به گزارش ثریا دومین نشست تدوین و تعیین راهبردهای پژوهشی روز گذشته، اول مهرماه با حضور احمد پاکتچی رییس پژوهشکده دانشنامه نگاری و عضو هیئت علمی دانشگاه امام صادق (ع) و اعضای هیئت علمی و معاون پژوهشی دانشگاه مذاهب اسلامی در محل سالن کنفرانس این دانشگاه برگزار شد.
در این نشست تخصصی ـ علمی این پرسشها از سوی استادان مدعو، مورد کنکاش، بحث و تبادل نظر قرار گرفت: «نظر به رسالت دانشگاه مذاهب اسلامی، از تولیدات پژوهشی آن چه انتظاری میرود؟»؛ «شرایط لازم برای آنکه تولیدات پژوهشی دانشگاه مذاهب اسلامی با اهداف آن تناظر و تطابق داشته باشد کدامند؟»؛ «سطوح اجرایی کاربستِ راهبردهای پژوهشی کدامند و گروههای آموزشی چگونه باید آنها را در تدوین رسالهها و پایاننامهها و نیز تدوین درسنامهها بهکار بگیرند؟»؛ «چرا باید در مطالعات تقریبی روشمند بود؟»؛ «روشهای مطالعاتیِ مقارن در تولید آثار پژوهشی تقریبی، از چه جایگاهی برخوردارند؟» مهمان ویژۀ این نشست احمد پاکتچی، استاد مطالعات اسلامی، دینپژوه و زبانشناس برجسته بود.
پاکتچی اصلیترین عامل فاصلهگیری مذاهب از همدیگر را در «ناآگاهی» مذاهب از همدیگر عنوان کرد و از جملۀ برکاتِ تأسیس دانشگاه مذاهب اسلامی را تلاش در جهت رفعِ این فاصلهها عنوان کرد.
وی افزود: وقتی همه مذاهب در کنار هم مطالعه و با هم دیده شوند و به اصطلاح بهصورت مقارنهای مطالعه شوند، فاصلهها کم و کمتر خواهد شد. «مطالعات مقارَن» یک استراتژی است که آن را به دو صورت میتوان پیش بُرد و این دستاندرکاران مدیریتی دانشگاه هستند که تصمیم میگیرند از کدامیک از این دو استراتژی استفاده شود. یک استراتژی آنست که مطالعات مقارن به صورتِ «قطبی» صورت گیرد. به این معنی که آنرا سیاه و سفید ببینیم. استراتژی دوم اینست که مطالعه مقارَن را به مثابۀ یک طیف «رنگینکمانی» در نظر بگیریم و آنرا «چند صدایی» ببینیم. استراتژی نخست مانند آنست که ما «سیاه» را با «سفید» و یا «مثبت» را با «منفی» مقایسه کنیم و استراتژی دوم، مقایسه مثلاً «نارنجی» با «زرد» است و مانند آن
رییس پژوهشکده دانشنامه نگاری ادامه داد: واقعیت آنست که ما هر دو تجربه را در تاریخ اسلام شاهدیم؛ گاهی همانند قطبهای منفی و مثبت دو سوی یک بُردار علیه هم نوشتهایم و گاهی به سمت تعدیل رفتهایم و آثار چندصدایی تولید کردهایم. فقه شیعه در تقابل با فقه اهلسنت قرار ندارد و به هنگام مطالعه آثار فقهی و غیر فقهی مذاهب باید از خود بپرسیم کدام شیعه و کدام اهلسنت؟ در دلِ هر کدام از اینها طیفهای وسیعی از گرایشات و جریانات مختلف حضور دارند. گاهی یک معتزلی به شیعه نزدیکتر است تا به اهلسنت، و گاهی یک شافعی به شیعه نزدیکتر است تا به حنفی و مانند این بسیار است که برای هریک از آنها میتوانیم نمونههای فراوانی بیاوریم.وقتی ما تصمیم به مطالعه مقارَن میگیریم باید ببینیم هدف ما چیست؟ آیا میخواهیم دو تا قطب را که گاه به شکل بسیار اغراقآمیز و مبالغهآمیز سیاه و سفید شدهاند، با هم مقایسه کنیم؟ یا نه، در این روش مطالعاتی در پیِ «حلقههای وصل» و نزدیکیها هستیم؟ کدامیک؟ بدیهی است شیوه مطالعاتی مقارن دوم هم ثمر بخشتر خواهد بود و هم دقیقتر. وی بیان داشتند که توجه به این مهم و مشخص کردن رویکرد مطالعاتی مقارن از همان آغاز، تأثیر خود را در همه جوانب و حتی در ادبیات عناوین پایاننامهها و رسالهها هم، نشان خواهد داد.
عضو هیئت علمی دانشگاه امام صادق (ع) گفت: بحث دیگری که باید در روش مطالعات مقارَن یا تطبیقی مورد توجه قرار گیرد این است هر گونه کار پژوهشی در این عرصه را باید «هدفی ویژه» دنبال نمود و گرنه مطالعه تطبیقی دو مذهب غیر از کاربردی لوکس و فانتزی، هیچ ثمرهای دربر نخواهد داشت. ممکن است ما صدها جلد کتاب بنویسیم و در آنها «الف» را با «ب» مقایسه کنیم، خوب که چی؟! اگر هزار سال هم به این روش ادامه بدهیم از نظر «معرفتی» هیچ اتفاقی نخواهد افتاد. بنابراین، از نظر متدولوژیستها کار مقارَن و مقایسهای زمانی ارزش دارد که به نتیجهای مشخص منتهی شود. این نتیجه مشخص میتواند پاسخ به «چیستیها» و «چراییها» باشد؛ پاسخِ به چستیها و چراییها شفافسازی به دنبال خواهد داشت و شفافسازی ماحصلش نزدیکی دیدگاهها به همدیگر است. مقایسه صِرف بدون توجه به چستیها و چراییها، نتیجه خاص نخواهد داشت. توجه به چیستیها و چراییها، منجر به تقریب بینالاذهانی و بینالمذاهبی میگردد. دکتر پاکتچی مطالعات مقارَن را مترادف با مطالعات تطبیقی (Comparative studies) تلقی میکنند.
پاکتچی در بخش دیگری از سخنان خود و در پاسخ به اینکه چرا مطالعات مقارنهای در حوزۀ دانش فقه پر رنگتر است، توضیح داد: این مسأله به دو موضوع بر میگردد؛ سختی و آسانی کار و ماهیتِ دانش فقه. درصد بالایی از پژوهشهای حوزۀ دانش فقه بهویژه رسالهها و پایاننامهها با مراجعه به «موسوعه»های فقهی راه خواهد افتاد. اما ما در مثلاً دانش «تفسیر» چنین وضعیتی نداریم و باید دهها منبع دید. از سوی دیگر «ماهیت» خود دانش فقه، ظرفیت بیشتری برای کار مقارنهای دارد. تجربه کار مقارن در فقه تقریباً همزمان با خود تاریخِ فقه است. یعنی از همان قرن دوم در آثار علما شاهد پدیده فقه مقارن هستیم؛ به عبارتی یک تجربه انباشت شده بسیار طولانی در آن وجود دارد و همین مسأله کار مقارنهای را در حوزۀ دانش فقه آسانتر کرده است؛ چنانکه تا همین امروز مرتباً شاهد آثار مقارنهای در عرصه فقه هستیم. در عرصه مثلاً «تفسیر مقارَن» سابقه کار مقارنهای تقریباً به دو دهه پیش بر میگردد. بنابراین، موضوع هم به سرمایههای آن حوزۀ دانشی مربوط است و هم به گزارههایی که در آن حوزۀ دانشی وجود دارد. فقه، چه بخواهیم و چه نخواهیم، گزارهایش عُرفیاند؛ در برخی از مذاهب به این عُرفی بودن تصریح شده و در برخی دیگر نشده است. واقعیت آنست که فقه «خواندنِ نصوص است در بِسترِ عُرف» و شکّی در این باب وجود ندارد؛ و چون بِستر، عُرفی است خودبهخود زمینه انجام هر گونه مطالعه مقارَن را فراهم مینماید؛ امّا مثلاً در حوزۀ دانش کلام ما شاهد این بستر عرُفی نیستیم، اگر هم وجود داشته باشد نادید گرفته میشود و وقتی نادید گرفته شود خودبهخود بابِ را میبندد. حجم کتابهایی که در حوزۀ دانش فقه نگاشته شده است با هیچ یک از حوزههای دانشی دیگر قابل مقایسه نیست.
وی در پایان تصریح کرد: از سوی دیگر باید متوجه بود که ما در دانش فقه با یک سیستم استدلالآوری (argumentation) مبتنی بر دانش «اصول فقه» مواجه هستیم که مانند آنرا در سایر دانشها شاهد نیستیم. بهعنوان مثال در دانش تاریخ و دانش تفسیر شاهد یک الگوی استدلالآور سیستماتیک نیستیم. بنابراین، وقتی شما در عرصه دانشی مانند تفسیر میخواهید کار مقایسهای انجام بدهید، یک سری مقایسه مورد به مورد میتوانید خواهید داشت که معمولاً به سرانجامی منتهی نخواهد شد؛ اما در فقه نظر به اینکه همه مذاهب اصول فقه مخصوص به خود را تدوین کردهاند و اصطلاحاً صاحب سیستم استدلالآوری مخصوص به خود هستند، میتوان کار مقایسهای و مقارنهای کرد و به نتایجی هم دست یافت. در عرصه دانشهای مانند تاریخ ، کلام و تفسیر و مانند اینها اگر ممکن هم باشد بسیار سخت است.
منبع: خبرگزاری مهر
مجموعه ۱۴ جلدی به دنیا آمدهام رونمایی میشود
تحویل حدود ۱۲ هزار کلاس درس به دانشآموزان در مهرماه
صحرایی: لایحه تقویت مدارس دولتی به مجلس خواهد رفت
بررسی صلاحیت نامزدهای دومین آئین اعطای نشان عالی دانش دانشگاه تهران و علوم پزشکی تهران
مدیران دانشجویی دانشگاهها زمینه زیست سالم دانشجویی را فراهم کنند
دانشگاه علامه طباطبایی میزبان سومین دوره از جشنواره برهان است
مشارکت حدود یک میلیون نفر از دانشآموزان و فرهنگیان در طرح مسطورا
نشان ملی معلمی بهزودی در شورای عالی انقلاب فرهنگی تصویب خواهد شد
مقدمات ملی شدن صنعت نشر فراهم است
زمان انتشار نتایج اولیه کنکور ارشد و معرفی شدگان دکتری اعلام شد
تشریح جزئیات برگزاری مجدد نوبت اول کنکور برای داوطلبان سیلزده
علم نافع چارهگشا و راهگشای تربیت عالم و تولید علم
شخصیت دختر کاپشنصورتی با گوشواره قلبی رونمایی شد
تاسیس کرسی آموزش زبان فارسی در دانشگاههای زیمبابوه
دریافت پول هنگام ثبتنام صرفا برای کتاب، بیمه و فرم مدرسه مجاز است
امسال ۱۰۲ هزار معلم جذب آموزش و پرورش میشوند
بخش زیادی از ۳۰ میلیون گیمر کشور دانشجو هستند
برنامه وزارت علوم برای طرح امریه دکتری استعدادهای درخشان
ضرورت دستیابی به روش های کاربردی در آموزش مداوم پزشکی
پورعباس با حکم رئیس جمهور رییس سازمان سنجش شد
تصویر دیدنی از رنگین کمان امروز تهران
آیفون تاشو به زودی با ظاهری شیک تولید میشود+عکس
تصویب سند ملی معماری و شهرسازی ایرانی- اسلامی
تأیید انتخاب رئیس دانشگاه صنعتی امیرکبیر
نسل جدید بمبافکنها برای رقابت با آمریکا در راه است
فضاپیمای پرسروصدای بوئینگ هنگام پرتاب مشکل پیدا کرد+عکس
آیپد ایر ۲۰۲۴ با ظاهری چشمنواز و رنگهایی جذاب+عکس
رولزرویس کولینان ۲۰۲۵ با ظاهری خشن میآید+عکس
ضرورت توجه به هنرِ حکمی در دانشگاهها
آغاز بررسی جزئیات پیشنویس سند ملی توسعه علوم و فناوریهای کوانتومی
قسمتهای داخلی همه خودروها در این فصل سرطانزا میشوند
سیاهچالههای فضایی را چطور ببینیم؟
۳۸هزار میلیارد عملیات در ثانیه کاری که تراشه اپل انجام میدهد
راه حل عالی و جدید برای گرمایش زمین پیدا شد
نقشه متروی فضایی برای سفرهای فضایی منتشر شد+عکس
جواهری در گونی در نمایشگاه کتاب رونمایی شد
کتاب جدید بهناز ضرابی زاده با نام پری خانه ما رونمایی میشود
نوزدهمین مجمععمومی دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالی کشور برگزار میشود
جامعه اسلامی دانشجویان اشغال گذرگاه رفح را محکوم کرد
معدن بعد از نفت دومین زمینه ثروت آفرینی برای کشور است
امروز؛ آخرین مهلت ثبتنام آزمون زبان MSRT اردیبهشت ۱۴۰۳
کیفیسازی خدمات دانشجویی در دستور کار قرار دارد
پاسخ به۲۰سوال کلیدی داوطلبان کنکور درباره ایجاد سابقهتحصیلی و ترمیم نمره
حمایت سازمان ثبت از استعدادهای درخشان
هر رشتهای تأسیس شود پیوست اشتغال خواهد داشت
اولین پارتی شبیه سازی شده با هوش مصنوعی برگزار شد
هفته خوابگاههای دانشجویی مقارن با دهه کرامت در اردیبهشت ماه برگزار میشود
ربان انساننمای زن چری به ایران میآید+عکس
مرسدس بنز ترکیبی از دو خودروی خود را ساخت+عکس
زمان واریز وام تحصیلی نیمسال دوم ۱۴۰۴-۱۴۰۳ دانشجویان علوم پزشکی
اگر انسان درون سیاهچاله سقوط کند چه اتفاقی میافتد؟
۲۰۰ نفر در دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی جذب می شوند
خفاش سرچکشی موجودی بازمانده دوران باستانی+عکس
ضرورت توجه به هنر حکمی در دانشگاهها
دانشجویان بین الملل دانشگاه های علوم پزشکی تجمع می کنند
باغ گیاه شناسی ملی ایران
شادابسازی و مرمت ۱۱۰ هزار کلاس درس تا مهرماه
آغاز ثبتنام الکترونیکی کلاس اولیها / فعلا اتباع خارجی ثبتنام نمیشوند
جزییات سومین دوره آموزشی حلقههای میانی حامیم در دانشگاه علامه اعلام شد
کتاب آقاسید محمودبه نمایشگاه کتاب می آید
مسابقه کتابخوانی هشتبهشت با ۳۵ جایزه ویژه به مناسبت سیوپنجمین نمایشگاه بینالمللی کتاب تهران
دانشگاه لوزان به دنبال پایان دادن به اعتراضات ضد اسرائیلی
قوانین جدید استفاده دانشجویان از شبکههای مجازی اعلام شد
تصویب قانون مالکیت فکری جهاد دانشگاهی در آیندهای نزدیک/ متخصصان جهاد دانشگاهی پای کار آمدند
شهدا و کودکان غزه دانشگاههای اروپا و آمریکا را فتح کردند
مساله فلسطین محور بازسازی جنبش دانشجویی در جهان شده است
بورسیه دستیاران تخصصی پزشکی برای ارائه خدمت در رشتههای مورد نیاز
رونمایی از شب آبستن در نمایشگاه کتاب تهران
کتاب حضرت فاطمه (س) رونمایی میشود
سیر تکامل آموزش و پرورش در ایران/ از کجا به کجا میرویم؟
بازنگری و اصلاح قانون تاسیس و اداره مدارس غیردولتی
ثبت رکورد تاریخی دانشگاه تبریز با صعود ۲۸ پلهای در نظام رتبهبندی تایمز
۷۰ دانشگاه علوم پزشکی در کشور داریم
لزوم اصلاح نظام تعرفه گذاری ترجیحی برای جذب دانشجو در رشتههای کم اقبالتر علوم پزشکی
دستورالعمل اجرای اعطای پایههای استحقاقی اعضای هیئت علمی ابلاغ شد
دو دانشجوی اردبیلی برگزیده جایزه البرز سال ۱۴۰۳ شدند
آغاز ثبتنام کلاس اولیها از فردا/ داشتن برگه سنجش سلامت شرط ثبتنام
نشریات دانشجویی توان نشر دستاوردهای علمی دانشگاهها را در سطح ملی دارند
اخذ مجوز دانشبنیان توسط یکی از شرکتهای شکلگرفته از سازمان جهاددانشگاهی صنعتی شریف
امیدواریم بتوانیم به رزیدنتها بالای ۲۰ میلیون تومان پول پرداخت کنیم
بازسازی چهره زن عراقی ۷۵ هزار ساله با اسکن سه بعدی+عکس
سونی برای آدمها کولر همراه ساخت+عکس
کشف اتفاقی یک شهاب سنگ در لرستان+عکس
تلاش سیا برای دزدیدن زیردریایی هستهای
ربان انساننمای زن چری به ایران میآید+عکس
بی ام و وانت اتوماتیک ضدخش تولید کرد+عکس
رولزرویس کولینان ۲۰۲۵ با ظاهری خشن میآید+عکس
زیباترین کهکشان مارپیچی که با تسکوپهای آماتوری هم دیده میشود+عکس
اولین پارتی شبیه سازی شده با هوش مصنوعی برگزار شد
راه حل عالی و جدید برای گرمایش زمین پیدا شد
آیفون تاشو به زودی با ظاهری شیک تولید میشود+عکس
اطلاعات فاش شده درباره پرچمداران ۲۰۲۴ هواوی +عکس
سدان ال ۹۰ هم بومی سازی شد+عکس
نقشه متروی فضایی برای سفرهای فضایی منتشر شد+عکس
جزئیات هوش مصنوعی آیفون فاش شد
فضاپیمای پرسروصدای بوئینگ هنگام پرتاب مشکل پیدا کرد+عکس
پیش بینی دانشمندان درباره مرگ زمین و پایان حیات
۳۸هزار میلیارد عملیات در ثانیه کاری که تراشه اپل انجام میدهد
فشارهای اتحادیه اروپا عملکرد اپل را تغییر داد
ژاپن به دنیال اینترنت نسل ششم است
چینیها از کپی تسلا رونمایی کردند+عکس
سیاهچالههای فضایی را چطور ببینیم؟
آیپد ایر ۲۰۲۴ با ظاهری چشمنواز و رنگهایی جذاب+عکس
۸۰۰۰ هزار سال پیش چگونه انسانهای اولیه به این غار تاریک در فرانسه رفتند
ناسا یک پیام از فضا در نزدیکی زمین دریافت کرد
اسپاتیفای یکی از قابلیتهای خود را بیخبر پولی کرد
ظاهر عجیب جدیدترین خودروی فراری با یک موتور ۱۲ سیلندر+عکس
دمای عجیب و غریب این سیاره گازی در فضا ثبت شد
شیوه صحیح امر به معروف و نهی از منکر مطابق با سیره امام صادق (ع)
آمار نهایی انتخاب رشته در آزمون دکتری سال ۱۴۰۳ اعلام شد
نظراتی که حاوی توهین یا افترا به اشخاص ،قومیت ها ،عقاید دیگران باشد و یا با قوانین کشور وآموزه های دینی مغایرت داشته باشد منتشر نخواهد شد - لطفاً نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.