«منطق و معرفت در اندیشۀ سهروردی»، نوشتۀ مهدی عظیمی، دانشیار دانشگاه تهران، عنوانِ کتاب مفصّلی در شرح منطق «حکمةالإشراق» است.
انتشارات مؤسسۀ پژوهشی حکمت و فلسفۀ ایران این کتاب را در حجمی بالغ بر ۶۰۰ صفحه منتشر کرده است. این کتاب، در هر فصل، با قطعهای از متن اِعرابگذاریشدۀ حکمةالإشراق آغاز میشود؛ سپس با ترجمۀ دقیق فارسیِ آن قطعه ادامه مییابد، و سرانجام با شرحی تحلیلیانتقادی و کاملاً معاصر بر آن قطعه، پایان میپذیرد.
سهروردی در منطق حکمةالإشراق نهتنها دستگاه منطقی خود را بازمینمایاند، بلکه نظام معرفتشناسی خویش را هم عرضه میکند. نظر رایج، که در غرب کسانی چون ضیایی و والبریج آن را نمایندگی میکنند، بر این است که سهروردی در هردوی این قلمروها بهجدّ از ابنسینا واگرایی دارد. امّا در این کتاب شرح داده میشود که سهروردی، بر خلاف این نظر رایج، در این هردو حوزه کاملاً با ابنسینا همگرایی دارد و در حال تکمیل برنامههای ناتمام اوست.
منطق سهروردی در حکمةالإشراق سه جز اصلی دارد: نظریۀ تعریف، منطق موجّهات، و آموزۀ مغالطات. سهروردی پساز نقد نظریۀ مشایی تعریف، به طرح نظریۀ اشراقی تعریف میپردازد. در این کتاب نشان داده میشود که هم آن نقدها، و هم این نظریۀ جدید، از ابنسینا برگرفته شده و به دست سهروردی پخته و پرورده شدهاند. منطق موجّهات سهروردی، چنانکه در این کتاب توضیح داده میشود، به شیوههای مختلفی قابل تفسیر و صورتبندی است؛ ولی یکی از جذّابترین و قابلدفاعترین تفسیرها متعلّق به تونی استریت است که بر پایۀ آن، منطق موجّهات سهروردی پیشدیدی قرنسیزدهمی از تفسیر قرنبیستمیِ پل تام برای منطق موجّهات ابنسینا است.
در مغالطات نیز کتاب آشکار میسازد که سهروردی، درست به اقتفای ابنسینا، مواضع جدلی را از اصول راهبرد مناظره به «مغالطات تعریف» دگرگون میکند و مغالطات ارسطویی را بهمنزلۀ «مغالطات استدلال» برمیگیرد؛ و بدین سان، همچون بوعلی، بهموازات دوگانۀ تعریف / استدلال، دو گونه از مغالطات را از هم متمایز میکند: مغالطات تعریف و مغالطات استدلال.
معرفتشناسی سهروردی نیز، چنانکه در این کتاب شرح داده میشود، دربارۀ چیستی، امکان، منابع، و ساختار معرفت، تابع معرفتشناسی ابنسیناست؛ و تنها تفاوت بنیادین آن در بهرسمیتشناختن یک منبع نامتعارف معرفت به نام «تألّه» (یا «ذوق» یا «اشراق») است که در مفهومسازی معاصر مرادف است با تجربۀ دینی. دربارۀ تجربۀ دینی سه مسئلۀ مهم وجود دارد: ماهیت، انواع، و اعتبار. در باب ماهیت تجربۀ دینی دیدگاههای مختلفی مطرح شده است که از آن میان، کتاب ادّعا میکند که نگاه سهروردی به دیدگاه آلستون نزدیکتر است.
آلستون تجربۀ دینی و تجربۀ حسّی را همساخت میداند. دربارۀ نوع تجربۀ دینی، آنگونه که مراد سهروردی است، این کتاب میگوید که اوّلاً متعلَّق تجربۀ دینی هِرَم مُثُل است، که خداوند بهمنزلۀ مثال خیر در رأس آن قرار دارد؛ و ثانیاً فرآیند این تجربه برای سهروردی خلع ارادی بدن است، که در فراروانشناسی ذیل عنوان «تجربۀ بیرون از بدن» از آن بحث میشود.
در باب اعتبار معرفتشناختیِ تجربۀ دینی دو چیز را باید از هم تفکیک کرد: نخست، اعتبار برای تجربهگر؛ و دوم، اعتبار برای دیگران. این کتاب توضیح میدهد که، در یک مفهومسازی معاصر، سهروردی بر پایۀ اصل آسانباوری، اوّلی را؛ و بر پایۀ اصل گواهی، دومی را میپذیرد؛ و از این رهگذر بر آلستون و سوئینبرن فضل تقدّم مییابد. مهمترین چالش در برابر اعتبار تجربۀ دینی، چنانکه کتس بر آن پای میفشرد، چالش تعارض است. این کتاب نشان میدهد که سهروردی با بصیرتی شفّاف نسبت به این چالش، میکوشد تا از طریق بازگرداندن آن به زبان نمادین اصحاب تجارب دینی راهحلّی پیش نهد.
«منطق و معرفت در اندیشۀ سهروردی»، نوشتۀ مهدی عظیمی، دانشیار دانشگاه تهران به بهای ۶۳ هزار تومان به همت مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران منتشر شد.
منبع: خبرگزاری مهر
فلسطین و توطئه صهیونیستی انگلیسی به کتابفروشیها آمد
مگره و مردان محترم در کتابفروشیها دیده شدند
انتخاب رشته ۸۶ هزار نفر در آزمون دکتری سال ۱۴۰۳
بیانیه شورای عالی انقلاب فرهنگی درحمایت از دانشجویان آمریکایی
ثبتنام کلاس اولیها از ۱۹ اردیبهشت آغاز میشود/اعلام چگونگی محدودهبندی مدارس
المپیاد ورزشهای فناورانه دانشجویی در چه رشتهها و سطحی برگزار میشود؟
تقدیر از یک عمر تلاش علمی و اجرایی استاد بلورچیان
اختصاص ۳۰۰ سهمیه استخدام معلم به شهرستان بشاگرد و جزایر هرمزگان
آغاز احداث ۵۰ تا ۸۰ هزار مسکن برای فرهنگیان بهزودی/ بررسی سلامت روان معلمان جدیدالاستخدام
رویداد جایزه ملی جمعیت به صورت تخصصی با همکاری جهاددانشگاهی هرمزگان برگزار میشود
ایجاد کارگروه مشترک معاونت علمی ریاستجمهوری و وزارت علوم برای مدیریت مالکیت فکری
نخستین سمپوزیوم تکنولوژی درطراحی و بازطراحی برگزار شد
همایش سلامت، حکمت و حکمرانی اواخر اردیبهشت میشود
اعلام همبستگی با دانشجویان آزادیخواه جهان در دانشگاه علم و صنعت
دانشگاهها در مقابل ظلم و ستم همیشه ایستادهاند
ایمیل حمایتی روسای دانشگاههای ایران به دانشگاههای آمریکا
سرپرست دانشگاه علوم پزشکی هوشمند منصوب شد
کلاسهای دانشگاهها امروز به مدت ۲ ساعت تعطیل شد
چگونه از تهران به گرگان برویم؟
موج بیداری دانشگاههای آمریکا ارمغان خیزش افکار عمومی ضد جنایتهای صهیونیسم است
گشودن مقبره فراعنه مساوی با مرگ حتمی؟
رونمایی از موتور ۶ سیلندر ۴۰۰۰ سیسی ساخته محققان ایرانی+عکس
موتور آمونیاک سوز تویوتا با قدرت بیشتر و آلایندگی کمتر
جزئیات تازه درباره هوش مصنوعی آیفون جدید
توپ گوستاو بزرگترین توپ جنگی دنیا که فرانسه را ویران کرد+عکس
ژاپنیها یک رنوی جدید ساختند+عکس
نقشه گنجی که از فضا دیده شد+عکس
شیکترین خودروی برقیای که تاکنون دیدهاید+عکس
رونمایی از شاسی بلند چری با چراغهای خطی و صفحه نمایش بزرگ+عکس
بازدید رایگان از موزهها برای معلمها و استادان
نصب بنر حمایت از اعتراضات ضد رژیم صهیونیستی مقابل سر در دانشگاه تهران
۲ کتاب حوزه علوم قرآنی و مهدویت در کرمان منتشر شد
طرح تحول علوم انسانی در دانشگاه خوارزمی اجرا میشود
دانشگاهها مکلف به اجرای قانون جوانی جمعیت شدند
هنرستانها میتوانند آینده شغلی و تحصیلی دانشآموزان را رقم بزنند
تعطیلی کلاسهای دانشجویان برای حمایت از دانشگاهیان معترض به جنایات رژیم صهیونیستی
حسنا و ملکههای رنگی به کتابفروشیها آمدند
کتاب برای قلب های شکسته منتشر شد
رقابت ۱۲ هزار داوطلب در پنجاه و یکمین دوره آزمون دستیاری پزشکی
اجتماع سراسری دانشگاههای ایران در حمایت از خیزش دانشگاهیان آمریکایی
دستگیری ۲۰۰ دانشجو معترض از ۳ دانشگاه آمریکا
شرایط تحصیل دختران متاهل در مدارس روزانه
راهیابی تیم والیبال دانشآموزی به فینال مسابقات جهانی
مدرسه، جایی برای گفتگوی رو در رو با دانشآموزان
تشکیل ائتلاف جهانی نخبگان دانشگاهی برای کمک به احقاق حق مردم فلسطین
مسابقات ملی سدید» بستری برای رشد و تقویت مهارتهای ارتباطی در دانشجویان است
فرصت انتخاب رشته داوطلبان آزمون دکتری سال ۱۴۰۳ دوباره تمدید شد
رایزن علمی و سرپرست دانشجویان ایرانی در کشور عراق منصوب شد
ایجاد ظرفیت فرا مرزی در تور تجاری گرجستان صنعت ساختمان
تدوین آئیننامه تاسیس و اداره موزههای دانشگاهها و مراکز آموزشی و پژوهشی کشور
یمن جایگزین مهمان ویژه نمایشگاه کتاب شد
کتاب تفسیر سوره تغابن منتشر شد
وعده صادق خروجی دانشگاهها بود
جشنواره گل و گلابگیری میمند - استان فارس
دلایل مدرسههراسی»و راههای ترغیب دانشآموز به مدرسه
نیاز به فضاهایی برای شادی دختران و سپری کردن اوقات فراغت آنان داریم
اپراتور اختصاصی هوش مصنوعی راهاندازی می شود
جهاد تبیین دستاوردهای نظام بزرگترین رسالت ما در آموزش و پرورش است
کادر؛ فراتر از قلمرو عکاسی
ملاکهای افزایش شهریه مدارس غیردولتی
محکومیت شدید برخوردهای خشونت آمیز علیه اساتید و دانشجویان غربی
تجمع دانشگاههای ایران در حمایت از خیزش دانشگاهیان آمریکایی
واکنش رییس دانشگاه تهران به سرکوب اعتراضات دانشجویان آمریکایی
قرنطینهشدن کتابهای مشکوک به آرسنیک در کتابخانه ملی فرانسه
عرضه صفات الهی در کتابفروشیها
عرضه سه نمایشنامه جدید سوره مهر در نمایشگاه کتاب
پیام نوریها میتوانند از امروز محل آزمون پایان ترم خود را تغییر دهند
دانشگاه امیرکبیر حرکت شجاعانه دانشگاهیان آمریکا و اروپا در حمایت از مردم غزه را ستود
مهارت آموزی معلمان در دستور کار آموزش و پرورش باشد
وجدان بیدار دانشگاهیان جهان در مقابل نسل کشی غزه خروشید
قدردانی وزیر علوم از دستاندرکاران حفظ سلامت کنکور
دهه سرآمدی آموزش در دانشگاهها از امروز آغاز شد
دانشجویان و اساتیدِ ایرانی، حمایت از مردم فلسطین را رسالت اصلی خود بدانند
امروز، آخرین مهلت انتخاب رشته دکتری
ارائه خدمات مشاورهای – آموزشی، آنلاین و حضوری مرکز روانشناختی جهت برای عموم
کدام دانشگاههای آمریکا صحنه اعتراضات دانشجویی حمایت از غزه است؟
۴ هزار و ۱۹۳ نفر از دانشجویان متاهل وام تحصیلی دریافت کردند
تجمع دانشگاهیان دانشگاه تهران درحمایت از خیزش دانشجویان در آمریکا
شورای عالی انقلاب فرهنگی در نظارت و پیگیری مصوباتش جدی است
محدودیت اعطای پایههای تشویقی اعضای هیات علمی لغو شد
پیشفروش شنل نامرئی کننده آغاز شد+عکس
دانشمندان قلب ماه را دیدند+عکس
یک صفحه جدید به واتساپ اضافه میشود+عکس
بن سلمان از ساخت پروژه بلندپروازانهاش منصرف شد
ناسا برای بازگشت از سیاره سرخ دست به دامن ایلان ماسک شد
نمونه ایرانی پدافند ضدهوایی که مشابه روسی است+عکس
ورود قدرتمندترین گوشی نوبیا به بازار
انقلابی بزرگ در صنعت ترانزیت و موتورهای دیزلی اتفاق افتاد
رونمایی از سریعترین مرسدس بنز AMG+عکس
باتری این ریزسیاهچاله فضایی میتواند انرژی چند نسل یک خانواده را تامین کند
برای اولین بار اشعه ایکس برآمده از اتمها کشف شد
علت فیلتر دسکورد اعلام شد
رونمایی از موتور ۶ سیلندر ۴۰۰۰ سیسی ساخته محققان ایرانی+عکس
گشودن مقبره فراعنه مساوی با مرگ حتمی؟
هزینه نگهداری از خودروهای لوکس آمریکایی چقدر است؟
چین جنگندههای رادارگریز F۲۲ آمریکا را فلج کرد+عکس
موتور آمونیاک سوز تویوتا با قدرت بیشتر و آلایندگی کمتر
پدافند ضدهوایی ایران که شبیه اس ۳۰۰ روسیه است+عکس
جاسوس همهفن حریف اوکراینیها که در جنگ با روسیه به کمکشان میآید
سریع ترین موشکهای مافوق صوت در سال ۲۰۲۴ معرفی شدند+عکس
نتایج اولیه آزمون استخدامی آموزش و پرورش اعلام شد
دوربین بامزهای که بدون عکس گرفتن شما را شگفت زده میکند+عکس
انتصاب در آموزش و پرورش
پیشثبتنام مدارس غیردولتی براساس شهریه سال گذشته است
پویش سلامت دهان و دندان ۱۷ تا ۱۹ اردیبهشت برگزار میشود
برگزاری زنگ آموزش همزمان با گرامیداشت هفته زمین پاک در مدارس شهر تهران
شاسیبلند جدید چینی که با مدل تسلا مو نمیزند+عکس
آثار جشنواره مد و لباس نقش تنپوش در حال داوری است
آغاز پذیرش دانشجوی دکتری بدون آزمون در دانشگاه آزاد
پیشتازی ۲۶ درصدی داوطلبان زن در نوبت اول کنکور
نظراتی که حاوی توهین یا افترا به اشخاص ،قومیت ها ،عقاید دیگران باشد و یا با قوانین کشور وآموزه های دینی مغایرت داشته باشد منتشر نخواهد شد - لطفاً نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.