به گزارش ثریا نشست «زیستن در میانه جنگ و صلح» در سالن اندیشه پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی برگزار شد. زهرا پارساپورعضو هیأت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی در این نشست درباره موضوع «ادبیات پایداری در میانه جنگ وصلح» سخنرانی کرد. متن این سخنرانی در ادامه می آید؛
جنگ شوم ترین پدیده است که از آغاز خلقت در داستانهای اساطیری و روایات ادیان دیده می شود. نبرد هابیل و قابیل/ خیر و شر/ نور و ظلمت/ ضحاک و جمشید/ آدم و شیطان دیده می شود. جنگ در روایتهای آخر الزمان هم حضور دارد، در روایتی نهایت به پیروزی خیر می انجامد . نبرد سفیانی در قرقیسیا و نبردی که در آرماگدون روی می دهد و بعد از آن منجی ظهور می کند و قیامت برپا می شود
جنگ موجب سقوط تمدنهای بسیار باشکوه و بزرگ شده است. تمدنهایی که اگر ادامه پیدا می کردند حیات بشر سرنوشت دیگری داشت. امروز حجم قابل توجهی از اقتصاد جهان را به تولید و خرید سلاحهای جنگی و دفاعی اختصاص دارد. امروز حجم گسترده ای از انسانها در سایه جنگ یا در زیر جنگ زندگی می کنند. این واقعیتهایی است که همه می دانیم اما ادبیات در این میانه چه موضعی دارد؟
ما می توانیم به جنگ نگاه های مختلفی داشته باشیم که مبتنی بر آن آثار ادبی و شاهکارهایی هم شکل گرفته. مثلا نگاه عارفانه که در مولوی دیده می شود. نگاه حماسی که در فردوسی هست . نگاه عاشقانه که در گوشه هایی از آثار نظامی هست. اما من در این فرصت کوتاه به خود پدیده جنگ در آثار ادبی فارغ از تفسیر و رویکرد خاص می پردازمو می خواهم به یک تغییر و تحول اساسی که در تاریخ ادبیات ادبیات جنگ و پایداری در جهان اتفاق افتاد اشاره داشته باشم.
در ادبیات سنتی، ما آثاری داریم که به نوعی به توصیف و گزارش نبردی تاریخی، اسطوره ای و یا تخیلی به نظم یا نثر پرداخته اند. حتی ژانرهای فرعی و اصلی به این موضوع اختصاص یافته اند. ظفرنامه ها فتح نامه ها و جنگ نامه ها حمله نامه ها را ازین نوع می توان برشمرد. بخشی از این آثار را شاعران و کاتبانی می نوشتند و می سرودند که به نوعی وابستگی به فاتح و یا ممدوحی داشتند.گاه آشکارا شاعران و کاتبان به توصیه خود پادشاهان و یا برای صله و خوش خدمتی به شرح جنگها و فتوحات می پرداختند .مثل ظفرنامه تیموری که نظام الدین شامی در اوایل قرن ۹ بنا به خواست و دستور مستقیم تیمور گورگانی نگارش یافته است. . بدیهی است گزارشی که آنها از جنگ ارائه می کنند به گونه ای است که به مدح و ستایش آن فرد ختم می شود.در این آثارجنگاوری جنگجویان و ادوات جنگی و حجم غنایم توصیف می شده است آنهم با نگاهی اغراق آمیز. گویی هر چه کشته ها و غنایم و اسرا و فراریان بیشتر باشند ممدوح شجاع تر، قابل ستایش تر بوده است. البته گاهی توجیهاتی برای این کشتار و کشور گشایی ها نیز صورت می گرفته است.
بعد از جنگهای جهانی، در ادبیات جنگ اتفاق تازه ای افتاد و آن این بود که کسانی که در جنگها شرکت کردند حتی در نقش یک سرباز جزء وقتی از جنگ برگشتند خودشان قلم به دست گرفتند و از جنگ نوشتند. این نوشته ها ممکنست از لحاظ ادبی برجسته نباشد اما مهم اینست که برای مدح نوشته نشده از ترس نوشته نشده از دور نوشته نشده، از زبان یک فرمانده نامدار که نامش، تاجش در گرو جنگ است نوشته نشده، بلکه نویسنده نگاه و تجارب شخصی خود را از جنگ به شکل خاطرات می نویسد.همین طور رمانهایی که به دست همین افراد نوشته شد مبتنی بر همین تجربه تلخ بود. برای مثال در جبههٔ غرب خبری نیست اثر اریش ماریا رمارک، نویسندهٔ آلمانی که در سال ۱۹۲۹ منتشر شد. در این اثر جنگ با همه زشتی و آثار مخرب ان با زاویه دید اول شخص از زبان یک نوجوانی که به جبهه رفته ظاهر می شود.
بعضی از رمانها از آثار مخرب جنگ بعد از جنگ سخن می گوید. برای نمونه رمان «تفنگت را زمین بگذار» اثر دالتون شخصیت اصلی این رمان سربازی آمریکایی است که در جریان جنگ جهانی اول، همة اعضای حیاتی بدن خود را از دست داده اما زنده مانده است و با زندگی! دست و پنجه نرم می کند.
هر چند در کنار این آثار،رمانها ، داستانها و اشعاری بود که در ادامه اتاقهای جنگ مروج جنگ بودند اما این آثار غالبا ارزش ادبی چندانی نداشتند و از لحاظ فرم ادبی به گونه ای نبودند که شاهکار محسوب شوند. سوالی که این جا مطرح می شود اینست که با وجود ارزشمند بودن جنگ در مقابل جنگ طلبان، رسالت ادبیات در این میانه چیست؟ به نظر می رسد ادبیات می تواند از طریق تقویت تخیل در کاهش روحیه جنگ طلبی در انسانها و تقویت صلح نقش برجسته ای را بازی کند.
هاناآرنت فیسوف و تاریخ نگار آلمانی از جریان هولوکاست جان سالم به در برده و برای تحقیق در مورد نگاه جنایتکاران به جنایتشان در دادگاه آیشمن که حدود ۴۰۰ هزار نفر را می کشد شرکت می کند و کتاب آیشمن در اورشلیم (ابتذال شر) را می نویسد. او می گوید آیشمن احساسی از جنایت خودش نداشت به دو دلیل این کار را انجام وظیفه در سلسله مراتب نظامی میدانست و دوم ضعف تخیل می داند. او درک و احساسی نسبت به حال مقتولان نداشت. به عبارت دیگر از درک دیگری ناتوان بود.
نقش ادبیات در حقیقت تقویت قوه تخیل است. شاهکار های جهانی در باره جنگ چنین رسالتی را بر دوش گرفته اند. آثاری که در زمان جنگ به منظور تشجیع و تحریک مردان به جنگ نوشته یا سروده می شوند هر چند در جای خود متناسب با نوع جنگ می توانند با ارزش باشند اما رسالت ادبیات از بین بردن روحیه تجاوز و درک دیگری است که در آن صورت دفاع مقدس نیازی نخواهد بود. هر چند همانطور که در آغاز گفته شد تصور چنین زمانی ممکن نیست.
منبع: خبرگزاری مهر
جمعه ۷ اردیبهشت نمایش «یاخته» باحضور خبرنگاران و عکاسان روی صحنه میرود
چالش کمبود معلم در استان مرکزی کاهش مییابد
بازدید رئیس ستاد برگزاری آزمونهای سراسری اردبیل از حوزههای امتحانی کنکور
لوگوی نود سالگی دانشگاه تهران منتشر شد
رمان جدید اکبر والایی چاپ شد/بر فراز کشتزاردر بازار نشر
زندگی عشایر فارس
تحویل واحدهای مسکونی دانشگاه صنعتی امیرکبیر تا پایان شهریور
جذب امریه سربازی در پژوهشگاه ابن سینا جهاددانشگاهی
امتیاز ویژه دانشجو معلمانی که زودتر از فارغالتحصیلی سرکلاس درس میروند
آخرین آمار توزیع کارت کنکور اعلام شد
برخی ابزارهای جاسوسی کنکور را در بدن کار گذاشتند/ داوطلبان کانالهای تقلب را ترک کنند
کنکوریها اضطراب نداشته باشند/ فرصت جبران وجود دارد
فهرست دانشگاههای خارج از کشور مورد تایید وزارت بهداشت اعلام شد
نتایج اولیه کنکور ۱۴۰۳ نیمه مرداد اعلام می شود
اختصاص 10 امتیاز رتبهبندی به 5709 دانشجومعلم دانشگاه فرهنگیان
کتاب «اُمّ علاء» در نمایشگاه کتاب عرضه میشود
تمهیدات لازم برای کنکور ۱۴۰۳ اندیشیده شد
رقابت کنکور ۱۴۰۳ با آزمون علوم ریاضی و علوم انسانی آغاز شد
جزییات آزمون اختصاصی پذیرش دانشجو – معلم در کنکور ۱۴۰۳
اینترنت در زمان برگزاری نوبت اول کنکور ۱۴۰۳ قطع نمیشود
مراسم تقدیر از دست اندرکاران جشنواره جایزه ملی ثریا برگزار شد
60 درصد پروژهای مدرسهسازی در حال ساخت با مشارکت مردم است
منتخبین فرهنگی مجلس حضور در کمیسیون آموزش را در اولویت قرار دهند
مراقبت کنید تا اخلال و مشکلی در برگزاری کنکور سراسری رخ ندهد
ایجاد زیرساخت هوشمند رصد رشته مقاطع و رشته محلهای علوم پزشکی
پیگیر اجرای هدفمندسازی یارانههای دانشجویی در سال جدید هستیم
بیش از ۸ هزار عضو هیات علمی خانم در دانشگاهها فعالیت میکنند
ساعت ۱۲ امشب آخرین فرصت دریافت کارت ورود به جلسه کنکور ۱۴۰۳
نسلکُشی در فلسطین قلب همه بشریت را به درد آورده است
خبر خوش وزیر علوم برای اعضای هیأت علمی در شرف بازنشستگی
مراد صحرایی : ۱۰۰۰ هنرستان جدید در کشور ساخته می شود
از موج متلاطم بیثباتی مدیریتی تا بودجه دولتی؛ دلایل عدم اجرای ناکافی سندتحول بنیادین
پژوهشهای چراغ خاموش امنیت ایران را رقم زد
تظاهرات دانشجویان آرژانتین در پی کاهش ارائه آموزش عالی دولتی
کتابی که برای آشنایی با افغانستانیها باید خوانده شود
رییس سازمان بسیج اساتید: ۵۰ بسته سیاستی به مسئولان ارائه شد
پویش سلامت دهان و دندان ۱۷ تا ۱۹ اردیبهشت برگزار میشود
آییننامه مدرسه تراز سند تحول بنیادین نهایی شده است
امضای تفاهمنامه فیمابین وزارت آموزشوپرورش و سازمان نظام پزشکی کشور
آخرین محور رویداد من یک دانشآموزم با نام «امام مهربانی کلید خورد
ثبت سفارش کتابهای درسی آغاز شد
فراخوان ششمین دوسالانه بینالمللی کارتون کتاب منتشر شد
ورود مسافر و مهتاب با فرقه خودبینان به کتابفروشیها
امروز، آخرین مهلت توزیع کارت کنکور/ آغاز رقابت داوطلبان از فردا
آکادمی ورزش و تندرستی دانشگاه علامهطباطبائی راهاندازی شد
کنترل دانشجویان حامی فلسطین به شهردار نیویورک رسید
هشدار پلیس فتا به کنکوریها درباره تبلیغات فروش سوالات کنکور و تجهیزات تقلب
مجموعه شعر طنز دیزی در پنت هاوس منتشر شد
دانشمندان قلب ماه را دیدند+عکس
دانشگاه علامهطباطبایی میزبان ۱۵ هزار و ۳۰۵ داوطلب کنکور سراسری
انقلابی بزرگ در صنعت ترانزیت و موتورهای دیزلی اتفاق افتاد
هزینه نگهداری از خودروهای لوکس آمریکایی چقدر است؟
پیشفروش شنل نامرئی کننده آغاز شد+عکس
ورود قدرتمندترین گوشی نوبیا به بازار
دانشمندان تعداد جهانهای موازی را اعلام کردند
بدون نیاز به اینترنت با واتساپ فایل منتقل کنید
حمایت دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی از طرح های فرهنگی
تعلیم و تربیت اولویت اصلی شورای عالی انقلاب فرهنگی است
جذب هیات علمی با مدرک دکتری در دانشگاه فنی و حرفه ای لغو شد
نتیجه آزمون سازمان راهداری اعلام شد
نحوه محاسبه شهریه مدارس از راه دور
سهم دانشآموزان مناطق محروم برای ورود به مدارس خاص باید بیشتر شود
مهلت ثبتنام آزمون سنجش شایستگیهای فنی وحرفهایها تا نهم اردیبهشت
آغاز پذیرش دانشجوی دکتری بدون آزمون در دانشگاه آزاد
هیچ دانشگاهی محدودیتی را برای جذب اساتید ایجاد نمیکند
جشنواره امامت و مهدویت در دانشگاه آزاد اسلامی برگزار می شود
نتایج آزمون جشنواره سراسری قرآن و عترت (ع) دانشجویان اعلام شد
لغو جایزه انجمن قلم آمریکا» در پی تحریم نویسندگان
برخی اختیارات را باید به مدارس تفویض کنیم
زندهگیری مار افعی در یک مدرسه
آغاز ثبت سفارش کتابهای درسی سال تحصیلی جدید
سخنان شهید بهشتی درباره نماز در بیست و هفت جمله منتشر شد
مواجههای نامتعارف با منطق هگل در کتابفروشیها
دانشجویان سراسر کشور به المپیاد ورزشهای فناورانه دعوت شدند
بررسی تأثیرپذیری الکترومغناطیسی تقویت کنندههای توان کاربردی در تجهیزات مخابراتی
اقدامات دانشگاه جامع در راستای گسترش عفاف و حجاب
تغییر شیوهنامه صلاحیت علمی اساتید دانشگاههای علوم پزشکی
آمار داوطلبان کنکور به تفکیک استانها اعلام شد
کدام واحدهای دانشگاه آزاد در زمان برگزاری کنکور تعطیل هستند؟
کاهش رغبت پسران به دانشگاه؛ شخصیت کاریکاتوری آموزش عالی یا افزایش مهارتمحوری؟
بن سلمان از ساخت پروژه بلندپروازانهاش منصرف شد
یک صفحه جدید به واتساپ اضافه میشود+عکس
پیشفروش شنل نامرئی کننده آغاز شد+عکس
دانشمندان قلب ماه را دیدند+عکس
نمونه ایرانی پدافند ضدهوایی که مشابه روسی است+عکس
ناسا برای بازگشت از سیاره سرخ دست به دامن ایلان ماسک شد
رونمایی از سریعترین مرسدس بنز AMG+عکس
انقلابی بزرگ در صنعت ترانزیت و موتورهای دیزلی اتفاق افتاد
ورود قدرتمندترین گوشی نوبیا به بازار
باتری این ریزسیاهچاله فضایی میتواند انرژی چند نسل یک خانواده را تامین کند
برای اولین بار اشعه ایکس برآمده از اتمها کشف شد
علت فیلتر دسکورد اعلام شد
هزینه نگهداری از خودروهای لوکس آمریکایی چقدر است؟
چین جنگندههای رادارگریز F۲۲ آمریکا را فلج کرد+عکس
پدافند ضدهوایی ایران که شبیه اس ۳۰۰ روسیه است+عکس
جاسوس همهفن حریف اوکراینیها که در جنگ با روسیه به کمکشان میآید
سعدی سخنگوی بینالمللی فرهنگ ایران است
سریع ترین موشکهای مافوق صوت در سال ۲۰۲۴ معرفی شدند+عکس
نتایج اولیه آزمون استخدامی آموزش و پرورش اعلام شد
مهلت ثبت نام در آزمون فلوشیپ پزشکی سال ۱۴۰۳ دوباره تمدید شد
دوربین بامزهای که بدون عکس گرفتن شما را شگفت زده میکند+عکس
شاسیبلند جدید چینی که با مدل تسلا مو نمیزند+عکس
مدارس غیردولتی چگونه میتوانند عدالت آموزشی را گسترش دهند؟
انتصاب در آموزش و پرورش
آثار جشنواره مد و لباس نقش تنپوش در حال داوری است
برگزاری زنگ آموزش همزمان با گرامیداشت هفته زمین پاک در مدارس شهر تهران
مراسم هزار دف در روستای پالنگان
پیشثبتنام مدارس غیردولتی براساس شهریه سال گذشته است
پویش سلامت دهان و دندان ۱۷ تا ۱۹ اردیبهشت برگزار میشود
پیشتازی ۲۶ درصدی داوطلبان زن در نوبت اول کنکور
نظراتی که حاوی توهین یا افترا به اشخاص ،قومیت ها ،عقاید دیگران باشد و یا با قوانین کشور وآموزه های دینی مغایرت داشته باشد منتشر نخواهد شد - لطفاً نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.