به گزارش ثریا ساماندهی سهمیه‌های کنکور با هدف تحقق عدالت آموزشی، به دستور رئیس جمهور در دستور کار مشترک وزارتخانه‌های علوم و بهداشت قرار گرفت. این طرح ساماندهی سهمیه‌های کنکور که پیش‌نویس آن به شورای عالی انقلاب فرهنگی ارائه شده، به دنبال بازنگری، کاهش و متناسب‌سازی سهمیه‌های متعدد ورودی دانشگاه‌ها است. داوطلبان و خانواده‌ها در انتظار تصمیم نهایی شورا برای اجرای این تغییرات مهم در پذیرش دانشجو هستند.

طرح ساماندهی سهمیه‌های کنکور به شورای عالی انقلاب فرهنگی رسید؛ گامی به سوی عدالت آموزشی؟

موضوع سهمیه‌های کنکور و تاثیر آن بر عدالت آموزشی در سال‌های اخیر به یکی از دغدغه‌های اصلی داوطلبان و خانواده‌های ایرانی بدل شده است. انتقادات به تعدد و نحوه اعمال این سهمیه‌ها تا جایی پیش رفت که رئیس جمهور دستور بازنگری و اصلاح آن را صادر کرد.

بر اساس این دستور، طرح مشترک ساماندهی سهمیه‌های کنکور توسط وزارتخانه‌های علوم و بهداشت تهیه و پیش‌نویس آن جهت بررسی و تصویب نهایی به دکتر مسعود پزشکیان، رئیس شورای عالی انقلاب فرهنگی، تقدیم شده است. این اقدام در پاسخ به درخواست‌ها برای شفاف‌سازی و عادلانه‌تر کردن فرآیند پذیرش دانشجو صورت می‌گیرد.

حسین سیمایی صراف، وزیر علوم، با تایید این خبر اعلام کرد که مطالعات لازم برای بازنگری در سهمیه‌های کنکور تحت عنوان عدالت آموزشی انجام شده و طرح در نوبت بررسی در صحن شورای عالی انقلاب فرهنگی قرار دارد. هدف اصلی این طرح، کاهش تعداد و تنوع سهمیه‌های فعلی عنوان شده است.

ابوالفضل واحدی، معاون آموزشی وزارت علوم، نیز با اشاره به تعداد زیاد و متنوع سهمیه‌های کنکور، تاکید کرد که در طرح پیشنهادی، تعداد سهمیه‌ها کاهش یافته است. به گفته وی، این ساماندهی با هماهنگی وزارت بهداشت و بر اساس مطالعات دقیق صورت گرفته است.

رضا محمدی، رئیس سازمان سنجش آموزش کشور، خاطرنشان کرد که در حال حاضر حدود ۱۸ نوع سهمیه در کنکور وجود دارد که برخی از آنها عملاً منسوخ شده و مربوط به شرایط زمانی خاصی بوده‌اند اما همچنان در دفترچه‌ها باقی مانده‌اند. وی تاکید کرد که یکی از اهداف طرح، حذف سهمیه‌های غیرضروری و ساده‌سازی فرآیند است.

به گفته محمدی، متناسب‌سازی ظرفیت سهمیه‌ها با تعداد واقعی متقاضیان واجد شرایط، یکی دیگر از محورهای اصلی ساماندهی سهمیه‌های کنکور است. این موضوع به انتقاداتی پاسخ می‌دهد که معتقدند برخی سهمیه‌ها به دلیل نبود داوطلب با حدنصاب لازم، عملاً خالی می‌مانند.

در ادامه بخوانید: خبر خوش وزیر علوم برای کنکوری‌ها و سهمیه‌ها

دکتر شهرام یزدانی، مشاور آموزشی رئیس جمهور، پیش‌تر با اشاره به اینکه ۳۰ درصد پذیرفته‌شدگان رشته‌های برتر پزشکی از طریق سهمیه وارد می‌شوند، بر لزوم بازنگری در سهمیه ایثارگران و تجمیع برخی سهمیه‌ها تاکید کرده بود. وی ضمن تایید کارکرد درست سهمیه مناطق و مناطق محروم، اجرای سهمیه ایثارگران در طول زمان را نیازمند اصلاح دانسته بود.

مروری بر سهمیه‌های فعلی کنکور سراسری:

در حال حاضر، سهمیه‌های کنکور شامل موارد متعددی است:

• سهمیه مناطق: بر اساس محل تحصیل سه سال آخر دبیرستان (یا معادل آن در نظام‌های قدیم) به مناطق ۱، ۲ و ۳ تقسیم می‌شود. منطقه مرفه‎‌تر ملاک تعیین سهمیه است. داوطلبان خارج از کشور و معلولان در منطقه ۳ قرار می‌گیرند.

• سهمیه ایثارگران: شامل ۲۵ درصد ظرفیت برای همسر و فرزندان شهدا، آزادگان و جانبازان ۲۵% به بالا و خانواده‌هایشان؛ و ۵ درصد ظرفیت برای جانبازان زیر ۲۵% و خانواده‌هایشان و همسر و فرزندان رزمندگان با حداقل ۶ ماه حضور داوطلبانه در جبهه. حدنصاب قبولی ۷۰% نمره آخرین فرد قبولی در سهمیه آزاد است.

• سهمیه رزمندگان: برای رزمندگان با حداقل ۶ ماه حضور داوطلبانه، با حدنصاب ۷۵%.

• سهمیه خانواده شهدا: شامل پدر، مادر، خواهر و برادر شهید.

• سهمیه مناطق محروم: اختصاص حداقل ۴۰% ظرفیت دانشگاه‌های استان‌های مشخص شده به بومیان و ۳۰% پذیرش بومی در رشته‌های علوم پزشکی وزارت بهداشت در مناطق محروم.

• سهمیه مناطق درگیر بلایای طبیعی: حداکثر ۵% ظرفیت مازاد روزانه در استان‌های آسیب‌دیده (تا ۳ سال پس از حادثه) با حدنصاب ۸۰% (۸۵% برای پزشکی، دندانپزشکی، داروسازی).

• سهمیه جنوب کرمان و بشاگرد: برای داوطلبان بومی این مناطق با تعهد خدمت دو برابر مدت تحصیل.

• سهمیه ابوموسی: اختصاص ۴۰% ظرفیت دانشگاه‌های هرمزگان به بومیان ابوموسی با حدنصاب ۷۵%.

• سهمیه بهیاری: حداکثر ۵% ظرفیت در رشته‌های خاص پرستاری و پیراپزشکی برای بهیاران واجد شرایط.

نحوه اعمال سهمیه‌ها و چشم‌انداز تغییرات:

ظرفیت هر کدرشته محل پس از کسر سهمیه ایثارگران (۲۵% و ۵%)، بین سایر سهمیه‌ها (عمدتا مناطق و آزاد) تقسیم می‌شود. در رشته‌های پرمتقاضی روزانه، ۴۰% ظرفیت باقی‌مانده به داوطلبان آزاد اختصاص می‌یابد. ظرفیت‌های خالی مانده سهمیه‌های ایثارگری نیز طبق قوانین مشخص توزیع می‌شود.

انتظار می‌رود طرح ساماندهی سهمیه‌های کنکور علاوه بر کاهش تعداد سهمیه‌ها، به بازنگری در درصد اختصاص یافته به هر سهمیه و همچنین افزایش حدنصاب علمی لازم برای قبولی از طریق سهمیه‌ها، به ویژه در رشته‌های پرطرفدار، بپردازد تا عدالت آموزشی به شکل ملموس‌تری محقق شود.

اکنون داوطلبان کنکور سراسری بیش از هر زمان دیگری منتظر تصمیم نهایی شورای عالی انقلاب فرهنگی هستند تا مشخص شود آیا و از چه زمانی، تغییرات در نظام سهمیه‌های کنکور اجرایی خواهد شد. این تصمیم می‌تواند تاثیر قابل توجهی بر رقابت و شانس قبولی در دانشگاه‌ها داشته باشد.

منبع: سازمان سنجش آموزش کشور