به گزارش ثریا - نتایج دانش‌آموزان در آزمون‌های بین‌المللی تیمز و پرلز، موجب شد که آموزش‌وپرورش به فکر برنامه‌ریزی برای آن بیفتد تا وضعیت دانش‌آموزان ایرانی را در این مطالعات بین‌المللی بهتر کند. علی فرهادی سخنگوی وزارت آموزش‌وپرورش درباره نتایج آزمون تیمز و پرلز، بیان کرد: آزمون تیمز و پرلز مطالعه همزمان درباره دانش‌آموز، معلم و والدین است. در واقع یک تحلیل سیستم است که با آزمون محض متفاوت است. وی ادامه داد: در این آزمون، عدد میانگین درباره سوالات که پاسخ داده نمی‌شود، ۱۰ درصد است که دانش‌آموزان ایرانی ۲۲ درصد سؤالات را خالی گذاشتند و این موضوع به معنای این نیست که بلد نبودند. اما نشان می‌دهد تمرکز دانش‌آموزان ما پایین است که باید روی آن کار کنیم و به عمق بخشیدن در بحث ریاضی و علوم چهارم و هشتم کار کنیم.فرهادی افزود: در هر صورت تلاش نظام تعلیم و تربیت و دولت این است که اجازه ندهیم رتبه‌مان در آزمون‌های تیمز و پرلز پایین‌تر بیاید. معتقدم آسیب دانش‌آموزان در دوره کرونا می‌تواند تأثیرگذار باشد و این نشان می‌دهد که کشورهایی که تعطیل نکردند، نمره بهتر دریافت کردند. البته پژوهشگاه مطالعات آموزش‌وپرورش در حال بررسی و تحلیل این موضوع است.

برگزاری تیمز از سال ۱۹۹۵ هر چهار سال یک‌بار با مشارکت ۱۰۰ کشور

مسعود کبیری مدیر مرکز مطالعات تیمز و پرلز ایران و عضو هیأت علمی پژوهشگاه مطالعات وزارت آموزش‌وپرورش با بیان اینکه تیمز از سال ۱۹۹۵ هر چهار سال یک‌بار با مشارکت نزدیک به ۱۰۰ کشور دنیا در پایه‌های چهارم و هشتم برگزار می‌شود، اظهار کرد: ۲۵ کشور منطقه در مطالعه تیمز شرکت می‌کنند.وی ادامه داد: ایران عمدتاً با هدف ارزیابی دقیق کیفیت آموزش به ویژه در دوره ابتدایی در مطالعه تیمز و پرلز شرکت می‌کند تا بداند چه وضعیتی دارد؛ همچنین می‌توان متوجه شد که عملکرد دانش‌آموزان کشور در مقایسه با سایر کشورهای شرکت کننده به ویژه منطقه چگونه است؛ در مطالعه تیمز اطلاعات بسیار زیادی از دانش‌آموزان متناظر با وضعیت خانواده، معلم مدرسه و خود دانش‌آموزان به دست می‌آید.* تیمز چگونه برگزار می‌شود؟کبیری افزود: در ریاضی چهارم ۱۲۷ سوال و در علوم چهارم ۱۲۵ سوال مطرح می‌شود. در ریاضی هشتم ۱۳۸ سوال و در علوم هشتم ۱۵۶ سوال مطرح است؛ همچنین پرسشنامه‌ای مربوط به دانش‌آموز، والدین معلم (در پایه هشتم دبیر ریاضی و علوم) و مدیر مدرسه ارائه می‌شود.وی اضافه کرد: در تیمز ۲۰۲۳، تعداد ۳۶۰ هزار والدین، ۶۶۰ هزار دانش‌آموز، ۲۰ هزار مدیر مدرسه و ۲۹ هزار معلم مدرسه شرکت کردند و ۶۵ کشور و ۶ ایالت در این مطالعه حضور داشتند. در ایران هم ۶۱۳۸ دانش‌آموز پایه چهارم و ۶۲۲۶ پایه هشتم از ۲۲۴ مدرسه با نمونه‌گیری طبقه‌ای انتخاب شدند و از همه نقاط ایران مدارس انتخاب شده‌اند.

رتبه ایران در پایه چهارم ۵۳ در ریاضی و ۴۹ در علوم در مجموع ۵۸ کشور است

* پیشرفت تحصیلی دانش آموزانمدیر مرکز مطالعات تیمز و پرلز ایران گفت: ایران در تیمز ۲۰۲۳ با نمره میانگین (۵۰۰) که نقطه وسط است، فاصله دارد و عملکرد ایران خوب نیست یعنی به مقیاس وسط و نمره ۱۰ که در امتحانات معمول ایران داریم، نرسیده‌ایم. ۵۸ کشور در پایه چهارم در آزمون تیمز ۲۰۲۳ شرکت کردند. ۳۴ کشور در ریاضی و ۳۲ کشور در علوم، بالاتر از نقطه وسط مقیاس ۵۰۰ بودند. عملکرد ایران پایین‌تر از نقطه وسط مقیاس در هر دو درس ریاضی و علوم است.وی با بیان اینکه رتبه ایران در پایه چهارم ۵۳ در ریاضی و ۴۹ در علوم در مجموع ۵۸ کشور است، افزود: در پایه چهارم، رتبه ایران از شیلی، قطر، بحرین، کوزوو پایین‌تر است. همچنین رتبه ایران از برزیل و مراکش به طور معنی‌داری بهتر و عملکرد در ریاضی شبیه ازبکستان، اردن، عمان و عربستان است. در علوم، عملکرد ایران از ارمنستان و بوسنی به طور معنی‌دار پایین‌تر است و عملکردش شبیه به آذربایجان و اردن است.

کبیری اظهار کرد: در پایه هشتم نمره میانگین ۱۷ کشور در ریاضی بالاتر از نمره ۵۰۰ است و رتبه ایران ۳۱ در ریاضی و ۳۶ در علوم از ۴۴ کشور است. در ریاضی کشورهای گرجستان، قزاقستان و قطر از ایران بهتر هستند و عملکرد ایران شبیه بحرین، ازبکستان، شیلی و مالزی است.وی ادامه داد: در علوم پایه هشتم، عملکرد ایران از عمان، شیلی، بحرین، گرجستان و قزاقستان پایین‌تر و عملکرد آن شبیه به آذربایجان، کویت و مالزی است.مدیر مرکز مطالعات تیمز و پرلز ایران در آزمون تیمز سطح پیشرفته نمره ۶۲۵، سطح بالا ۵۵۰، سطح متوسط ۴۷۵ و سطح پایین نمره ۴۰۰ دارد، افزود: یک سوم دانش آموزان ایرانی در درس ریاضی و ۳۸ درصد در علوم به سطح متوسط می‌رسند در حالیکه ۷۰ درصد دانش‌آموزان شرکت کننده در مطالعه تیمز ۲۰۲۳ جزو دانش آموزان متوسط هستند.

از هر ۵ دانش‌آموز، ۲ دانش‌آموز یاد نمی‌گیرند

کبیری اظهار کرد: در ایران از هر ۵ دانش‌اموز که در مدرسه در حال تحصیل هستند، ۲ دانش‌آموز اصلا یاد نمی‌گیرند؛ این در حالی است که کسب نمره سطح پایین در آزمون تیمز بسیار ساده است و سؤالاتی ساده مانند ۴ عمل اصلی در ریاضی و خواندن یک نمودار ساده تصویری است.وی افزود: یکی از سؤالات در آزمون تیمز پایه چهارم این بود که ۴۰۳ـ۱۰۰۰ چند می‌شود؟ در سال ۲۰۱۹، ۴۹ درصد و ۲۰۲۳، ۵۳ درصد پاسخ درست دادند و این سوال ساده را تقریبا نیمی از دانش‌آموزان پاسخ ندادند.عضو هیئت علمی پژوهشگاه مطالعات آموزش‌وپرورش با بیان اینکه عملکرد بهتر دانش‌آموزان ایرانی در پایه هشتم به این دلیل است که کشورهای اروپایی اکثرا در پایه هشتم در آزمون پیزا شرکت می‌کنند، ادامه داد: در بیشتر کشورهای منطقه رشد مطلوبی در عملکرد دیده می‌شود از جمله پیشرفت بسیار قابل توجه مربوط به ترکیه است که جزو کشورهای برتر در تیمز ۲۰۲۳ است. کشور امارات رشد قابل توجهی دارد و ارمنستان روند رو به رشد دارد.وی تصریح کرد: آذربایجان، گرجستان، امارات، ترکیه و قطر جزو کشورهایی هستند که رشد خیلی خوبی داشتند بر خلاف ایران که روند نزولی داشت.کبیری با اشاره به اینکه از ۲۹ کشور منطقه، ۲۴ کشور در یکی از پایه‌ها در تیمز حضور داشتند و افغانستان، ترکمنستان، تاجیکستان و قرقیزستان شرکت نکردند، بیان کرد: ایران دارای جایگاه دوازدهم در ریاضی و نهم در علوم میان ۱۵ کشور منطقه در پایه چهارم و دارای جایگاه نهم در ریاضی و جایگاه دهم در علوم میان ۱۶ کشور منطقه در پایه هشتم است.

متغیرهایی که در تیمز بررسی می‌شود:دانش‌آموزپیشینه مهاجرتی. میزان مکالمه به زبان فارسی. حضور در پیش دبستانی. سن ورود به مدرسه. میزان غیبت. احساس خستگی و گرسنگی. اهمیت به محیط زیست. فعالیت های مرتبط با محیط زیست. تعلق به مدرسه. آزار دیدن در مدرسه. نگرش نسبت به ریاضی و علوم.مدرسهتعداد دانش‌آموزان. پیشینه اقتصادی دانش‌آموزان. وضعیت جغرافیایی مدرسه. زمان آموزش. تعداد رایانه‌ها و آزمایشگاه‌ها. دسترسی به کتابخانه دیجیتال و اینترنت. منابع عمومی و آموزشی مدرسه، تأکیدات مدرسه بر موفقیت‌های علمی. تأکید مدرسه بر حفظ محیط زیست. نظم و انضباط در مدرسه. تأخیر و غیبت معلمان، سابقه مدیر. تحصیلات مدیر. تخصص مدیریتی مدیر. میزان تعطیلی مدرسه بر اثر کرونا. جو مدرسه.معلمسابقه معلم. رشته معلم. تحصیلات معلم. رضایت شغلی. توسعه حرفه‌ای ریاضی و علوم.والدینمهارت‌های عددی و سوادی کودک قبل از ورود به دبستان. تحصیلات والدین. شغل والدین. نظر والدین نسبت به مدرسه. صحبت والدین با فرزندان در مورد مسائل زیست محیطی. انتظار والدین برای ادامه تحصیل. نظر درباره تأثیر کرونا بر یادگیری.خانهتعداد کتاب در منزل. وجود لوازم دیجیتال در منزل. لوازم خانهتدریسنظر درباره فعالیت‌های معلم. اختلال حین یادگیری ریاضی و علوم. میزان آزمایش علوم. فعالیت‌های تدریس. دانش‌آموزان دچار مشکل در درک زبان. عوامل محدود کننده تدریس. زمان تدریس ریاضی و علوم. رویه‌های تدریس ریاضی و علوم. استفاده از ابزارهای دیجیتال در تدریس. موانع استفاده از ابزارهای دیجیتال. موضوعات تدریس شده در ریاضی و علوم. تکلیف شب ریاضی و علوم. ارزیابی ریاضی و علوم . مشکلات حین تدریس.

کبیری با اشاره به افزاش منابع خانه برای دانش‌آموزان پایه چهارم، اظهار کرد: تسلط دانش‌آموزان بر فعالیت‌های اولیه و فعالیت‌های اولیه سوادی و عددی دانش‌آموزان حین ورود به دبستان افزایش یافته است.وی اضافه کرد: دانش‌آموزانی که در سال ۲۰۲۳ کلاس چهارم بودند نگرششان نسبت به ریاضی و علوم نسبت همنوعان خود در ۴ سال قبل ۲۰۱۹ بهتر اما این اتفاق در کلاس هشتم نیفتاده است.مدیر مرکز مطالعات تیمز و پرلز ایران با اشاره به روند تغییرات جو مدارس از کاهش آزار دیدن دانش‌آموزان پایه‌های چهارم و هشتم در مدرسه و کاهش انضباط مدارس پایه هشتم از نظر مدیران خبر داد.

در مدارس روستایی پسرانه ۷۰ درصد دانش آموزان به کف یادگیری نمی‌رسند

کبیری تصریح کرد: میزان کمتری از مورد قلدری و آزار روحی و جسمی قرار گرفتن از همتایان خود در مدارس توسط دانش‌آموزان گزارش شده است و این نشان می‌دهد جو مدرسه مقداری بهتر شده است. وی ادامه داد: ۴۱ درصد دانش‌آموزان ایرانی به نقطه ۴۰۰ یعنی پایین ترین عملکرد نمی رسند و ۲۱ درصد آنها بسیار ضعیف هستند.عضو هیئت علمی پژوهشگاه مطالعات آموزش‌وپرورش با بیان اینکه توجه ویژه باید به سمت مناطق محروم و مدارس محروم و دانش آموزان نیازمند به توجه به لحاظ پایه علمی ضعیف باشد، گفت: اکنون اشتباه این است که امکانات را به گونه ای هدایت می کنند که مدارس موفق تر و دانش آموزان قوی تر بیشتر حمایت می شوند و این روند منجر به این می شود که شاهد هستیم که مدارس در مدارس شاهد۵ درصد به سطح خیلی پایین هستند و در مدارس روستایی مختلط ۷۰ درصد.وی با بیان اینکه در مدارس روستایی پسرانه ۷۰ درصد دانش آموزان به کف یادگیری نمی‌رسند، اظهار کرد: مدارس را به جای اول خرداد باید اول تیر تعطیل کرد چون زمان آموزش به دلیل تعطیلات غیرقابل پیش بینی همچون آلودگی هوا کوتاه است

 این روزها آموزش‌وپرورش هم نگران سطح یادگیری و نتایج آزمون‌های تیمز و پرلز شده است و وزیر آموزش‌وپرورش دستور پیگیری داده است.

منبع : وزیر اموزش و پرورش