
به گزارش ثریا در سال ۵۳۲ میلادی در «قسطنطنیه» پایتخت امپراطوری بیزانس (روم شرقی) کلیسایی ساخته شد که «ایاصوفیا» نام گرفت. با شکلگیری امپراطوری عثمانی و در سال ۱۴۵۳ میلادی هنگامی که سلطان محمد فاتح، قسطنطنیه آن روز (یا اسلامبول پس از آن یا همان استانبول امروز) را فتح کرد، آن کلیسا را به مسجد تبدیل کرده، برای آن منارهای ساخت و وصیت کرد این مکان تا قیامت مسجد باقی بماند. با فروپاشی امپراطوری عثمانی و دگردیسی ترکیه به سمت دنیای مدرن و به قدرت رسیدن مصطفی کمال آتاتورک، به دستور وی در سال ۱۹۳۴ میلادی «ایاصوفیا» تبدیل به موزه شد، اما از زمان روی کار آمدن نجمالدین اربکان بحث تبدیل شدن آیا صوفیا به مسجد مطرح شد و به خصوص از سال ۲۰۰۵ برخی از جریانات و تشکلها در داخل ترکیه به دنبال این بودند که ایاصوفیا را مانند گذشته به مسجد تبدیل کنند. رجب طیب اردوغان هم از چنین فکری استقبال کرده بود.
سرانجام دادگاه عالی ترکیه قانونی که آتاتورک پایهگذاری کرده بود را ابطال کرد و اردوغان نیز پس از امضای آن قانون در سخنانی از تاریخ فتح قسطنطنیه به دست سلطان محمد فاتح و امپراطوری عثمانی سخن گفت که دلالتهای خاص خود را دارد. البته کمتر از دو ماه پیش و در سالگشت فتح قسطنطنیه به دست عثمانیها نیز مراسم یادبودی در ایاصوفیا برگزار شد و در این مراسم که اردوغان هم از طریق ویدئو کنفرانس در آن حضور داشت، سوره «فتح» خوانده شد که به نوعی زمینهچینی برای الغای قانون آتاتورکی و تبدیل کاربری ایاصوفیا بود.
کشور یونان و کلیسای ارتدکس روسیه، که پوتین نیز به آن تعلق خاطر داشته و از آن حمایت میکند، به شدت با این اقدام مخالفت کرده و پیش از اجرایی شدن این تصمیم هشدار داده بودند که این اقدام ممکن است احساسات مسیحیان را جریحهدار کند.
این اقدام اردوغان، موافقتها و مخالفتهای گستردهای را در داخل و خارج ترکیه در پی داشت. در داخل ترکیه سکولارها و کسانی که به دنبال دولت مدرن از نوع آتاتورکی آن هستند و سیاستهای اردوغان این اقدام را در تضاد با اندیشه دولت مدرن میدانند، با او مخالفت کردند. در مقابل، مدافعان اردوغان و جریانهای اسلامگرای ترکیه، حتی کسانی که از اردوغان آسیبدیدهاند، از این اقدام حمایت کرده و با تجمع در مقابل ایاصوفیا اشتیاقشان را برای بازگشایی رسمی ایاصوفیا به عنوان مسجد اعلام کرده و منتظرند که در مراسمی رسمی که تا چند روز دیگر و با حضور اردوغان برگزار میشود، مسجد شدن آن را جشن بگیرند. البته اردوغان و دلتمردان ترکیه تأکید کردهاند با مسجد شدن ایاصوفیا همچنان پیروان همه ادیان میتوانند وارد این مکان تاریخی شده و در حالی که پیش از این باید برای بازدید از ایاصوفیا بلیط تهیه میشد، دیگر هزینهای لازم نیست و همه میتوانند رایگان وارد این محل شوند.
در خارج از ترکیه نیز از آنجایی که امپراطوری روم شرقی بر اساس فرهنگ یونانی و کلیسای ارتدکس شکل گرفته بود و در آن روزگار، ایاصوفیا کلیسا بوده است، کشور یونان و کلیسای ارتدکس روسیه، که پوتین نیز به آن تعلق خاطر داشته و از آن حمایت میکند، به شدت با این اقدام مخالفت کرده و پیش از اجرایی شدن این تصمیم هشدار داده بودند که این اقدام ممکن است احساسات مسیحیان را جریحهدار کند، همانگونه که در سال ۲۰۱۷ وقتی از ایاصوفیا اذان و در شب قدر، قرآن پخش شد، اختلافات میان ترکیه و یونان و کلیسای ارتدکس بالا گرفت.
گفتنی است که یونان تنها کشور اروپایی است که در پایتخت آن مسجدی وجود ندارد و ترکیه از این مسئله استفاده کرده و موضع ایاصوفیا را به عدم اجازه ساخت مسجد در پایتخت یونان پیوند میزند. نکته قابل توجه دیگر اینکه، یونان همچنان از واژه «قسطنطنیه» به جای واژه «استانبول» استفاده میکند. همچنین درباره روسیه باید گفت مناقشه روسیه و ترکیه در مسئله ایاصوفیا در زمانی صورت میگیرد، که این دو در لیبی نیز در برابر هم قرار دارند.
دیگر کشورهای اروپایی از جمله فرانسه، اتحادیه اروپا و سازمان جهانی یونسکو نیز با این اقدام مخالفت کرده و آمریکاییها هم در برابر این اقدام اردوغان موضع گرفته و گفتهاند چنین تصمیمی ناامید کننده است. اردوغان نیز در برابر این سخنان گفته که مسئله ایاصوفیا یک مسئله داخلی و مربوط به ترکیه است و دیگران نباید در این زمینه دخالت کنند.
محمد الغزالی چشم انداز ارتدوکسیان برای تبدیل کردن بخشی از ترکیه با محوریت ایاصوفیا به کانون کلیسای ارتدکس را در کنار تبدیل شدن قدس و مسجد الاقصی به عنوان کانونی برای یهودیان و تبدیل شدن رم و واتیکان به عنوان کانونی برای کلیسای کاتولیک، قرار میدهد. به هر صورت، جریانهای اسلامگرا امیدوارند که این اقدام اردوغان طلیعهای برای بازپسگیری مسجدالاقصی از دست یهودیان باشد.
اما در کشورهای اسلامی، جریانهای سکولار و چپگرا با این اقدام مخالفت کرده و جریانهای اسلامگرا مانند اخوانالمسلمین به طور رسمی از این اقدام حمایت کردهاند. این گروهها در برابر این انتقاد قرار دارند که اگر بنا باشد ایاصوفیا به گذشتهاش باز گردد، باید تبدیل به کلیسا شود، چرا که تا پیش از امپراطوری عثمانی و مسجد شدن ایاصوفیا، این مکان در طول سدهها کلیسا بوده است. در برابر چنین انتقادی جریانهای اسلامگرا به این نکته اشاره میکنند که سلطان محمد فاتح ایاصوفیا را از مسیحیان خریده و سپس آن را وقف کرده است. در حکم دادگاه عالی ترکیه نیز این نکته مورد تأکید قرار گرفته است.
همچنین جریانهای اسلامگرایی که به اردوغان تمایل دارند، در برابر دیگر مسلمانانی که این اقدام اردوغان را نادرست میدانند، سکوت جامعه جهانی و حکام کشورهای اسلامی در برابر انتقال سفارت آمریکا به قدس و تخریب مساجد مسلمانان در کشورهایی مثل یونان را عنوان کرده و به تخریب مساجد در پی استیلای مسیحیان بر اندلس یا همان اسپانیا را یادآور میشوند.
به علاوه، جریانهای اسلامگرا اشعار حزنانگیزی که در پی اقدام آتاتورک در موزه کردن ایاصوفیا سروده شده را به یاد آورده و از جمله، نوشتهای از «محمد الغزالی» در دهه نود میلادی را بازخوانی میکنند که وی از پروژهای برای تبدیل کردن مناطقی از ترکیه و با محوریت ایاصوفیا به کانون مسیحیت ارتدکس سخن میگوید. در این نوشته محمد الغزالی چشم انداز ارتدوکسیان برای تبدیل کردن بخشی از ترکیه با محوریت ایاصوفیا به کانون کلیسای ارتدکس را در کنار تبدیل شدن قدس و مسجد الاقصی به عنوان کانونی برای یهودیان و تبدیل شدن رم و واتیکان به عنوان کانونی برای کلیسای کاتولیک، قرار میدهد. به هر صورت، جریانهای اسلامگرا امیدوارند که این اقدام اردوغان طلیعهای برای بازپسگیری مسجدالاقصی از دست یهودیان باشد.
صفحه فیسبوک دارالافتای مصر در کنار مخالفت با اقدام اردوغان، از فتح قسطنطنیه به دست سلطان محمد فاتح با عنوان «اشغال» نام برد. این تعبیر خشم کاربران فضای مجازی را در پی داشت و آنها این اقدام را نشانه این دانستند که دارالافتاء به آلت دست سیاسیون تبدیل شده و اختلافات مصر و ترکیه در دیگر موضوعات از جمله در مسئله لیبی، در داستان ایاصوفیا نیز نمود پیدا کرده است. به هر روی، اعتراضها دارالإفتاء را مجبور کرد که تعبیرش درباره اشغال قسطنطنیه را اصلاح کند ولی همچنان بر مخالفت با اقدام اردوغان اصرار دارد.
در مقابل، فعالان رسانهای امارات و عربستان سعودی در مقابل اقدام اردوغان موضع گرفتهاند. از جمله میتوان به انعکاس نظرات مخالفان اردوغان توسط روزنامه سعودی الشرق الاوسط و توییت وزیر فرهنگ و جوانان امارات اشاره کرد که این اقدام اردوغان را در تضاد با تساهل و تسامح دینی و اصول همزیستی مسالمتآمیز دانستهاند. برخی از کاربران فضای مجازی در برابر وزیر اماراتی موضع گرفته و اقدامات غیر انسانی امارات در یمن و لیبی را گوشزد کرده و گفتهاند که گویا مسجد شدن ایاصوفیا اماراتیها و سعودیها را بیش از غربیها ناراحت و نگران کرده است.
ایاصوفیا در مصر نیز مسئلهساز شد و صفحه فیسبوک دارالافتای مصر در کنار مخالفت با اقدام اردوغان، از فتح قسطنطنیه به دست سلطان محمد فاتح با عنوان «اشغال» نام برد. این تعبیر خشم کاربران فضای مجازی را در پی داشت و آنها این اقدام را نشانه این دانستند که دارالافتاء به آلت دست سیاسیون تبدیل شده و اختلافات مصر و ترکیه در دیگر موضوعات از جمله در مسئله لیبی، در داستان ایاصوفیا نیز نمود پیدا کرده است. به هر روی، اعتراضها دارالإفتاء را مجبور کرد که تعبیرش درباره اشغال قسطنطنیه را اصلاح کند، ولی همچنان بر مخالفت با اقدام اردوغان اصرار دارد.
با وجود همه مخالفتها و موافقتها میتوان اینگونه نتیجه گرفت که مسجد شدن ایاصوفیا تا حد زیادی وحدت داخلی ترکیه را به دنبال دارد و کسانی که آرمانهای اسلامی را دنبال میکنند، با وی همراه کرده است ولی فشارها و سنگاندازیهای خارجی علیه اردوغان نیز از نتایج این تصمیم است.
منبع: خبرگزاری مهر
چین لباسهای فضایی جدیدی را به ایستگاه فضایی تیانگونگ فرستاد
چرا لاکپشتها در برابر سرطان مصون هستند؟
ضرورت تلاش همهجانبه برای حضور ایمن و پرشور دانشآموزان و فرهنگیان در سفر تمدنساز اربعین
طرح حامی گامی راهبردی در مسیر قطع چرخه فقر آموزشی است
اعزام ۸ تیم المپیادی به رقابتهای جهانی از ۲۶ تیر تا ۲۰ مرداد/ کارشکنی فرانسه برای جلوگیری از درخشش دانشآموزان ایرانی در المپیاد فیزیک
عذرخواهی شرکت ایلان ماسک بهخاطر گراک
مقابله با سارقان محتوا در فیسبوک و اینستاگرام
مالک تیکتاک عینک واقعیت ترکیبی میسازد
عطش تراشهساز آمریکایی برای حضور در بازار چین
ارزیابی تکمیلی داوطلبان اعزام به مدارس از کشور / انتخاب ۴۷۰ نفر جهت اعزام
کاوشگر ناسا رکورد شکست
هوش مصنوعی کلود طراح شد!
خاورمیانه برای پذیرش هوش مصنوعی آماده است؟
کمبود بودجه به ناسا رسید؛ خروج ۲هزار مدیر!
برای خواندن دست اپل از سامسونگ چشم برندارید!
ببینید؛ رونمایی از سریعترین قطار چین با سرعت ۶۰۰ کیلومتر بر ساعت
جنگ سایهها؛ چگونه اختلال در GPS زندگی روزمره ایرانیان را مختل کرد؟
جراحی کیسه صفرای خوک با روبات هوشمند
دسترسی به دامنههای .ir دچار مشکل شد
هفت تغییر مهم که در آیفون ۱۷ خواهیم دید
ساخت مخازن سبک و ایمن هیدروژن مایع با نانوصفحات گرافنی
حجم مغز افراد روانآزار کمتر است
روباتها سربازان روسی را اسیر کردند
نقشه راه جدید دانشگاه شهید بهشتی برای همکاری گسترده با صنعت
ماموریت آکس-۴ ایستگاه فضایی بینالمللی را ترک کرد
نحوه محاسبه نمره نهایی در پذیرش دانشجو معلمان چگونه است؟
بودجه دانشگاه آزاد زیر ذرهبین؛ تاکید بر پایداری اقتصادی
یک ماده خنککننده جدید توسط هوش مصنوعی کشف شد
هوش مصنوعی؛ شریک آیندهنگر مدیریت بحرانهای جهانی
عکس روز ناسا از یک فرورفتگی در مریخ
غم اگر تصویر بود: نفس دختر ۲ ساله شهید حمید آزکات
تصویر/ دختر بچه اهل غزه که به دلیل وحشت و ترس موهای سرش ریخته است
المپیاد فناورانه امیرکبیر؛ گامی برای تقویت ورزش دانشجویی
واکنش وزارت ارتباطات به اختلال مسیریابها؛ ملاحظات استفاده از واتس اپ
معاون وزیر علوم به سوالات کنکوریها در تلویزیون جواب میدهد
سهم ۶۰ درصدی تاثیر سوابق تحصیلی در کنکور
از چتباتهای هوش مصنوعی برای رواندرمانی استفاده نکنید!
غصه شنبه از نظر علمی ثابت شد!
جایگزینی یک تزریق هفتگی با قرصها برای بیماران پارکینسون
کشف ارتباط ساعت داخلی بدن و وعدههای غذایی با خطر چاقی و دیابت
اروپا با طرحی بلندپروازانه، انقلاب کوانتومی خود را کلید میزند
پاکسازی موفق چاه نفت با فناوری نوین در شرکتهای دانشبنیان دانشگاه شیراز
ستاد پیگیری و پشتیبانی از آسیب دیدگان جنگ تحمیلی در وزارت علوم تشکیل میشود
اعمال ۴۰ درصدی نمره کنکور در پذیرش نهایی دانشجو در سال ۱۴۰۴
زمان اعلام نتیجه اولیه و نهایی کنکور ۱۴۰۴ مشخص شد
آمادگی بانک سپه برای پرداخت تسهیلات ازدواج و فرزندآوری
معرفی جوانترین و مسنترین داوطلبان نوبت دوم کنکور
چهارشنبه، آخرین مهلت دریافت کارت کنکور/داوطلبان برای تغییر حوزه و گروه به باجهها مراجعه نکنند
راهاندازی سامانه یادگیری مجازی برای توانمندسازی معلمان/ برگزاری دورههای تلفیقی حضوری و مجازی توانمندسازی
۱۵ درصد داوطلبان کنکور از استان تهران هستند/برگزاری آزمون در ۱۵ حوزه خارجی
رونمایی از هویت بصری جدید پنجره واحد خدمات الکترونیک آموزش و پرورش مای مدیوو توسعه قابلیتهای نوین
میدان پویا؛ برنامهای جدید برای تقویت اوقات فراغت تابستانی دانشآموزان
امکان ساخت رگهای خونی جدید در بدن با کمک نانوسیلیکات
هوش مصنوعی در دولتها؛ ابزار پیشرفت یا تهدیدی برای دموکراسی؟
تولد اولین گاومیش شبیهسازیشده جهان از طریق سزارین
تولید کرمهای نانویی ضد آفتاب و مرطوب کننده با جذب سریع
عینک نوردرمانی راهی برای شناخت سالمندان در مراحل ابتدایی آلزایمر عینک نوردرمانی راهی برای شناخت سالمندان در مراحل ابتدایی آلزایمر
عکس روز ناسا از کهکشان هلیکس
گرد و غبار و فرونشست زمینشناسی دو چالش مهم اصفهان
نزدیک ترین تصاویر از سطح خورشید منتشر شد
آیا ورزش واقعاً سلامت روان را بهبود میبخشد؟
فنی اما ساده: تکلیف ضایعات داخل توالتهای هواپیما چه میشود؟
معرفی نسخه جدید شاسیبلند وارداتی ایران
پایان مزاحمت ماهوارهها برای اخترشناسان
محققان از فواید سلامت شگفتانگیز هندوانه پرده برداشتند
روبات پوشیدنی در شرکت هواپیمایی کره استخدام شد
فراخوان ساخت محصول افشانه سلولی برای ترمیم زخمهای پوستی
زنبورهای عسل جاسوس چین شدند
سرعت بخشی به برنامههای پروژه ملی مهر
چتجیپیتی فارسی؛ ابزار بومی برای تولید محتوا و تحلیل هوشمند فروشگاههای اینترنتی
آسیب نور شهرهای بزرگ به سلامت قلب
هوش مصنوعی اوپن ایآی قهرمان شد
هوش مصنوعی به زودی با حیوانات خانگی حرف میزند
فیلها با حرکات خود، خواستههایشان را بیان میکنند
نشست بررسی ملاحظات پدافند غیرعامل در برنامهریزی شهری برگزار میشود
نانوپوششی که ماهوارهها را در آسمان نامرئی میکند
کشفی که مسیر ساخت مواد رساناتر را هموار میکند
صرفهجویی ۹۹ درصدی در مصرف انرژی با فتوکاتالیستهای نقاطکوانتومی
عکس روز ناسا از سحابی مورچه
رنگهای مدل پایه آیفون ۱۷ لو رفت
شعری زیبا/میشود من هم برایت شعر «ای ایران» بخوانم؟
پیام تسلیت دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی در پی ارتحال حجتالاسلام والمسلمین دکتر سید محمدباقر حجتی
تصویر/ دختر بچه اهل غزه که به دلیل وحشت و ترس موهای سرش ریخته است
غم اگر تصویر بود: نفس دختر ۲ ساله شهید حمید آزکات
«مرگ مغزی جامعه شناسی ایرانی» بررسی میشود
تغییر قبله به سمت کعبه معظمه برای دشمنان اسلام شکننده بود
تصویر/ کتابت قرآن در مدت کمتر از ۳ سال توسط یک کودک هندی
منابع تاریخی که به وجود حضرت رقیه (س) و اتفاقات شام اشاره میکنند
کودک اهل کتاب ایرانی، آیندهساز گفتوگو و دانایی است
اگر دلتان یک مجموعه شعر میخواهد «باران کبوتر» منتشر شد
شرکت ۳۵۰۰ نفر در پویش قرآنی «به نام پیروزی»
نگاهی به مراحل هفت گانه سلوک تا شهود عرفانی در پرتو مقاومت عرفانی
تصویر/ هیئات با پیوند «ایده، شعر و اجرا» از مکتب حسین به ایران حسین پل زدند
شروط قرآن برای پیروزی یک جامعه در برابر توطئههای دشمن
روایت خواندنی سردبیر تهران تایمز از روزنامهنگاری در جنگ
نویسنده زن سودانی جایزه قلم پینتر ۲۰۲۵ را گرفت
همگرایی اسلامیت و ایرانیت پشتوانه هویتی و فرهنگی ایران عزیز
بازسازی اعتماد به چیزی فراتر از تبلیغات و رسانه نیاز دارد
درمان سادهای که میتواند از ۷۵ درصد سرطانهای معده جلوگیری کند
احتمال تغییر زمان امتحانات گواهینامه و ارتقا برای برخی دستیاران پزشکی
در معرض ابتلا به آلزایمر هستید؟/ چهار مسیر منتهی به این بیماری را بشناسید
.ترفند رسانهای رژیم صهیونیستی برای توجیه تجاوز نظامی به ایران
انقلاب انویدیا در هوش مصنوعی با پاسخدهی ۳۲ برابر سریعتر به کاربران
استفاده از نانوحباب برای مهار گازهای گلخانهای
یافتههای دانشمند ایرانی درباره توانایی چتجیپیتی در درک رنگها
ابتکار دانشمند ایرانی در استفاده از چوب برای افزایش طول عمر باتری
یکپنجم سال زیر تیغ فرابنفش؛ ازون از ما محافظت میکند ولی نه همیشه
دانشگاه علم و صنعت امسال ترم تابستانی برگزار نمی کند
استخراج لیتیوم از آب امکانپذیر شد
رونمایی از گلکسی واچ ۸ با قابلیتهای سلامتی جدید
نظراتی که حاوی توهین یا افترا به اشخاص ،قومیت ها ،عقاید دیگران باشد و یا با قوانین کشور وآموزه های دینی مغایرت داشته باشد منتشر نخواهد شد - لطفاً نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.