به گزارش شبکه علمی ثریا، سعید زیباکلام در کلاس آموزشی «نقد تلقی پوزیتیویستی از علم» که صبح دوشنبه ۱۶ مردادماه در سومین دوره طرح ملی نخبگان علوم انسانی برگزار شد، اینکه بتوان نقدی بر تلقی پوزیتیویست از علم را وارد کرد، دور از ذهن دانست.
استاد فلسفه علم با اشاره به نقاط عطف فلسفه علم بیان کرد: تصور پوزیتیویستها از علم در حدود یکصد سال گذشته این بود که یک روش علمی ویژه و خاص و در نتیجه یک قوائد روششناختی مشخص و معینی وجود دارد و با توجه به آن هرکسی به آن قواعد روش شناسی مجهز شود می تواند به سرعت معرفت علمی تولید کند.
وی با بیان اینکه روش شناسی علم از فلسفه علم، متولد شده است، گفت: اگر به قرن ۱۹، ۱۸ و قبل از آن برگردیم حوزه ای را به نام فلسفه علم پیدا نمی کنیم، فلسفه سیاست، فلسفه دین، ماوراءالطبیعه و معرفت شناسی به ویژه از قرن هفدهم از دکارت به این سو وجود دارد، اما فلسفه علم و روش شناسی علم ندارید. نه این عنوان را دارید و نه آن اسباب و اثاثیه و محتوایی که ذیل این عنوان قرار می گیرد. بهعلاوه اینکه فلسفۀ علم در غرب، همراه با یک بال دیگر به نام تاریخ علم است و بدون آن، امکان درک درستی از آن وجود ندارد.
زیباکلام در ادامه چگونگی رشد فلسفه علم و تولد روش شناسی علم را که براساس آن علم موضوع علم به ما هو علم به معنای اخص شده است مورد مداقه قرار داد و ابراز کرد که مقصودش از آن علم، معرفت (knowledge) نیست بلکه معرفت علمی است.
وی افزود: هر بار که واژه علم را به کار می برم مقصودم به طور مشخص علوم طبیعی است مگر اینکه بخواهم علوم اجتماعی را وارد بحث کنم و مقصودم معرفت دینی، هنر و سایر معارف دینی نیست و تنها علوم طبیعی مدنظر است.
عضو هیئت علمی گروه فلسفه دانشگاه تهران با اشاره به نهضت روشنفکری قرن هجدهم، گفت: در قرن هجدهم اتفاق مهمی که می افتد این است که یک جریان فکری فرهنگی بینشی وسیع و فراگیر در اروپا رخ می دهد و البته به آمریکا هم سرایت می کند.
وی آدام اسمیت، آدام فرگوسون، دیوید هیوم، منتسکیو، ژانژاک روسو و ایمانوئل کانت را از برترین فیلسوفان، اندیشمندان، ادیبان و روزنامه نگاران قرن هفدهم برشمرد و گفت: این افراد انقلابی را که در قرن هفدهم افتاد، فوق العاده تبلیغ و آن را بزرگ کردند و گفتند معرفت علمی به واسطه این انقلاب رخ داده است.
زیباکلام با بیان اینکه مجموعه جریان فکری روشنفکری قرن هجدهم به عصر روشنفکری و عصر عقل هم شناخته می شود، اظهار داشت: امروزه در آثار بسیاری از فیلسوفان خط مقدم غرب هنوز درباره عصر روشنفکری بحث می شود و مثلاً یک فیلسوف می گوید، من فرزند نهضت روشنفکری هستم و دیگری می گوید من با ممیزات و اوصافی که فلان فیلسوف درباره نهضت روشنفکری می گوید مخالفم و معتقدم این ممیزات وجود دارد.
وی جریان روشنفکری قرن هجدهم را فوقالعاده فراگیر، بنیان ساز و تمدن ساز و مورد ارجاع خواند و یک علت بسیار مهم و محوری آن را به سبب آن دانست که مدرنیته در این قرن متولد می شود نه آنچه در محافل دانشگاهی و حوزوی از رنسانس به عنوان مهد مدرنیته نام می برند.
استاد دانشگاه با بیان اینکه بین نهضت روشنفکری قرن هجده اروپا و رنسانس تفاوت مبنایی وجود دارد، گفت: نهضت روشنفکری تلاش کرد طرحی نو برای عالم، آدم، تمدن، فرهنگ و جامعه بریزد و عمدا نمیخواست به گذشته برگردد، اما رنسانس بازگشت به گذشته را میخواست.
وی افزود: اینها تحت تأثیر تحول و انقلاب بزرگ منحصر به فردی که در قرن هفدهم یک قرن قبل در همان اروپا رخ داد علم را به معنای اخص بر مسند قبول، مرجعیت، عقلانیت، حقیقت، اسوه و الگوی معرفت اعلام کردند و گفتند که بقیه باید از آن تبعیت و تقلید کنند.
زیباکلام در ادامه جنبش رمانتیسم «The Romantic Movement» قرن نوزده را در مقابل نهضت روشنفکری قرن هجده معرفی کرد و اظهار داشت: اینها میگفتند که اگر ما بخواهیم عالم را بشناسیم با چه چیزی میخواهیم بشناسیم و ابزار ما چیست.
وی گفت: رمانتیسم را همانطور که از نامش پیداست، باید نوعی واکنش احساسی در برابر خردمحوری بهشمار آورد: تمایلی به برجسته کردن خویشتن انسانی، گرایش به سوی خیال و رؤیا، به سوی گذشتهٔ تاریخی و به سوی سرزمینهای ناشناخته. از دید انسان رمانتیک، جهان به دو دسته تقسیم میشود: یکی دسته خردگرا و دوم دستهٔ احساسگرا.
وی با بیان اینکه الگوی ما علم مدرنی است که فحول و دانشمندان طی انقلاب علمی قرن هفدهم ایجاد کردند، از یوهان کپلر، گالیلئو گالیله، رابرت بویل و نیوتن به عنوان فحولِ فحول دانشمندان آن زمان نام برد که یک دگرگونی بنیادین در نگاه انسان به طبیعت را ایجاد کردند و نام آن را انقلاب علمی گذاشتند.
استاد فلسفه علم با انتقاد از اینکه در کتاب های مختلف علوم اجتماعی و علوم انسانی نوعا قرن هفده را نادیده میگیرند، گفت: قرن هجده عصر روشنفکری بود، در این قرن جریان فلسفه و روش شناسی علوم ادامه پیدا کرد اما در قرن نوزدهم حاکمترین جریان به لحاظ فکری و اندیشهای جریانی است به نام جنبش رومانتیک و نام دیگر آن جنبش ضد روش شناسی علوم است.
وی تصریح کرد: اگر کسی میخواهد بر مدرنیته متمرکز شود و غرب امروز را بیشتر از لحاظ تمدنی بشناسد، باید بداند که ارزشها، نوع نگاه و نوع عمل عصر ضد روششناسی علوم درباره مدرنیته بسیار مهم است و درباره پست مدرنیسم هم اگر کسی بخواهد باید جدی کار کند.
لازم به ذکر است، سعید زیباکلام مفرد، متولد ۱۳۳۲ از تهران، عضو هیئت علمی گروه فلسفه دانشگاه تهران و محقق فلسفه های پست مدرن و فلسفه سیاست است.
در حال حاضر دانشیار گروه فلسفه دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران است.
وی سابقه عضویت در هیئت علمی گروه علوم سیاسی دانشگاه امام صادق(ع) را دارد. ایشان همچنین عضو سابق هیئت علمی انجمن حکمت و فلسفه و مدرس فلسفه علم در دانشگاه صنعتی امیرکبیر و دانشگاه صنعتی شریف می باشد.
برخی از کتاب های او به عنوان منابع درسی در رشته های فلسفه و جامعه شناسی تدریس می شود. از آثار وی می توان به تألیف و ترجمه ۳ کتاب و انتشار بیش از ۲۰ مقاله در مجلات داخلی و خارجی اشاره کرد.
منبع: مهر
ایجاد ظرفیت فرا مرزی در تور تجاری گرجستان صنعت ساختمان
تدوین آئیننامه تاسیس و اداره موزههای دانشگاهها و مراکز آموزشی و پژوهشی کشور
یمن جایگزین مهمان ویژه نمایشگاه کتاب شد
کتاب تفسیر سوره تغابن منتشر شد
وعده صادق خروجی دانشگاهها بود
جشنواره گل و گلابگیری میمند - استان فارس
دلایل مدرسههراسی»و راههای ترغیب دانشآموز به مدرسه
نیاز به فضاهایی برای شادی دختران و سپری کردن اوقات فراغت آنان داریم
اپراتور اختصاصی هوش مصنوعی راهاندازی می شود
جهاد تبیین دستاوردهای نظام بزرگترین رسالت ما در آموزش و پرورش است
کادر؛ فراتر از قلمرو عکاسی
ملاکهای افزایش شهریه مدارس غیردولتی
محکومیت شدید برخوردهای خشونت آمیز علیه اساتید و دانشجویان غربی
تجمع دانشگاههای ایران در حمایت از خیزش دانشگاهیان آمریکایی
واکنش رییس دانشگاه تهران به سرکوب اعتراضات دانشجویان آمریکایی
قرنطینهشدن کتابهای مشکوک به آرسنیک در کتابخانه ملی فرانسه
عرضه صفات الهی در کتابفروشیها
عرضه سه نمایشنامه جدید سوره مهر در نمایشگاه کتاب
پیام نوریها میتوانند از امروز محل آزمون پایان ترم خود را تغییر دهند
دانشگاه امیرکبیر حرکت شجاعانه دانشگاهیان آمریکا و اروپا در حمایت از مردم غزه را ستود
مهارت آموزی معلمان در دستور کار آموزش و پرورش باشد
وجدان بیدار دانشگاهیان جهان در مقابل نسل کشی غزه خروشید
قدردانی وزیر علوم از دستاندرکاران حفظ سلامت کنکور
دهه سرآمدی آموزش در دانشگاهها از امروز آغاز شد
دانشجویان و اساتیدِ ایرانی، حمایت از مردم فلسطین را رسالت اصلی خود بدانند
امروز، آخرین مهلت انتخاب رشته دکتری
ارائه خدمات مشاورهای – آموزشی، آنلاین و حضوری مرکز روانشناختی جهت برای عموم
کدام دانشگاههای آمریکا صحنه اعتراضات دانشجویی حمایت از غزه است؟
۴ هزار و ۱۹۳ نفر از دانشجویان متاهل وام تحصیلی دریافت کردند
تجمع دانشگاهیان دانشگاه تهران درحمایت از خیزش دانشجویان در آمریکا
شورای عالی انقلاب فرهنگی در نظارت و پیگیری مصوباتش جدی است
محدودیت اعطای پایههای تشویقی اعضای هیات علمی لغو شد
ساحل شگفت انگیز دَستیر
کلید اولیه نوبت اول کنکور سراسری سال ۱۴۰۳ سهشنبه منتشر میشود
اجرای طرح سمپاد مهارتی در 11 استان کشور
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی: با قاطعیت میگوییم که تخلف در آزمون امسال صفر بوده است
افتتاح همزمان ۷ نیروگاه خورشیدی مدارس در ۶ استان
رفتار غیرانسانی آمریکا نسبت به دانشجویان معترض شرمآور است/ دانشگاهیان جهان باید خون گریه کنند
جمعه ۷ اردیبهشت نمایش «یاخته» باحضور خبرنگاران و عکاسان روی صحنه میرود
چالش کمبود معلم در استان مرکزی کاهش مییابد
بازدید رئیس ستاد برگزاری آزمونهای سراسری اردبیل از حوزههای امتحانی کنکور
لوگوی نود سالگی دانشگاه تهران منتشر شد
رمان جدید اکبر والایی چاپ شد/بر فراز کشتزاردر بازار نشر
زندگی عشایر فارس
تحویل واحدهای مسکونی دانشگاه صنعتی امیرکبیر تا پایان شهریور
جذب امریه سربازی در پژوهشگاه ابن سینا جهاددانشگاهی
امتیاز ویژه دانشجو معلمانی که زودتر از فارغالتحصیلی سرکلاس درس میروند
آخرین آمار توزیع کارت کنکور اعلام شد
برخی ابزارهای جاسوسی کنکور را در بدن کار گذاشتند/ داوطلبان کانالهای تقلب را ترک کنند
کنکوریها اضطراب نداشته باشند/ فرصت جبران وجود دارد
فهرست دانشگاههای خارج از کشور مورد تایید وزارت بهداشت اعلام شد
نتایج اولیه کنکور ۱۴۰۳ نیمه مرداد اعلام می شود
اختصاص 10 امتیاز رتبهبندی به 5709 دانشجومعلم دانشگاه فرهنگیان
کتاب «اُمّ علاء» در نمایشگاه کتاب عرضه میشود
تمهیدات لازم برای کنکور ۱۴۰۳ اندیشیده شد
رقابت کنکور ۱۴۰۳ با آزمون علوم ریاضی و علوم انسانی آغاز شد
جزییات آزمون اختصاصی پذیرش دانشجو – معلم در کنکور ۱۴۰۳
اینترنت در زمان برگزاری نوبت اول کنکور ۱۴۰۳ قطع نمیشود
مراسم تقدیر از دست اندرکاران جشنواره جایزه ملی ثریا برگزار شد
60 درصد پروژهای مدرسهسازی در حال ساخت با مشارکت مردم است
منتخبین فرهنگی مجلس حضور در کمیسیون آموزش را در اولویت قرار دهند
مراقبت کنید تا اخلال و مشکلی در برگزاری کنکور سراسری رخ ندهد
ایجاد زیرساخت هوشمند رصد رشته مقاطع و رشته محلهای علوم پزشکی
پیگیر اجرای هدفمندسازی یارانههای دانشجویی در سال جدید هستیم
بیش از ۸ هزار عضو هیات علمی خانم در دانشگاهها فعالیت میکنند
ساعت ۱۲ امشب آخرین فرصت دریافت کارت ورود به جلسه کنکور ۱۴۰۳
نسلکُشی در فلسطین قلب همه بشریت را به درد آورده است
خبر خوش وزیر علوم برای اعضای هیأت علمی در شرف بازنشستگی
مراد صحرایی : ۱۰۰۰ هنرستان جدید در کشور ساخته می شود
از موج متلاطم بیثباتی مدیریتی تا بودجه دولتی؛ دلایل عدم اجرای ناکافی سندتحول بنیادین
پژوهشهای چراغ خاموش امنیت ایران را رقم زد
تظاهرات دانشجویان آرژانتین در پی کاهش ارائه آموزش عالی دولتی
کتابی که برای آشنایی با افغانستانیها باید خوانده شود
رییس سازمان بسیج اساتید: ۵۰ بسته سیاستی به مسئولان ارائه شد
پویش سلامت دهان و دندان ۱۷ تا ۱۹ اردیبهشت برگزار میشود
آییننامه مدرسه تراز سند تحول بنیادین نهایی شده است
امضای تفاهمنامه فیمابین وزارت آموزشوپرورش و سازمان نظام پزشکی کشور
آخرین محور رویداد من یک دانشآموزم با نام «امام مهربانی کلید خورد
ثبت سفارش کتابهای درسی آغاز شد
فراخوان ششمین دوسالانه بینالمللی کارتون کتاب منتشر شد
پیشفروش شنل نامرئی کننده آغاز شد+عکس
یک صفحه جدید به واتساپ اضافه میشود+عکس
بن سلمان از ساخت پروژه بلندپروازانهاش منصرف شد
دانشمندان قلب ماه را دیدند+عکس
نمونه ایرانی پدافند ضدهوایی که مشابه روسی است+عکس
ناسا برای بازگشت از سیاره سرخ دست به دامن ایلان ماسک شد
ورود قدرتمندترین گوشی نوبیا به بازار
انقلابی بزرگ در صنعت ترانزیت و موتورهای دیزلی اتفاق افتاد
رونمایی از سریعترین مرسدس بنز AMG+عکس
باتری این ریزسیاهچاله فضایی میتواند انرژی چند نسل یک خانواده را تامین کند
برای اولین بار اشعه ایکس برآمده از اتمها کشف شد
علت فیلتر دسکورد اعلام شد
هزینه نگهداری از خودروهای لوکس آمریکایی چقدر است؟
چین جنگندههای رادارگریز F۲۲ آمریکا را فلج کرد+عکس
پدافند ضدهوایی ایران که شبیه اس ۳۰۰ روسیه است+عکس
جاسوس همهفن حریف اوکراینیها که در جنگ با روسیه به کمکشان میآید
سریع ترین موشکهای مافوق صوت در سال ۲۰۲۴ معرفی شدند+عکس
نتایج اولیه آزمون استخدامی آموزش و پرورش اعلام شد
دوربین بامزهای که بدون عکس گرفتن شما را شگفت زده میکند+عکس
انتصاب در آموزش و پرورش
پیشثبتنام مدارس غیردولتی براساس شهریه سال گذشته است
شاسیبلند جدید چینی که با مدل تسلا مو نمیزند+عکس
پیشتازی ۲۶ درصدی داوطلبان زن در نوبت اول کنکور
آثار جشنواره مد و لباس نقش تنپوش در حال داوری است
برگزاری زنگ آموزش همزمان با گرامیداشت هفته زمین پاک در مدارس شهر تهران
پویش سلامت دهان و دندان ۱۷ تا ۱۹ اردیبهشت برگزار میشود
آغاز پذیرش دانشجوی دکتری بدون آزمون در دانشگاه آزاد
آخرین محور رویداد من یک دانشآموزم با نام «امام مهربانی کلید خورد
آییننامه مدرسه تراز سند تحول بنیادین نهایی شده است
جمعه ۷ اردیبهشت نمایش «یاخته» باحضور خبرنگاران و عکاسان روی صحنه میرود
نظراتی که حاوی توهین یا افترا به اشخاص ،قومیت ها ،عقاید دیگران باشد و یا با قوانین کشور وآموزه های دینی مغایرت داشته باشد منتشر نخواهد شد - لطفاً نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.