به گزارش ثریا به گفته مسوولان آموزش و پرورش، هدف این طرح فراهم شدن فرصتهای یادگیری منجر به تقویت مهارتهای اصلی دانشآموزان است و از طرف دیگر ایجاد فرصتی برای اینکه دانشآموزان تکالیف درسی را زیر نظر معلمان انجام دهند. اجرای این طرح واکنشهای زیادی از سوی معلمان و خانوادهها به همراه داشته است، واکنشهایی که شاید یکی از دلایل آن ابهاماتی است که در خصوص نحوه اجرای این طرح وجود دارد.
رضوان حکیم زاده، معاون آموزش ابتدایی وزارت آموزش و پرورش به عنوان متولی اجرای این طرح توضیحاتی را در مورد جایگزینی مشق شب با فعالیتهای مهارتمحور در گفتوگوی خود با روزنامه «اعتماد» ارائه داده است.
شاید به دلیل تازگی این طرح ابهامهای زیادی درباره نحوه اجرای آن وجود دارد اما برای شروع بحث به اصل ماجرا بازگردیم. چرا تکلیف شب حذف میشود؟
از دهههای پیش تا کنون پژوهشهای زیادی درباره فواید و مضرات مشق شب در دنیا انجام شده است.در سال 2013 حدود 116 کشور از سراسر جهان در خصوص مشق شب مورد فراتحلیل قرار گرفتند و نتایج نشان داد که مشق شب تاثیری در یادگیری دانشآموزان در سنین پایین ندارد. البته موضوعی که در این خصوص بسیار مهم است توجه به همه ابعاد این طرح است و از یک بعد به این مساله نگاه کردن ما را به جایی نمیرساند.
مشق شب تبدیل به یک تکلیف تکراری و پرحجم شده است و دانشآموز تمام وقت بعد از ظهر خود را بدون هدف صرف تکالیفی میکند که هدفمند نیست. در برخی از موارد شاهد هستیم که از مشق شب به عنوان تنبیه استفاده میشود که این مساله هیچ تاثیری در بهبود یادگیری دانشآموزان ندارد و بر روی آنان اثر منفی میگذارد. تکالیف شب باید هدفمند باشد و به تثبیت یادگیری دانشآموزان کمک کند اما اکثر آنها به صورت یکسان و بدون در نظر گرفتن تفاوتهای فردی است و اکثر اوقات یک رونویسی بیهدف محسوب میشود.
مورد بعدی به خانوادهها بازمیگردد. آموزش نادرست برخی از خانوادهها به بچهها یکی از دلایل مهم اجرای این طرح است. خانوادهها در زمان دیگری درس خواندهاند و روشهای آموزشی آنها متفاوت بوده است و همین مساله باعث مشکلات زیادی برای دانشآموز میشود. یکی از مشکلاتی که در چندسال اخیر به وجود آمده این است که جایگاه معلم و خانواده در فرآیند آموزش جابهجا شده است و در این فرآیند غلط، نقطه ضعف دانشآموزان را به خانواده و نقاط قوت آنها را به مدرسه نسبت میدهند. در گذشته اکثر خانوادهها بیسواد بودند و معلمان به آموزش والدین هیچ امیدی نداشتند و همه فرآیند آموزش را خود به گردن میگرفتند. امروز مشقشب ابزار مدرسه برای واگذار کردن ضعف دانشآموزان به خانوادهها شده است. این مساله باعث شده که برخی خانوادهها از تکلیف انجام ندادن دانشآموزان نگران شوند و خودشان در انجام این تکالیف مداخله کنند.
یکی دیگر از مضرات مشق شب مشکلات جسمی و روحی است که برای دانشآموزان به وجود میآید. برخی از سختگیریهای والدین و اجبار آنها برای انجام تکالیف شب، به روابط عاطفی کودکان و والدین آسیب وارد میکند و محصول آن محیطی پرتنش در خانواده است که متاسفانه امروز بسیاری از خانوادهها درگیر آن هستند. در مورد آسیبهای جسمی باید بگویم که یکی از عادتهای بد دانشآموزان در حین انجام تکلیف در منزل، مشق نوشتن در وضعیت نامناسب و به صورت نشسته و خوابیده است که همین مساله باعث آسیبهای جسمی برای دانشآموزان میشود.
مورد بعدی به رابطه میان معلمان و دانشآموزان بازمیگردد. معمولا معلمان بعد از دیدن تکالیف بازخورد مناسبی از خود نشان نمیدهند و به سادگی از کنار آن رد میشوند و این برای دانشآموزی که با دلهره یا اشتیاق این تکلیف را انجام داده است، سرخوردگی به بار میآورد.
جایگزین این تکالیف چطور تعیین میشوند؟
درباره اجرای این طرح پیشبینی ما این است که معلمان در فرصتهای یادگیری خارج از مدرسه براساس چارچوب مهارتهایی که در سند برنامهریزی درسی ملی به آن توجه شده است، فعالیتهایی را طراحی کنند که موجب تقویت مهارتهای زندگی شود.
به طور مثال به جای نشستن و خوابیدن دانشآموزان هنگام مشق نوشتن، فعالیتهای عملی انجام دهند که به آن علاقهمند هستند و از انجام آن لذت میبرند. ما بستهای برای معلمان آماده کردیم که بر اساس آن فعالیتهای عملی دانشآموزان در خارج مدرسه به جای مشق شب انجام شود.
چه نوع مهارتهایی قرار است به جای مشق شب بنشینند؟
به این مهارتها در سند برنامهریزی درسی و ملی اشاره شده است. یک حوزه آن مربوط به یادگیری مهارتهای زندگی است که در آن به آداب معاشرت و معیشت، مهارتهای ارتباطی و مدیریت زمان، مدیریت هیجانها و مهارتهای تفکر، حمایت از محیط زیست، آموزش قوانین و مقررات، آموزش استفاده درست از منابع اقتصادی (اقتصاد مقاومتی)، آموزش حقوق کودکان، کارآفرینی، فرهنگ استفاده از رسانهها و سواد رسانهای اشاره شده است. پس چارچوب اجرای این طرح را سند تحول بنیادین و سند برنامهریزی ملی مشخص کرده است.
مشخصا میتوانید به چند نمونه از این تمرینها اشاره کنید؟
به طور مثال در بحث استفاده درست از منابع انرژی که یکی از پایههای اصلی در اقتصاد مقاومتی است و باید در دوران کودکی به بچهها آموزش داده شود، معلم برنامهای را طراحی میکند که دانشآموز قبض آب و برق و گاز را بررسی میکند و فعالیتهایی که در منزل برای کاهش مصرف ماهانه انجام میدهد در کلاس به دیگر دانشآموزان منتقل میکند. ما در پروژه همیار پلیس یک تجربه بسیار موفق داشتیم و به بچهها آموزش دادیم که به بزرگترها رعایت مقررات راهنمایی و رانندگی را گوشزد کنند. در این مورد نیز به او کمک میکنیم که درباره صرفهجویی و مدیریت منابع تفکر کند و نتیجه آن را به عنوان تکلیف درسی مربوط به صرفهجویی را در کلاس درس ارایه دهد.
تمرین مهارت دیگر مربوط به حساب و کتاب است. بچهها در مدرسه دانش ریاضی را یاد میگیرند و برای اینکه یادگیری تبدیل به مهارت شود، دانشآموزان میتوانند به اتفاق خانواده خرید روزانه منزل و حساب و کتاب خرید را انجام دهند. در این فرآیند بچهها به غیر از آشنایی با پول، بحث جمع و تفریق و مهارت ریاضی را نیز یاد میگیرند و به آنها کمک میشود که مدیریت مالی را از همان ابتدای کودکی تمرین کنند.
برای مهارت خواندن که یکی از مهمترین مهارتهای کودکان در دوره ابتدایی است، میتوانیم فرصتهای قصهگویی را برای بچهها فراهم کنیم و به جای رونویسی کردن، کتاب قصه بخوانند و آن را برای دیگر دانشآموزان بازگو کنند. برای افزایش مهارت شنیدن نیز والدین میتوانند قصهای برای فرزندشان بخوانند و دانشآموز آن قصه را برای دیگر بچهها بازگویی کند. در مجموع مهارتهای پایه خواندن و نوشتن و حساب کردن، یکی از محورهای اصلی در تکالیف مهارتمحور هستند به شرطی که برنامههای عملی مناسبی برای آموزش آن طراحی شود. چارچوب این تکالیف براساس سند تحول بنیادین مشخص شده است اما فعالیتهایی که برای تمرین این مهارتها وجود دارد، کاملا پیشنهادی است و والدین و معلمان نیز میتوانند در طراحی این فعالیتها مشارکت جدی داشته باشند.
معلمان برای اجرای طرح آموزش دیدهاند؟
ما برای اینکه تکالیف مهارت محور را در برنامه درسی دانشآموزان بگنجانیم از قبل آموزشهایی را به معلمان دادهایم و برنامههای توانمندسازی برای آنها اجرا کردیم. این برنامههای توانمندسازی معطوف به طراحی تکالیف یادگیری در ایام نوروز بود و در آن قالب ارایه شده است. معاونان آموزش ابتدایی کشور نیز تمهیداتی در نظر گرفتند که در حین اجرای طرح، بستههای آموزشی در اختیار معلمان قرار گیرد. خود ما نیز از طریق تلویزیون تعاملی برنامههایی در نظر گرفتهایم که از طریق آن صحبتها و نکتههای لازم در مورد اجرای طرح را به آنها منتقل کنیم.
نکته بعدی درباره اجرای این طرح به همکاری خانوادهها بازمیگردد. چه برنامهای برای جلب رضایت خانوادهها برای اجرای طرح حذف مشق شب دارید؟ ممکن است خیلی از آنها مقاومت نشان بدهند.
در مورد خانوادهها سه موضوع اساسی وجود دارد. نکته اول این است که پژوهشهای صورت گرفته در نظامهای آموزشی دنیا نشان میدهد که تکلیف شب یکی از بسترهای بروز بیعدالتی آموزشی است و میتواند یک ابزار قوی تبعیض طبقاتی باشد. بچهها در مدرسه با یک معلم و شرایط یکسان آموزش میبینند و وقتی آنها را برای انجام تکالیف شب به خانوادهها واگذار میکنند، وارد محیطی میشوند که از نظر سطح سواد و سرمایه فرهنگی خانواده در یک سطح قرار ندارد و خانوادهها نمیتوانند به یک انداره به کودکان خود کمک کنند. بر همین اساس تاکید میشود که تکالیف بچهها زیر نظر معلمان انجام شود تا تفاوت فرهنگی و سواد والدین مانع یادگیری یکسان دانشآموزان نشود.
نکته دوم در مورد خانوادهها این است که بعضی از آنها به دلیل اینکه روشهای آموزشی متفاوتی از روش آموزشی معلمان دارند، دانشآموزان را دچار دوگانگی میکنند. برخی از خانوادهها نیز تنش بسیار زیادی با دانشآموزان در مورد مشق شب دارند. آنها اصرار دارند که دانشآموز در یک ساعت مشخص تکالیف خود را انجام دهد و معمولا دانشآموز علاقهای به انجام این کار در ساعت معین ندارد و همین مساله باعث تنش بین والدین و دانشآموزان میشود. برخی از خانوادهها نیز تصور میکنند که تکلیف شب بسیار مهم است و کارکرد مدرسه را در این میبینند که حتما به دانشآموزان تکلیف شب بدهند.
حذف تکلیف به خانوادههایی که نمیتوانند به فرزندانشان در آموزش کمک کنند و از شرایط نابرابر رنج میبرند، کمک میکند که فرزندانشان تکالیف را زیر نظر معلمان انجام دهند. خانوادههایی که با فرزندان خود بر سر انجام تکالیف تنش دایمی دارند نیز با حذف مشق شب، تنش کمتری را تجربه میکنند.
دسته سوم خانوادهها که تصور میکنند تکلیف شب بسیار مهم است، وقتی ببینند که فرزندشان بیکار نیست و در حال انجام تکالیف مهارتمحور است، شاید مشکلی با حذف تکلیف شب نداشته باشند. البته در این بین انجمنهای اولیا و مربیان نیز در زمینه فرهنگسازی برای پذیرش خانوادهها برای حذف تکالیف شب نقش بسزایی خواهند داشت.
آیا این طرح در کلاسهای شلوغ امکان اجرا دارد و میتواند به صورت سراسری و در تمامی مدرسهها پیاده شود؟
شرایط مطلوب برای یک کلاس درس که توسط شورای عالی آموزش و پرورش تاکید شده است، 26 نفر در یک کلاس است. ما اگر بخواهیم سند تحول بنیادین را اجرا کنیم نباید کلاس بیش از 26 نفر در مدارس داشته باشیم. در حال حاضر فقط 28 درصد از کلاسهای درس ما این شرایط را دارند و متاسفانه فقط 28درصد از کلاسهای درس ما شامل اجرای طرح حذف تکالیف شب میشوند. چون بحث یادگیری دانشآموزان برای ما اهمیت ویژه دارد این نگرانی را داریم که با اجرای این طرح در کلاسهای با تراکم بالا، معلم فرصت کافی برای آموزش نداشته باشد اما نمیتوانیم به بهانه سراسری نبودن این طرح را به تعویق بیندازیم.
یکی از ضعفهای دانشآموزان کمبود سرانه مطالعه و ضعف در مهارت خواندن است. افزایش مهارت خواندن چه جایگاهی در برنامههای شما دارد؟
طرح تکالیف مهارتمحور در ادامه همان طرح عید و داستان که در نوروز اجرا کردیم، دنبال میشود. معتقدیم برای اینکه در دوره ابتدایی یادگیری به خوبی انجام شود، باید از بسترهای مناسب برای یادگیری دردوران کودکی استفاده کنیم که مهمترین آنها ادبیات، هنر و بازی است. به خصوص در برنامه تکالیف مهارتمحور به دنبال تقویت یکی از مهارتهای اصلی یعنی خواندن هستیم. امروز بچههای ما خوب نمیخوانند و حتی نوشتن مشق نیز تاثیری در درست خواندن آنها ندارد. داستانخوانی یکی از مهارتهایی است که برای کمک به مهارت خواندن در تکالیف قرار دادهایم.
تابناک
دانشگاه آزاد امکان مشارکت گسترده مردم در امر تولید را فراهم میکند
تشریح اقدامات حفاظتی سازمان سنجش در نوبت اول کنکور ۱۴۰۳
اعلام جزییات پذیرش بدون آزمون کارشناسی ارشد دانشگاه پیام نور
احکام رتبهبندی ۱۰۰ هزار معلم بازنشسته اصلاح شد
سخنگوی وزارت آموزش و پرورش از اصلاح احکام رتبهبندی ۱۰۰ هزار معلم بازنشسته سالهای ۱۴۰۰ تا ۱۴۰۲ خبر داد.
شاهنامه هنر فردوسی است و لاغیر
دستگیری متهمانی که برای تقلب در کنکور، رمز ارز میگرفتند
امکان افشای سوالات آزمونهای آموزش و پرورش غیرممکن شد/ سهم ۵۰ درصدی سوابق تحصیلی در کنکور
تدوین طرح مدرسه مجازی بزرگسالان برای کاهش تنوع مدارس
آزمونهای نهایی دانش آموزان به سازمان جدید سنجش واگذار می شود
انتشار فراخوان دورههای ۲۳ و ۲۴ جایزه مهرگان ادب
آمادگی رفع نیاز فناورانه سازمان سنجش در مقابله با تقلب کنکور
کلاهبرداری از داوطلبان کنکور با دریافت رمزارز و سکه طلا
اساسنامه سازمان ملی سنجش بعد از کنکور ابلاغ میشود
گوشی جدید وان پلاس با دوربین تله فوتو و ماکرو معرفی میشود+عکس
چراغهای خودروی جدید آئودی سخنگو هستند+عکس
سنگی که طلا نیست اما بسیار گران قیمت است+عکس
چرا سوئد در یک قدیمی ساخت بمب اتم منصرف شد؟
رونمایی شریک قبلی ایران خودروی از خودروی عجیب آفرودیاش+عکس
کشف یک سیاه چاله عظیم در نزدیکی زمین
کارکرد عجیب مایع ظرف شویی در هواپیمای بوئینگ
اینترنت استارلینک در این کشورها قطع میشود
مشکل بزرگ ناسا در مریخ که فعلا حل نشدنی است
بمب الکترومغناطیسی چطور منفجر میشود؟
شروع احداث و افتتاح ۲۷ کلاس درس در سفر رئیس سازمان نوسازی مدارس به هرمزگان
مرحله غیرمتمرکز المپیاد علمی دانشجویی ۳۱ فروردین برگزار میشود
مهلت ارسال ایده به ششمین دوره رویداد «از ایده تا بازار» تمدید شد
تعیین ظرفیت ۶۰۰ نفری در دوره فلوشیپ پزشکی سال ۱۴۰۳
مدارس تا فرارسیدن ایام امتحانات باید دایر باشند
پذیرش بدون آزمون قاریان و حافظان قرآن در دانشگاه فرهنگیان
نقش حمایتی خانوادهها از دانشآموزان در روزهای امتحانی
فردا؛ آخرین مهلت ثبتنام آزمونهای ورودی مدارس سمپاد و نمونه دولتی
انتشار مقاله استاد دانشگاه شریف در معتبرترین مجله انجمن فیزیک آمریکا
آگهی/ گیربکس سایکلو گومائو چه تاثیری در افزایش سرعت و کارایی صنایع دارد؟
سیزدهمین دوره جشنواره تیتر ۱۵ اردیبهشت ماه برگزار می شود
شیوهنامه مشوقهای خدمتی برای کسب مهارت دانشآموختگان دانشگاهی ابلاغ شد
اساتید دانشگاههای جهان صهیونیستها را تحریم کنند
منتخبین هجدهمین مسابقات ربوکاپ ۹ سهمیه جهانی دریافت میکنند
واگذاری مالکیت ساختمان سابق دانشگاه علمی کاربردی واحد استان اردبیل به دانشگاه محقق اردبیلی
جرائم متخلفان کنکور اعلام شد
تشریح مأموریت جهاددانشگاهی در راستای نیازهای کشور
بیانیه مدرسین دروس معارف اسلامی دانشگاههادر حمایت از حمله موشکی سپاه
مهلت ثبت نام در آزمون فلوشیپ پزشکی سال ۱۴۰۳ تمدید شد
۴۵ قفسه کتاب کانون در مدارس ۱۰ استان کشور جاگذاری شد
سامانه نقل و انتقال دانشجویان علوم پزشکی از یکم اردیبهشت فعال میشود
وزیر علوم بر پیگیری امور معیشتی یاوران علمی دانشگاهها تاکید کرد
طرح رتبهبندی و اعتبارسنجی مؤسسات آموزش عالی تهیه میشود
سهچهارم مسافران از اقامتگاههای غیررسمی و بدون مجوز استفاده کردند
گذر نهضت سوادآموزی از وضعیت حاضر به مدلهای جدید آموزشی طبق برنامه هفتم
تایید انتخاب ۱۰ رییس دانشگاه و مرکز آموزشی و تحقیقاتی کشور
زمان ثبت نام وام شهریه دانشجویی دانشگاه علمی کاربردی اعلام شد
شنبه آخرین مهلت ثبت نام برای امریه سربازی دانشگاه تهران
آزمونهای شبه نهایی از ۹۰ درصد محتوای برنامه و کتاب درسی است
امکان استفاده از تک ماده برای ۴ درس با نمره ۷ به بالا
بکارگیری معاون پرورشی در مدارس غیردولتی ضروری است
تاریخ طب در ایران معرفی و بررسی میشود
رونمایی از پلتفرم نشر دانشگاهی
مدارک مورد نیاز پذیرفتهشدگان آزمون استخدامی جهت بارگذاری در سامانه گزینش
تدوین طرح مدرسه مجازی در راستای کاهش تنوع مدارس
مهلت ثبت نام آزمون EPT اردیبهشت ماه ۱۴۰۳ دانشگاه آزاد اسلامی تمدید شد
شورای تحقیق جذب هیات علمی تشکیل میشود
صدور مجوز راهاندازی مدارس سمپاد عشایری در سه استان کشور
جزئیات اعلام نتایج آزمون آموزگاری و حضور در مراحل مختلف استخدام
تداوم توزیع شیر رایگان در مدارس تا پایان امتحانات/ چالش تامین پاکت استریل شیر
تحلیل بیانات رهبر انقلاب در دیدار با دانشجویان/ پاشنه آشیل جهاد تبیین محیط دانشگاه است
شیوهنامه المپیاد ورزشهای فناورانه دانشجویی ابلاغ شد
واگذاری آزمونهای ارتقا و گواهینامه دستیاران پزشکی به دانشگاهها
جاماندگان نوبت دوم کنکور ۱۴۰۳، امروز و فردا نامنویسی کنند
قدرت نظامی ایران حرف اول و آخر را در منطقه میزند
زمان اعلام نتایج اولیه آزمون دکتری اعلام شد
پروژههای اولویتدار دانشگاه تهران تکمیل می شود
انجام عملیات «وعده صادق» مایه مباهات است
نشست شورای مسکن دانشگاه آزاد اسلامی برگزار شد
ایران جزء ۱۵ کشور برتر جهانی در جذب دانشجویان بین المللی
نتایج اولیه و زمان انتخاب رشته آزمون دکتری ۱۴۰۳ منتشر شد
کتاب ای کاش زودتر برای سوالات نوجوانان درباره حجاب منتشر شد
فلسفه عشق نقد و بررسی میشود
ورود شخصیتهای خارجی به محصولات خواب کودکان
دهمینجلسه درسگفتارهای سعدیخوانی برگزار میشود
طنز یعنی چه؟
ایران چطور گنبد آهنین را در هم شکست؟ +عکس
تغییر شکل عجیب هرم بزرگ مصر+عکس
چرا آدم فضاییها خودشان را به انسانها نشان نمیدهند؟
سنگی که طلا نیست اما بسیار گران قیمت است+عکس
آنچه درباره ناوگان پهپادی ایران نمیدانید+عکس
قابلیت ارتباط ماهوارهای به گوشیهای گوگل اضافه شد
گوشی جدید وان پلاس با دوربین تله فوتو و ماکرو معرفی میشود+عکس
انفجار این بمب الکترومغناطیسی قربانیان را ۲۰۰ سال عقب میبرد+عکس
جزئیات اعلام نتایج آزمون آموزگاری و حضور در مراحل مختلف استخدام
تفاوت موشکهای بالستیک، کروز و هایپرسونیک ایران در چیست؟
چهار تغییر در دانشگاه فرهنگیان
موشک ایرانیای که سامانه ضد موشک اسراییل را فلج میکند+عکس
توسعه تضمین اشتغال با راهاندازی مراکز جدید در دانشگاه علمیکاربردی
موتور خودروی فرمول یک در خودروی معمولی قرار گرفت+عکس
کسر ۴۵ درصد از حقوق دانشجومعلمان لغو شد
جهش علمی ایران نسبت به سرمایهگذاری مالی در دنیا بینظیر است
گوشیهای سامسونگ آیفون را شکست دادند
کتاب مهندسی مرجع جامع کنترل، در سیستم حمل و نقل چاپ و راهی بازار نشر شد
راهاندازی سامانه مهارت افزایی هدفمند و نوآورانه در دانشگاه امیرکبیر
شرکت هزار عضو هیات علمی در فرصتهای مطالعاتی جامعه و صنعت
مدارک مورد نیاز پذیرفتهشدگان آزمون استخدامی جهت بارگذاری در سامانه گزینش
دانشجویان میهمانی چه شرایطی باید داشته باشند؟
دشمن اذعان دارد که گنبد آهنین شکسته شد
مرحله غیرمتمرکز المپیاد علمی دانشجویی ۳۱ فروردین برگزار میشود
حمله موشکی و پهپادی به اسرائیل
لازمه ارتباط بیشتر اساتید با صنعت، تسهیل و جهتدهی قوانین است
تمبر یادبود سهروردی منتشر شد
دهمینجلسه درسگفتارهای سعدیخوانی برگزار میشود
دفاع دانشگاه خواجه نصیر از حملات شب گذشته به سرزمینهای اشغالی
اجرایی شدن طرح ارسال پستی دانشنامه دانشآموختگان دانشگاه جامع
نظراتی که حاوی توهین یا افترا به اشخاص ،قومیت ها ،عقاید دیگران باشد و یا با قوانین کشور وآموزه های دینی مغایرت داشته باشد منتشر نخواهد شد - لطفاً نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.