تاد می ـ نیویورک تایمز: هیچ وقت با حسادت به زندگی دیگران نگاه کردهاید، با حدی از حسادت که برای یکی دو لحظه (یا بیشتر) به این فکر افتاده باشید که میشد خودتان جای او باشید؟ مثلاً میشل اوباما که آمیزهای از متانت و شور و هیجان است؛ جرج کلونیِ جذاب و شیک با آن طبع شوخ و طعنهآمیز؛ یوسین بولت یا لیونل مسی یا یک ورزشکار مشهور دیگر.
اصلاً آدمهای معروف به کنار، کسی از آشناهای خودتان که انگار نظرکرده است و زندگی خوبی دارد: شغلی چالشبرانگیز و لذتبخش، همسری خوشبرخورد و جذاب، آپارتمانی بزرگ با منظرهای دیدنی (و بله، اینهایی که در فرودگاه میتوانند بدون کنترل از گیت رد شوند). آیا در این لحظهها، اگر پیشنهادش وجود داشته باشد، وسوسه میشوید که جای خودتان را با آنها عوض کنید؟
واقعاً این را میخواهیم؟ و اگر جداً به این چیزها فکر میکنیم، این یعنی چه طور آدمی هستیم یا چه نگاهی به زندگیمان داریم؟
قطعاً پیچیدگیهایی اینجا وجود دارد. اگر جای کس دیگری زندگی میکردید، آن وقت چه کسی بچههای شما را بزرگ میکرد یا به همسرتان عشق میورزید یا از پدر و مادرتان در دوران پیری مراقبت میکرد؟ در واقع، اگر شما جای کس دیگری بودید اصلاً بچههایتان وجود نداشتند. که این فکر جالبی نیست. برای بیان این مطلب، شاید بهترین راه این باشد که آن را در قالب نوعی معامله توضیح دهیم: اگر شما زندگی آن افراد را داشتید، آنگاه آنها زندگی شما را داشتند، و دقیقاً همانطور که شما زندگی میکنید زندگی میکردند. مسئولیتهای شما را آنها بر عهده میگرفتند و بنابراین جایی برای احساس گناه باقی نمیماند.
اگر ماجرا را اینطور در نظر بگیریم، آنگاه مسئلۀ خواستنِ اینکه جای کس دیگری باشیم به مسئلۀ تجربهکردن تبدیل میشد: آیا کسی هست که تجربۀ زندگیاش را به تجربۀ زندگی خودتان ترجیح بدهید، با فرض این که باقی چیزها یکسان باشد؟
وقتی بخواهیم تجربۀ کس دیگری را داشته باشیم، ملاحظهای که سریعاً به ذهن میرسد این است که میل به کس دیگری بودن (یعنی داشتن تجربۀ او) مبتنی بر ارزشها و امیالی است که من دارم، و لذا من باید من باشم تا بخواهم او بشوم. ولی خیلی روشن نیست که آیا این ملاحظه واقعاً میتواند مانعی برای چنین میلی باشد یا نه. میتوانم بگویم درست است که تجربۀ آنها بودن دقیقاً وقتی بهتر است که من خودم باشم، ولی دستکم آنقدر همپوشانی بین من و آنها وجود دارد که ارزشها و امیال من در آنها نیز وجود داشته باشد، و درعینحال آنها تجربهای بهتر از من داشته باشند. بنابراین کماکان میتوانم به جای آنها بودن را ترجیح بدهم.
در مقابل، میشود گفت افراد دیگر را اصلاً نمیتوان آنقدر شناخت که مطمئن شد همان ارزشها و امیال را دارند یا نه. نکته این است که من به قدر کافی دیگران را نمیشناسم تا بتوانم بگویم که آیا حاضرم تجربههایم را با آنها معامله بکنم یا نه. ولی ممکن است کسی هم بگوید همین قدر که من با کس دیگری شباهتهایی دارم، کافی است تا حاضر بشوم جای او باشم.
به نظر من، با مقداری تأمل، اکثر ما حاضر نخواهیم بود جای خودمان را با شخص دیگری عوض کنیم، هر چقدر هم که زندگی دیگران موفق یا اغواکننده به نظر برسد -یا حتی واقعاً باشد. هرچند، برای این که بفهمیم چرا حاضر نیستیم، باید زاویۀ دیدمان را تغییر بدهیم. باید به تجربههای خودمان دقت کنیم، نه به تجربههای دیگران، یا اول به تجربههای خودمان نگاه کنیم. برای اینکه یک نفر دیگر باشم چه چیزهایی را فدا میکنم؟ روابطم با همه -فرزندان، همسر، دوستان- و کل گذشتۀ زندگیام را. زیر بار چنین چیزی نخواهم رفت. آنچه از دست خواهم داد کل تجربۀ خودم است.
مطمئناً کسانی هستند که زندگیهای فوقالعاده سختی دارند. شاید برای آنها کاملاً بیارزد که بخواهند تجربۀ کس دیگری را داشته باشند. اما چند نفر از ما در چنین موقعیتی هستیم، تا این حد ناجور؟
من با کسانی که برایم مهم هستند گذشتۀ خاصی دارم. البته، آنها برای شخصی که من جایم را با او عوض میکنم نیز مهم خواهند بود، و به همین طریق، آنچه من برای آنها انجام دادهام او نیز برای آنها انجام خواهد داد. اما گذشتهای که من خودم تجربه کردهام دیگر از دست میرود. به جای آن حالا گذشتهای با کسان دیگری دارم که آنها را به اندازۀ کسانی که با آنها ارتباط داشتهام نمیشناسم. این وضعیت چه حسی خواهد داشت؟ واقعاً نمیدانم. شاید این شخص شغلی دارد که آنها از آن لذت میبرند و از نظر مالی خیالش راحت است و معروف یا زیباست. اما آیا این تفاوتهایی که با من دارد آن قدر جدی هستند که حاضر باشم جایم را با او عوض کنم؟
در این سطح این سؤال مثل این است که بپرسیم آیا حاضرم تجربههای عمیقترین دلبستگیهایم را با خوبیهایی که به نظر نمیآید به اندازۀ روابطم اهمیت داشته باشند عوض کنم یا نه. ولی معامله دقیقاً بین تجربۀ دلبستگیهایم و وسایل آسایش سطحی به علاوۀ یک سری چیزهای مهم است -چیزهایی که من در جای خودشان چندان با آنها آشنا نیستم.
اگر این طور نگاه کنیم، چنین معاملهای دیگر چندان نویدبخش به نظر نخواهد آمد.
البته میشود این ایراد را گرفت که اگر روابط آنها هم روابط خوبی باشد -روابطی که تجربهاش برای آن افراد لذتبخش بوده باشد- دیگر لازم نیست دقیقاً بدانم که چه جور روابطی هستند. اما این ایراد خودش مشکلی دارد: حتی اگر آن تجربهها تجربههای خوبی باشند، آیا حاضرم تجربههای خودم را با آنها عوض کنم؟ در اینجاست که ارزشها و امیال مورد نظر خود من، آنهایی که در طول زندگیام پرورش دادهام، نیروی واقعی خودشان را به نمایش میگذارند. تجربههایی که من در زندگیام برای آنها ارزش قائلم صرفاً به دلیل لذتبخش بودن به دست نیامدهاند، بلکه چون تجربههایی بودهاند که من برای آنها ارزش قائل بودهام به دست آمدهاند. و من به سبب کسی که هستم برای آنها ارزش قائلم.
پس مسئله فقط این نیست که آیا تجربههای شخص دیگر تجربههای خوبی هستند یا نه، بلکه مهمتر این است که آیا میخواهم این تجربههای خوب را داشته باشم یا نه، و آیا آنقدر در این خواستن مصر هستم که حاضر باشم تجربههای خودم را با آنها عوض کنم یا نه. تجربههای دیگری باید تا حد بسیار زیادی شبیه به تجربههای خود من باشند -یعنی تجربههایی که برای من بیشترین اهمیت را دارند- تا بتوانند کاندیداهای مناسبی برای این معامله به حساب بیایند.
و این نهتنها چیزی است که من قادر به دانستنش نیستم، بلکه بسیار هم بعید است که چنین باشد.
بهعلاوه، ما تجربههای فراوانی را از سر میگذرانیم که در آنها کسانی که برای ما مهم هستند با شرایط سختی مواجه میشوند و از چنین تجربههایی احساس پشیمانی نمیکنیم. برای مثال، وقتی فرزند کسی مشکلات اجتماعی دارد یا یک دوست شغلش را از دست میدهد، از سر گذراندن این اتفاقات نهتنها برای آنها دشوار است، بلکه ما هم به سبب همراهی با آنها در مشکلاتشان نوعی رنج همدلانه را تجربه میکنیم. دوست داشتیم آنها آن مشکلات را نداشتند. اما، با توجه به این که آن مشکلات را دارند، میخواهیم کنارشان باشیم تا بتوانیم از آنها حمایت کنیم. نمیخواهیم کس دیگری این کار را انجام بدهد. میخواهیم خودمان آنجا باشیم، حتی اگر برای ما تجربۀ لذتبخشی نباشد.
البته ترجیح ما در وهلۀ اول این است که آنها اصلاً چنان تجربههایی را نداشته باشند. اما این بیشتر برای آنهاست تا برای ما. با توجه به این که آنها آن تجربهها را دارند، انتخاب ما این خواهد بود که تجربههای ناخوشایند خودمان را در کنار آنها داشته باشیم. علاوهبراین، از آنجایی که چنین تجربههایی برای ما سنگین بودهاند، ممکن است برای خودمان هم ترجیح بدهیم که چنان اتفاقاتی نیفتاده باشند، اما این مسئلۀ کماهمیتتری است. این مسئله مربوط به این است که زندگی ما در برخی لحظاتِ ناخوشایند چطور گذشته است، نه استدلالی برای عوضکردن زندگیمان با زندگی کس دیگر. استدلال برای تعویض زندگیها باید مبتنی بر خواستِ نداشتنِ هر گونه رابطهای با نزدیکانمان باشد، با همۀ سیهروزیهایی که در پی دارد.
وقتی من دربارۀ معاملۀ زندگی خودم با زندگی کس دیگری سؤال میپرسم، از منظر خودم نگاه میکنم و میپرسم آیا میخواهم آن نوع روابطی را که دیگری دارد من داشته باشم یا نه. و آن روابط هر نوعی که باشند، احتمالاً با نوع روابط خود من فرق دارند، روابطی که عمیقاً برای من معنادار هستند. من دارم چیزی را که در تجربۀ خودم برایش ارزش قائلم با چیزی که در تجربۀ دیگری برایش ارزش قائلم و مهمترین خصوصیات آن تجربه را حتی نمیتوانم بدانم مقایسه میکنم. اگر این طور ببینیم، اکثر ما بعید است وارد چنین معاملهای بشویم، حتی اگر برای ما مقدور باشد.
ما در جهانی زندگی میکنیم که در آن دائماً زندگی کسانی را پیش چشم ما میآورد که ثروتمندتر یا مشهورتر یا تأثیرگذارتر یا زیباتر هستند و انگار که ما باید به این چیزها اشتیاق نشان بدهیم. البته مشتاق چیزی بودن به خودی خود مشکلی ندارد. اما اگر این زندگیهای رشکبرانگیز برای این به ما نشان داده میشوند که برایشان لهله بزنیم، که فقط اگر برایمان مقدور باشد، حاضر باشیم آن زندگیها را داشته باشیم، آنگاه باید گفت اینها تصاویری هستند که از ما میخواهند چیزهایی را که برایمان مهم است فراموش کنیم. در عصری که عصر طمعکاری است، عصری که در آن، تقریباً همۀ قیود اخلاقیِ طمعکاری کنار گذاشته شدهاند، مایۀ تسلی خاطر خواهد بود -و حتی لازم خواهد بود- که بفهمیم اگر بنا باشد از میان گذشتۀ افراد مختلف دست به انتخاب بزنیم، احتمالاً گذشتهای که انتخاب خواهیم کرد همان گذشتۀ خودمان خواهد بود.
پینوشتها:
* این مطلب را تاد می نوشته است و در تاریخ ۱۷ جولای ۲۰۱۷ با عنوان «؟if you could be someone else, would you» در وبسایت نیویورک تایمز منتشر شده است. وبسایت ترجمان در تاریخ ۵ مهر ۱۳۹۶ آن را با عنوان «اگر ممکن بود، دلتان میخواست جای کس دیگری باشید؟» و با ترجمۀ محمدابراهیم باسط منتشر کرده است.
** تاد می (Todd may) استاد فلسفۀ سیاسی در دانشگاه کلمسون است. آخرین کتاب او زندگی شکننده: پذیرش آسیبپذیر بودنمان (A Fragile Life: Accepting Our Vulnerability) نام دارد. پیش از این از تاد می دو مطلب «شما حاضرید چه چیزی را قربانی کنید؟» و «داستانهایی که دربارۀ خودمان تعریف میکنیم» در ترجمان منتشر شده است.
مترجم: محمد باسط
مرجع: NYTimes
فعالیت نوبت صبح مدارس ۶ شهر خوزستان غیرحضوری شد
باید در جذب نیروی انسانی مدارس ابتدایی تخصص ملاک قرار گیرد
بررسی پیشتازی بانوان در کنکور برای جلوگیری از آسیب به نظام خانواده و آموزش عالی
حمایت جامعه اسلامی دانشجویان دانشگاه تهران از خیزش ضد صهیونیستی دانشجویان ایالات متحده آمریکا
ترامپ خطاب به دانشجویان آمریکایی: اعتراضات حمایتی از فلسطین را متوقف کنید
مخبر: سند تحول بنیادین آموزش و پرورش سریعتر اجرایی شود
ساخت روزانه ۸ مدرسه در کشور/ استخدام ۱۹ هزار مربی ورزشی و مشاور پس از ۱۵ سال
معرفی ۲۵۰ موقعیت شغلی در نمایشگاه کار دانشگاه صنعتی امیرکبیر
سرکوب دانشجویان ضد صهیونیستی برگ دیگری از دموکراسی دروغین آمریکا را رقم زد
مهلت انتخاب رشته در آزمون دکتری سال ۱۴۰۳ برای بار سوم تمدید شد
اختتامیه جشنواره قرآنی، فرهنگی و هنری شهید آوینی برگزار می شود
دانشگاهها در اجرای برنامهها سند دانشگاه اسلامی را ملاک قرار دهند
نمایشگاه کتاب تهران را روایت کنید، جایزه بگیرید
پیکسل 8a گوگل برای گوشی سامسونگ شاخ و شانه کشید
رونمایی از برادر فیدلیتی هیبریدی در دو مدل پنج و هفت نفره+عکس
حمایت از ۱۰ دانشجوی پسادکتری با هدف توانمند سازی نیروی انسانی بخش کوانتوم
برچسب جدیدی که خودرو را در تابستان ۱۰ درجه خنکتر میکند+عکس
سازمان ملل صدای حقطلبی دنیا را بشنود/نیروهای امنیتی در اعتراضات ۱۴۰۱ وارد دانشگاه نشدند
اطلاعات تازه درباره Xperia ۱ VI سونی لو رفت+عکس
امیر خلبان اکبر معنوینژاد به یاران شهیدش پیوست
ترجمه درآمدی بر فلسفه سیاسی هوش مصنوعی چاپ شد
اسیر فلسطینی صهیونیستها برنده بوکر عربی ۲۰۲۴ شد
نقش دانشگاه امیرکبیر در تحقق شعارهای سال و اقتصاد دانشبنیان
پیشرفت علمی بدون داشتن علوم پایه قوی امکان پذیر نیست
تقدیر از پایاننامهها و رسالههای دکترای کاربردی در صنعت فولاد
معلمان تلاش کنند گره ذهنی دانش آموزان باز شود
دبیر کارگروه سلامت مدارس منصوب شد
پیگیری چهره به چهره و خانه به خانه دانشآموزان بازمانده از تحصیل در گیلان
طرح ملی درس عفاف و حجاب در طراحی پارچه و لباس دانشگاه های هنر
جزییات اولین آزمون دکتری حرفهای فیزیوتراپی اعلام شد
هشدار اپل درباره این حرکت اشتباه هنگام شارژ آیفون
تغییرات غافل گیرکننده در iOS ۱۸ در راه است
نخبه ۱۲ ساله ایرانی در انجمن هوش مصنوعی شروع به کار کرد+عکس
سفر محرمانه ایلان ماسک به چین لو رفت
موتور جست و جو و هوش مصنوعی به خودروهای کرهای راه پیدا کرد
گلبرگهای اطراف سحابی حلقه در فضا باز شدند+عکس
وضعیت مدارس سیل زده سیستانوبلوچستان/ تداوم آموزش دانشآموزان در مساجد
سالی که تابستان نیامد و باران و برف آمد
نظریه عجیب اینشتین درباره عمر انسان که توسط پزشکان رد شد
اعضای هیئت انتخاب رویداد استارتآپی فیلمنامه نویسی منصوب شدند
واکنش جمشیدی به مقابله با دانشجویان آمریکایی
فردا آخرین فرصت رفع نقص مدارک داوطلبان آزمون دستیاری پزشکی
مرحله مصاحبه داوطلبان مجاز آزمون دکتری ۱۴۰۳ حضوری برگزار می شود
کتاب من سید علیاکبر صنعتی هستم بازنشر شد
کودکان و نوجوانانِ امروز غرق در گوشی هستند
آموزش و پرورش سالهاست از مشکل دخالت افراد غیر مسؤول رنج میبرد
کاربران شاد در جشنواره عروسکخونه ۲۰ میلیون رأی دادند
جذب نیروی امریه در پژوهشکده علوم بهداشتی جهاددانشگاهی
طرح پایش سلامت برای همه اعضای جهاد دانشگاهی اجرا میشود
برافراشته شدن پرچم فلسطین در برترین دانشگاه جهان
جنبش دانشجویان آمریکایی و اروپایی برای توقف حمایت آمریکا از جنایتهای رژیم صهیونیست است
دانشجویان پیام نور برای تغییر محل آزمون تا ۱۶ اردیبهشت فرصت دارند
راهاندازی مدارس جدید مطابق اقلیم در منطقه خلیج فارس
علل پیشتازی دختران در آزمون سراسری از نگاه وزیر علوم
شروع غائله هایدگر در بازار نشر
قصه تصویری کرمی که عقاب را نجات داد چاپ شد
عرضه روایت انحراف در کتابفروشیها
معلمان مهمان دانشآموزان میشوند/ تور نیم روزه معلمان به مناسبت هفته معلم
آغاز فرآیند مشاهده و تأیید سوابق تحصیلی داوطلبان ورود به دانشگاه
جزئیات جدید نحوه ارزشیابی امتحانات کشوری ریاضی و علوم پایه ششم
یهودستیزی؛ برچسبی که اعتراضات دانشجویی را تحت تاثیر قرار نمیدهد
کاهش تعداد واحدهای دانشگاهی جدی شد
باید ارتباط میان بنیادهای معرفتی و محیطهای علمی را مشخص کنیم
مهلت دانشجویان دانشگاههای تهران برای شرکت در مسابقه سدید تمدید شد
فلسطین و توطئه صهیونیستی انگلیسی به کتابفروشیها آمد
مگره و مردان محترم در کتابفروشیها دیده شدند
انتخاب رشته ۸۶ هزار نفر در آزمون دکتری سال ۱۴۰۳
بیانیه شورای عالی انقلاب فرهنگی درحمایت از دانشجویان آمریکایی
ثبتنام کلاس اولیها از ۱۹ اردیبهشت آغاز میشود/اعلام چگونگی محدودهبندی مدارس
المپیاد ورزشهای فناورانه دانشجویی در چه رشتهها و سطحی برگزار میشود؟
تقدیر از یک عمر تلاش علمی و اجرایی استاد بلورچیان
اختصاص ۳۰۰ سهمیه استخدام معلم به شهرستان بشاگرد و جزایر هرمزگان
آغاز احداث ۵۰ تا ۸۰ هزار مسکن برای فرهنگیان بهزودی/ بررسی سلامت روان معلمان جدیدالاستخدام
رویداد جایزه ملی جمعیت به صورت تخصصی با همکاری جهاددانشگاهی هرمزگان برگزار میشود
ایجاد کارگروه مشترک معاونت علمی ریاستجمهوری و وزارت علوم برای مدیریت مالکیت فکری
نخستین سمپوزیوم تکنولوژی درطراحی و بازطراحی برگزار شد
همایش سلامت، حکمت و حکمرانی اواخر اردیبهشت میشود
اعلام همبستگی با دانشجویان آزادیخواه جهان در دانشگاه علم و صنعت
دانشگاهها در مقابل ظلم و ستم همیشه ایستادهاند
ایمیل حمایتی روسای دانشگاههای ایران به دانشگاههای آمریکا
پیشفروش شنل نامرئی کننده آغاز شد+عکس
دانشمندان قلب ماه را دیدند+عکس
ورود قدرتمندترین گوشی نوبیا به بازار
انقلابی بزرگ در صنعت ترانزیت و موتورهای دیزلی اتفاق افتاد
رونمایی از برادر فیدلیتی هیبریدی در دو مدل پنج و هفت نفره+عکس
رونمایی از موتور ۶ سیلندر ۴۰۰۰ سیسی ساخته محققان ایرانی+عکس
گشودن مقبره فراعنه مساوی با مرگ حتمی؟
هزینه نگهداری از خودروهای لوکس آمریکایی چقدر است؟
هشدار اپل درباره این حرکت اشتباه هنگام شارژ آیفون
موتور آمونیاک سوز تویوتا با قدرت بیشتر و آلایندگی کمتر
نخبه ۱۲ ساله ایرانی در انجمن هوش مصنوعی شروع به کار کرد+عکس
تغییرات غافل گیرکننده در iOS ۱۸ در راه است
پیکسل 8a گوگل برای گوشی سامسونگ شاخ و شانه کشید
برچسب جدیدی که خودرو را در تابستان ۱۰ درجه خنکتر میکند+عکس
آخرین محور رویداد من یک دانشآموزم با نام «امام مهربانی کلید خورد
آغاز پذیرش دانشجوی دکتری بدون آزمون در دانشگاه آزاد
آییننامه مدرسه تراز سند تحول بنیادین نهایی شده است
پویش سلامت دهان و دندان ۱۷ تا ۱۹ اردیبهشت برگزار میشود
فهرست دانشگاههای خارج از کشور مورد تایید وزارت بهداشت اعلام شد
نسلکُشی در فلسطین قلب همه بشریت را به درد آورده است
لوگوی نود سالگی دانشگاه تهران منتشر شد
60 درصد پروژهای مدرسهسازی در حال ساخت با مشارکت مردم است
اینترنت در زمان برگزاری نوبت اول کنکور ۱۴۰۳ قطع نمیشود
جمعه ۷ اردیبهشت نمایش «یاخته» باحضور خبرنگاران و عکاسان روی صحنه میرود
فرصت انتخاب رشته داوطلبان آزمون دکتری سال ۱۴۰۳ دوباره تمدید شد
بدون نیاز به اینترنت با واتساپ فایل منتقل کنید
تظاهرات دانشجویان آرژانتین در پی کاهش ارائه آموزش عالی دولتی
حمایت دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی از طرح های فرهنگی
خبر خوش وزیر علوم برای اعضای هیأت علمی در شرف بازنشستگی
دانشگاه علامهطباطبایی میزبان ۱۵ هزار و ۳۰۵ داوطلب کنکور سراسری
نظراتی که حاوی توهین یا افترا به اشخاص ،قومیت ها ،عقاید دیگران باشد و یا با قوانین کشور وآموزه های دینی مغایرت داشته باشد منتشر نخواهد شد - لطفاً نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.