به گزارش ثریا جلال پیکانی عضو هیئت علمی دانشگاه تبریز، مترجم، نویسنده و پژوهشگر فلسفه در یادداشتی به مسئله همه چیز دانی خوانندگان و پژوهشگران فلسفه و فیلسوفان پرداخته است:
کسانی که با فلسفه آشنایی دارند می دانند که فلسفه دانشی است که از جهات بسیاری منحصر به فرد است. در اینجا تعبیر «منحصر به فرد» را بدون بار ارزشی مثبت یا منفی به کار می برم. این دانش منحصر به فرد از یک سو با امور انتزاعی سروکار دارد و از سوی دیگر تلاش می کند درباره کلی ترین امور داوری کند. از همین مجرا، به نحوی در ذهن آدمی میان فلسفه و همه چیز دانی پلی ایجاد شده است، اما این پل سست است و پا نهادن در آن امری است بسیار مخاطره آمیز.
در نزد کسانی که به شیوه های گوناگون به مطالعه فلسفه و تأملات فلسفی مشغولند، این خطا رایج است. مخصوصاً کسانی که به طور شخصی به مطالعه فلسفه می پردازند اغلب دچار این سو تفاهم می شوند که با تکیه بر صندلی راحتی و سیر در افکار خود می توانند درباره همه چیز – یا دست کم بسیاری از امور مهم و تعیین کننده- به شناخت درست برسند و داوری های معتبر ارائه بکنند، اما باید توجه داشت که اساساً یکی از وجوه فلسفه تحلیلی معاصر تلاش برای فرو ریختن این توهم است. در این باره بیان چند نکته مهم می تواند روشنگر باشد.
یکم. نگارنده با این ایده بنیادی کواین –ولو با تفسیری تعدیل شده از ایده او- همدل است که بسیاری از وظایفی که تا کنون به طور سنتی بر دوش فلسفه بود باید بر دوش علم گذاشته شود. علم در حل بسیاری از مسائل تاریخی بهتر از فلسفه عمل کرده است.
دوم. در بسیاری از موارد رانه های روانشناختیِ سوق دهنده به سوی مطالعه فلسفه از برخی خطاهای شناختیِ معطوف به امکان همه چیز دانی نشأت می گیرد. به بیانی ساده تر، از آنجا که شخص به لحاظ روان شناختی میل به همه چیز دانی دارد و چنان چیزی را ممکن می داند، به سمت مطالعه فلسفه سوق پیدا می کند.
سوم. تجربه سالهای بسیار آموزش فلسفه –چه برای دانشجویان فلسفه چه برای عامه مردم و علاقمندان به فلسفه- برای نگارنده اثبات کرده است که چنین میل و باوری در میان افرادی که به نحو خودخوان به مطالعه فلسفه مشغولند، بیشتر مشاهده می شود.
چهارم. مطالعه شخصی، خودخوان و غیر روشمند فلسفه می تواند این خطای معرفتی را در شخص ایجاد بکند که درباره بسیاری از اموری که نیازمند مطالعه تجربی هستند (یعنی امور پسینی)، به نحو پیشینی (و مستقل از تجربه) داوری بکند. به این دلیل قلمرو فلسفه روز به روز محدودتر شده است که بسیاری از مسائلی که فلاسفه قرن ها تلاش می کردند به نحو پیشینی بررسی کنند، فقط به روش پسینی و تجربی قابل حل هستند. (البته یکی از دلایل اصلی این هست و علل و دلایل دیگری نیز می توان برای محدود شدن قلمرو فلسفه مطرح کرد)
پنجم. انس با رسانه ها در کنار مطالعه غیر روشمند فلسفه میتواند این خطای شناختی را بیش از پیش تشدید بکند. آنچه از رسانه ها درباره جهان -اعم از جهان طبیعی، جهان انسانی – به دست می آوریم، به هیچ وجه مصداق شناخت پسینی و معتبر به شمار نمی آید. هم جهان طبیعت و هم جهان انسانی چنان پیچیده و لایه لایه است که دست کم محتوای رسانه ای نه فقط شناخت ما از آن را افزون نمی سازد، بلکه چه بسا ما را در خطاهای بسیار می افکند. امروزه ما از مجرای ابزارها و برنامه های رنگارنگِ خانه گزیده در اسمارت فون های خود پیوسته از جهان اطلاعات کسب می کنیم و از اغلبِ اتفاقات ریز و درشت رخ داده مطلع می شویم، اما به دلایلی که ذکر آنها مجالی دیگر می طلبد، اطلاعات بسیار درباره جهان در اغلب موارد نه فقط به شناخت جهان منجر نمی شود بلکه چیزی جز گژفهمی به بار نمی آورد. در همین راستا، مطالعه فلسفه به نحو خودخوان، شخصی و غیر روشمند نه فقط ما را فیلسوف نمی گرداند بلکه چه بسا به توهم همه چیزدانی منجر می شود. بسیاری از حلقه های فلسفه خوانی دوستانه –که بارها به آنها دعوت شده ام- اغلب بدین مصیبت گرفتار آمده اند. حتی آموختن فلسفه به نحو روشمند و غیرخودخوان، در صورتی که کوتاه مدت باشد، ثمری در پی نخواهد داشت و به توهم «همه چیز دانی» دامن خواهد زد.
ششم. شناخت تجربی نیز امری است روشمند و صرف مشاهده شخصی به معنای حصول شناخت تجربی نیست. به عنوان مثال، اینکه شخص چند صباحی در یک کشور بوده باشد، مطلقاً به معنای شناختن آن کشور نیست. چه بسیار نویسندگان شناخته شده ای که این خطا را مرتکب شده اند، یعنی بواسطه سفر به یک کشور، کتاب و مقاله نوشته و درباره آن کشور و خلقیات مردمان آن داوری کرده اند.
جمعه ۷ اردیبهشت نمایش «یاخته» باحضور خبرنگاران و عکاسان روی صحنه میرود
چالش کمبود معلم در استان مرکزی کاهش مییابد
بازدید رئیس ستاد برگزاری آزمونهای سراسری اردبیل از حوزههای امتحانی کنکور
لوگوی نود سالگی دانشگاه تهران منتشر شد
رمان جدید اکبر والایی چاپ شد/بر فراز کشتزاردر بازار نشر
زندگی عشایر فارس
تحویل واحدهای مسکونی دانشگاه صنعتی امیرکبیر تا پایان شهریور
جذب امریه سربازی در پژوهشگاه ابن سینا جهاددانشگاهی
امتیاز ویژه دانشجو معلمانی که زودتر از فارغالتحصیلی سرکلاس درس میروند
آخرین آمار توزیع کارت کنکور اعلام شد
برخی ابزارهای جاسوسی کنکور را در بدن کار گذاشتند/ داوطلبان کانالهای تقلب را ترک کنند
کنکوریها اضطراب نداشته باشند/ فرصت جبران وجود دارد
فهرست دانشگاههای خارج از کشور مورد تایید وزارت بهداشت اعلام شد
نتایج اولیه کنکور ۱۴۰۳ نیمه مرداد اعلام می شود
اختصاص 10 امتیاز رتبهبندی به 5709 دانشجومعلم دانشگاه فرهنگیان
کتاب «اُمّ علاء» در نمایشگاه کتاب عرضه میشود
تمهیدات لازم برای کنکور ۱۴۰۳ اندیشیده شد
رقابت کنکور ۱۴۰۳ با آزمون علوم ریاضی و علوم انسانی آغاز شد
جزییات آزمون اختصاصی پذیرش دانشجو – معلم در کنکور ۱۴۰۳
اینترنت در زمان برگزاری نوبت اول کنکور ۱۴۰۳ قطع نمیشود
مراسم تقدیر از دست اندرکاران جشنواره جایزه ملی ثریا برگزار شد
60 درصد پروژهای مدرسهسازی در حال ساخت با مشارکت مردم است
منتخبین فرهنگی مجلس حضور در کمیسیون آموزش را در اولویت قرار دهند
مراقبت کنید تا اخلال و مشکلی در برگزاری کنکور سراسری رخ ندهد
ایجاد زیرساخت هوشمند رصد رشته مقاطع و رشته محلهای علوم پزشکی
پیگیر اجرای هدفمندسازی یارانههای دانشجویی در سال جدید هستیم
بیش از ۸ هزار عضو هیات علمی خانم در دانشگاهها فعالیت میکنند
ساعت ۱۲ امشب آخرین فرصت دریافت کارت ورود به جلسه کنکور ۱۴۰۳
نسلکُشی در فلسطین قلب همه بشریت را به درد آورده است
خبر خوش وزیر علوم برای اعضای هیأت علمی در شرف بازنشستگی
مراد صحرایی : ۱۰۰۰ هنرستان جدید در کشور ساخته می شود
از موج متلاطم بیثباتی مدیریتی تا بودجه دولتی؛ دلایل عدم اجرای ناکافی سندتحول بنیادین
پژوهشهای چراغ خاموش امنیت ایران را رقم زد
تظاهرات دانشجویان آرژانتین در پی کاهش ارائه آموزش عالی دولتی
کتابی که برای آشنایی با افغانستانیها باید خوانده شود
رییس سازمان بسیج اساتید: ۵۰ بسته سیاستی به مسئولان ارائه شد
پویش سلامت دهان و دندان ۱۷ تا ۱۹ اردیبهشت برگزار میشود
آییننامه مدرسه تراز سند تحول بنیادین نهایی شده است
امضای تفاهمنامه فیمابین وزارت آموزشوپرورش و سازمان نظام پزشکی کشور
آخرین محور رویداد من یک دانشآموزم با نام «امام مهربانی کلید خورد
ثبت سفارش کتابهای درسی آغاز شد
فراخوان ششمین دوسالانه بینالمللی کارتون کتاب منتشر شد
ورود مسافر و مهتاب با فرقه خودبینان به کتابفروشیها
امروز، آخرین مهلت توزیع کارت کنکور/ آغاز رقابت داوطلبان از فردا
آکادمی ورزش و تندرستی دانشگاه علامهطباطبائی راهاندازی شد
کنترل دانشجویان حامی فلسطین به شهردار نیویورک رسید
هشدار پلیس فتا به کنکوریها درباره تبلیغات فروش سوالات کنکور و تجهیزات تقلب
مجموعه شعر طنز دیزی در پنت هاوس منتشر شد
دانشمندان قلب ماه را دیدند+عکس
دانشگاه علامهطباطبایی میزبان ۱۵ هزار و ۳۰۵ داوطلب کنکور سراسری
انقلابی بزرگ در صنعت ترانزیت و موتورهای دیزلی اتفاق افتاد
هزینه نگهداری از خودروهای لوکس آمریکایی چقدر است؟
پیشفروش شنل نامرئی کننده آغاز شد+عکس
ورود قدرتمندترین گوشی نوبیا به بازار
دانشمندان تعداد جهانهای موازی را اعلام کردند
بدون نیاز به اینترنت با واتساپ فایل منتقل کنید
حمایت دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی از طرح های فرهنگی
تعلیم و تربیت اولویت اصلی شورای عالی انقلاب فرهنگی است
جذب هیات علمی با مدرک دکتری در دانشگاه فنی و حرفه ای لغو شد
نتیجه آزمون سازمان راهداری اعلام شد
نحوه محاسبه شهریه مدارس از راه دور
سهم دانشآموزان مناطق محروم برای ورود به مدارس خاص باید بیشتر شود
مهلت ثبتنام آزمون سنجش شایستگیهای فنی وحرفهایها تا نهم اردیبهشت
آغاز پذیرش دانشجوی دکتری بدون آزمون در دانشگاه آزاد
هیچ دانشگاهی محدودیتی را برای جذب اساتید ایجاد نمیکند
جشنواره امامت و مهدویت در دانشگاه آزاد اسلامی برگزار می شود
نتایج آزمون جشنواره سراسری قرآن و عترت (ع) دانشجویان اعلام شد
لغو جایزه انجمن قلم آمریکا» در پی تحریم نویسندگان
برخی اختیارات را باید به مدارس تفویض کنیم
زندهگیری مار افعی در یک مدرسه
آغاز ثبت سفارش کتابهای درسی سال تحصیلی جدید
سخنان شهید بهشتی درباره نماز در بیست و هفت جمله منتشر شد
مواجههای نامتعارف با منطق هگل در کتابفروشیها
دانشجویان سراسر کشور به المپیاد ورزشهای فناورانه دعوت شدند
بررسی تأثیرپذیری الکترومغناطیسی تقویت کنندههای توان کاربردی در تجهیزات مخابراتی
اقدامات دانشگاه جامع در راستای گسترش عفاف و حجاب
تغییر شیوهنامه صلاحیت علمی اساتید دانشگاههای علوم پزشکی
آمار داوطلبان کنکور به تفکیک استانها اعلام شد
کدام واحدهای دانشگاه آزاد در زمان برگزاری کنکور تعطیل هستند؟
کاهش رغبت پسران به دانشگاه؛ شخصیت کاریکاتوری آموزش عالی یا افزایش مهارتمحوری؟
بن سلمان از ساخت پروژه بلندپروازانهاش منصرف شد
یک صفحه جدید به واتساپ اضافه میشود+عکس
پیشفروش شنل نامرئی کننده آغاز شد+عکس
دانشمندان قلب ماه را دیدند+عکس
نمونه ایرانی پدافند ضدهوایی که مشابه روسی است+عکس
ناسا برای بازگشت از سیاره سرخ دست به دامن ایلان ماسک شد
انقلابی بزرگ در صنعت ترانزیت و موتورهای دیزلی اتفاق افتاد
رونمایی از سریعترین مرسدس بنز AMG+عکس
ورود قدرتمندترین گوشی نوبیا به بازار
باتری این ریزسیاهچاله فضایی میتواند انرژی چند نسل یک خانواده را تامین کند
برای اولین بار اشعه ایکس برآمده از اتمها کشف شد
علت فیلتر دسکورد اعلام شد
هزینه نگهداری از خودروهای لوکس آمریکایی چقدر است؟
چین جنگندههای رادارگریز F۲۲ آمریکا را فلج کرد+عکس
پدافند ضدهوایی ایران که شبیه اس ۳۰۰ روسیه است+عکس
جاسوس همهفن حریف اوکراینیها که در جنگ با روسیه به کمکشان میآید
سعدی سخنگوی بینالمللی فرهنگ ایران است
سریع ترین موشکهای مافوق صوت در سال ۲۰۲۴ معرفی شدند+عکس
نتایج اولیه آزمون استخدامی آموزش و پرورش اعلام شد
مهلت ثبت نام در آزمون فلوشیپ پزشکی سال ۱۴۰۳ دوباره تمدید شد
دوربین بامزهای که بدون عکس گرفتن شما را شگفت زده میکند+عکس
شاسیبلند جدید چینی که با مدل تسلا مو نمیزند+عکس
پویش سلامت دهان و دندان ۱۷ تا ۱۹ اردیبهشت برگزار میشود
مدارس غیردولتی چگونه میتوانند عدالت آموزشی را گسترش دهند؟
انتصاب در آموزش و پرورش
آثار جشنواره مد و لباس نقش تنپوش در حال داوری است
برگزاری زنگ آموزش همزمان با گرامیداشت هفته زمین پاک در مدارس شهر تهران
پیشتازی ۲۶ درصدی داوطلبان زن در نوبت اول کنکور
مراسم هزار دف در روستای پالنگان
پیشثبتنام مدارس غیردولتی براساس شهریه سال گذشته است
نظراتی که حاوی توهین یا افترا به اشخاص ،قومیت ها ،عقاید دیگران باشد و یا با قوانین کشور وآموزه های دینی مغایرت داشته باشد منتشر نخواهد شد - لطفاً نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.