کد خبر: 67893
ف
کندی، نخستین گام‌ها را برای تأسیس فلسفه‌ای متفاوت با یونان برداشت
کندی از آرا و افکار و اقوال فیلسوفی یونانی استفاده کرده و آن‌ها را در جهت نخستین گام‌ها برای تأسیس فلسفه‌ای به کار برده که اساساً خط مشی این فلسفه با خط مشی فلسفهٔ یونانی متفاوت است.

به گزارش ثریا کتاب «درآمدی به تاریخ فلسفه اسلامی»، تألیف نصرالله حکمت، استاد فلسفه و عرفان اسلامی دانشگاه شهید بهشتی به همت انتشارات الهام به چاپ دوم رسید.

در ادامه بخشهایی از این کتاب را با هم می‌خوانیم:

«کندی و اثولوجیا»

ج. اکنون مسئلهٔ بسیار مهمّ- که خود مشتمل بر چندین مسئله است- این است که این اثر-که امروز به خصوص در تحقیقات غربیان به نام افلوطین ثبت شده- ارتباطش با افلوطین چگونه است؟ مراد از این پرسش این است که آیا این اثر خلاصه‌ای از انئادهای افلوطین است؟ یا خلاصه‌ای از بخش‌هایی از انئادها است؟ یا توسّط یکی از شاگردان افلوطین-مثلاً- فرفوریوس با صبغهٔ افلوطینی نگاشته شده است؟. اگر این اثر، اثری کاملاً افلوطینی است، دیدگاه‌های اسلامی که بر کلّ این اثر سایه افکنده و صورتِ تفکّر اسلامی به آن داده- و پس از این درباره‌اش سخن خواهیم گفت- چگونه وارد آن شده و چه کسی آن را وارد کرده است؟، و آیا با این صورت و ساختاری که مشتمل بر موادّی از تفکّر افلوطینی است، می‌توان همچنان آن را اثری از افلوطین به حساب آورد؟.

این دسته از سوالات، قابل بحث و بررسی، و تا اندازه‌ای پاسخ‌پذیر است. زیرا متن اثر موجود است؛ انئادها نیز موجود است و افزوده‌هایِ به تفکّر افلوطین-که به اعتقاد نگارنده‌، اثر را از صورت فلسفهٔ افلوطین خارج کرده- نیز معلوم است و می‌توان به نتایج خوبی دست یافت. نکتهٔ قابل ذکر در این‌جا و پیش از پرداختن به مسئلهٔ بعدی که نقش کندی است، این است که لازم بدانیم که ما متن اصلی را، که اثولوجیا از آن، به عربی ترجمه شده، در اختیار نداریم؛ یعنی مائیم و اثولوجیا و انئادها؛ و متن واسطه‌ای که به عربی ترجمه شده، مفقود است. بدین ترتیب ناگزیریم این دو متن را با یکدیگر مقایسه کنیم، و چنانچه اغراضِ از پیش تعیین شده‌ای نداشته باشیم، توانایی آن را داریم که این غائله‌ای را که پژوهشگران غربی و عرب به پا کرده‌اند دالّ بر این که «اثولوجیا صورت تفکّر نوافلاطونی دارد و فلسفهٔ اسلامی تحت تأثیر کامل اثولوجیا است، پس فلسفهٔ اسلامی فلسفه‌ای نوافلاطونی است»، به سهولت ختم کنیم؛ چرا که صغرای این قیاس نادرست است و نتیجه‌اش مخدوش.

در نهایت تأسّف باید گفت که مطالعات و تحقیقات انجام گرفته در چند دههٔ اخیر دربارهٔ اثولوجیا و مقایسهٔ آن با انئادها، توسّط محقّقان غیرایرانی بوده و همهٔ احکام صادره، در چارچوب پارادایم حاضر، و تابع اغراضِ معیّن است و در نتیجه، این احکام- گرچه از مقوّمات وضعیّت موجود تاریخ فلسفهٔ اسلامی است- برای وضعیّت مطلوبِ آن فاقد اعتبار است.(صص ۱۰۶-۱۰۷)

۲. مسئله دوم، نقش کندی در تکوّن اثولوجیا است. در این که یعقوب بن‌اسحاق کندی نخستین فیلسوف مسلمان، در پیدایی این اثر نقش داشته، هیچ‌کس تردید نکرده است. همهٔ سخن در این است که نقش او چه چیز و چه اندازه است؟. این مسئله که پاسخ آن بسیار مهمّ و تعیین‌کننده است، در میان مسائل مربوط به اثولوجیا یکی از مسائلی است که غربی‌ها به طور جدّی به آن نپرداخته‌اند، چرا که به اعتقاد نگارنده پاسخ آن برای آنان خوشایند نیست و با اهدافشان انطباق ندارد؛ از این سو برای تعیین تکلیف فلسفهٔ اسلامی، نگارش تاریخ آن ضرورت حیاتی دارد امّا تاکنون در تحقیقات ایرانی جایگاهی نداشته است.

آخرین تحقیقی که در مورد اثولوجیا و در ضمن آن دربارهٔ نقش کندی در این اثر، توسّط محقّقان غربی انجام یافته، اثری است به نام:
The Arabic Plotinus (A Philosophical Study of The Theology of Aristotle) by: Peter Adamson
افلوطین عربی (تحقیقی فلسفی در باب اثولوجیای ارسطو) نوشتهٔ: پیتر آدامسن؛ که در سال ۲۰۰۲ به چاپ رسیده است.

نگارنده خلاصه‌ای از فصول پنج گانهٔ این کتاب، و نقدِ اجمالی مباحث مطرح شده در آن‌ها را در فصل سوم از کتاب گزارشی کوتاه از فرصت مطالعاتی آورده است. برای روشن شدنِ مبحث حاضر، یعنی سوالات قابل طرح دربارهٔ نقش کندی در اثولوجیا و همچنین پاسخ اجمالی آن‌ها، به کتاب مذکور مراجعه کنید .(۱)

نویسندهٔ کتاب افلوطین عربی (۲) با این که در مواردی از اثر خود، به طور ضمنی به نقش برجستهٔ کندی در اثولوجیا اذعان دارد و طبیعت این متن را تفسیری (Paraphrastic) می‌داند و نه ترجمهٔ صرف، امّا اصرار دارد که این اثر، صورت و ساختاری افلوطینی داشته باشد.

تا این جایِ مطالعات نگارنده دربارهٔ اثولوجیا و نقش کندی در تکوّن آن- و البته این مطالعات همچنان ادامه دارد-، حاصلش این است که: این فیلسوف مسلمان (کندی) با هوشمندی تمام، از آرا و افکار و اقوال فیلسوفی یونانی استفاده کرده و آن‌ها را در جهت نخستین گام‌ها برای تأسیس فلسفه‌ای به کار برده که اساساً خطّ مشی این فلسفه با خطّ مشی فلسفهٔ یونانی متفاوت است. در این خطّ مشی فلسفی نوین، تقدّم منطقی و تقدّم زمانی امور معقول و مباحث فلسفی صرف، تقدّمی انسانی و تاریخی تلقّی شده است که باید نهایتاً در پرتو «ایمان به غیب» قرائت شود تا به برگ و بار بنشیند؛ و بدین گونه است که این فیلسوف مسلمان، آگاهانه و با چشم باز تحت تأثیر اندیشه‌های فیلسوفی یونانی قرار دارد و می‌خواهد با هاضمه‌ای قوی و نیرومند، معقولات و فلسفیّات را در جهت تحقّق تفکّری فرافلسفی قرار دهد.(صص ۱۰۷-۱۰۹)

در ادامهٔ مباحث، دربارهٔ نقش کندی بیش‌تر سخن خواهیم گفت.

(۱) ضمناً نگارنده بخش عمده‌ای از آن کتاب را ترجمه کرده و قصد آن دارد که ان‌شاءالله، آن را تکمیل و همراه با نقد و بررسی به چاپ برساند. امیدوارم خدای متعال توفیق انجام این کار را عطا فرماید.
(۲) نامِ این کتاب نیز جای تأمّل دارد و نگارنده در گزارشی کوتاه از فرصت مطالعاتی، دربارهٔ آن بحث کرده است. ر. ک. صص ۱۴۳ و ۱۴۴.

منبع: خبرگزاری مهر


مرتبط ها
ارسال نظر
chapta
حداکثر تعداد کاراکتر نظر 200 ميياشد .
نظراتی که حاوی توهین یا افترا به اشخاص ،قومیت ها ،عقاید دیگران باشد و یا با قوانین کشور وآموزه های دینی مغایرت داشته باشد منتشر نخواهد شد - لطفاً نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.

عضویت رایگان در همه مراکز کانون پرورش فکری کشور تا ۲۰ تیرماه

عکس روز ناسا از چشم اژدها

مرسدس بنز از لاستیک‌های قدیمی چرم لوکس ساخت!

دادگاهی شدن تیک تاک و مایکروسافت به دلیل مرگ یک نوجوان

موتور برقی با نخ نانویی ۵ برابر سبک‌تر برای پهپادها

وظایف پلتفرم‌های ملی در جنگ؛ امریکا هم در شرایط بحران فیلتر می‌کند

آماده‌سازی تیم‌های ملی برای شرکت در رقابت‌های جهانی

برگزاری کنکور الکترونیکی فعلا منتفی است/ بنا داریم آزمون‌هایی با مقیاس کوچک‌تر برگزار شود

تاثیر ماده موثر فلفل تند بر رده‌های سلولی سرطان روده

تولید ضدآفتاب‌های نانویی برای کودکان بدون جاذب‌های شیمیایی

شاید آغاز بیماری پارکینسون از مغز نباشد!

خطر کاهش بودجه ناسا برای مریخ‌نورد اروپا

فتاوایی که گفتمان‌سازی در فقه امنیت دینی است

نمی‌توان حریم دیگران را نقض کرد؛ توجه امام حسین (ع) به محل شهادت‌اش

توقف صدور کدهای استخدامی اساتید/ علت چیست؟

برگزاری کنکور الکترونیکی فعلا منتفی است/ این آزمون با اطمینان صد در صدی برگزار می‌شود

زمان امتحانات پایان ترم دانشگاه‌های علوم پزشکی مشخص شد

نگاهی به دستاوردهای شهید طهرانچی در دانشگاه آزاد

گوجه‌فرنگی‌هایی که معکوس تکامل یافته‌اند!

سگ ‌رباتیک سوئیسی مثل یک انسان توپ پرتاب می‌کند!

هیولای ۱۲هزار تنی چین؛ زیردریایی موشک‌انداز هسته‌ای با قابلیت حمل موشک‌های قاره‌پیما و توان پنهان‌کاری بالا

آیفون ۱۷ پرو مکس از راه می‌رسد؛ باریک‌تر، قوی‌تر و گران‌تر از همیشه!

کشف شگفت‌انگیز دانشمندان: مغز انسان نور ساطع می‌کند

اشک چشم راز مهمی از مغز شما را فاش می‌کند

کپک قارچی قاتل دانشمندان در مقبره‌های باستانی، ناجی بیماران سرطانی می‌شود

برای سالم‌بودن حتماً لازم نیست لاغر شوید

اتمام فرصت دانش‌آموزان مهمان برای انتخاب شهر محل آزمون سمپاد و نمونه تا پایان امروز

شهادت ۳۰ دانش آموز و ۷ معلم در جنگ ۱۲ روزه / تدوین سناریوهای احتمالی برای شرایط ویژه

طوفان‌ها چطور نام‌گذاری می‌شوند؟

عکسی خیره‌کننده از ایستگاه فضایی در دل یک شراره خورشیدی

هوش مصنوعی آنتروپیک میلیون‌ها کتاب را نابود کرد

آنالیز سموم با طیف‌سنج تحرک یونی

راه‌اندازی فناوری ضد پهپاد در آسمان نیویورک

آیا هوش مصنوعی می‌تواند سلول مجازی بسازد؟

جایگزینی مناسب برای کودهای شیمیایی در مناطق اسیدی و کم‌فسفر

ربات‌هایی که ۸ برابر سریع‌تر از انسان کار می‌کنند

تبادل اطلاعات از طریق لوله‌های فلزی انتقال نفت و گاز

باند فرکانسی فناوری WiFi۶E تخصیص داده شد

بیدارباش فناورانه پس از جنگ؛ ارتقای دانش پهپادی و اخلالگرهای دیجیتال

فیزیک ذرات محور انقلاب‌های علمی آینده است؛ ضرورت توجه به شتاب‌دهنده‌ها

اولین تصاویر ماهواره فایرست منتشر شدند

ردمی K۸۰ اولترا معرفی شد؛ غول جدید چین برای تسخیر بازار گوشی‌های پرچمدار

پدربزرگ لپ تاپ‌های امروزی که فقط ۲۱ مگابایت هارد داشت!

هوش مصنوعی رسوایی‌های سلامت را در انگلیس رصد می کند

راه‌اندازی سرویس‌های تغییر نشانی و درخواست توزیع در نشانی جدید

وزارت آموزش و پرورش دریافت شهریه‌های غیرمجاز در مدارس غیر دولتی را پیگیری کند

توانمندسازی هنرآموزان با روش تدریس یادگیری وظیفه مدار/ شرط صدور مجوز تاسیس هنرستان‌ هوانوردی

شهادت ۲۰ دانش‌آموز در جنگ اخیر/ طراحی سناریوهای آموزشی مختلف متناسب با هر شرایطی

عکس روز ناسا از چتر کیهانی

سازوکارهای مدیریت بحران در عصر هوش مصنوعی

آنالیز تصاویر پزشکی مبتنی بر هوش مصنوعی

کاهش عوارض شیمی درمانی با نانودارورسان‌های هدف‌گیر سرطان

آنالیز تصاویر پزشکی مبتنی بر هوش مصنوعی

کشف علت پس زدن پیوند کلیه خوک به انسان

جریمه تأخیر تسهیلات دانش‌آموختگان و دانشجویان علوم پزشکی بخشیده شد

اعلام زمان اتمام مرخصی تابستانه اساتید و کارکنان دانشگاه‌ها

پیگیری وزارت بهداشت برای اجرای قانون بیمه دستیاران

ترامپ برای تیک‌تاک خریدار پیدا کرد

ثبت‌نام کلاس اولی‌ها تمدید شد

چه عواملی بر باروری مردان تأثیر می‌گذارد؟

جاسوسی نانویی در خون؛ هوش مصنوعی پرده از راز بیماری‌ها برمی‌دارد

تصویر مریخ‌نورد کنجکاوی از برآمدگی‌های مرموز مریخ

حکم قاضی آمریکایی: آموزش هوش مصنوعی آنتروپیک منصفانه است

هوش مصنوعی جمینای مخصوص ربات‌ها عرضه می‌شود

ابداع یک جوهر الکترونیک برای نسل جدید فناوری‌های انعطاف‌پذیر

واتس‌اپ پیام‌های خوانده نشده شما را خلاصه می‌کند

تشخیص ۹ نوع زوال عقل با یک اسکن توسط هوش مصنوعی

نامه سرگشاده نویسندگان به ناشران برای محدود کردن هوش مصنوعی

کشف یک اندامک جدید درون سلول انسان

تولید فوم پلی اورتان برای مدیریت ترشحات زخم در کشور

رفع ناهمواری‌ها و نواقص سطوح با رنگ‌های ترک‌زای نانویی

تبدیل پوسته تخم‌مرغ به لعاب سرامیک پایدار

مقایسه جنگنده‌های اف-۱۶، سوخو-۳۵ و جی-۱۰؛ کدام یک بهتر است؟

چرا میلیاردرهای دنیای فناوری می‌خواهند هوش مصنوعی دوست صمیمی شما باشد؟

نحوه شرکت دانش‌آموزان به صورت مهمان در فرآیند ارزشیابی باقی مانده امتحانات داخلی

راز بقای سوسمارهای شب پس از برخورد شهاب‌سنگ به دایناسورها چه بود؟

بی‌نیازی از تزریق انسولین با چاپ سه‌بُعدی جزایر لانگرهانس

فوتبال بازی کردن ربات‌های انسان‌نما را ببینید

خانه کتاب در ماه محرم منتظر شماست: از همدلی ملی تا روایت سوگواری

زینب از دور جوانان خودش را می‌دید/ چه دلاور شده‌اند این دو برادر در جنگ

خوردن آجیل و تخمه در ایام ماه محرم اشکال دارد؟

حرم حضرت زینب(س) با وجود آزار نیروهای جولانی سیاه پوش شد

بدرقه مردی قهرمان که برای مردم آرامش آورد

آیا قرآن به عزاداری برای امام حسین (ع) اشاره کرده است؟

خاطره کمترشنیده شده از شهید باقری از عملیات مرصاد

مساجد برای تکرار شرایط جنگی و ارائه خدمات اجتماعی و امنیتی آماده شوند

روایت‌های کمتر شنیده شده از شهادت شهدای خدمت در این کتاب

چطور زیارت عاشورا بلایی بزرگ را دفع کرد؟

نگاهی به زندگی مسلم بن عقیل قبل از واقعه عاشورا

مرثیه خوانی عبدالرضا هلالی در مراسم روز جمعه مصلی امام خمینی (ره)

شعر حماسی/ کیستند این کدخدایان جهان؟ مشتی روانی

شیعه کسی است که به لقمه حلال قانع باشد

زینب از دور جوانان خودش را می‌دید/ چه دلاور شده‌اند این دو برادر در جنگ

دشمن می‌خواهد ملت امام حسین (ع) و ملت شهادت نباشد

چرا گریه بر امام حسین (ع) بهشت را بر انسان واجب می‌کند؟

رسانه در خط مقدم نبرد با دشمن

جزئیات برگزاری هیئت‌ها و برپایی بیرق‌های حسینی در محرم امسال اعلام شد

بیانیه علما و نخبگان جهان اسلام در محکومیت حملات رژیم صهیونیستی

نقش محوری زنان در مقابله با تهدیدات رژیم صهیونیستی

تو ایرانی و سرور روزگاری/ تو ایران من! بر جهان سروری کن

کتابی عاشورایی از زبان قهرمانان کربلا در قالبی جدید و خواندنی

افکار عمومی ظرفیتی راهبردی و مهم برای افزایش اقتدار ملی

راهی ساده برای نزدیک شدن به خدا

برنامه سخنرانی استاد علوی تهرانی در دهه اول محرم اعلام شد

خانه کتاب در ماه محرم منتظر شماست: از همدلی ملی تا روایت سوگواری

پروژه تمدنی ما، باید بتواند استقلال ما از نظام سلطه را پشتیبانی کند

نگاهی به کارنامه شهید بهشتی که یک ملت بود

تحلیل‌های نظام مند شهید طهرانچی در حوزه علوم انسانی تأمل برانگیز بود

نمی‌توان حریم دیگران را نقض کرد؛ توجه امام حسین (ع) به محل شهادت‌اش

فتاوایی که گفتمان‌سازی در فقه امنیت دینی است