تاد می ـ نیویورک تایمز: هیچ وقت با حسادت به زندگی دیگران نگاه کردهاید، با حدی از حسادت که برای یکی دو لحظه (یا بیشتر) به این فکر افتاده باشید که میشد خودتان جای او باشید؟ مثلاً میشل اوباما که آمیزهای از متانت و شور و هیجان است؛ جرج کلونیِ جذاب و شیک با آن طبع شوخ و طعنهآمیز؛ یوسین بولت یا لیونل مسی یا یک ورزشکار مشهور دیگر.
اصلاً آدمهای معروف به کنار، کسی از آشناهای خودتان که انگار نظرکرده است و زندگی خوبی دارد: شغلی چالشبرانگیز و لذتبخش، همسری خوشبرخورد و جذاب، آپارتمانی بزرگ با منظرهای دیدنی (و بله، اینهایی که در فرودگاه میتوانند بدون کنترل از گیت رد شوند). آیا در این لحظهها، اگر پیشنهادش وجود داشته باشد، وسوسه میشوید که جای خودتان را با آنها عوض کنید؟
واقعاً این را میخواهیم؟ و اگر جداً به این چیزها فکر میکنیم، این یعنی چه طور آدمی هستیم یا چه نگاهی به زندگیمان داریم؟
قطعاً پیچیدگیهایی اینجا وجود دارد. اگر جای کس دیگری زندگی میکردید، آن وقت چه کسی بچههای شما را بزرگ میکرد یا به همسرتان عشق میورزید یا از پدر و مادرتان در دوران پیری مراقبت میکرد؟ در واقع، اگر شما جای کس دیگری بودید اصلاً بچههایتان وجود نداشتند. که این فکر جالبی نیست. برای بیان این مطلب، شاید بهترین راه این باشد که آن را در قالب نوعی معامله توضیح دهیم: اگر شما زندگی آن افراد را داشتید، آنگاه آنها زندگی شما را داشتند، و دقیقاً همانطور که شما زندگی میکنید زندگی میکردند. مسئولیتهای شما را آنها بر عهده میگرفتند و بنابراین جایی برای احساس گناه باقی نمیماند.
اگر ماجرا را اینطور در نظر بگیریم، آنگاه مسئلۀ خواستنِ اینکه جای کس دیگری باشیم به مسئلۀ تجربهکردن تبدیل میشد: آیا کسی هست که تجربۀ زندگیاش را به تجربۀ زندگی خودتان ترجیح بدهید، با فرض این که باقی چیزها یکسان باشد؟
وقتی بخواهیم تجربۀ کس دیگری را داشته باشیم، ملاحظهای که سریعاً به ذهن میرسد این است که میل به کس دیگری بودن (یعنی داشتن تجربۀ او) مبتنی بر ارزشها و امیالی است که من دارم، و لذا من باید من باشم تا بخواهم او بشوم. ولی خیلی روشن نیست که آیا این ملاحظه واقعاً میتواند مانعی برای چنین میلی باشد یا نه. میتوانم بگویم درست است که تجربۀ آنها بودن دقیقاً وقتی بهتر است که من خودم باشم، ولی دستکم آنقدر همپوشانی بین من و آنها وجود دارد که ارزشها و امیال من در آنها نیز وجود داشته باشد، و درعینحال آنها تجربهای بهتر از من داشته باشند. بنابراین کماکان میتوانم به جای آنها بودن را ترجیح بدهم.
در مقابل، میشود گفت افراد دیگر را اصلاً نمیتوان آنقدر شناخت که مطمئن شد همان ارزشها و امیال را دارند یا نه. نکته این است که من به قدر کافی دیگران را نمیشناسم تا بتوانم بگویم که آیا حاضرم تجربههایم را با آنها معامله بکنم یا نه. ولی ممکن است کسی هم بگوید همین قدر که من با کس دیگری شباهتهایی دارم، کافی است تا حاضر بشوم جای او باشم.
به نظر من، با مقداری تأمل، اکثر ما حاضر نخواهیم بود جای خودمان را با شخص دیگری عوض کنیم، هر چقدر هم که زندگی دیگران موفق یا اغواکننده به نظر برسد -یا حتی واقعاً باشد. هرچند، برای این که بفهمیم چرا حاضر نیستیم، باید زاویۀ دیدمان را تغییر بدهیم. باید به تجربههای خودمان دقت کنیم، نه به تجربههای دیگران، یا اول به تجربههای خودمان نگاه کنیم. برای اینکه یک نفر دیگر باشم چه چیزهایی را فدا میکنم؟ روابطم با همه -فرزندان، همسر، دوستان- و کل گذشتۀ زندگیام را. زیر بار چنین چیزی نخواهم رفت. آنچه از دست خواهم داد کل تجربۀ خودم است.
مطمئناً کسانی هستند که زندگیهای فوقالعاده سختی دارند. شاید برای آنها کاملاً بیارزد که بخواهند تجربۀ کس دیگری را داشته باشند. اما چند نفر از ما در چنین موقعیتی هستیم، تا این حد ناجور؟
من با کسانی که برایم مهم هستند گذشتۀ خاصی دارم. البته، آنها برای شخصی که من جایم را با او عوض میکنم نیز مهم خواهند بود، و به همین طریق، آنچه من برای آنها انجام دادهام او نیز برای آنها انجام خواهد داد. اما گذشتهای که من خودم تجربه کردهام دیگر از دست میرود. به جای آن حالا گذشتهای با کسان دیگری دارم که آنها را به اندازۀ کسانی که با آنها ارتباط داشتهام نمیشناسم. این وضعیت چه حسی خواهد داشت؟ واقعاً نمیدانم. شاید این شخص شغلی دارد که آنها از آن لذت میبرند و از نظر مالی خیالش راحت است و معروف یا زیباست. اما آیا این تفاوتهایی که با من دارد آن قدر جدی هستند که حاضر باشم جایم را با او عوض کنم؟
در این سطح این سؤال مثل این است که بپرسیم آیا حاضرم تجربههای عمیقترین دلبستگیهایم را با خوبیهایی که به نظر نمیآید به اندازۀ روابطم اهمیت داشته باشند عوض کنم یا نه. ولی معامله دقیقاً بین تجربۀ دلبستگیهایم و وسایل آسایش سطحی به علاوۀ یک سری چیزهای مهم است -چیزهایی که من در جای خودشان چندان با آنها آشنا نیستم.
اگر این طور نگاه کنیم، چنین معاملهای دیگر چندان نویدبخش به نظر نخواهد آمد.
البته میشود این ایراد را گرفت که اگر روابط آنها هم روابط خوبی باشد -روابطی که تجربهاش برای آن افراد لذتبخش بوده باشد- دیگر لازم نیست دقیقاً بدانم که چه جور روابطی هستند. اما این ایراد خودش مشکلی دارد: حتی اگر آن تجربهها تجربههای خوبی باشند، آیا حاضرم تجربههای خودم را با آنها عوض کنم؟ در اینجاست که ارزشها و امیال مورد نظر خود من، آنهایی که در طول زندگیام پرورش دادهام، نیروی واقعی خودشان را به نمایش میگذارند. تجربههایی که من در زندگیام برای آنها ارزش قائلم صرفاً به دلیل لذتبخش بودن به دست نیامدهاند، بلکه چون تجربههایی بودهاند که من برای آنها ارزش قائل بودهام به دست آمدهاند. و من به سبب کسی که هستم برای آنها ارزش قائلم.
پس مسئله فقط این نیست که آیا تجربههای شخص دیگر تجربههای خوبی هستند یا نه، بلکه مهمتر این است که آیا میخواهم این تجربههای خوب را داشته باشم یا نه، و آیا آنقدر در این خواستن مصر هستم که حاضر باشم تجربههای خودم را با آنها عوض کنم یا نه. تجربههای دیگری باید تا حد بسیار زیادی شبیه به تجربههای خود من باشند -یعنی تجربههایی که برای من بیشترین اهمیت را دارند- تا بتوانند کاندیداهای مناسبی برای این معامله به حساب بیایند.
و این نهتنها چیزی است که من قادر به دانستنش نیستم، بلکه بسیار هم بعید است که چنین باشد.
بهعلاوه، ما تجربههای فراوانی را از سر میگذرانیم که در آنها کسانی که برای ما مهم هستند با شرایط سختی مواجه میشوند و از چنین تجربههایی احساس پشیمانی نمیکنیم. برای مثال، وقتی فرزند کسی مشکلات اجتماعی دارد یا یک دوست شغلش را از دست میدهد، از سر گذراندن این اتفاقات نهتنها برای آنها دشوار است، بلکه ما هم به سبب همراهی با آنها در مشکلاتشان نوعی رنج همدلانه را تجربه میکنیم. دوست داشتیم آنها آن مشکلات را نداشتند. اما، با توجه به این که آن مشکلات را دارند، میخواهیم کنارشان باشیم تا بتوانیم از آنها حمایت کنیم. نمیخواهیم کس دیگری این کار را انجام بدهد. میخواهیم خودمان آنجا باشیم، حتی اگر برای ما تجربۀ لذتبخشی نباشد.
البته ترجیح ما در وهلۀ اول این است که آنها اصلاً چنان تجربههایی را نداشته باشند. اما این بیشتر برای آنهاست تا برای ما. با توجه به این که آنها آن تجربهها را دارند، انتخاب ما این خواهد بود که تجربههای ناخوشایند خودمان را در کنار آنها داشته باشیم. علاوهبراین، از آنجایی که چنین تجربههایی برای ما سنگین بودهاند، ممکن است برای خودمان هم ترجیح بدهیم که چنان اتفاقاتی نیفتاده باشند، اما این مسئلۀ کماهمیتتری است. این مسئله مربوط به این است که زندگی ما در برخی لحظاتِ ناخوشایند چطور گذشته است، نه استدلالی برای عوضکردن زندگیمان با زندگی کس دیگر. استدلال برای تعویض زندگیها باید مبتنی بر خواستِ نداشتنِ هر گونه رابطهای با نزدیکانمان باشد، با همۀ سیهروزیهایی که در پی دارد.
وقتی من دربارۀ معاملۀ زندگی خودم با زندگی کس دیگری سؤال میپرسم، از منظر خودم نگاه میکنم و میپرسم آیا میخواهم آن نوع روابطی را که دیگری دارد من داشته باشم یا نه. و آن روابط هر نوعی که باشند، احتمالاً با نوع روابط خود من فرق دارند، روابطی که عمیقاً برای من معنادار هستند. من دارم چیزی را که در تجربۀ خودم برایش ارزش قائلم با چیزی که در تجربۀ دیگری برایش ارزش قائلم و مهمترین خصوصیات آن تجربه را حتی نمیتوانم بدانم مقایسه میکنم. اگر این طور ببینیم، اکثر ما بعید است وارد چنین معاملهای بشویم، حتی اگر برای ما مقدور باشد.
ما در جهانی زندگی میکنیم که در آن دائماً زندگی کسانی را پیش چشم ما میآورد که ثروتمندتر یا مشهورتر یا تأثیرگذارتر یا زیباتر هستند و انگار که ما باید به این چیزها اشتیاق نشان بدهیم. البته مشتاق چیزی بودن به خودی خود مشکلی ندارد. اما اگر این زندگیهای رشکبرانگیز برای این به ما نشان داده میشوند که برایشان لهله بزنیم، که فقط اگر برایمان مقدور باشد، حاضر باشیم آن زندگیها را داشته باشیم، آنگاه باید گفت اینها تصاویری هستند که از ما میخواهند چیزهایی را که برایمان مهم است فراموش کنیم. در عصری که عصر طمعکاری است، عصری که در آن، تقریباً همۀ قیود اخلاقیِ طمعکاری کنار گذاشته شدهاند، مایۀ تسلی خاطر خواهد بود -و حتی لازم خواهد بود- که بفهمیم اگر بنا باشد از میان گذشتۀ افراد مختلف دست به انتخاب بزنیم، احتمالاً گذشتهای که انتخاب خواهیم کرد همان گذشتۀ خودمان خواهد بود.
پینوشتها:
* این مطلب را تاد می نوشته است و در تاریخ ۱۷ جولای ۲۰۱۷ با عنوان «؟if you could be someone else, would you» در وبسایت نیویورک تایمز منتشر شده است. وبسایت ترجمان در تاریخ ۵ مهر ۱۳۹۶ آن را با عنوان «اگر ممکن بود، دلتان میخواست جای کس دیگری باشید؟» و با ترجمۀ محمدابراهیم باسط منتشر کرده است.
** تاد می (Todd may) استاد فلسفۀ سیاسی در دانشگاه کلمسون است. آخرین کتاب او زندگی شکننده: پذیرش آسیبپذیر بودنمان (A Fragile Life: Accepting Our Vulnerability) نام دارد. پیش از این از تاد می دو مطلب «شما حاضرید چه چیزی را قربانی کنید؟» و «داستانهایی که دربارۀ خودمان تعریف میکنیم» در ترجمان منتشر شده است.
مترجم: محمد باسط
مرجع: NYTimes
کشف خیره کننده دانشمندان درباره یونها همه را شگفت زده کرد
ارزانترین باتری مادامالعمر دنیا کشف شد+عکس
بزرگترین فروچاله زیرآبی دنیا که باعث انقراض دایناسورها شد+عکس
پشمک کیهانی که از غول منظومه شمسی هم بزرگتر است+عکس
چطور با گوشی خود بفهمیم که ما را ردیابی میکنند؟
مشوقهایی برای اضافه تدریس معلمان در نظر گرفتهایم/تعیین تکلیف داوطلبان آموزگاری تا تیر
آغاز آزمون استخدامی دبیری و هنر آموزی از فردا
معرفی نامزدهای جایزه شعر بهاران
کتاب تازه امین فقیری در نمایشگاه کتاب
اختتامیه رویداد ستفاتک در جهاددانشگاهی اصفهان
روایت کتابها از موسیقی؛ لطف مفخّم تا مضراب
اتمام سنجشسلامت نوآموزان تاپایان اردیبهشت/هنوز۳۰ درصد نوآموزان برای سنجش مراجعه نکردهاند
جزییات برگزاری امتحانات پایان نیم سال دوم پیام نور اعلام شد
آزمون صلاحیت بالینی پزشکی در دانشگاه های علوم پزشکی برگزار شد
ضوابط جدید ارزشیابی مدارک مقاطع داروسازی خارج از کشور اعلام شد
قیمت غذای دانشجویی تا مهرماه افزایشی ندارد
قبل از بحرانی شدن اعتراضات دانشجویی اطلاع رسانی کنید
ایجاد و بازسازی ۱۰۰۰ هنرستان تا پایان برنامه هفتم توسعه
توصیههایی به دانشآموزان برای حضور در آزمونهای نهایی؛ از موارد ممنوعه تا نحوه درج پاسخها
۲۰ درصد سوالات امتحانی دشوار است/ اخذ آزمون مجدد از افراد مشکوک
دانشگاهها برای افزایش بهرهوری به میدان بیایند
جزییات ثبت نام پذیرفته شدگان بدون آزمون رشتههای ارشد اعلام شد
فهرست ۶۷۳ دانشگاه برتر جوان در رتبهبندی تایمز منتشر شد
زمان اعلام نتایج اولیه آزمون کارشناسیارشد دانشگاه معارف اسلامی
قدیمی ترین عینک فروشی تهران
جزئیات پوشش بیمه ای در عینک سازی ها
پاسخ وکیل به آیا قانون تجارت تغییر میکند؟
قنات در سرزمین قنوت و قناعت - استان یزد
تحقق اقتصاد مقاومتی دانش بنیان و مردم پایه توسط اساتید بسیجی
پرداخت حقوق معلمان خرید خدمات و حقالتدریس به روز شد
رونمایی ۱۵ کتاب با موضوع اهلبیت به زبانهای اروپایی و آفریقایی در نمایشگاه کتاب
نسل جوان آمریکایی به حاکمیت معترض است/اعتراضات دانشجویی ادامه خواهد داشت
دانشگاه تهران میزبان اجلاس رؤسای دانشگاهها شد
بدهی آموزش و پرورش به فرهنگیان بابت پاداش پایان خدمت ۱۴۰۲/ معوقاتی که تا اسفند پارسال تسویه شد
مسئولان از پیشرفتهای علمی پشتیبانی کنند
استفاده ۱۳۹هزار دانشجو از بن اعتباری خرید کتاب از نمایشگاه
۴۶ دانشگاه ایران در میان برترین دانشگاه های جوان
پشتپرده برگزاری آزمونهای کشوری ششمیها و نهمیها/ برگزاری آزمون شفاهیفارسی در مقطع ابتدایی
خبر خوش برای متقاضیان رشته پزشکی/ گام بلند دانشگاههای ایران در ارتقای جایگاه جهانی
تشکیل دبیرخانه دائمی صنایع و خانه صنعت در معاونت پژوهش و فنآوری دانشگاه تهران
سامانه him نمونه بهرهوری درون دانشگاهی علوم پزشکی شهید بهشتی است
کاهش نگران کننده دانشجویان دانشگاههای غیردولتی
نخستین بیانیه مد موقر شیراز منتشر شد
مسؤولیت امتحانات نهایی از سال آینده با سازمان ملی سنجش خواهد بود
غیرانتفاعیها بیشترین حذف کد رشته را در آمایش آموزش عالی داشتند
مشارکت ۳۰هزار استاد و کارمند دانشگاه در ارزیابی موسسات غیرانتفاعی
استخدام یک روزه اساتید در دانشگاههای غیرانتفاعی
نوجوانان با «هفتخوان» به استقبال بزرگداشت فردوسی میروند
تأکید وزیر علوم بر رعایت اخلاق دیپلماسی علمی در پذیرش دانشجویان بینالملل
ساخت و تحویل ۷۰۰۰ مدرسه در دولت سیزدهم
آیین بزرگداشت ۱۷۵۷ سال سنت آموزش عالی در ایران ۸ خرداد برگزار میشود
۱۰ خرداد؛ برگزاری سومین کنگره شهدای دانشگاه آزاد
اعطای مالکیت ۱۴۰۰ واحد مسکونی به اعضای هیات علمی و کارکنان دانشگاه علامه
کارت آزمون استخدامی رشته شغل دبیری و هنرآموز منتشر شد
المپیاد علمی دانشجویان فرصتی برای اصلاح نگاه و تفکر علمی است
کارت شرکت در آزمون انتخاب سردفتر اسناد رسمی سال ۱۴۰۳ منتشر شد
وزیر سابق علوم: شهریههای دانشگاههای غیرانتفاعی کفاف هزینههای دانشگاه را نمیدهد
لزوم مدیریت رشتههای یک بار پذیرش در دانشگاههای غیردولتی و غیرانتفاعی همانند دانشگاه آزاد
ایجاد دو آزمایشگاه تخصصی برای توسعه میادین نفتی در دانشگاه صنعتی امیرکبیر
شناسایی ۸۷۴ هزار بازمانده از تحصیل با کد ملی/ بازگشت این افراد به تحصیل امکانپذیر است
نظارت وزارت کشور بر تامین «امنیت» حوزههای آزمونهای نهایی/ همکاری فراجا و آتشنشانی
نماد سنت آموزش عالی در ایران در دانشگاه تهران رونمایی شد
ارائه مهلت جدید ثبت نام آزمون دکتری تخصصی داروسازی
نتایج پذیرش بدون کنکور دانشگاه تهران اعلام شد
دانشجویان یونانی شب گذشته در حمایت از فلسطین تظاهرات برپا کردند
تحصیل ۸ درصد دانشجویان کل کشور در دانشگاههای غیردولتی/صدور مجوز دانشگاه علوم پزشکی غیرانتفاعی
ترجمه ماجرای زندگی و آثار الیور استون منتشر شد
حضور نمایندگان دانشگاه سن پترزبورگ روسیه در دانشگاه صنعتی شریف
حافظ» جلوتر از همه شاعران و نویسندگان ایرانی!
مناظره با گزاره «مداخله دولت در حوزه نشر از هر جهت زیانبار است» با حضور دو گروه از دانشگاههای الزهرا و تهران، در سیوپنجمین نمایشگاه بینالمللی کتاب تهران برگزار شد.
دستگاهها برای کمک به آموزش و پرورش فراتر از سخن گام بردارند
امروز؛ آخرین مهلت ثبتنام دانشجویان در المپیاد ورزشهای فناورانه
دانشکده رسانه فارس دانشجو میپذیرد
آغاز توزیع کارت آزمون استخدامی آموزش و پرورش از امروز
۱۰۷۳ مدرسه کانکسی بالای ۱۰ دانشآموز تا مهر امسال ساماندهی میشوند
نحوه انتخاب موضوعات پایان نامه برای پذیرش دانشجوی استاد محور
پرونده چهارمین مسابقه خودنویس در نمایشگاه کتاب تهران بسته میشود
بزرگداشت فردوسی در تماشاخانه مهر حوزه هنری برگزار میشود
نیاز سالانه سازمان نوسازی مدارس به ۱۶۸ هزار میلیاردتومان اعتبار/ساخت ۲۰۰ مدرسه بزرگ در سال جاری
تقدیر وزیر علوم از شیمیدانها / درخواست کمک برای دانشجویان علوم پایه/ تحقیر کمدین یهودی
چطور شد که شفق قطبی در ایران دیده شد؟ +عکس
چطور با گوشی خود بفهمیم که ما را ردیابی میکنند؟
کاسبی عجیب و پرسود چند ایرانی در آمازون+عکس
ترفند مخفیانه و زشت اپل در فروش یکی از محصولاتش لو رفت+عکس
به روزرسانی طوفانی واتساپ تغییرات اساسی در ظاهرش ایجاد کرد+عکس
استور بازی موبایل ایکس باکس در تابستان از راه میرسد
اپل برای ساخت و پخش تبلیغات زشتاش عذرخواهی کرد
بزرگترین فروچاله زیرآبی دنیا که باعث انقراض دایناسورها شد+عکس
هوش مصنوعی قرار است انسانها را نابود کند؟
تصویر ناسا از شفق قطبی بر فراز لهستان پربازدید شد+عکس
ارزانترین باتری مادامالعمر دنیا کشف شد+عکس
کشف خیره کننده دانشمندان درباره یونها همه را شگفت زده کرد
زاکربرگ میخواهد این شبکه معروف خبری را بخرد
اشتباه بیسابقه گوگل سالمندان را سردرگم کرد
نحوه انتخاب موضوعات پایان نامه برای پذیرش دانشجوی استاد محور
تمام اقدامات برای دستیاران پزشکی/ از افزایش حقوق تا بورسیه تحصیلی
شفق قطبی برای اولین بار در ایران هم دیده شد+عکس
آغاز توزیع کارت آزمون استخدامی آموزش و پرورش از امروز
راهنمای عملی آزمونهای نهایی دوره دوم متوسطه نظری منتشر شد
نحوه برگزاری امتحانات نهایی و تصحیح اوراق دانشآموزان اعلام شد
دو خبر خوش وزیر علوم برای جامعه دانشگاهی اعلام شد
ارائه مهلت جدید ثبت نام آزمون دکتری تخصصی داروسازی
پذیرش ۲۶ هزار دانشجوی دکتری در دانشگاهها/ نحوه محاسبه نمره دکتری
تولیدات دانشگاهها نظم دنیا را تغییر داده است
حضور نمایندگان دانشگاه سن پترزبورگ روسیه در دانشگاه صنعتی شریف
دانشجویان یونانی شب گذشته در حمایت از فلسطین تظاهرات برپا کردند
سوپرآلیاژ انقلابی ناسا شروع به کار کرد
آیین بزرگداشت ۱۷۵۷ سال سنت آموزش عالی در ایران ۸ خرداد برگزار میشود
مسؤولیت امتحانات نهایی از سال آینده با سازمان ملی سنجش خواهد بود
دانشجویان در شش محور در کرسیهای آزاد اندیشی با هم رقابت میکنند
نظراتی که حاوی توهین یا افترا به اشخاص ،قومیت ها ،عقاید دیگران باشد و یا با قوانین کشور وآموزه های دینی مغایرت داشته باشد منتشر نخواهد شد - لطفاً نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.