به گزارش شبکه علمی ثریا، متن زیر یادداشتی از مهدی جمشیدی عضو عیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی است که در ادامه می خوانید؛
۱- به طورِ کلّی، استفاده از «تجربههای بشری»، مطلوب است و نمیتوان آن را نافیِ «دینداری» تلقی کرد؛ مگر در آنجا که لازمهی چنین استفادهای، نادیده گرفتنِ احکام و آموزههای دین باشد، به این معنی که «دین» را کنار بنهیم و به «تجربههای انسانی» رجوع کنیم. بر اساسِ این رویکردِ نظری و زیربنایی، میتوان از تجربهها و اندوختههای جوامعِ غربی در زمینهی «سیاستگذاریِ علومِ انسانی» بهره گرفت؛ هر چند باید دقت کرد که در مقامِ استفاده، «سویهها و مضامینِ ایدئولوژیکِ سیاستگذاریها»ی آنها را اقتباس نکنیم و گرفتارِ اندیشهها و ایدههای به ظاهر «علمی» و «بیطرف»، اما در واقع، «سکولار» نشویم.
۲- ملاحظهی مهم دیگری نیز وجود دارد که نباید از آن غفلت کرد، و آن عبارت از این که ما نه در نقطه و مرحلهای از «روندِ تولیدِ علم» قرار داریم، که دولتهای غربی قرار دارند، و نه «غایات» و «مقاصد»ی را دنبال میکنیم که آنها مطالبه میکنند. جوامعِ غربی در طولِ چندین سدهی اخیر، انبوهی از نظریههای را در قلمرو علومِ انسانی تولید کرده و موقعیتِ خود را در عرصهی جهانی، «تثبیت» و «مستحکم» کردهاند، حال آن که ما در «گامهای ابتدایی» قرار داریم. به بیانِ دیگر، دولتهای غربی در پیِ «فربه و فراخ کردنِ علومِ انسانیِ موجود» هستند و «بسط» و «تکاملِ» آن را در دستورِ کار خود دارد، حال آن که ما قصدِ «عبور» از این سنخ از علومِ انسانی را داریم و مسألهی ما، «تحوّل در علومِ انسانی» است، نه «تکاملِ علومِ انسانیِ مستقر و کنونی». سیاستهای ناظر به علومِ انسانی در دولتهای غربی و سایرِ جوامعِ غربی، معطوف به «شالودهشکنی» و «ایجادِ تغییراتِ اساسی در علومِ انسانی» نیست، بلکه برای آنها، مسأله این است که علومِ انسانیِ موجود را به منظورِ «حلّ معضلهها و چالشهای جامعهی خویش» به کار گیرند. بنابراین، «برنامهی معرفتی» ما در راستای برنامهی معرفتیِ جوامعِ غربی نیست و هرگز، «تطابقِ حداکثری» با آن ندارد، هر چند شاید نکات و لطایفی از آن، به کارِ ما نیز آید.
۳- برخلافِ این که تصوّر میشود دولتهای غربی در زمینهی علومِ انسانی، «بیطرف» هستند و در امورِ دانشگاهها «دخالت» نمیکنند، اما واقعیت این است که آنها به طورِ «رسمی» و «آشکار»، سیاستگذاریِ علومِ انسانی را بر عهده دارند. این قبیل سیاستگذاریها، به پژوهشها و مطالعات، «جهت» میدهد و آنها را به «مسیرهای خاصی» هدایت میکند. اینجاست که مشخص میشود «دولتِ بیطرف»، افسانهای بیش نیست. دولتهای غربی، نه تنها «بودجهی پژوهش» را در اختیارِ خود دارند، بلکه در وزارتخانههای مرتبط، دربارهی «چگونگیِ مصرف» آنها نیز تصمیم میگیرند و این تصمیمات را در قالبِ راهبردهای علمی، فراروی دانشگاهها قرار میدهند. در واقع، دولتهای غربی نمیخواهند جهتگیریِ پژوهشها به سویی باشند که با نیازها و خلاءهای حاکمیّت و جامعه، ناسازگار باشند. به هر حال، مسأله این است که حتّی در دولتهای غربی هم این گونه نیست که دولت در پژوهش، دخالت نکند و آن را به «انتخابهای دلبخواهانه» و «سلایقِ فردی یا گروهی» واگذارد، بلکه «سیاستگذاریِ دستوری و حاکمیّتی» را در عرصهی علومِ انسانی، وظیفهی خود میشمارند و به آن عمل میکنند.
۴- نکتهی دیگری که از مطالعهی مناسباتِ دولتهای غربی با علومِ انسانی به دست میآید این است که اگرچه دولتها، سیاستگذاریِ پژوهشی را برعهده دارند، اما در زمینهی چگونگیِ تخصیصِ بودجه، دخالتی نمیکنند، بلکه این امر را به کارگروههای علمی واگذار کردهاند. این کارگروههای علمی، واسطهی میانِ «دولت» و «پژوهشگران» هستند؛ به طوری که هم سیاستهای پژوهشی که دولت مقرر کرده است را به پژوهشگران ابلاغ میکنند، و هم دربارهی این که کدام پژوهشگر، انتخاب شود و چه اندازه تأمینِ مالی گردد، تصمیم میگیرند. این کارگروههای علمی، نسبتِ مستقیمی با دولت دارند و در حُکمِ «بازوی اجرایی» آن هستند.
باید این را نیز اضافه کرد که ارتباطِ کارگروههای علمی با «پژوهشگران»، گاه به صورتِ مستقیم است، و گاه به واسطهی «دانشگاهها» و «پژوهشگاهها». بنابراین، امکانِ برقراریِ ارتباطِ مستقیمِ پژوهشگران با کارگروههای علمی نیز وجود دارد و چنین نیست که به ناچار، آنها از مجرای دانشگاهها و پژوهشگاهها اقدام کنند. این کارگروههای علمی، از چند جهت، مفید و کارآمد هستند: نخست این که چون مدعیِ غیردولتی بودن هستند و به هر حال، تا اندازهای از دولت فاصله دارند، دولت از اتهامِ دخالت در علومِ انسانی، مصون میماند و مقاومتی در میانِ پژوهشگران نسبت به سیاستهای دولت در این زمینه، شکل نمیگیرد یا به حداقل میرسد؛ دیگر این که برخلافِ وزارتخانههای دولتی که فضای اداری و بوروکراتیک دارند و از افرادی تشکیل میشوند که کارمند هستند و صلاحیّتِ دخالتِ در علومِ انسانی را ندارند، کارگروههای علمی، از وزانتِ علمی و نظری برخوردارند و میتوانند با پژوهشگران به گفتگوی علمی بنشینند و آنها را از لحاظِ علمی، متقاعد سازند؛ و در نهایت این که کارگروههای علمی برخلافِ دولتها که تغییر میکنند، ثبات و ماندگاریِ بیشتری دارند و به این ترتیب، با تغییرِ دولتها، فضای پژوهش نیز دستخوشِ بازاندیشیها و تجدیدنظرهای سیاسی و حزبی نمیشود.
۵- بر اساسِ سیاستهای پژوهشی در حوزهی علومِ انسانی که دولتهای غربی تعیین کردهاند، از پژوهشهایی حمایتِ مالی میشود که ناظر به «واقعیّتهای کنونی و عمدهی جامعه» باشند؛ یعنی به «نیازها» و «چالشها»یی که جامعه با آنها دست به گریبان است، پاسخ دهند و بنبستها را بشکنند و در «عمل»، به کار آیند، نه این که ارتباطی به مسألههای واقعی و کنونی نداشته و فقط در جهانِ ذهنیِ پژوهشگر، برجسته و مهم باشند. حتّی در میانِ این قبیل مسائل نیز، «اولویّتها» شناسایی، و مسألههای خاصی به پژوهشگران معرفی میشوند تا توان و بضاعتِ پژوهشگران، در یک راستا و دربارهی یک سلسله مسألههای مشخص و یکپارچه، «متمرکز» و «متراکم» شود. چنین وضعی موجب میگردد که هم در کوتاهمدّت، مسألهها حلّ و پاسخ آنها یافته شود، و هم به دلیل اینکه پاسخهای متعدّد و متنوّعی عرضه شدهاند، امکانِ «انتخابِ بهترینها» از میانِ آنها وجود داشته باشد.
۶- مزیّت و نکتهی درسآموزِ دیگر این است که مؤسسات و مراکزِ پژوهشی، بسیار «چابک» و «منطبق با هدفها»ی خود هستند؛ به این معنی که در مصرفِ بودجه، حساسیّتِ فراوانی دارند؛ چراکه خود را از «حواشیِ هزینهزا» و «فربه شدنِ ساختارِ درونی» و «تکثّرِ اجزاء و عناصر»، دور نگاه میدارند. بر این اساس، اکثرِ بودجهی آنها صَرفِ پژوهش میشود و بقیه نیز به کمکهزینهی تحصیلاتِ تکمیلی و امورِ غیرعلمی و اداری، اختصاص مییابد.
بنابراین، آنچه که اهمیّتِ اصلی و عمده دارد، «پژوهش» است و هیچ امرِ دیگری، در عرضِ آن و قابلِ مقایسه با آن نیست. به همین سبب است که بودجهای که برای پژوهش صَرف میشود، فاصلهی بسیاری با سایرِ هزینهها دارد. نکتهی در خورِ تأمّلِ دیگر این که در مرتبهی پس از پژوهش، «تربیتِ نیروی انسانی» اولویّت دارد. این نیز راهبردِ صحیحی است؛ زیرا «پژوهش»، نیازمندِ وجودِ «پژوهشگر» است و باید علاوه بر تکیه به پژوهشگرانِ کنونی، برای آینده نیز دست به تربیتِ نیروی انسانی زد و پژوهشگر آفرید. حاکمیّتِ این نوع «نگاه انسانگرایانه» در مؤسسات و مراکزِ پژوهشی باعث میشود که امرِ پژوهش، دچارِ «انقطاع» و «گسیختگی» نشود و همچنان تداوم یابد.
کشف خیره کننده دانشمندان درباره یونها همه را شگفت زده کرد
ارزانترین باتری مادامالعمر دنیا کشف شد+عکس
بزرگترین فروچاله زیرآبی دنیا که باعث انقراض دایناسورها شد+عکس
پشمک کیهانی که از غول منظومه شمسی هم بزرگتر است+عکس
چطور با گوشی خود بفهمیم که ما را ردیابی میکنند؟
مشوقهایی برای اضافه تدریس معلمان در نظر گرفتهایم/تعیین تکلیف داوطلبان آموزگاری تا تیر
آغاز آزمون استخدامی دبیری و هنر آموزی از فردا
معرفی نامزدهای جایزه شعر بهاران
کتاب تازه امین فقیری در نمایشگاه کتاب
اختتامیه رویداد ستفاتک در جهاددانشگاهی اصفهان
روایت کتابها از موسیقی؛ لطف مفخّم تا مضراب
اتمام سنجشسلامت نوآموزان تاپایان اردیبهشت/هنوز۳۰ درصد نوآموزان برای سنجش مراجعه نکردهاند
جزییات برگزاری امتحانات پایان نیم سال دوم پیام نور اعلام شد
آزمون صلاحیت بالینی پزشکی در دانشگاه های علوم پزشکی برگزار شد
ضوابط جدید ارزشیابی مدارک مقاطع داروسازی خارج از کشور اعلام شد
قیمت غذای دانشجویی تا مهرماه افزایشی ندارد
قبل از بحرانی شدن اعتراضات دانشجویی اطلاع رسانی کنید
ایجاد و بازسازی ۱۰۰۰ هنرستان تا پایان برنامه هفتم توسعه
توصیههایی به دانشآموزان برای حضور در آزمونهای نهایی؛ از موارد ممنوعه تا نحوه درج پاسخها
۲۰ درصد سوالات امتحانی دشوار است/ اخذ آزمون مجدد از افراد مشکوک
دانشگاهها برای افزایش بهرهوری به میدان بیایند
جزییات ثبت نام پذیرفته شدگان بدون آزمون رشتههای ارشد اعلام شد
فهرست ۶۷۳ دانشگاه برتر جوان در رتبهبندی تایمز منتشر شد
زمان اعلام نتایج اولیه آزمون کارشناسیارشد دانشگاه معارف اسلامی
قدیمی ترین عینک فروشی تهران
جزئیات پوشش بیمه ای در عینک سازی ها
پاسخ وکیل به آیا قانون تجارت تغییر میکند؟
قنات در سرزمین قنوت و قناعت - استان یزد
تحقق اقتصاد مقاومتی دانش بنیان و مردم پایه توسط اساتید بسیجی
پرداخت حقوق معلمان خرید خدمات و حقالتدریس به روز شد
رونمایی ۱۵ کتاب با موضوع اهلبیت به زبانهای اروپایی و آفریقایی در نمایشگاه کتاب
نسل جوان آمریکایی به حاکمیت معترض است/اعتراضات دانشجویی ادامه خواهد داشت
دانشگاه تهران میزبان اجلاس رؤسای دانشگاهها شد
بدهی آموزش و پرورش به فرهنگیان بابت پاداش پایان خدمت ۱۴۰۲/ معوقاتی که تا اسفند پارسال تسویه شد
مسئولان از پیشرفتهای علمی پشتیبانی کنند
استفاده ۱۳۹هزار دانشجو از بن اعتباری خرید کتاب از نمایشگاه
۴۶ دانشگاه ایران در میان برترین دانشگاه های جوان
پشتپرده برگزاری آزمونهای کشوری ششمیها و نهمیها/ برگزاری آزمون شفاهیفارسی در مقطع ابتدایی
خبر خوش برای متقاضیان رشته پزشکی/ گام بلند دانشگاههای ایران در ارتقای جایگاه جهانی
تشکیل دبیرخانه دائمی صنایع و خانه صنعت در معاونت پژوهش و فنآوری دانشگاه تهران
سامانه him نمونه بهرهوری درون دانشگاهی علوم پزشکی شهید بهشتی است
کاهش نگران کننده دانشجویان دانشگاههای غیردولتی
نخستین بیانیه مد موقر شیراز منتشر شد
مسؤولیت امتحانات نهایی از سال آینده با سازمان ملی سنجش خواهد بود
غیرانتفاعیها بیشترین حذف کد رشته را در آمایش آموزش عالی داشتند
مشارکت ۳۰هزار استاد و کارمند دانشگاه در ارزیابی موسسات غیرانتفاعی
استخدام یک روزه اساتید در دانشگاههای غیرانتفاعی
نوجوانان با «هفتخوان» به استقبال بزرگداشت فردوسی میروند
تأکید وزیر علوم بر رعایت اخلاق دیپلماسی علمی در پذیرش دانشجویان بینالملل
ساخت و تحویل ۷۰۰۰ مدرسه در دولت سیزدهم
آیین بزرگداشت ۱۷۵۷ سال سنت آموزش عالی در ایران ۸ خرداد برگزار میشود
۱۰ خرداد؛ برگزاری سومین کنگره شهدای دانشگاه آزاد
اعطای مالکیت ۱۴۰۰ واحد مسکونی به اعضای هیات علمی و کارکنان دانشگاه علامه
کارت آزمون استخدامی رشته شغل دبیری و هنرآموز منتشر شد
المپیاد علمی دانشجویان فرصتی برای اصلاح نگاه و تفکر علمی است
کارت شرکت در آزمون انتخاب سردفتر اسناد رسمی سال ۱۴۰۳ منتشر شد
وزیر سابق علوم: شهریههای دانشگاههای غیرانتفاعی کفاف هزینههای دانشگاه را نمیدهد
لزوم مدیریت رشتههای یک بار پذیرش در دانشگاههای غیردولتی و غیرانتفاعی همانند دانشگاه آزاد
ایجاد دو آزمایشگاه تخصصی برای توسعه میادین نفتی در دانشگاه صنعتی امیرکبیر
شناسایی ۸۷۴ هزار بازمانده از تحصیل با کد ملی/ بازگشت این افراد به تحصیل امکانپذیر است
نظارت وزارت کشور بر تامین «امنیت» حوزههای آزمونهای نهایی/ همکاری فراجا و آتشنشانی
نماد سنت آموزش عالی در ایران در دانشگاه تهران رونمایی شد
ارائه مهلت جدید ثبت نام آزمون دکتری تخصصی داروسازی
نتایج پذیرش بدون کنکور دانشگاه تهران اعلام شد
دانشجویان یونانی شب گذشته در حمایت از فلسطین تظاهرات برپا کردند
تحصیل ۸ درصد دانشجویان کل کشور در دانشگاههای غیردولتی/صدور مجوز دانشگاه علوم پزشکی غیرانتفاعی
ترجمه ماجرای زندگی و آثار الیور استون منتشر شد
حضور نمایندگان دانشگاه سن پترزبورگ روسیه در دانشگاه صنعتی شریف
حافظ» جلوتر از همه شاعران و نویسندگان ایرانی!
مناظره با گزاره «مداخله دولت در حوزه نشر از هر جهت زیانبار است» با حضور دو گروه از دانشگاههای الزهرا و تهران، در سیوپنجمین نمایشگاه بینالمللی کتاب تهران برگزار شد.
دستگاهها برای کمک به آموزش و پرورش فراتر از سخن گام بردارند
امروز؛ آخرین مهلت ثبتنام دانشجویان در المپیاد ورزشهای فناورانه
دانشکده رسانه فارس دانشجو میپذیرد
آغاز توزیع کارت آزمون استخدامی آموزش و پرورش از امروز
۱۰۷۳ مدرسه کانکسی بالای ۱۰ دانشآموز تا مهر امسال ساماندهی میشوند
نحوه انتخاب موضوعات پایان نامه برای پذیرش دانشجوی استاد محور
پرونده چهارمین مسابقه خودنویس در نمایشگاه کتاب تهران بسته میشود
بزرگداشت فردوسی در تماشاخانه مهر حوزه هنری برگزار میشود
نیاز سالانه سازمان نوسازی مدارس به ۱۶۸ هزار میلیاردتومان اعتبار/ساخت ۲۰۰ مدرسه بزرگ در سال جاری
تقدیر وزیر علوم از شیمیدانها / درخواست کمک برای دانشجویان علوم پایه/ تحقیر کمدین یهودی
چطور شد که شفق قطبی در ایران دیده شد؟ +عکس
کاسبی عجیب و پرسود چند ایرانی در آمازون+عکس
استور بازی موبایل ایکس باکس در تابستان از راه میرسد
اپل برای ساخت و پخش تبلیغات زشتاش عذرخواهی کرد
چطور با گوشی خود بفهمیم که ما را ردیابی میکنند؟
تصویر ناسا از شفق قطبی بر فراز لهستان پربازدید شد+عکس
به روزرسانی طوفانی واتساپ تغییرات اساسی در ظاهرش ایجاد کرد+عکس
ترفند مخفیانه و زشت اپل در فروش یکی از محصولاتش لو رفت+عکس
هوش مصنوعی قرار است انسانها را نابود کند؟
ارزانترین باتری مادامالعمر دنیا کشف شد+عکس
بزرگترین فروچاله زیرآبی دنیا که باعث انقراض دایناسورها شد+عکس
زاکربرگ میخواهد این شبکه معروف خبری را بخرد
اشتباه بیسابقه گوگل سالمندان را سردرگم کرد
نحوه انتخاب موضوعات پایان نامه برای پذیرش دانشجوی استاد محور
تمام اقدامات برای دستیاران پزشکی/ از افزایش حقوق تا بورسیه تحصیلی
شفق قطبی برای اولین بار در ایران هم دیده شد+عکس
کشف خیره کننده دانشمندان درباره یونها همه را شگفت زده کرد
نحوه برگزاری امتحانات نهایی و تصحیح اوراق دانشآموزان اعلام شد
پذیرش ۲۶ هزار دانشجوی دکتری در دانشگاهها/ نحوه محاسبه نمره دکتری
راهنمای عملی آزمونهای نهایی دوره دوم متوسطه نظری منتشر شد
تولیدات دانشگاهها نظم دنیا را تغییر داده است
دو خبر خوش وزیر علوم برای جامعه دانشگاهی اعلام شد
سوپرآلیاژ انقلابی ناسا شروع به کار کرد
دانشجویان یونانی شب گذشته در حمایت از فلسطین تظاهرات برپا کردند
راهاندازی ۱۰۰ واحد مسکونی متاهلی برای دانشجویان و کارکنان دانشگاه علوم پزشکی تهران
دانشجویان در شش محور در کرسیهای آزاد اندیشی با هم رقابت میکنند
آغاز توزیع کارت آزمون استخدامی آموزش و پرورش از امروز
حضور نمایندگان دانشگاه سن پترزبورگ روسیه در دانشگاه صنعتی شریف
آیین بزرگداشت ۱۷۵۷ سال سنت آموزش عالی در ایران ۸ خرداد برگزار میشود
استادان نمونه دانشگاه علامهطباطبائی معرفی شدند
نظراتی که حاوی توهین یا افترا به اشخاص ،قومیت ها ،عقاید دیگران باشد و یا با قوانین کشور وآموزه های دینی مغایرت داشته باشد منتشر نخواهد شد - لطفاً نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.