
به گزارش ثریا ده سال پیش جورج کورونیس، کاوشگر نشنال جئوگرافیک، خودش را به دروازه جهنم رساند. گودالی به عرض ۷۰ متر و به عمق ۳۰ متر واقع در شمال مرکزی ترکمنستان که به شکل رسمی "دهانه دروازه" نامگذاری شده است. این نام مستعار، پدیده عجیب این منطقه را بهتر توصیف میکند: یک حفره بزرگ که گاز متان از آن بیرون میآید و چندین دهه پیش شعلهور شده و در بخش دور افتادهای از صحرای قره قوم واقع شده و از چندین سال پیش هچنان شعلهور است.
کورونیس اولین فردی بود که در سال ۲۰۱۳ از این دهانه شعلهور بالا رفت. او بعد از دو سال برنامهریزی، تنها ۱۷ دقیقه فرصت یافت تا قبل از آنکه مجددا گرد و خاک بلند شود، نمونههایی از گاز و خاکستر را از این منطقه بردارد. او با یادآوری آن روز گفت:« این ۱۷دقیقه به شکل بسیار عمیقی در ذهن من حک شده. ماجرا خیلی ترسناکتر و محیط خیلی گرمتر و بزرگتر از چیزی بود که تصور میکردم.»
ماجراجویی او، توجه افراد زیادی از سراسر جهان را به دروازه جهنم جلب کرد و تصاویری که به شکلی گسترده از این آتشسوزی بزرگ در دنیا منتشر شد، همراه با داستان عجیب ایجاد آن، باعث شد تا دروازه جهنم به جاذبهای گردشگری در آسیای مرکزی و در خاک شوروی سابق تبدیل شود. هرچند که دولت ترکمنستان گهگاهی اعلام میکند که تصمیم دارد تا آتش متان دروازه جهنم را خاموش کند و این تصمیم بعد از مدتی به دست فراموشی سپرده میشود.
ترکمنستان با ذخایر عظیم نفت و گاز، مناطق صنعتی فراوانی دارد و حجم زیادی از گاز متان را وارد جو میکند. در اوایل تابستان امسال بود که دولتهای آمریکا و ترکمنستان درباره راهکارهای متعدد برای بستن دائمی این دروازهها از جمله دروازه جهنم مذاکراتی را انجام دادند. اما خاموش کردن این شعلهها اقدام سادهای نیست و افرادی که به دنبال راهکاری برای انجام این کار هستند، در ابتدا باید به سه سوال پاسخ دهند: دهانه دروازه جهنم چطور ایجاد شده؟ بهترین راه برای خاموش کردن آن چیست و آیا این ایده خوبی است که شعله آتش دروازه جهنم را خاموش کرد؟
گیرمو راین، دانشمند آتششناسی در امپریال کالج لندن دراین باره گفته:« ممکن است کار اشتباه پیش برود و من نگران خطر انفجار در منطقه هستم.»
شروع داستان از کجا بود؟
دهانه دروازه جهنم، به رغم ظاهر جهنمی و ترسناکش، ذاتا عجیب نیست. این منطقه در زبان ترکمنی "نور قره قوم" نیز نامیده میشود و در بالای حوزه آبریز رود آمودریا که منطقهای مملو از منابع نفت و گاز طبیعی (که عمدتا متان است) واقع شده. مقدار زیادی از این گاز متان از پوسته زمین خارج میشود و در صورت اشتعال، تا زمانی که سوخت، منبع گرما یا هوای غنی از اکسیژن در دسترس باشد، به سوختن ادامه خواهد داد.
مارک ایرلند، زمینشناس انرژی دانشگاه نیوکاسل دراین باره گفته:« ما نباید از وجود چنین پدیدهای تعجب کنیم.»
معمولا گاز متان این منطقه یا توسط صنعت نفت مهار شده و یا بدون توجه، از سطح زمین یا زیر آب نشت میکند. دهانه دروازه جهنم، دهههاست که بدون مراقبت خاصی میسوزد و مسلما این ماجرا به شکل یک سانحه صنعتی از دوران جنگ سرد آغاز شده است.
کسی نمیداند که واقعیت ماجرا از چه قرار است ولی اکثر روایتها، عناصر داستانی مشابهی دارند: بین دهههای ۱۹۶۰ تا ۱۹۸۰، مهندسان اتحاد جماهیر شوروی (احتمالا کاوشگران نفتی) مشغول حفاری در منطقه بودهاند که زمین زیر پای آنها فرو ریخته و زخمی زمینشناسی دهان باز کرده و یک گرداب متان را ایجاد کرده است.
احتمالا مهندسان به امید اینکه گاز متان به سرعت بسوزد، آن را روشن کردهاند و شاید حتی کسی سیگاری را روی زمین انداخته و تصادفا این آتش روشن شده باشد. اما در هر حال، آتشی شعلهور شده که تسلیمناپذیر به نظر میرسد و مجموعهای از آلایندههای مضر را در فضا پخش میکند. هر چند که با تخریب نزدیکترین روستا به این مکان در سال ۲۰۰۴، حالا افراد بومی با این آتش عظیم به دردسر نخواهند افتاد.
دروازه جهنم، در کشوری قرار دارد که عموما درهایش به روی توریستها بسته است، اما میتواند درآمدزایی خوبی برای جلب توریست باشد. کورونیس در این باره گفته:« دروازه جهنم، میتواند یک بازاریابی خوب باشد و اخیرا به جاذبه گردشگری شماره یک ترکمنستان تبدیل شده است.»
جنون متان
به لطف قربانقلی بردی محمدوف، رئیس جمهور سابق ترکمنستان، دروازه جهنم، جایگاه اسطورهای و عجیبی در ترکمنستان دارد.
در ژانویه سال ۲۰۲۲ و کمی بعد از آنکه قربانقلی از سمتش کنارهگیری کرد و قدرت را به پسرش سپرد، در صحبتهایی به این نکته اشاره کرد که آتشسوزی دروازه جهنم باید خاموش شده و از متان موجود در منطقه به شکلی عملی استفاده شود.
این البته ایده خوبی به نظر میرسد. متان یک گاز گلخانهای قوی است که بر خلاف دیاکسید کربن که قرنها باقی میماند، بعد از چند سال در جو زمین ناپدید میشود. از سوی دیگر متان گرمای بیشتری را به دام میاندازد و همین نگرانیهایی را درباره ایجاد شوکهای کوتاه مدت و شدید در آب و هوا ایجاد کرده است.
در طول سالهای اخیر توافقنامههای بینالمللی مختلفی مثل تعهد جهانی متان به امضا رسیده که هدف از آنها کاهش انتشار متان از هر دو منبع تولید شده توسط انسان است؛ با این امید که در عین حال از انتشار طبیعی متان از تالابها و ذوب شدن یخهای دائمی جلوگیری شود.
ترکمنستان یکی از بزرگترین تولیدکنندگان گاز متان در جهان است و این ماجرا به دوران شوروی برمیگردد؛ زمانی که راهکارهای بی پروای استخراج سوخت فسیلی، انبوهی از چاههای نشتی، خطوط لوله و سایتهای صنعتی متعددی مثل دهانه دروازه جهنم را به یادگار گذاشت. با فروپاشی شوروی در سال ۱۹۹۱، این دغدغهها حل نشده باقی ماند و بسیاری از این چاهها که یا در حال استفاده و یا متروکه هستند، همچنان نشت میکنند.
یوان نیسبت، دانشمند آب و هوا در رویال هالووی دانشگاه لندن در این باره گفته:« در این منطقه هرج و مرج بزرگی در جریان است.» هر چند که در مقایسه با نشتیهای فراوان در ترکمنستان، نشتی گاز در دروازه جهنم عملا ناچیز به نظر میرسد.
راین در این رابطه گفته:« خیلی بد است که در این منطقه نشتی متان را شاهد هستیم ولی خوب است که این گاز نشتی میسوزد. درست است که آتش، بیشتر متان را به دیاکسید کربن و بخار آب (گازهای گلخانهای) تبدیل میکند ولی این گازها قدرت کمی دارند. دروازه جهنم در شرایط فعلی، یک منبع متان بزرگ به حساب نمیآید.»
خاموش کردن آتش دروازه جهنم
برای خاموش کردن آتش دروازه جهنم، دو فاکتور مجزا باید مدنظر قرار گیرد: اول خاموش کردن آتش و سپس جلوگیری از نشت گاز از داخل زمین. مرحله اول به نظر از مرحله دوم سادهتر است. به عنوان مثال، میتوان سیمانی که سریع خشک میشود را به داخل دهانه دروازه اسپری کرد و اکسیژن غنی که باعث شعلهور شدن آتش میشود را حذف نمود. اما ایرلند، زمینشناس معروف معتقد است که این مشکل را نمیتوان تنها با گذاشتن یک درپوش برروی دهانه رفع کرد.
چرا که متان به سادگی مسیرهای دیگری را برای رسیدن به سطح زمین پیدا خواهد کرد و بدین ترتیب نشتی جدیدی به آمار فاجعه بار نشتیها در منطقه اضافه خواهد شد.
این بدان معناست که تنها راه برای مهار آتش دروازه جهنم، خفه کردن نشتی در منبع متان آن است. کورونیس در این رابطه گفته:«بعید میدانم که کسی ایده خوب و قابل قبولی در این رابطه داشته باشد.»
راین بر این باور است که کلید خاموش کردن این آتش در این است که مشخص شود که در زیر دروازه جهنم چه میگذرد و پیشنهاد کرده که از کارشناسان صنعت نفت دعوت شود تا شکاف زیرسطحی که گاز را منتشر میکند، پیدا کنند.
پس از آن میتوان بتن را از طریق لولههای زیرزمینی به محل شکاف پمپاژ کرد. راین ادامه داد:« با بهرهگیری از تکنولوژی نفت و گاز، در صورت در اختیار داشتن اطلاعات کافی، میتوان مشکل را حل کرد. اما اگر اکتشافی انجام نشود، امیدی به انجام اقدامات مفید نخواهد بود.» او در نهایت به این نکته اشاره کرد که اگر اکتشاف در کمال دقت انجام نشود، یک جرقه یا حادثه حفاری کافی است که یک انفجار مرگبار در منطقه رخ دهد.
مارک تینگای، کارشناس ژئومکانیک نفتی در دانشگاه آدلاید، در این باره که چطور میتوان شکاف زیرزمینی این چنینی را مهر و موم کرد، اطمینان ندارد؛ حتی اگر مهندسان بتوانند محل نشتی را پیدا کنند. او در این رابطه گفته:« واقعا هیچ راهی برای حفاری و مسدود کردن این شکاف وجود ندارد.» طبق گفته او رفع نشتیهای صنعتی میتواند پیچیده باشد؛ اما نشتیهای زیرزمینی به مراتب سختتر و پر ابهامتر خواهند بود.
اما از سوی دیگر این احتمال هم وجود دارد که بتوان از یک وسیله انفجاری بزرگ برای مسدود کردن نشتی متان بهره برد. از این روش برای خاموش کردن آتش چاههای صنعتی نیز استفاده میشود. شیوه کار بدین ترتیب است که بمبی در نزدیکی منبع متان منفجر شده و اکسیژن موجود در محیط را از بین برده و در نتیجه آتشسوزی متوقف خواهد شد و به طور همزمان، شکافی که باعث آزاد شدن متان میشود نیز بسته خواهد شد.
راهکاری پرخطر و بیاثر
مشخص نیست که آیا این روش در دهانه دروازه جهنم جواب خواهد داد یا نه و احتمالا به یک بمب بسیار بزرگ نیاز خواهد بود. آخرین بار در سال ۱۹۸۱ بود که مهندسان شوروی چندین بار با بهرهگیری از کلاهکهای هستهای برای مهار این آتش زیرزمینی تلاشهایی را انجام دادند.
خوشبختانه بعید است که در دنیای امروز از چنین رویکردهایی استفاده شده و حتی ممکن است این روشها در مورد دروازه جهنم ترکمنستان راهگشا نباشد. کورونیس دراین باره گفته:«این احمقانهترین ایدهای است که تا به امروز وجود داشته.» او در عین حال تردید دارد که گاز متان ممکن است از جای دیگری به بیرون نفوذ کند.
متخصصان هم با او موافقند. هر گونه تلاش برای بستن دروازه جهنم، ممکن است مشکلساز، خطرناک، پرهزینه و حتی بینتیجه باشد و با در نظر داشتن تمام این مسائل، شاید بهترین کار این باشد که در این راستا هیچ اقدامی انجام نشود.
کورونیس ادامه داد:« من رسما به دولت ترکمنستان توصیه میکنم که بگذارید این آتش همچنان شعلهور بماند.» اما از آنجا که حکومت این کشور دائما نظرش درباره دروازه جهنم را تغییر میدهد، سرنوشت این مکان همچنان روی هواست و کسی نمی داند که چه سرنوشتی در انتظار دهانه دروازه جهنم خواهد بود.
منبع: خبر آنلاین
۳۱ واحد خوابگاه متاهلی به خوابگاههای دانشگاه علوم پزشکی تبریز افزوده میشود
نظام اداری در حال خالی شدن از نخبگان است
ثبتنام آزمونهای ارزشیابی و ارتقای داروسازی آغاز شد
استقبال هزار عضو هیاتعلمی از فرصت مطالعاتی در صنعت
وامهای تحصیلی تا پایان آذرماه پرداخت میشود
لغو آزمون زبان در برخی از حوزه ها به دلیل تعداد کم متقاضیان
تفاهمنامه همکاری وزارت علوم و جهاد دانشگاهی امضا شد
برگزاری آزمون اختصاصی تربیت معلم در سال آینده
واژه مدرسه منحصر به مراکز آموزش و پرورش شد
ایران در رتبه پانزدهم تولید علم جهان قرار دارد
روز علوم اجتماعی یک ابتکار برای بهبود وضعیت جامعه ایران است
تبدیل ۱۱ هزار مسئله به راهکار توسط دانشگاهها در سال گذشته
برگزاری مسابقات شطرنج در دانشگاه شهید چمران
اعلام نتایج نهایی دور دوم تکمیل ظرفیت آزمون دستیاری تا پایان آذر
کتاب پروندهای برای هواپیما ربایی رونمایی میشود
ترجمه انگلیسی ناپیدا ولی با ما عرضه شد
شماره نوزدهم مجله منهای نفت منتشر شد
شماره نوزدهم مجله منهای نفت منتشر شد
جلد دوم مجموعه گفتارهای آیتالله جاودان منتشر شد
اولویت های شورای عالی انقلاب فرهنگی اعلام شد
۱۸ هزار دانشجوی دکتری جوان انقلابی جایگزین اساتید حقالتدیس شدند
برگزاری هفته تئاتر دانشگاهی
صدای زباله های فضایی از زمین شنیده می شود
ممنوعیت فعالیت بدنی دانشآموزان در روزهای آلودگی هوا
۲۰ سال است سرایدار مدرسه استخدام نکردیم/ برخی دانشآموزان بعد از پایه پنجم از تحصیل بازمیمانند
توزیع شیردر میان دانشآموزان تهرانی آغاز شد/ توزیع روزهای یکشنبه و چهارشنبه
آغاز مرحله دوم طرح شهیدهمت از هفته جاری
آیین نامه اعطای بورسیه تحصیلی به دانشجویان علوم پزشکی بازنگری شد
آخرین وضعیت پرونده آتشسوزی در دانشگاه صنعتی اصفهان
برگزاری همایش گرامیداشت روز حسابدار در دانشگاه تهران
کارنامه کرسیهای آزاد اندیشی دانشگاهها صادر شد
سامانه پارسا در دانشگاه تهران رونمایی میشود
گفتوگوی تفصیلی| عملکرد شورای عالی انقلاب فرهنگی؛ از مصوبه کنکور تا ضوابط عفاف و حجاب
به سمت حذف کنکور میرویم/ کنکور مُخل «تربیت» است
تا رسیدن به جایگاه در تراز اسلامی، باید گامهایی برداریم
واکنش وزیر علوم به افزایش نرخ آزادسازی مدرک تحصیلی
کسب مقام اول در مسابقات کنفرانس بینالمللی رباتیک اجتماعی ۲۰۲۳
کارگاه آموزشی ویـراستاری در نـشریات دانـشجویی
روایت امیرعبداللهیان از حضورش در جمع دانشجویان دانشگاه تهران
عمره دانشجویی از سر گرفته میشود
انتشار مقالات به صورت پیشچاپ،موضوع داغ جامعه علمی دنیا/پیشنهاد راهاندازی سرور فارسی پیشچاپ
نشست علمی سرمایه اجتماعی و توسعه در ایران برگزار میشود
مشکلات دانشجویان تحصیلات تکمیلی از زبان یک دانشجوی دکتری دانشگاه شریف
اجرام درخشانی که امروز در آسمان دیدید ماهواره ایلان ماسک بود+عکس
اپل یک کیبورد عجیب به بازار عرضه کرد+عکس
ستون فقرات چگونه وزن بدن را تحمل میکند؟
تکنیکهایی برای بهبود وضعیت خار پاشنه
چند تکنیک برای تسکین گردن درد کارمندان
ملاتونین چیست و چه نقشی در خواب ما دارد؟
آکرومگالی چیست و چرا ایجاد میشود؟
دانشآموزان نخبه در ۲ سال اخیر ۳۲ مدال جهانی المپیاد علمی کسب کردند
بیش از ۶۰ هزار دانشجو بیمه تامین اجتماعی هستند
گشایش پنجره جدید آموزشوپرورش به سوی روستاها
آغاز ثبتنام در پویش مهر
رئیس جهاددانشگاهی هرمزگان منصوب شد
تاکسی دایموند ۵۳ روانه بازار نشر شد
ثبت نام در دوازدهمین جشنواره مد و لباس فجر آغاز شد
معلم انگلیسی به کتابفروشیها آمد
دانشگاه اصفهان با ۳۴ پژوهشگر در میان ۴ دانشگاه برتر کشور
آتشسوزی در دانشگاه عراقی ۱۴ دانشجو را به کام مرگ کشاند
مصوبه کنکوری شورا سال آینده نیز اجرا میشود
تعیین ۳ رشته مورد تایید وزارت بهداشت برای ادامه تحصیل
واریز۲۲ هزار میلیارد ریال به حساب فرهنگیان بازنشسته عضو صندوق ذخیره
توئیت جنبش عدالتخواه دانشجویی در واکنش به حضور رئیس جمهور و اعضای هیات دولت در دانشگاهها
فردا آخرین مهلت ثبت درخواست سرباز هیات علمی در گروه علوم پزشکی
زندگی در سردترین شهر جهان
نیمه پنهان ماه و آنچه از سرداران دفاع مقدس به گوشتان نخورده است
آموزش و پرورش خط تولید امید فردا
آغاز ثبتنام المپیادهای دانشآموزی از فردا/ میزبانی ایران از المپیاد جهانی فیزیک
حمایت مالی از پایاننامهها و رسالهها نیاز محور ثبت شده در سامانه نان
ترویج خودباوری دانش آموختگان مهم ترین مساله دانشگاه علمی کاربردی
ردیف موسیقی ایران برای پیانو رونمایی شد/ تلاش برای اشاعه فرهنگ موسیقی
نسخه الکترونیکی هزار واژههای علوم مهندسی منتشر شد
تشکیل شورای سیاستگذاری مهارتورزی دانشگاه تهران
روایت محاصره ۸۴ روزه شهر آمرلی منتشر شد
تمدید مهلت انتخاب رشته در آزمون دکتری تخصصی علوم پزشکی
اعلام آمادگی دانشگاه تهران برای ارائه بورسیه تحصیلی به دانشجویان ممتاز دانشگاه پکن
مشارکت ۸ هزار دانشجو در کرسیهای آزاد اندیشی دانشگاهها
جزئیات گام دانشگاه تهران برای استفاده از اعتبارات مالیاتی تحقیق و توسعه برای نوآوری و اشتغال
آزمونهای سازمان راهداری و کارگزاران گمرکی برگزار شد
جواهرات پنهان تویوتا که هیچ کس تا به حال ندیده+عکس
جنگندههای جدید روسی تحویل داده شدند+عکس
ون متفاوت و زیبای میتسوبیشی +عکس
برنامه نویس ۱۶ ساله انحصار آیفون را شکست
موشکهای ایلان ماسک آسمان را به هم ریختند
یک سیاره غول پیکر عجیب شکار شد+عکس
اجرام درخشانی که امروز در آسمان دیدید ماهواره ایلان ماسک بود+عکس
با این اتفاق مصرف سوخت جنگنده اف ۲۲ ده برابر بالا میرود
تلسکوپ جیمز وب در کهکشان همبرگر پیدا کرد+عکس
به چه علت تولید تیگو ۸ پرو متوقف شد؟
رویای فناوری که یک ایرانی آن را به حقیقت تبدیل کرد
رباتهایی که از یک مو باریکتر هستند+عکس
شاسی بلند جدیدی که میتواند برق یک خانه را تامین کند+عکس
رقیب قدرتمند گوشی سامسونگ و اپل در راه است+عکس
مهار دمای رآکتور همجوشی هسته ای جهان
مسافر عجیب مریخ در راه سیاره سرخ+عکس
وان پلاس 12R برای قدرتنمایی میآید+عکس
اپل یک کیبورد عجیب به بازار عرضه کرد+عکس
بحران تازه گریبان ایلان ماسک را گرفت
مشخصات گوشی جدید میان رده سامسونگ فاش شد+عکس
غولها بر سر اینترنت ماهوارهای با هم رقابت میکنند
معروفترین شاسی بلند دنیا که خریدار ندارد+عکس
شبح سرخ در آسمان دیده شد+عکس
سرعت باورنکردنی مودم اختصاصی اپل+عکس
لیست قدرتمندترین گوشیهای میان رده دنیا اعلام شد
گوشی جدید هواوی در دنیای واقعی دیده شد+عکس
گوشی جدید سامسونگ در دنیای واقعی دیده شد+عکس
لیست ایمنترین خودروهای دنیا معرفی شد+عکس
هواپیمای مافوت صوت روسیه با ابعاد باورنکردنی+عکس
کشف یک دیسک غولپیکر در فضا همه را متعجب کرد+عکس
نظراتی که حاوی توهین یا افترا به اشخاص ،قومیت ها ،عقاید دیگران باشد و یا با قوانین کشور وآموزه های دینی مغایرت داشته باشد منتشر نخواهد شد - لطفاً نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.