به گزارش ثریا - چهارمین کنفرانس بین‌المللی گردشگری و معنویت اول اسفند ۱۴۰۲ در دانشگاه علم و فرهنگ برگزار شد. مهدی باصولی ـ رئیس دانشگاه علم و فرهنگ و رئیس این کنفرانس ـ یادآور شد: دانشگاه علم و فرهنگ در حوزه گردشگری جزو پیشگامان بوده است و اولین دانشکده گردشگری کشور، سال ۹۱ در این دانشگاه تاسیس شد. همچنین رویدادهای مختلفی نیز برگزار کرده و یکی از آن رویدادها کنفرانس بین‌المللی گردشگری و معنویت است که امروز شاهد چهارمین دوره این کنفرانس بین‌المللی هستیم.

رییس دانشگاه علم و فرهنگ با اشاره به انواع گونه‌های گردشگری از جمله گردشگری فرهنگی، مذهبی، کاری، ورزشی اکوتوریسم، افزود: موضوع معنویت یک مفهوم مستتر در انواع گونه‌های گردشگری است. در بسیاری از این گونه‌ها، مفهوم معنویت زیربنایی است و بسیاری از جاذبه‌ها و حرکت‌ها از عنصر معنویت استفاده می‌کنند. به همین دلیل مقاصد گردشگری، امروزه این مفهوم را به عنوان بنیان اصلی در نظر می‌گیرند تا بتوانند گردشگران را جذب کنند.

رئیس چهارمین کنفرانس بین‌المللی گردشگری و معنویت در ادامه بیان کرد: یکی از مباحثی که در این حوزه به آن کمتر توجه شده، موضوع «گردشگری منظر» است.

او افزود: ما منظر را تلاقی تاریخ و جغرافیا می‌دانیم، هر عنصر معماری یا هر جاذبه‌ای هویتی دارد، یعنی فیزیک بنا یک موضوع و جاذبه است و هویتش جاذبه‌ای دیگر، که می‌تواند هویت معنوی تعبیر شود. به عنوان مثال خانه پدری، برای هر فرد حس و حالی دارد، اما برای دیگران فقط فیزیک آن قابل حس است. در واقع فرد، خاطرات و هویتش را در آنجا مرور می‌کند، اما دیگران فیزیک آن را می‌بینند و آنچه به لحاظ معنوی مستتر بوده، منظر آن تعریف می‌شود.

باصولی اظهار کرد: وقتی عنصری به عنوان جاذبه مطرح می‌شود، یعنی هویت، کارکرد و دلایل وجودی آن مهم‌تر از شکل و اساس آن است و این کلیت موضوع و یکی از خلاءهای کنفرانس‌های برگزارشده است که امیدواریم در دوره‌های بعد به این مهم نیز پرداخته شود.

رئیس دانشگاه علم و فرهنگ همچنین از برگزاری پنحمین دوره کنفرانس بین‌المللی گردشگری و معنویت در مهرماه ۱۴۰۳ خبر داد و از محققان این حوزه درخواست کرد در این مسیر یاری کنند و دانشجویان نیز مشارکت بیشتری داشته باشند.

محمدحسین ایمانی خوشخو ـ دبیر علمی کنفرانس بین‌المللی گردشگری و معنویت ـ نیز گفت: با تحقیق و جست‌وجو در وب درباره موضوع گردشگری و معنویت به بحث گردشگری مذهبی می‌رسید، درحالی‌که در گردشگری معنوی، معنویت را به‌عنوان یک رویکرد می‌دانیم که در تمام گونه‌های گردشگری نیز این رویکرد وجود دارد.

او درباره نتایج حاصل از برگزاری چند دوره کنفرانس، اظهار کرد: کنفرانس گردشگری و معنویت باعث شکل‌گیری ادبیاتی مشترک در این حوزه شد تا جایی که در دانشگاه‌ها و پایان‌نامه‌ها نیز این رویکرد خود را نشان داد و نگاهی که «گردشگری معنوی مترادف با گردشگری مذهبی است»، با وجود این نظریه تغییر پیدا کرد، بنابراین هر قدر این بحث بیشتر مورد توجه قرار گیرد، ابعاد تازه‌ای از آن کشف می‌شود.

رئیس پارک ملی علوم و فناوری‌های نرم و صنایع فرهنگی جهاد دانشگاهی بیان کرد: امروز می‌توانیم بگوییم، فلسفه گردشگری یعنی ارتقاء روح که البته با ملزومات مادی همراه است. همچنین از دیگر دستاوردهای این کنفرانس می‌توان به ایجاد اتصال بین‌رشته‌ای نیز اشاره کرد که این اتصال باعث شد جایگاه گردشگری در مسائل اجتماعی و علمی بیشتر مطرح شود.

ایمانی‌خوشخو با بیان اینکه دانشگاه علم و فرهنگ، قطب گردشگری علمی ایران است، گفت: بخش گردشگری و معنویت نیز فعال‌تر شده و به دنبال ایجاد شبکه جهانی محققان معنویت و گردشگری هستیم که در سال آینده این شبکه ایجاد خواهد شد و از افتخارات دانشگاه علم و فرهنگ خواهد بود.

او در ادامه با اشاره به ارتباط بین سلامت معنوی و گردشگری، گفت: فلسفه اصلی سفر، رفع خستگی روحی است و روح مقوله‌ای غیرمادی و فلسفه سفر، غیرمادی است. بنابراین ماهیت معنوی همراه انسان در سفر است و گردشگران در دنیای امروز به دنبال برآوردن نیازهای والاتری هستند.

دبیر علمی چهارمین کنفرانس بین‌المللی گردشگری و معنویت گفت: سلامت روان، سلامت اجتماعی، سلامت جسمی و سلامت معنوی هریک در گردشگری قابل‌توجه است و با توجه به مؤلفه‌های سلامت معنوی در سفر می‌توان به ‌تمام این موارد نیز اشاره کرد؛ زیرا گردشگری می‌تواند عاملی مهم در ایجاد سلامت معنوی باشد و دنیا به دنبال تجربه سلامت معنوی است.

ایمانی‌خوشخو تأکید کرد: در گردشگری با رویکرد معنوی می‌توان آرامشی را که بشر به دنبال آن است، بیابیم.

منوچهر جهانیان ـ دبیر اجرایی چهارمین کنفرانس بین‌المللی گردشگری و معنویت ـ افزود: در این دوره با توجه به مقالات ارسال‌شده، هیأت داوری ۲۰ مقاله را انتخاب کرده است که در سه پنل تخصصی از جمله پنل اول گردشگری با رویکرد سلامت معنوی، پنل دوم گردشگری با رویکرد تاب‌آوری ذی‌نفعان و جامعه میزبان و محلی و پنل سوم گردشگری با رویکرد به‌کارگیری فناوری نوین و دیجیتالی‌سازی خدمات گردشگری ارائه می‌شود.

به گفته او، این ۲۰ مقاله در قالب سخنرانی و در نهایتاً یک کتاب که مجموعه مقالات همایش در آن جمع‌آوری‌ شده است، به چاپ می‌رسد.

جهانیان گفت: امیدواریم خروجی این کنفرانس در راستای سه محور اشاره‌شده مورد توجه مسئولان، مدیران و متولیان حوزه گردشگری کشور قرار بگیرد تا آن نگاه صرف تفریحی و پرکردن اوقات فراغت به گردشگری تغییر کند و گردشگری هدفمند، مدیریت‌شده و با برنامه که هدف این کنفرانس نیز هست، شکل بگیرد.

در ادامه این کنفرانس، نصیرالدین جاویدی ـ نماینده رئیس گروه علمی سلامت معنوی فرهنگستان علوم پزشکی ـ اظهار کرد: تا قبل از سال ۱۹۷۹، سازمان بهداشت جهانی (WHO)، بیشتر تمرکز خود را روی ابعاد فیزیکی، روانی و اجتماعی سلامت انسانی داشت. این سه بُعد از سلامت به‌ عنوان موارد اصلی در حوزه‌های بهداشت عمومی و برنامه‌های جهانی بهداشت مورد تأکید قرار می‌گرفتند، اما پس از آن، بُعد چهارم یعنی «معنویت» به‌عنوان ابعاد اصلی مصوب شد و این تغییر نشان از توجه به ارتباطات عمیق انسان با معنویت و ارتباطات غیرمادی او با محیط و هستی بزرگ‌تر داشت، بنابراین بُعد معنویت به طور رسمی به فهرست ابعاد سلامت افزوده شد و تأکید بر اهمیت آن برای رفاه و سلامت روانی و جسمی افراد بیشتر شد. بعد از آن مقالاتی با موضع معنویت در جهان منتشر و طرح‌ها و گرنت‌های پژوهشی ارائه شد.

علی‌اصغر شالبافیان ـ معاون گردشگری وزارت میراث‌ فرهنگی، گردشگری و صنایع‌ دستی ـ در ادامه برنامه تاکید کرد: باید موضوعاتی مانند گردشگری و معنویت در کشور ما بیش از بیش تقویت شود.

او افزود: وقتی صحبت از گردشگری و معنویت می‌شود یک نگاه تقلیل‌گرایانه وجود دارد و اساساً موضوع معنویت در گردشگری تقلیل پیدا می‌کند، اما نگاه دیگری هم وجود دارد و آن پیوند بین گردشگری و معنویت است.

معاون گردشگری وزارت میراث‌ فرهنگی، گردشگری و صنایع‌ دستی گفت: گردشگری ابزاری خوب برای انتقال مفاهیم است و کلاس درسی است که فرد را در لایه‌های عمیق‌تر ببرد. همچنین وقتی آیات قرآن را بررسی می‌کنیم می‌یابیم که یک ستون اصلی در این حوزه وجود دارد و آن حرکت انسان با نگاه توحیدی که عالم حساب و کتاب دارد.

او افزود: کاری که ما در حوزه گردشگری و رویدادها انجام داده‌ایم، این است که بتوانیم رویدادهایی را مبتنی بر همین نگاه طراحی کنیم.

شالبافیان گفت: در حوزه گردشگری و معنویت نباید به نگاه تقلیل‌گرایانه بسنده کرد و باید به سمت توسعه محصول حرکت کرد، یعنی اگر می‌خواهیم بگوییم نگاه گردشگری و معنویت فقط به سمت گردشگری مذهبی نباشد باید بتوانیم در حوزه‌های مختلفی محصول‌سازی کنیم که طبیعتاً در اینجا باید پوسته و ظرف گردشگری مورد توجه قرار گیرد.

معاون گردشگری افزود: یکی از محورهایی که در کنفرانس بعدی می‌تواند مورد توجه قرارگیرد، نگاه توسعه محصول به موضوع گردشگری و معنویت است.

در این مراسم، جایزه جهانی گردشگری و معنویت به محمدحسین ایمانی خوشخو به‌ پاس سال‌ها تلاش و زحمت در حوزه گردشگری اهدا شد و از کتاب گردشگری و معنویت نیز رونمایی شد.

منبع : رئیس دانشگاه علم و فرهنگ