
به گزارش ثریا متن پیش رو یادداشتی است از حجت الاسلام رضا غلامی، رئیس مرکز پژوهشهای علوم انسانی اسلامی صدرا با عنوان «ویروس کرونا و دکانداری روشنفکران» که در ادامه از نظر میگذرد؛
علم له و علیه انسان
یکم. طی سده اخیر تصور عمومی این بود که پیشرفت علم به نقطهای رسیده که جوامع انسانی دیگر شاهد بیماریهای همه گیر و افسار گسیختهای نظیر کرونا نخواهند بود و این بیماریها به تاریخ پیوسته است، اما واقعیت این است که رشد علم در کنار مزیتهای بی نظیری که برای جامعه بشری داشته است، هنوز در خیلی از عرصهها جاهل و ناتوان است و قادر به حفاظت از انسان و جوامع انسانی در برابر بسیاری از حوادث از جمله بیماریها نیست. مسأله وقتی بغرنجتر میشود که خود علم نیز در تولید بیماریهای مهلکی مانند کرونا سهیم و شریک باشد. شاید قضاوت نهایی درباره منشأ ویروس کرونا زود باشد، اما طی دو ماه گذشته، روز به روز فرضیه تولید ویروس جدید کرونا در آزمایشگاهها بیشتر تقویت شده است. البته تولید ویروس در آزمایشگاهها بی سابقه نیست و در گذشته نیز بارها به نفع مافیای داروسازی و در جهت تولید ثروتهای نامشروع برای برخی شرکتهای بزرگ اتفاق افتاده است، اما ویروسهای قبلی هیچکدام در حد ویروس کرونا خطرآفرین و سریع الانتشار نبودهاند.
پس فهم صورت مسأله چندان دشوار نیست: یک ویروس کشنده با بهره گیری از عالیترین سطح از تواناییهای علمی توسط شماری از دانشمندان برای هدفی خاص در آزمایشگاهی تولید شده و علم را از مقام حافظ انسانها در مقام قاتل انسانها قرار داده است. شاید برای بعضی- به ویژه ساینتیست ها- این صورت مسأله تند باشد، اما گزاره «علم علیه انسان» که از گذشته ادبیات علمی نسبتاً متراکمی درباره آن وجود دارد، یک واقعیت غیر قابل انکار است. حال در چنین شرایطی آیا میتوان از علم دست کشید؟ روشن است که پاسخ به این سوال منفی است. علم یک نعمت خدادادی است که اگر از طریق پیوند با اخلاق در مسیر صحیحی پیشرفت کند، حتماً به خوشبختی بشر کمک میکند، کما اینکه علم در خیلی از عرصهها چنین کمکی را به بشر کرده است. نباید فراموش کرد که جوامع انسانی در سدههای قبل با چه صحنههای دردناکی در برابر شیوع برخی بیماریها مانند وبا، طاعون و غیره روبرو بود و هر چند دهه یکبار، میلیونها نفر در سراسر جهان به خاطر این بیماریها جان خود را از دست میدادند، اما با پیشرفت علم، خیلی از این بیماریها به طور کلی یا به شکل نسبی ریشه کن شد.
بنابراین تا الآن، علم بیش از آنکه به حال بشر مضر باشد، به حال بشر مفید بوده است. حتی اجازه بدهید فراتر از این بگویم که علم یک نعمت خدادادی است که بشر مکلف به بهره گیری از آن برای حفاظت از خود و آبادانی این جهان است و شرع و عقل گزینه دیگری را در این زمینه پیش روی بشر قرار نمیدهد. با این وصف، در عین حال که علم هنوز از توانایی لازم برای حفاظت از انسان در برابر خیلی از مخاطرات برخوردار نیست و حتی خود آن در اثر بی اخلاقی میتواند بشر را با مخاطرات بزرگ و کشنده روبرو سازد، اما همین علم باید مهمترین نقطه اتکاء بشر برای مقابله با مخاطرات و فراتر از آن، پیشگیری از خطرات آینده تلقی شود.
در اینجا لازم می دانم این نکته مهم را در پرانتز متذکر شوم که ما بر اساس رسالت و قلمرو دین، در علوم انسانی، با قاطعیت قائل به علوم انسانیِ اسلامی هستیم و درباره عقلانیت حاکم بر این علوم و نسبت آن با دانش انسانیِ تجربی مفصل و به وضوح صحبت کردهایم، لکن درباره سایر علوم، چه علوم پایه، چه علوم فنی و مهندسی و چه علوم پزشکی، بر روی اخلاقی شدن این علوم بر پایه جهان بینی الهی تأکید داریم نه اسلامی شدن این علوم به معنای مصطلح که بحث تفصیلی آن در نوشتههای فراوانی از جمله نوشتههای قبلی حقیر صورت گرفته است
طنز تقابل علم و دین در ایران
دوم. تقابل علم و دین در ایران که این روزها از سوی رسانههای بیگانه و تعدادی از بیماران روحی به نام روشنفکر و غیره مطرح شده بیشتر به یک طنز شباهت دارد. طی چهل سال گذشته جمهوری اسلامی به مثابه یک نظام دینی، بیشترین عنایت را (طی سدههای اخیر) به پیشرفت علم داشته و کمتر کسی قادر به انکار این حقیقت است. اینکه جمهوری اسلامی هم اکنون در رتبه پانزدهم تولید مقالات علمی دنیا قرار دارد یا در خیلی از علوم و فناوریهای پیشرفته مانند، فناوری نانو، فناوری بی و، انرژی صلح آمیز هستهای و غیره جزو ۱۰ کشور برتر دنیا قرار گرفته، واقعیتی است که نمیتوان از آن به سادگی گذشت. در همین دانش پزشکی، در شرایطی که قبل از پیروزی انقلاب اسلامی مردم ما در پیش پا افتادهترین امراض یا جراحیها بالاجبار به کشورهای غربی مسافرت میکردند، امروز جمهوری اسلامی ایران اجرای طرح توریسم پزشکی را آن هم در بالاترین سطح از امراض و جراحیها در منطقه دنبال میکند. اینکه معدودی افراد جاهل و اخباری مسلک در لباس روحانی و غیره با ادعای طب اسلامی و تولید یکسری دارو به نام ائمه اطهار (ع) مدعی معالجه بیماریهای مختلف شدهاند و کتاب پزشکی آتش میزنند، چیزی نیست که نسبتی با نظام اسلامی و تفکر و مشی غالب در آن داشته باشد. اگر به هشدارهای امثال این حقیر به رشد جریان ضد فلسفه و اخباری مسلک در حاشیه حوزههای علمیه اعم از قم، مشهد و غیره توجه میشد، امروز شاهد جولان این افراد به نام طب اسلامی نبودیم. با این وصف طرح این مباحث که بیاییم با علم آشتی کنیم و غیره، بیش از آنکه منشأ درستی داشته باشد با هدف تسویه حساب و عقده گشایی سیاسی با نظام اسلامی دنبال میشود.
نقش دعا در مقدرات حاکم بر عالم
سوم. در این روزها بعضی تا توانستند توصیه به دعا و تضرع برای مقابله با بیماری کرونا را به سخره گرفتند یا آن را تقابل با علم معرفی کردند، اما واقعیت این است که تا به امروز صدها تألیف علمی مهم درباره تأثیر منحصربفرد معنویت و امور روحانی در درمان بیماریها به ویژه بیماریهای صعب العلاج منتشر شده است. بخشی از این تألیفات اثر معنویت را صرفاً در حد آرامش بخشی به بیمار و رفع استرس و نگرانی که زمینه ساز تضعیف سیستم دفاعی بدن انسان یا فروپاشی روان انسان میشود تقلیل میدهند، اما بعضی تألیفات فراتر از قدرت آرامش بخشی معنویت، برای آن در تغییر معادلات هستی سهم جدی قائلند.
وقتی صحبت از تغییر معادلات هستی میکنیم پای اعجاز به میانمی آید، اما باید توجه داشت که هیچ دوئیتی میان اعجاز و قانون علیت وجود ندارد. در حقیقت، هیچ اتفاقی در این عالم (حتی معجزه) خارج از قانون علیت رقم نمیخورد، اما درک سلسله عللِ همه وقایع خصوصاً معجزه برای انسان ممکن نیست. حتی معجزه را از آن جهت معجزه مینامند که بشر قادر به تکرار آن نیست و اگر روزی بشر توانست آن را انجام دهد، طبعاً آن واقعه معجزه نبوده است. بحث بر سر این است که عالم تماماً در قبضه خدای تعالی است و این باور که خداوند پس از خلق عالم آن را به خود و قانون حاکم بر طبیعت واگذار کرده جزو باورهای نامعقول عالم محسوب میشود؛ خدای متعال هم خالق است و هم رب العالمین و این عالم یک لحظه خارج از مدیریت خداوند متعال قادر به ادامه حیات نیست.
بنابراین، دعا و ذکر میتواند شرایط طبیعی عالم را از وضعی به وضع دیگر تغییر دهد. البته فهم این واقعیت در گرو فهم رابطه فیزیک ومتافیزیک و قرار گرفتن علل متافیزیکی در نقاط معینی از زنجیره علل فیزیکی است. در یک بیان ساده، مقدرات این عالم در عقل کلی و بسیط حاکم بر این عالم رقم میخورد و اگر مشیت الهی به اجابت دعایی تعلق گرفت، مقدرات انسان یا جامعه با آمریت همین عقل کلی تغییر میکند. بنابراین، دعا و تضرع نقش بسیار مهمی در رفع و دفع این بیماری دارد و البته کاملاً روشن است که قرار نیست دعا جای تلاشهای علمی انسان را برای مقابله با بیماریها پر کند، بلکه شرط استجابت دعا بپا خواستن و تلاش برای رفع و دفع این بیماری بر مبنای قواعد عقلی است.
منبع: خبرگزاری مهر
آنالیز سموم با طیفسنج تحرک یونی
راهاندازی فناوری ضد پهپاد در آسمان نیویورک
آیا هوش مصنوعی میتواند سلول مجازی بسازد؟
جایگزینی مناسب برای کودهای شیمیایی در مناطق اسیدی و کمفسفر
رباتهایی که ۸ برابر سریعتر از انسان کار میکنند
تبادل اطلاعات از طریق لولههای فلزی انتقال نفت و گاز
باند فرکانسی فناوری WiFi۶E تخصیص داده شد
بیدارباش فناورانه پس از جنگ؛ ارتقای دانش پهپادی و اخلالگرهای دیجیتال
فیزیک ذرات محور انقلابهای علمی آینده است؛ ضرورت توجه به شتابدهندهها
اولین تصاویر ماهواره فایرست منتشر شدند
ردمی K۸۰ اولترا معرفی شد؛ غول جدید چین برای تسخیر بازار گوشیهای پرچمدار
پدربزرگ لپ تاپهای امروزی که فقط ۲۱ مگابایت هارد داشت!
هوش مصنوعی رسواییهای سلامت را در انگلیس رصد می کند
راهاندازی سرویسهای تغییر نشانی و درخواست توزیع در نشانی جدید
وزارت آموزش و پرورش دریافت شهریههای غیرمجاز در مدارس غیر دولتی را پیگیری کند
توانمندسازی هنرآموزان با روش تدریس یادگیری وظیفه مدار/ شرط صدور مجوز تاسیس هنرستان هوانوردی
شهادت ۲۰ دانشآموز در جنگ اخیر/ طراحی سناریوهای آموزشی مختلف متناسب با هر شرایطی
عکس روز ناسا از چتر کیهانی
سازوکارهای مدیریت بحران در عصر هوش مصنوعی
آنالیز تصاویر پزشکی مبتنی بر هوش مصنوعی
کاهش عوارض شیمی درمانی با نانودارورسانهای هدفگیر سرطان
آنالیز تصاویر پزشکی مبتنی بر هوش مصنوعی
کشف علت پس زدن پیوند کلیه خوک به انسان
جریمه تأخیر تسهیلات دانشآموختگان و دانشجویان علوم پزشکی بخشیده شد
اعلام زمان اتمام مرخصی تابستانه اساتید و کارکنان دانشگاهها
پیگیری وزارت بهداشت برای اجرای قانون بیمه دستیاران
ترامپ برای تیکتاک خریدار پیدا کرد
ثبتنام کلاس اولیها تمدید شد
چه عواملی بر باروری مردان تأثیر میگذارد؟
جاسوسی نانویی در خون؛ هوش مصنوعی پرده از راز بیماریها برمیدارد
تصویر مریخنورد کنجکاوی از برآمدگیهای مرموز مریخ
حکم قاضی آمریکایی: آموزش هوش مصنوعی آنتروپیک منصفانه است
هوش مصنوعی جمینای مخصوص رباتها عرضه میشود
ابداع یک جوهر الکترونیک برای نسل جدید فناوریهای انعطافپذیر
واتساپ پیامهای خوانده نشده شما را خلاصه میکند
تشخیص ۹ نوع زوال عقل با یک اسکن توسط هوش مصنوعی
نامه سرگشاده نویسندگان به ناشران برای محدود کردن هوش مصنوعی
کشف یک اندامک جدید درون سلول انسان
تولید فوم پلی اورتان برای مدیریت ترشحات زخم در کشور
رفع ناهمواریها و نواقص سطوح با رنگهای ترکزای نانویی
تبدیل پوسته تخممرغ به لعاب سرامیک پایدار
مقایسه جنگندههای اف-۱۶، سوخو-۳۵ و جی-۱۰؛ کدام یک بهتر است؟
چرا میلیاردرهای دنیای فناوری میخواهند هوش مصنوعی دوست صمیمی شما باشد؟
نحوه شرکت دانشآموزان به صورت مهمان در فرآیند ارزشیابی باقی مانده امتحانات داخلی
راز بقای سوسمارهای شب پس از برخورد شهابسنگ به دایناسورها چه بود؟
بینیازی از تزریق انسولین با چاپ سهبُعدی جزایر لانگرهانس
فوتبال بازی کردن رباتهای انساننما را ببینید
خانه کتاب در ماه محرم منتظر شماست: از همدلی ملی تا روایت سوگواری
زینب از دور جوانان خودش را میدید/ چه دلاور شدهاند این دو برادر در جنگ
تو ایرانی و سرور روزگاری/ تو ایران من! بر جهان سروری کن
تحلیلهای نظام مند شهید طهرانچی در حوزه علوم انسانی تأمل برانگیز بود
شیعه کسی است که به لقمه حلال قانع باشد
سال تحصیلی آینده در دانشگاه تهران بدون هیچ تاخیری آغاز میشود
زمان برگزاری امتحانات دانشگاه شریف مشخص شد
نمرات امتحانات نهایی پایه دوازدهم منتشر شد
خودروی مستربین دوباره زنده شد
قیمت ۱۰ تا ۱۲ میلیاردی شاسی بلند چینی تازهوارد بازار ایران!
پروژه جنگنده F47 به عنوان جنگنده نسل ششمی آمریکا کلید خورد
بهبود جایگاه ایران در رده بندی اینترنت موبایل و ثابت
حمایت اتحادیه معلمان هندی از ایران در برابر تجاوز اسرائیل و آمریکا
۱۹ و ۲۰ تیر؛ زمان برگزاری آزمونهای ورودی مدارس سمپاد و نمونه/ دریافت کارتها از ۱۶ تیر
تشکیل کارگروه ویژه برای مدیریت چالشهای آموزشی ناشی از جنگ اخیر
موشک ژاپن در آخرین پرتاب خود یک ماهواره را به فضا برد
رونمایی از جتفضاپیمای جدید فرانسه
فراموش نکن قرار است بمیری؛ نرمافزار عجیبی که مرگ را یادآوری میکند
نانوآمادهسازی بذرها، راهی برای نجات کشاورزی از چنگال خشکسالی و شوری
تقویت زبان و ادبیات فارسی از پنجره برنامه درسی ملی
رفع چالش بتنهای پرینت سه بعدی با افزودن حباب هوازا
کد ژنتیک انسان از نو ساخته می شود
هشدار اتحادیه اروپا؛ متا درمعرض جریمه روزانه قرار دارد
سلول بنیادی دیابت را درمان کرد
دانشجویان شاهد و ایثارگر برای مهمانی و انتقال تا ۲۰ تیرماه فرصت دارند
نقش فناوری در دفاع از حقیقت؛ هوشمصنوعی چگونه راستیآزمایی میکند
سمفونی محرمانه ستارگان به فضا رفت!
تمدید بارگذاری مدارک داوطلبان دانشگاه فرهنگیان، رجایی و نقل و انتقالات فرهنگیان
بازسازی بافت پیچیده گوش موشها با فعالسازی یک کد ژنتیکی باستانی
آبشارهای شنی مریخ
هوش مصنوعی منجر به نابرابری جهانی شده است
اطلاعیه مهم دانشگاه خواجه نصیر درباره تغییرات مهم ترم تابستان
تصمیم جدید دانشگاه شریف برای تردد دانشجویان
خوردن آجیل و تخمه در ایام ماه محرم اشکال دارد؟
حرم حضرت زینب(س) با وجود آزار نیروهای جولانی سیاه پوش شد
بدرقه مردی قهرمان که برای مردم آرامش آورد
آیا قرآن به عزاداری برای امام حسین (ع) اشاره کرده است؟
خاطره کمترشنیده شده از شهید باقری از عملیات مرصاد
مساجد برای تکرار شرایط جنگی و ارائه خدمات اجتماعی و امنیتی آماده شوند
روایتهای کمتر شنیده شده از شهادت شهدای خدمت در این کتاب
چطور زیارت عاشورا بلایی بزرگ را دفع کرد؟
نگاهی به زندگی مسلم بن عقیل قبل از واقعه عاشورا
مرثیه خوانی عبدالرضا هلالی در مراسم روز جمعه مصلی امام خمینی (ره)
شعر حماسی/ کیستند این کدخدایان جهان؟ مشتی روانی
شیعه کسی است که به لقمه حلال قانع باشد
زینب از دور جوانان خودش را میدید/ چه دلاور شدهاند این دو برادر در جنگ
دشمن میخواهد ملت امام حسین (ع) و ملت شهادت نباشد
چرا گریه بر امام حسین (ع) بهشت را بر انسان واجب میکند؟
رسانه در خط مقدم نبرد با دشمن
جزئیات برگزاری هیئتها و برپایی بیرقهای حسینی در محرم امسال اعلام شد
بیانیه علما و نخبگان جهان اسلام در محکومیت حملات رژیم صهیونیستی
نقش محوری زنان در مقابله با تهدیدات رژیم صهیونیستی
تو ایرانی و سرور روزگاری/ تو ایران من! بر جهان سروری کن
کتابی عاشورایی از زبان قهرمانان کربلا در قالبی جدید و خواندنی
افکار عمومی ظرفیتی راهبردی و مهم برای افزایش اقتدار ملی
راهی ساده برای نزدیک شدن به خدا
برنامه سخنرانی استاد علوی تهرانی در دهه اول محرم اعلام شد
پروژه تمدنی ما، باید بتواند استقلال ما از نظام سلطه را پشتیبانی کند
نگاهی به کارنامه شهید بهشتی که یک ملت بود
خانه کتاب در ماه محرم منتظر شماست: از همدلی ملی تا روایت سوگواری
تحلیلهای نظام مند شهید طهرانچی در حوزه علوم انسانی تأمل برانگیز بود
در رثای فرماندهی که شهادتش ادامه راه مقاومت است
بهرهبرداری از حدود ۳۰۰۰ فضای ورزشی درون مدرسهای؛ به زودی
نظراتی که حاوی توهین یا افترا به اشخاص ،قومیت ها ،عقاید دیگران باشد و یا با قوانین کشور وآموزه های دینی مغایرت داشته باشد منتشر نخواهد شد - لطفاً نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.