به گزارش ثریا شانزدهمین قسمت از برنامه شب روایت با موضوع نسبت ادبیات و ایدئولوژی سه شنبه شب (۲۱ آبان ) روی آنتن رفت.در این قسمت از برنامه سید حسین شهرستانی نویسنده و پژوهشگر در خصوص مفهوم و تعریف ایدئولوژی گفت:مفهوم ایدئولوژی وقتی در هر بحثی وارد میشود با خودش تنش و حرارت وارد میکند.خیلی نمیشود بر سر تعریف آن توافق کرد اما جز واژگانی است که به نحو موافقانه و مخالفانه در حوزه ی علوم اجتماعی به کار میرود.در دهه ی ۴۰ و ۵۰ ایدئولوژی آنقدر مقدس میشود که جای دین را میگیرد.
وی در خصوص تعریف دقیق ایدئولوژی اضافه کرد: یک تعریف دقیق از ایدئولوژی نمی توان ارائه داد اما تعاریف و انگاره های مختلف از ایدئولوژی وجود دارد.یک نظام منتظم و چارچوب بندی شده از اندیشه های و جزمیات است .یعنی اندیشه ای که به صورت یک جزم تبدیل شده و مبنای کنش و عمل انسان در مقیاس اجتماعی است که هدایتگر زیست اجتماعی انسان است این یک تعریف عام از ایدئولوژی است.
شهرستانی در پاسخ به این سوال که طبق تعریف آیا ایدئولوژی با دین متفاوت است اظهار داشت:بستگی به تعریف دین از ایدئولوژی دارد .من منتقد این تعریف از دین هستم که دین را مجموعه ای از باورها و ارزش ها می دانند بلکه فراتر از آن است.تعریف مارکس از ایدئولوژی آگاهی کاذب طبقاتی است یعنی در واقع افیون توده هاست.که فرد مقید میشود تا جایگاه خودش را در جامعه بپذیرد و نسبت به آن معترض نباشد.یک دیدگاه خیلی معروف وجود دارد که میگوید هنر و ادبیات فارغ از ایدئولوژی است و می کوشد بین آنچه که ایدئولوژی می نامد و ادبیات دیوار بلندی بسازد.این از موضع اصالت هنر و ادبیات بیان میشود و طرح خالص سازی ادبیات از عناصر ایدئولوژیک است.بخشی از مدعیان ادبیات و هنر این استقلال را قائل هستند و منظورشان از ایدئولوژی هر نوع تعهد و هر شکلی از ارزش است.
شهرستانی در پاسخ به این سوال که چرا باید ادبیات و ایدئولوژی از هم جدا باشند در حالیکه بسیاری از آثار ماندگار ادبیات ایدئولوژیک هستند تصریح کرد:این اصرار خودش یک موضع ایدئولوژیک است .به یک معنای عام این جور تعهد زدایی اقتضای ذاتی نظام سرمایه داری و ساختارهای ذاتی نظام سرمایه دارانه است. منظق فرهنگ سرمایه داری در دوره متاخر این است که همه چیز از ریشه کنده شده است و این کاری است که پول با همه چیز میکند.
این پژوهشگر درباره اینکه آیا اساسا چنین چیزی ممکن است که یک اثر فارغ از نگاه ایدئولوژیک باشد گفت: این گفتاری است که بعضی از نویسندگان متعهد در پاسخ به آنهایی که به شعار "هنر برای هنر و ادبیات برای ادبیات"قائل هستند وجود دارد که می گویند هر نوع ادبیاتی واجد ایدئولوژی است و هر کسی ایدئولوژی دارد .بنابراین ادبیات فارغ از ایدئولوژی نیست و من منتقد دیدگاه دوم هم هستم.
اما اگر اایدئولوژی را به عنوان تعلق و تعهد به افراد فرادستی بگیریم هیچ شکلی از ادبیات فارغ از ایدئولوژی نیست.اما اگر ایدئولوژی را به مفهوم دقیق کلمه به معنی جزمیات و ایستارها ببینیم هنر و ادبیات باید از ایدئولوژی آزاد باشند.
مجری برنامه،مسعود دیانی در رابطه با رمان "۱۹۸۴" و "مزرعه ی حیوانات" گفت که این دو اثر بنا بر اعلام سازمان سیا یک اثر سفارشی برای تضعیف اندیشه های چپ در شوروی بوده است و یک نویسنده ی سرمایه دار این اثر را نوشته است و به آن رمان هم می گویند و جز آثار مشهور جهان است.این متر و معیار چگونه است که این ها رمان ادبی است اما اگر نویسنده ی مذهبی رمانی بنویسد رمان محسوب نمیشود.
شهرستانی در پاسخ گفت: این بر آشفتگی میدان است .اما اگر سفارش گرفته باشد و یا سفارشی نباشد در نهایت ما با یک اثر روبه رو ایم و در کلیت خودش یک شی واحد است و اگر واجد خصائص زیبایی شناسانه ی ادبی باشد یک اثر ادبی است.منظور این است هر نوع بیان تعهدی نمی تواند ادبیات باشد و هر نوع تعهد ادبی هم نمیتواند بیرون از ادبیات باشد.نه می شود گفت هرکس تهعد خودش را وارد ادبیات کرد ضرورتا از قلمرو ادبیات بیرون است و نه میشود گفت ادبیات و هنر یکسره ایدئولوژی است این هر دو دیدگاه امروز آفت فضای روشنفکری است و یک دو قطبی بین ارزشی ها و روشنفکری ها به وجود آورده است.
«شب روایت» به تهیه کنندگی حسین شاهمرادی محصول گروه ادب و هنر شبکه چهار سیما است که سه شنبه ها ساعت ۲۳ به صورت زنده پخش می شود.
منبع: خبرگزاری مهر
لغو جایزه انجمن قلم آمریکا» در پی تحریم نویسندگان
برخی اختیارات را باید به مدارس تفویض کنیم
زنده‌گیری مار افعی در یک مدرسه
آغاز ثبت سفارش کتاب‌های درسی سال تحصیلی جدید
سخنان شهید بهشتی درباره نماز در بیست و هفت جمله منتشر شد
مواجهه‌ای نامتعارف با منطق هگل در کتابفروشی‌ها
دانشجویان سراسر کشور به المپیاد ورزش‌های فناورانه دعوت شدند
بررسی تأثیرپذیری الکترومغناطیسی تقویت کننده‌های توان کاربردی در تجهیزات مخابراتی
اقدامات دانشگاه جامع در راستای گسترش عفاف و حجاب
تغییر شیوه‌نامه صلاحیت علمی اساتید دانشگاه‌های علوم پزشکی
آمار داوطلبان کنکور به تفکیک استان‌ها اعلام شد
کدام واحدهای دانشگاه آزاد در زمان برگزاری کنکور تعطیل هستند؟
کاهش رغبت پسران به دانشگاه؛ شخصیت کاریکاتوری آموزش عالی یا افزایش مهارت‌محوری؟
هشدار دانشگاه پیام نور به متقاضیان فراگیر ارشد/ مجوز ثبت‌نام به موسسات ندادیم
چاپ یک‌رمان پلیسی دیگر از فردریک دار/آموزش آدمکشی در بازار نشر
آمار داوطلبان نوبت اول کنکور سراسری ۱۴۰۳ به تفکیک استان‌های کشور
هفدهمین آزمون پذیرش دانشجوی پزشکی از لیسانس تیرماه برگزار میشود
با تخلفات کنکوری و مجازات های آن آشنا شوید
زیبایی جانوران در کتابفروشی‌های ایران
صدور کارنامه تربیتی برای دانش‌آموزان از سال تحصیلی جدید
کسر مقرری ماه اول از دانشجومعلمان بر اساس کدام قانون است؟
محدودیت تردد در روز‌های 6 و 7 اردیبهشت در دانشگاه شریف
تشدید چالش دانشگاه‌های آمریکا با بازداشت صدها دانشجوی حامی فلسطین
علم با طعم شیرین آزمایش‌های شیمی و فیزیک با حضور دانشجویان
مجازات متخلفان کنکور چیست؟
قصیده بهاریه سعدی، جمال‌ستایی شیخ اجل
بیماری فردگرایی و افول جنبش دانشجویی
پذیرش دانشجوی دکتری به شیوه استادمحور برای اولین بار کلید خورد
نحوه محاسبه شهریه مدارس از راه دور
موفقیت ۲۰۰۰ هنرستانی در کسب و کار
برگزاری زنگ آموزش همزمان با گرامیداشت هفته زمین پاک در مدارس شهر تهران
آزمون کنکور جشنواره بزرگ علمی کشور است
در مسیر جلوگیری از مهاجرت نخبگان باید موانع قانونی را برداریم
تشکیل کمیته اقتصادی با تمرکز بر درآمدزایی غیر شهریه ای استان تهران
اعلام زمان پاسخگویی و تعداد سوالات نوبت اول کنکور ۱۴۰۳
تحقق اهداف نظام اسلامی در دانشگاه‌ها با همکاری بسیج اساتید و نهاد
آمادگی وزارت علوم برای همکاری با بریکس در حوزه آموزش‌های مهارتی
راه‌های ایجاد شبکه بین‌المللی تحقیقات در حوزه انرژی بررسی شد
دومین نمایشگاه کار دانشگاه تهران خردادماه برگزار میشود
ناسا برای بازگشت از سیاره سرخ دست به دامن ایلان ماسک شد
نمونه ایرانی پدافند ضدهوایی که مشابه روسی است+عکس
چین جنگنده‌های رادارگریز F۲۲ آمریکا را فلج کرد+عکس
سریع ترین موشک‌های مافوق صوت در سال ۲۰۲۴ معرفی شدند+عکس
دوربین بامزه‌ای که بدون عکس گرفتن شما را شگفت زده میکند+عکس
در مسیر جلوگیری از مهاجرت نخبگان باید موانع قانونی را برداریم
همایش آموزش پزشکی با شعار از کلاس درس تا عرصه برگزار می شود
راهیابی 15 دانشجومعلم دانشگاه فرهنگیان به مرحله ملی جشنواره دانشجوی نمونه
7 اردیبهشت؛ آخرین مهلت اعتراض به آزمون المپیادهای علمی
پیش‌ثبت‌نام مدارس غیردولتی براساس شهریه سال گذشته است
شیوه‌نامه صلاحیت علمی اساتید به صلاحیت علمی- حرفه‌ای تغییر کرد
کتاب شعر من خیالم تخت است برای بچه‌ها منتشر شد
کتاب قوانین و مقررات صادرات و واردات منتشر شد
آثار جشنواره مد و لباس نقش تن‌پوش در حال داوری است
۲۷ هزار داوطلب آزمون دکتری سال ۱۴۰۳ انتخاب رشته کردند
۳۲۷ هزار نفر کارت نوبت اول کنکور سراسری سال ۱۴۰۳ را دریافت کردند
تعیین ظرفیت پذیرش در آزمون دکتری تخصصی رشته های داروسازی
دومین نمایشگاه کار دانشگاه تهران خردادماه برگزار میشود
نتایج اولیه آزمون استخدامی آموزش و پرورش اعلام شد
پیروزی تیم ملی والیبال دانش‌آموزی ایران مقابل اوگاندا
معاون وزیر آموزش و پرورش: امروز فاصله دانش‌آموزان با مربیان زیاد شده است
انتصاب در آموزش و پرورش
کتاب آموزش صهیونیسم‌شناسی در نظام آموزشی تدریس شود
تدوین دستورالعمل افزایش آموزش‌های مهارتی در دانشگاه‌ها
داوطلبان کنکور در حین و پس از آزمون چه باید بکنند؟
شاسی‌بلند جدید چینی که با مدل تسلا مو نمی‌زند+عکس
اصلاحات دفترچه راهنمای انتخاب رشته آزمون دکتری اعلام شد
اعطای درجه به هنرمندان صنایع دستی و هنرهای سنتی
برگزاری 90 رویداد در دانشگاه تهران به مناسبت جشن 90 سالگی
برای اولین بار اشعه ایکس برآمده از اتم‌ها کشف شد
باتری این ریزسیاه‌چاله فضایی می‌تواند انرژی چند نسل یک خانواده را تامین کند
کارخانه جدید ایلان ماسک در هند افتتاح میشود
بن سلمان از ساخت پروژه بلندپروازانه‌اش منصرف شد
جاسوس همه‌فن حریف اوکراینی‌ها که در جنگ با روسیه به کمک‌شان می‌آید
خسرویان: هیچ رشته‌ای بدون پیوست شغلی در دانشگاه فنی‌وحرفه‌ای راه‌اندازی نمیشود
هشدار پلیس فتا نسبت به کلاهبرداری به بهانه فروش سوالات کنکور
اعلام نتایج آزمون استخدامی آموزش و پرورش به‌زودی
دانشگاه شریف به‌دنبال راه‌اندازی انستیتو از دانشگاه سازمان ملل است
پیشتازی ۲۶ درصدی داوطلبان زن در نوبت اول کنکور
تقویت همکاری انجمن‌های علمی با کمیته تحقیقات دانشجویی
علت فیلتر دسکورد اعلام شد
سنگی که طلا نیست اما بسیار گران قیمت است+عکس
بن سلمان از ساخت پروژه بلندپروازانه‌اش منصرف شد
نمونه ایرانی پدافند ضدهوایی که مشابه روسی است+عکس
سیاره بیگانه بنفش رنگ میزبان بیگانگان فضایی
رونمایی از سریع‌ترین مرسدس بنز AMG+عکس
یک صفحه جدید به واتساپ اضافه میشود+عکس
رفع مشکل بزرگ آیفون که سال ها ذهن کاربران را مشغول کرده بود+عکس
قدرتمندترین پهپاد ایرانی که در اوکراین معروف شده+عکس
ناسا برای بازگشت از سیاره سرخ دست به دامن ایلان ماسک شد
گوشی جدید وان پلاس با دوربین تله فوتو و ماکرو معرفی میشود+عکس
اخراج کارگران تسلا و پرداخت پاداش هنگفت به ایلان ماسک
باتری این ریزسیاه‌چاله فضایی می‌تواند انرژی چند نسل یک خانواده را تامین کند
علت فیلتر دسکورد اعلام شد
برای اولین بار اشعه ایکس برآمده از اتم‌ها کشف شد
چین جنگنده‌های رادارگریز F۲۲ آمریکا را فلج کرد+عکس
پدافند ضدهوایی ایران که شبیه اس ۳۰۰ روسیه است+عکس
جاسوس همه‌فن حریف اوکراینی‌ها که در جنگ با روسیه به کمک‌شان می‌آید
رئیس دانشگاه علم و صنعت ایران استعفاء کرد
سریع ترین موشک‌های مافوق صوت در سال ۲۰۲۴ معرفی شدند+عکس
نتایج اولیه آزمون استخدامی آموزش و پرورش اعلام شد
مرحله غیرمتمرکز المپیاد علمی دانشجویی ۳۱ فروردین برگزار میشود
چرا سوئد در یک قدیمی ساخت بمب اتم منصرف شد؟
تعیین ظرفیت ۶۰۰ نفری در دوره فلوشیپ پزشکی سال ۱۴۰۳
کشف یک سیاه چاله عظیم در نزدیکی زمین
رونمایی شریک قبلی ایران خودروی از خودروی عجیب آفرودی‌اش+عکس
کارکرد عجیب مایع ظرف شویی در هواپیمای بوئینگ
مشکل بزرگ ناسا در مریخ که فعلا حل نشدنی است
تشریح اقدامات حفاظتی سازمان سنجش در نوبت اول کنکور ۱۴۰۳
فردا؛ آخرین مهلت ثبت‌نام آزمون‌های ورودی مدارس سمپاد و نمونه دولتی
انتشار مقاله استاد دانشگاه شریف در معتبرترین مجله انجمن فیزیک آمریکا
نظراتی که حاوی توهین یا افترا به اشخاص ،قومیت ها ،عقاید دیگران باشد و یا با قوانین کشور وآموزه های دینی مغایرت داشته باشد منتشر نخواهد شد - لطفاً نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.