت
آغاز پذیرش دانشجوی دکتری بدون آزمون در دانشگاه آزاد
هیچ دانشگاهی محدودیتی را برای جذب اساتید ایجاد نمیکند
جشنواره امامت و مهدویت در دانشگاه آزاد اسلامی برگزار می شود
نتایج آزمون جشنواره سراسری قرآن و عترت (ع) دانشجویان اعلام شد
لغو جایزه انجمن قلم آمریکا» در پی تحریم نویسندگان
برخی اختیارات را باید به مدارس تفویض کنیم
زندهگیری مار افعی در یک مدرسه
آغاز ثبت سفارش کتابهای درسی سال تحصیلی جدید
سخنان شهید بهشتی درباره نماز در بیست و هفت جمله منتشر شد
مواجههای نامتعارف با منطق هگل در کتابفروشیها
دانشجویان سراسر کشور به المپیاد ورزشهای فناورانه دعوت شدند
بررسی تأثیرپذیری الکترومغناطیسی تقویت کنندههای توان کاربردی در تجهیزات مخابراتی
اقدامات دانشگاه جامع در راستای گسترش عفاف و حجاب
تغییر شیوهنامه صلاحیت علمی اساتید دانشگاههای علوم پزشکی
آمار داوطلبان کنکور به تفکیک استانها اعلام شد
کدام واحدهای دانشگاه آزاد در زمان برگزاری کنکور تعطیل هستند؟
کاهش رغبت پسران به دانشگاه؛ شخصیت کاریکاتوری آموزش عالی یا افزایش مهارتمحوری؟
بن سلمان از ساخت پروژه بلندپروازانهاش منصرف شد
یک صفحه جدید به واتساپ اضافه میشود+عکس
نمونه ایرانی پدافند ضدهوایی که مشابه روسی است+عکس
سیاره بیگانه بنفش رنگ میزبان بیگانگان فضایی
دانشمندان قلب ماه را دیدند+عکس
ناسا برای بازگشت از سیاره سرخ دست به دامن ایلان ماسک شد
پیشفروش شنل نامرئی کننده آغاز شد+عکس
رونمایی از سریعترین مرسدس بنز AMG+عکس
رفع مشکل بزرگ آیفون که سال ها ذهن کاربران را مشغول کرده بود+عکس
قدرتمندترین پهپاد ایرانی که در اوکراین معروف شده+عکس
باتری این ریزسیاهچاله فضایی میتواند انرژی چند نسل یک خانواده را تامین کند
ورود قدرتمندترین گوشی نوبیا به بازار
انقلابی بزرگ در صنعت ترانزیت و موتورهای دیزلی اتفاق افتاد
برای اولین بار اشعه ایکس برآمده از اتمها کشف شد
علت فیلتر دسکورد اعلام شد
اخراج کارگران تسلا و پرداخت پاداش هنگفت به ایلان ماسک
چین جنگندههای رادارگریز F۲۲ آمریکا را فلج کرد+عکس
هزینه نگهداری از خودروهای لوکس آمریکایی چقدر است؟
پدافند ضدهوایی ایران که شبیه اس ۳۰۰ روسیه است+عکس
جاسوس همهفن حریف اوکراینیها که در جنگ با روسیه به کمکشان میآید
سعدی سخنگوی بینالمللی فرهنگ ایران است
رئیس دانشگاه علم و صنعت ایران استعفاء کرد
سریع ترین موشکهای مافوق صوت در سال ۲۰۲۴ معرفی شدند+عکس
نتایج اولیه آزمون استخدامی آموزش و پرورش اعلام شد
تشریح اقدامات حفاظتی سازمان سنجش در نوبت اول کنکور ۱۴۰۳
مهلت ثبت نام در آزمون فلوشیپ پزشکی سال ۱۴۰۳ دوباره تمدید شد
اعلام جزییات پذیرش بدون آزمون کارشناسی ارشد دانشگاه پیام نور
ورود «مهمان سرزده» به کتابفروشیها/یکقصه تصویری برای کودکان
دوربین بامزهای که بدون عکس گرفتن شما را شگفت زده میکند+عکس
ثبتنام وام شهریه آغاز شد
نظراتی که حاوی توهین یا افترا به اشخاص ،قومیت ها ،عقاید دیگران باشد و یا با قوانین کشور وآموزه های دینی مغایرت داشته باشد منتشر نخواهد شد - لطفاً نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.