
به گزترش ثریا - گویشها، گونهای از زبان و به نوعی بخشی از فرهنگ جوامع و ملت ها هستند؛ در واقع حفظ و نگهداری زبان و گویش هر منطقه به شناخت مردم، تاریخ، باورها، آیینها و رسم و رسوم آن دیار کمک میکند.
از طرفی، امروزه تنوع زبانی و فرهنگی در ایجاد صلح و احترام به تفاوتها نقش اساسی دارد و بسیاری از مجامع و سازمانهای بینالمللی مانند یونسکو بر این موضوع تاکید دارند، مناسبت هایی نیز مانند روز جهانی زبان مادری برای آگاهیبخشی و حفظ گویشهای محلی گرامی داشته میشود.
به گفته کارشناسان، گویشهای ایرانی گنجینهای از واژگان قدیمی و ریشههای زبان فارسی را در خود حفظ کردهاند و همه جنبههای یک زبان مانند دستور زبان، تلفظ و نگارش را در برمیگیرند اما امروزه بسیاری از گویشهای محلی در معرض خطر فراموشی قرار گرفتهاند و زبانشناسان بر این باورند کاهش تعداد گویشوران، نشانهای از خطر نابودی آن گویش است.
طبق اطلاعات و شواهد موجود در ایران بهویژه در زمینه گویشهای باستانی، اطلاعات دقیقی در دسترس نیست و همین امر ضرورت راهاندازی اطلس زبانهای مادری و بومی را برای افزایش آگاهی از گویشهای در معرض خطر نشان میدهد.
برخی از کارشناسان و استادان دانشگاه معتقدند که گویش ها و لهجه های محلی و قدیمی در استان اصفهان نیز در معرض خطر فراموشی و نابودی قرار دارند و نیازمند توجه و اقدامات جدی برای بقا هستند.
خاموشی گویشها پایان یک فرهنگ است
استاد ادبیات، محقق و زبانشناس اصفهانی معتقد است که تنوع زبانی، گویشها و لهجهها زمینهساز تنوع اندیشهها هستند زیرا هر گویش یا زبان حامل فرهنگهای غنی است از این رو از بین رفتن یک گویش یا زبان به معنی نابودی یک فرهنگ است.
یدالله میرزایی با بیان اینکه زبانها و گویشها از دورانهای دور به دنیا آمده و همراه با ما زیستهاند، افزود: زبان مهمترین عامل ارتباط ما با گذشته، نیاکان و تجربههای آنهاست، ما با زبان و آوا به دنیا میآییم و در مسیر رشد قرار میگیریم.
لهجه اصفهانی به سرعت در حال فراموشی است
وی با ابراز تاسف از اینکه گویشها و لهجهها حتی لهجه اصفهانی به سرعت در حال نابودی هستند، گفت: اگر این روند ادامه یابد بسیاری از گویشها و لهجهها در آیندهای نزدیک خاموش خواهند شد.
میرزایی تأکید کرد: فرهنگ وابسته به زبان است بنابراین مرگ هر زبان و گویش، فرهنگ را نیز تهدید میکند و هرچه پیوند مردم با گذشته خود بیشتر گسسته شود، هزینههای ابداع و بازآموزی اندیشهها بیشتر خواهد شد.
وی اضافه کرد: فراموشی زبان مادری به معنی خاموشی صدای نیاکان و نابودی فرهنگ است و برای کودک، زبان مادری تنها یک وسیله ارتباطی نیست بلکه هویت شخصی و فرهنگی او را شکل میدهد، کودکانی که در زبان مادری خود پایهگذاری محکمی دارند، درک عمیقتری از خود و جایگاهشان در جامعه داشته و معمولا اعتماد به نفس بیشتری پیدا میکنند.
این محقق و زبانشناس اصفهانی با تاکید براینکه زبان، گویشها و لهجههای مختلف در هر منطقه جزیی از هویت فرهنگی و اجتماعی آن شناخته میشوند، گفت: گویشها بسان زبان فکر و اندیشه هستند که بهوسیله آنها ارزشها و رفتارهای انسانها منتقل میشود.
مهاجرت و تحقیر لهجهها از عوامل فراموشی گویشها
میرزایی با ابراز تاسف از اینکه روند فراموشی گویشها سرعت زیادی گرفته است، افزود: یکی از عوامل اصلی تهدیدکننده این گویشها، رسانهها بهویژه رسانههای تصویری و اینترنتی هستند.
وی توضیح داد: بهدلیل اینکه رسانهها به گویشهای محلی توجه کمی دارند، نسلهای جدید دیگر به گویشهای مادری خود اهمیت نمیدهند و در خانوادهها هم این گویشها چندان آموزش داده نمیشود، این وضعیت باعث میشود زبانهای باستانی و محلی بهتدریج از یاد بروند.
این محقق، مهاجرتهای گسترده از روستاها به شهرها و حتی بین شهرها را عاملی دیگر در نابودی گویشها دانست و گفت: مهاجرانی که وارد شهرهای بزرگ مانند اصفهان میشوند بهدلیل اختلاط با افراد غیر بومی، گویشهای خود را فراموش میکنند و بهمرور زمان این گویش ها به حاشیه رانده میشود.
میرزایی، تحقیر گویشها را از دیگر تهدیدات مهم دانست و افزود: گویشهای محلی در برخی موارد بهعنوان زبانهایی کمارزش و «دهاتی» تلقی میشوند که این دیدگاه منفی نیز در تضعیف آنها نقش دارد.
ضرورت آموزش گویشهای محلی در خانوادهها
وی، یکی از مهمترین راهکارها برای مقابله با این تهدیدها را آموزش گویشهای محلی در خانواده و ترغیب پدر و مادرها به استفاده از آن در گفتوگو با فرزندان برشمرد و تاکید کرد: برنامههای شعرخوانی به زبانهای محلی میتواند به ترویج گویشها کمک کند.
وی اظهار داشت: وارد کردن گویشها در کتابهای درسی نیز میتواند از تضعیف آنها جلوگیری کرده و آگاهی عمومی را درباره اهمیت گویشهای محلی افزایش دهد.
این استاد برجسته ادبیات فارسی، جمعآوری و انتشار اشعار محلی در کتابهای مستقل یا در قالب برنامههای صوتی بهویژه برای نسلهای آینده را راهکار دیگر بهمنظور حفظ و زنده نگهداشتن گویشها اعلام کرد.
میرزایی با بیان اینکه حمایت از شاعران و نویسندگان محلی میتواند به غنیتر شدن فرهنگ محلی و معرفی گویشها به جامعه کمک کند، تصریح کرد: برگزاری جشنوارههای بومی و محلی و توجه به هنرهایی مانند موسیقی، تئاتر و سینما که در آنها از گویشها و لهجههای محلی استفاده میکنند نیز میتواند گام مؤثری در حفاظت از این گویشها باشد.
وی تاکید کرد: اگر به این گویشها توجه و در برنامههای مختلف فرهنگی از آنها استفاده شود شاهد بازگشت ارزش و جایگاه این گویشها در زندگی روزمره خواهیم بود.
حفظ گویشهای باستانی اصفهان، فرصتها و تهدیدها
کارشناس ثبت آثار ناملموس اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی اصفهان نیز در گفت و گو با ایرنا از ثبت برخی گویشهای بومی استان خبر داد و گفت: گویش گزی، میمهای و ینگآباد(نیک آباد) ثبت ملی شدهاند اما ثبت آنها بهمعنی نجات از خطر نابودی نیست.
حجتالله ذکاوتمند توضیح داد: در برخی مناطق استان مانند گز، نایین، اردستان و زواره گویشها هنوز زنده هستند و در مکالمههای روزمره استفاده میشوند اما در دیگر مناطق همچون میمه و وزوان، مردم در محیطهای غریبه از گویش های محلی استفاده نمیکنند که تهدیدی برای بقای آنها بهشمار میرود.
وی بر لزوم حفاظت، ترویج و استفاده عملی از این گویشها در جامعه تاکید کرد و افزود: در برخی شهرها مانند خورزوق و گز با برگزاری همایش و جشنواره، اقدامهای موثری برای حفظ گویشها صورت گرفته است اما مهاجرپذیر شدن برخی مناطق و شهرها مثل خورزوق، خطر فراموشی گویشهای بومی را افزایش داده است.
ذکاوتمند به لزوم استفاده از گویشهای محلی در مدارس و اجتماعات برای حفظ و ترویج آنها اشاره و اضافه کرد: در مناطقی که گویشها زنده هستند، حضور فعالانه مردم برای بکار بردن آنها در جشنوارههای محلی و شعرخوانی به ماندگاری گویشهای بومی، کمک میکند.
وی با بیان اینکه در مواقعی که گویشهای بومی در معرض خطر فراموشی قرار میگیرند، نقش مردم بهعنوان اصلیترین حافظان گویشها اهمیت دارد، گفت: ثبت و مستندسازی گویشها در میراث فرهنگی باید با تلاش مردمی همراه باشد تا این زبانهای باستانی برای نسلهای آینده حفظ شوند.
با وجود همه تهدیدها برای گویش های قدیمی، در این میان عده ای نیز بودند که اقدامات ماندگاری برای بقای گویشهای محلی اصفهان انجام دادند، درویش عباس گزی یکی از آنهاست، شاعر پرآوازه اهل «گز» بُرخوار در اصفهان، او آگاه بود که رسالتی فراتر از سرودن شعر بر دوش دارد؛ رسالتی برای حفظ گویش «گزی»، زبانی که صدای اصالت و تاریخ مردم دیارش است.
گَزی، زبانی است که مردم شهر تاریخی گز بُرخوار در شمال اصفهان به آن سخن میگفتند؛ این گویش از زبانهای مرکزی ایران است که سابقه آن به ایران باستان باز میگردد.
درویش عباس گزی، دیوان ارزشمند «ارشادالولد» را نوشت، کتابی که با بیش از ۳۰۰ غزل، ۱۰۰ قصیده و مثنویهای دلنشینش به گویش گزی، امروز همچون گنجینهای بیبدیل از این زبان قدیمی در برابر فراموشی ایستاده است؛ این شاعر قرن سیزدهم هجری قمری پاسدار فرهنگ زبانی مردم گز است، اشعارش با واژگان محلی تصویری از کوچه پس کوچههای تاریخی شهرش را به نمایش می گذارد و از شور زندگی تا حکمتهای عمیق روزگار، همه را در قالب این گویش تاریخی به یادگار گذاشته است.
امروز و در دورانی که صدای گویشهای محلی بهتدریج در هیاهوی زبانهای غالب گم میشود، کار او نه فقط شعر گفتن بلکه زنده نگهداشتن هویتی بومی بوده است؛ امروز میتوان به جرأت گفت که دیوانش فراتر از یک کتاب شعر، سندی تاریخی برای اثبات حیات گویش گزی است و صدایی که هنوز از دل تاریخ به گوش میرسد.
پ علاقهمندان به گویش های بومی و باستانی در استان اصفهان بر این باورند اجرای برنامههای آموزشی در مدارس نیز یکی از راهکارهای موثر برای زنده نگه داشتن گویشهاست و دانش آموزان میتوانند با حفظ شعرهای محلی و خواندن آنها در مراسم مختلف در ترویج گویشهای بومی نقش ایفا کنند.
در حقیقت، مشارکت فعال مردم در حفظ و ترویج گویشها از اهمیت بسیاری برخوردار است و تنها در صورتی که مردم به این گویشها زندگی بدهند، میتوان امیدوار بود که این میراث فرهنگی گرانبها برای نسلهای آینده حفظ شود.
برخی از کارشناسان نیز معتقدند اگر مردم، مسوولان و فعالان فرهنگی دست به دست هم دهند و در کنار حفظ میراث فرهنگی بهترویج و آموزش گویشهای بومی بپردازند، میتوان انتظار داشت که این گویشها نه تنها به ثبت ملی برسند بلکه در زندگی روزمره مردم جایگاه ویژهای پیدا کنند و بهعنوان یکی از ارکان هویت فرهنگی اصفهان حفظ شوند.
هدیه سه مدرسه و یک ساختمان آموزشی خیرساز به آیندهسازان جنوب فارس
پیامنور: شهریه ثابت ماند؛ خبری از افزایش نیست
تاریخ وقایع اتفاقیه و سرنوشت آن پس از قتل امیرکبیر؛ رساندن اطلاعات ساده و قابل فهم به مردم
مذاکرات بازرگان برای تغییر رژیم در ایران و افشای هویت اشخاص خائن
۵۱ درصد مدارس کشور با مشارکت خیرین احداث شده/برنامه دولت، حذف مدارس کانکسی است
انقلاب اسلامی خودباوری را در محققان، اساتید و دانشجویان تقویت کرده است
درهای پژوهش به روی حوزویان باز است / فقه نیاز به بالندگی دارد
تجلیل از دو شخصیت برجسته حوزوی در همایش کتاب سال حوزه
این یک توپ بازی نیست، یک پهپاد است که با دست پرتاب میشود+عکس
افتتاح ۴ طرح عمرانی و آموزشی توسط وزیر آموزش و پرورش در گراش
دانشآموزان اهل تحقیق و تبیین در مدرسه انقلاب، جهاد علمی را جریانسازی میکنند
چاپ کتاب سیاستمدار بیایمان کانادایی درباره رسیدن به تسلا
حوزه علمیه به فقاهت و نیازهای نظام توجه دارد
ایران پس از انقلاب اسلامی در عدالت آموزشی و آموزش عالی موفق بوده است
سهم زنان از جمعیت دانشجویی و هیئت علمی چقدر رشد داشت
حاجیبابایی رئیس فراکسیون فرهنگیان شد
اعلام تعداد بازمانده از تحصیل در دوره ابتدایی/ وجود بیش از ۷۰ هزار مدرسه ابتدایی در کشور
مشارکت فعال سازمان سنجش در پیشرفت کشور با کیفیت بخشی به نظام آموزشی
مرکز توسعه کسب و کار صنعت ۴در دانشگاه تهران افتتاح شد
مدارس با رویکرد قرآنی برای تربیت ۱۰ میلیون حافظ راهاندازی میشوند
پیوند دادن کرسیهای یونسکو به سازمان های تامین مالی بین المللی
رونمایی از کتاب حسین گاردی
نشستی برای بوف کور
حمایت از رشتههای راهبردی در شورای عالی علوم، تحقیقات و فناوری تصویب شد
واکنش وزیر علوم به تایید شورا بر میزان تاثیر معدل در کنکور
آمادگی ایران برای گسترش همکاری تحقیقاتی با سایر کشورها
تحول ۴۵ ساله از کلاسهای کوچک به دانشگاههای بزرگ
استقلال و خودباوری؛ میراث انقلاب اسلامی برای نسل جدید
رشتههای راهبردی در شورای عالی عتف تصویب شد
نگاهی به کارنامه تئودور نولدکه، پژوهشگر قرآن و شاهنامه
برنامههای گرامیداشت دهه فجر و اعیاد شعبانیه در منطقه ۱۳
افتتاح مدرسه خیرساز نورصالحی در محله منیریه/ نیاز به مقاوم سازی مدارس و احداث سالن ورزشی در منطقه ۱۱
ثبتنام ۱۱۰۰ متقاضی در فراخوان جذب هیئت علمی دانشگاه ملی مهارت
نقش ارائه گزارشهای سالانه توسط کمیسیونهای یونسکو در جذب منابع مالی
رئیس دانشگاه شریف ۳ نفر از مدیران این دانشگاه را ابقاء کرد
کاظمی: قرارداد خرید خدمات معلمان تا پایان ماه تعیین تکلیف میشود
کیفیت آموزشی با تغییر رفتار و پیشرفت دانش آموزان ارزیابی میشود
مناظرات دانشجویی به عرصهها و موضوعات متنوعتری گسترش یابد
زمان برگزاری آزمون جامع دکتری دانشگاه معارف اسلامی اعلام شد
توسعه کمی و کیفی آموزش عالی پس از پیروزی انقلاب/ هنوز در حوزه علوم انسانی راه نرفته داریم
تداوم حضور دانشگاه محقق اردبیلی در بین دانشگاههای برتر جهان در رتبهبندی موضوعی تایمز ۲۰۲۵
دانشگاههای ما نباید برای تولید نظریه منتظر دانشگاههای غرب بمانند
زمان برگزاری آزمون جامع دکتری دانشگاه معارف اسلامی اعلام شد
مهلت دفاع از پایان نامه، رساله و ثبت نمرات تشریحی دانشجویان پیام نور تمدید شد
۶۹۰۰ طلبه خواهر در جشنواره بانوی کرامت شرکت کردند
پارک علم و فناوری دانشگاه امیرکبیر واحد فناور و استارتاپی جذب میکند
صحیفه سجادیه با ترجمه جواد فاضل بهزودی توسط انتشارات امیرکبیر به چاپ بیست و هشتم میرسد.
طرح بازنگری سهمیههای کنکور به زودی به شورا میرسد؛ مخالف ورود بیکیفیت به پزشکی هستیم
قالیباف: رتبهبندی فقط باید شامل کسانی شود که معلمی میکنند
تصمیمگیری درباره جزییات سوابق تحصیلی به شورای عالی آموزش و پرورش واگذار شد
شناسایی استعدادهای قرآنی با ایجاد مدرسه ویژه قرآن در هر منطقه آموزشی
اختصاص سهم بیشتری از اعتبارات استان تهران به مدرسه سازی در مناطق کمتر برخوردار
راهاندازی مرکز تندرستی و حرکات اصلاحی در گرمسار/ خرید تجهیزات آزمایشگاهی برای مدارس دامغان
ظرفیت بالای جهاددانشگاهی برای تبدیل شدن به قطب فرهنگی و مطالعاتی در حوزه علوم انسانی اسلامی
دانشجویان ممتاز دانشگاهها بدون آزمون وارد مقاطع تحصیلی بالاتر میشوند
بسترهای رشد فعالیتهای علمی در دانشگاه صنعتی امیرکبیر از زبان رئیس دانشگاه
تأثیر قطعی سوابق تحصیلی پایههای یازدهم و دوازدهم تا ۶۰درصد تأیید شد
اولینهای همایش کتاب سال حوزه
همه فعالیتهای دانشگاه باید پیوست فرهنگی و اجتماعی داشته باشد
نتایج فراخوان جذب مدرس در دانشگاه جامع علمی کاربردی اعلام شد
انجمنهای علمی باید با نظام مسائل کشور آشنا شوند/ انجمنهای علمی؛ فرصتی برای پیوند علم و صنعت در دانشگاهها
تجدید بیعت اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی با آرمانهای امام خمینی(ره)
تصمیمگیری درباره جزییات سوابق تحصیلی به شورای عالی آموزش و پرورش واگذار شد
فراخوان ارسال پژوهشهای برتر به بیست و چهارمین جشنواره بینالمللی رویان
تشکیل کمیتههایی برای بررسی وضعیت رشتههای کم متقاضی دستیاری
انجمنهای علمی باید با نظام مسائل کشور آشنا شوند
معبد زیرزمینی، روایتی از جنگ در اعماق زمین
پسر عنکبوتی به کتابفروشیها آمد
نخستین سکوی تبادل دانش جهان اسلام راهاندازی میشود
ایران در رتبه چهارم المپیاد جهانی زیستشناسی ۲۰۲۴ قرار گرفت
معلم با حقوق اندک نمیتواند انگیزه لازم برای آموزش داشته باشد
مسئول مرکز رشد حوزههای علمیه معرفی شد
امروز آخرین مهلت ثبتنام جذب هیئت علمی ۱۴۰۳ وزارت علوم
ابراهیمپور: سازمان سنجش قانون مجلس را اجرا کند
نمایش دو روی خشن و مهربان طبیعت در رمان هایدی
نقش گردش سپهر در سرنوشت شخصیتهای شاهنامه
انتشار فراخوان انتخاب شعار سیوششمین نمایشگاه کتاب
شعب دانشگاههای علوم پزشکی در غنا، لبنان و تاجیکستان راهاندازی میشود
نتایج آزمون کتبی دانشنامه دندانپزشکی منتشر شد؛ آغاز آزمون های شفاهی از امروز
غائله تاثیر قطعی معدل در کنکور امروز پایان می یابد؟
فهرست گوشیهایی که میتوانند به اینترنت ماهوارهای متصل شوند
فضانورد ناسا پس از ۸ ماه سرگردانی در فضا راه رفتن را فراموش کرد
تحویل چهار دسته سوخو ۳۵ روسی
مشخصات و تصویر ماشین جدید ایران خودرو+عکس
این یک کاخ نیست، قطار لوکس جدید عربستان است +عکس
تصادف شدید لامبورگینی نو این خودرو را این شکلی کرد+عکس
پدافندی که قاتل F-۳۵ آمریکایی است+عکس
جنگنده جدید ترکیه که ترکیبی از اف-۲۲ و اف-۳۵ است
صیاد 3F نسخه ضد بالستیک موشک صیاد در سامانه ۱۵ خرداد
چرا دیگ کامیونهای حمل سیمان همیشه میچرخد و متوقف نمیشود؟
نسل جدید وانت جدید تویوتا غول پیکر و قوی+عکس
وانت ب ام و ترکیبی دیدنی از وانت و سدان+عکس
میزان اندازه بال انسان پرنده اعلام شد
علت خرابی بخاری ماشین این مورد است
رکورد جدیدی که چین در دریا ثبت کرد
این یک توپ بازی نیست، یک پهپاد است که با دست پرتاب میشود+عکس
ایلان ماسک برای خودش و ترامپ ۲ هواپیمای اختصاصی میسازد
پرجمعیتترین استان کانادا قراردادش را با استارلینک فسخ کرد
اعتراف سنگین ایلان ماسک درباره خودروهای تسلا
باهوشترین حشره دنیا این جانور است
حداکثر سرعت جنگنده اف ۱۵ ایگل چقدر است؟ +عکس
لقمه عجیب یک شه مار کالیفرنیایی که کار دستش داد+عکس
تنها جنگنده تاپ گان جهان که فقط در ایران عملیاتی میشود+عکس
ماه در کنار زهره، زحل و نپتون را امشب در آسمان ببینید
موشک ایرانی عماد با بردی ۱۷۰۰ کیلومتر و قابلیت حمل کلاهک+عکس
تصاویر جدید از آئودی RS۳ وایرال شد+عکس
سیگنالی عجیب از کهکشان مرده به دانشمندان رسید
نسخه لوکس آیفون ۱۶ پرو با الهام از بیتکوین و با روکش طلا
تولید آهن سبز در این کشور آغاز شد
طولانیترین تونل جهان که در زیر زمین این شهر پنهان شده+عکس
نظراتی که حاوی توهین یا افترا به اشخاص ،قومیت ها ،عقاید دیگران باشد و یا با قوانین کشور وآموزه های دینی مغایرت داشته باشد منتشر نخواهد شد - لطفاً نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.