به گزارش ثریا کتاب «الگوی علوم انسانی اسلامی چارچوب نظری و مدل عملیاتی» نوشته سید محمدرضا تقوی روز گذشته ۲۴ تیرماه ۱۳۹۹ به صورت مجازی رونمایی شد.
در این نشست علمی علاوه بر نویسنده، حجتالاسلام رضا غلامی رئیس مرکز پژوهشهای علوم انسانی اسلامی صدرا، عطاءالله رفیعی آتانی، دبیر مجمع عالی علوم انسانی اسلامی و حجتالاسلام احمدحسین شریفی، استاد مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) به بیان دیدگاههای خود در مورد این کتاب و علوم انسانی اسلامی پرداختند.
جای بحثهای ایجابی در حوزه علوم انسانیِ اسلامی خالی است
در ابتدای این جلسه سید محمدرضا تقوی در بیان هدف از نگارش این کتاب گفت: «من از چند سال پیش احساس کردم که جای بحثهای ایجابی در حوزه علوم انسانی اسلامی خالی است. دیدگاههای موجود در کتابهای مختلف بررسی شدهاند اما مسئولین این حوزه توجه کافی به ضرورت تحول در علوم انسانی اسلامی ندارند.»
استاد روانشناسی بالینی دانشگاه شیراز ضمن بیان تفاوتهای مبنایی علوم انسانی غربی و علوم انسانی اسلامی گفت: «وقتی که ما از دوره راهنمایی و دبیرستان با یک سیستم آموزشی مبتنی بر علوم انسانی غربی رشد میکنیم و ذهنیت ما با این تفکر شکل میگیرد، ناخودآگاه وقتی هم که میخواهیم از دیدگاه اسلامی بنویسیم، با نگاه سکولار به دین نگاه میکنیم.»
عضو پژوهشکده تحول علوم انسانی دانشگاه شیراز با بیان اینکه بیشتر اساتید فعال در حوزه علوم انسانی اسلامی به مباحث سلبی یا نقد دیدگاههای رایج علاقه دارند، گفت: «در فصل اول کتاب ابتدا مروری بر اتفاقات سه دهه اخیر حوزه علوم انسانی داشتم و در پایان این فصل به عنوان مثال چهار رویکرد متفکران ایرانی را مورد نقد قرار دادم. اما از آنجا که عمده تلاش من بر نقد نبود، در فصلهای بعدی کتاب وارد بحثهای علوم انسانی اسلامی شدم. به نظر من علوم انسانی باید تشکیل یک نظامواره و یا دستگاهواره بدهد.»
تقوی پس از توضیح مختصری در مورد بخشهای مختلف کتاب در پایان صحبتهای خود گفت: «آنچه که در غرب ملاک صحت است، انطباق با وضعیت بیرونی است. بهطور مثال در روانشناسی بررسی میکنند که در جامعه چه چیزی هنجار است، بعد کسانی که بالاتر یا پایینتر از این هنجار هستند، بیمار محسوب میشوند؛ اما ملاک صحت در علوم انسانی اسلامی قول، فعل، سیره، ادعیه و... امام معصوم باید باشد. ملاک صحت کاملاً متفاوت با دیدگاههای غربی است همانطور که تعریف ما از انسان، کاملاً با آنها متفاوت است.
اهمیت کثرتگرایی روششناختی در تولید علوم انسانی اسلامی
حجتالاسلام احمدحسین شریفی دومین سخنران این جلسه صحبتهای خود را با تشکر از اهتمام و تمرکز ویژهی مرکز پژوهشهای علوم انسانی اسلامی صدرا بر تولید محتوا در حوزه علوم انسانی اسلامی شروع کرد و در ادامه گفت: «احساس میکنم مهمترین بخش کتاب، گفتار چهاردهم آن باشد. ایشان در سراسر کتاب و خصوصاً در این بخش تأکید میکنند ما برای تولید علوم انسانی اسلامی باید به توانمندیهای علوم پایه اسلامی یا سایر علوم اسلامی و عالمان و متخصصان آن عرصه توجه کنیم. مثلاً به علم فقه و فقها، علم کلام و متکلمان، علم فلسفه و فیلسوفان و همچنین عرفان و عارفان. باید در تولید پروسه علوم انسانی اسلامی به اینها توجه بشود. این نکتهی مهمی است یعنی ما باید یک نگاه مجموعی به تراث علمی و تراث اسلامی داشته باشیم.
استاد مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) با بیان اینکه دکتر تقوی در سراسر کتاب تفاوت جدی مبانی علوم انسانی غربی و علوم انسانی اسلامی را برجسته کرده است، افزود: «نکتهی دیگر توجه نویسنده به کثرتگرایی روششناختی در تولید علوم انسانی اسلامی است و در الگوی ایشان هم روش حس و تجربه، هم روش عقل، هم روش قلب و شهود و هم علم معصوم و روش نقلی و وحیانی مورد توجه بوده است.»
یکی از مشکلات ما این است که در حوزه معارف و مبانی دینی یک دستگاه سازگار از مفاهیم نداریم
عطاءالله رفیعی آتانی سومین سخنران این جلسه بود. وی با اشاره به اصول و چارچوبهای کار در حوزه علوم انسانی اسلامی گفت: «یک اتفاق خوب در این کتاب و کتابهای مشابه این است که به نظر من ما به یک نقطه مشترک رسیدهایم و روی چارچوبهای کلی کار توافق کردهایم. یکی از اشکالات قبلی ما این بود که هر کسی از یک منظری وارد علوم انسانی اسلامی میشد ولی الان تقریباً چارچوبهای کلی مثل هم هستند و سازمان کار شکل گرفته است.»
رئیس دبیرخانه دائمی و دبیر علمی کنگره بینالمللی علوم انسانی اسلامی در بخش دیگری از سخنان خود با بیان نگاه سیستمی و نظاموارهای دکتر تقوی گفت: «تأکید آقای دکتر تقوی بر نگاه سیستمی و نظاموارهای است که این خیلی خوب است و ما را حداقل در بیان معارف از تناقضگویی باز میدارد. یعنی حرفهای ما با هم در یک چارچوب ذهنی قرار میگیرد.»
عضو هیئت علمی دانشگاه علم و صنعت ایران در پایان صحبتهای خود گفت: نویسنده تأکید میکند که ما باید به یک نظام مفاهیم برسیم. این توجه خوبی است. یکی از مشکلات ما این است که در حوزه معارف و مبانی دینی یک دستگاه سازگار از مفاهیم نداریم. حتی تعاریف واضحی نداریم. مثلاً یک نفر بهطور واضح بگوید «توکل» چیست. تعاریف روشن نیست برای همین ارتباطات اینها هم روشن نیست. مثلاً توکل را جوری توضیح میدهیم که با کار و تلاش تناقض پیدا میکند یا صبر را جوری توضیح میدهیم که با مبارزه و مقاومت جور درنمیآید یا توحید افعالی با اختیار و آزادی انسان تناقض پیدا میکند.»
اندیشه علوم انسانی اسلامی به هیچ وجه به دنبال حذف دانش تجربی نیست
حجتالاسلام والمسلمین رضا غلامی آخرین سخنران این نشست ضمن اشاره به رونق بحث علوم انسانی اسلامی در محافل علمی گفت: «طی دهه اخیر و با گرایش قابل توجهی که در دانشگاه ها به سمت علوم انسانیِ اسلامی پدیدآمده است، نه تنها بنیان های نظری این علوم در حال قوی شدن است بلکه مسیرهای عملی مناسبی هم برای ورود مضاعف علوم انسانیِ اسلامی در بطن دانشگاه ها باز می شود.»
رئیس مرکز پژوهشهای علوم انسانی اسلامی صدرا در ادامه با اشاره به لزوم نقد تولیدات علوم انسانیِ اسلامی تأکید کرد: «متخصصان عرصه علوم انسانی اسلامی از نقدهای عالمانه در این عرصه استقبال میکنند و حتی تقاضا میکنند نظریهها و مدلهای علوم انسانیِ اسلامی بیرحمانه اما عالمانه نقد شود؛ لکن مهم این است که منتقدین مبنای نقد خودشان را سخنان سطحی و مغلوط برخی رسانهها یا اصحاب سیاست قرار ندهند. در شرایطی که تاکنون دهها کتاب و صدها مقاله علمی و پژوهشی در باب فلسفه یا روششناسی علوم انسانی اسلامی تألیف شده است، جا دارد همین کتابها و مقالات مورد نقد و ارزیابی قرار بگیرند. البته باید قبول کرد که آزاداندیشی و مواجهه انتقادی در دانشگاهها همچنان مطرود و منزوی است و بخشی از اساتید محترم ما در برابر نظریههای غربی در انفعال به سر میبرند.»
رئیس شورای سیاستگذاری مجمع عالی علوم انسانی اسلامی با بیان اینکه اندیشه علوم انسانی اسلامی به هیچ وجه به دنبال حذف دانش تجربی نیست، افزود: «علوم انسانی اسلامی ـ نه فقط از پایگاه دین، بلکه از پایگاه خود علم ـ درباره مبانی و روششناسی علم حرفها و نقدهای جدی دارد. باید قبول کرد که رشد افسارگسیخته نسبیتگرایی در علوم انسانی، شرایط علم را به شدت ضعیف و ناکارآمد کرده است و نظریههای پست مدرن در فلسفه علم هم نه فقط مشکل را حل نکرده است بلکه به مشکل نسبیتگرایی افزوده است.»
عضو هیئت علمی دانشگاه شاهد در پایان با اشاره به تلاشهای قابل تقدیر دکتر تقوی در نگارش کتاب «الگوی علوم انسانی اسلامی چارچوب نظری و مدل عملیاتی» گفت: «من چهار مزیت اصلی برای این کتاب قائلم، یکی اینکه بحثهای تئوریک را با عرصه عمل پیوند زده است. دوم اینکه، در بحثهای نظری سخنان روشن و شفافی دارد و جمعبندی خود را در نهایتاً در قامت یک سیستم و مدل فکری دقیق ارائه داده است. سوم اینکه، همه ساحتهای معرفتی اعم از فلسفه، فقه، اخلاق و عرفان در این کتاب مد نظر قرار گرفته است. حتی در عرفان که کمتر محققی حاضر میشود آن را به علم پیوند بزند، ایشان تلاش قابل توجهی داشتهاند هرچند من ملاحظاتی در این زمینه دارم که اساس آن، صیانت از زبان عقلی علوم انسانیِ اسلامی است. چهارم اینکه، کتاب از مسیر تجارب فعالیتهای عملی و بالینی جناب آقای دکتر تقوی در رشته روانشناسی به بلوغ رسیده و خیلی از نظراتی که در آن مطرح شده در بوته عمل محک خورده است.»
کتاب «الگوی علوم انسانی اسلامی چارچوب نظری و مدل عملیاتی» نوشتهی دکتر سید محمدرضا تقوی استاد دانشگاه شیراز، در هفت فصل و ۴۴۶ صفحه توسط انتشارات آفتاب توسعه (ناشر اختصاصی مرکز پژوهشهای علوم انسانی اسلامی صدرا) با قیمت ۶۹۰۰۰ تومان به تازگی وارد حوزه نشر کشور شده است. در مقدمهی کتاب آمده است:
«هدف از نوشتار حاضر، دستیابی به نظامی نظری و مدلی عملیاتی برای تأسیس روششناسی علوم انسانی اسلامی بود. ابتنای نوشتار حاضر بر این اصل استوار است که اگر هستی، مجموعهای است منظم، منسجم، بههمپیوسته، دارای اجزای متأثر از یکدیگر، هدفمند و غایتمند، آنگاه رو به سمتی خاص دارد و تحت ربوبیت الهی است که هر کس و هر چیزی را به کمال ویژه خویش رهنمون مینماید؛ لذا دستگاهواره علوم انسانی اسلامی نیز، در حد وسع بشری، باید آینه تمامنمای همین واقعیت باشد. ازاینرو این کتاب میکوشد با استفاده از روش تحقیق کیفی، با نگرشی استنتاجی به منابع دینی، به یک نظام نظری و مدل عملیاتی برای روششناسی علوم انسانی اسلامی دست یابد که دارای ویژگیهای مذکور باشد. برای این منظور، مبادی هستیشناسی، انسانشناسی، معرفتشناسی، فلسفه علم، روششناسی و روشهای پژوهش (هر کدام در ۶ اصل و در مجموع در یک ماتریس ۶*۶) به عنوان مبادی و چارچوبهای نظری نظام جامع معرفتی اسلام در علوم تعریف شدند.»
منبع: خبرگزاری مهر
دانشگاه آزاد امکان مشارکت گسترده مردم در امر تولید را فراهم میکند
تشریح اقدامات حفاظتی سازمان سنجش در نوبت اول کنکور ۱۴۰۳
اعلام جزییات پذیرش بدون آزمون کارشناسی ارشد دانشگاه پیام نور
احکام رتبهبندی ۱۰۰ هزار معلم بازنشسته اصلاح شد
سخنگوی وزارت آموزش و پرورش از اصلاح احکام رتبهبندی ۱۰۰ هزار معلم بازنشسته سالهای ۱۴۰۰ تا ۱۴۰۲ خبر داد.
شاهنامه هنر فردوسی است و لاغیر
دستگیری متهمانی که برای تقلب در کنکور، رمز ارز میگرفتند
امکان افشای سوالات آزمونهای آموزش و پرورش غیرممکن شد/ سهم ۵۰ درصدی سوابق تحصیلی در کنکور
تدوین طرح مدرسه مجازی بزرگسالان برای کاهش تنوع مدارس
آزمونهای نهایی دانش آموزان به سازمان جدید سنجش واگذار می شود
انتشار فراخوان دورههای ۲۳ و ۲۴ جایزه مهرگان ادب
آمادگی رفع نیاز فناورانه سازمان سنجش در مقابله با تقلب کنکور
کلاهبرداری از داوطلبان کنکور با دریافت رمزارز و سکه طلا
اساسنامه سازمان ملی سنجش بعد از کنکور ابلاغ میشود
گوشی جدید وان پلاس با دوربین تله فوتو و ماکرو معرفی میشود+عکس
چراغهای خودروی جدید آئودی سخنگو هستند+عکس
سنگی که طلا نیست اما بسیار گران قیمت است+عکس
چرا سوئد در یک قدیمی ساخت بمب اتم منصرف شد؟
رونمایی شریک قبلی ایران خودروی از خودروی عجیب آفرودیاش+عکس
کشف یک سیاه چاله عظیم در نزدیکی زمین
کارکرد عجیب مایع ظرف شویی در هواپیمای بوئینگ
اینترنت استارلینک در این کشورها قطع میشود
مشکل بزرگ ناسا در مریخ که فعلا حل نشدنی است
بمب الکترومغناطیسی چطور منفجر میشود؟
شروع احداث و افتتاح ۲۷ کلاس درس در سفر رئیس سازمان نوسازی مدارس به هرمزگان
مرحله غیرمتمرکز المپیاد علمی دانشجویی ۳۱ فروردین برگزار میشود
مهلت ارسال ایده به ششمین دوره رویداد «از ایده تا بازار» تمدید شد
تعیین ظرفیت ۶۰۰ نفری در دوره فلوشیپ پزشکی سال ۱۴۰۳
مدارس تا فرارسیدن ایام امتحانات باید دایر باشند
پذیرش بدون آزمون قاریان و حافظان قرآن در دانشگاه فرهنگیان
نقش حمایتی خانوادهها از دانشآموزان در روزهای امتحانی
فردا؛ آخرین مهلت ثبتنام آزمونهای ورودی مدارس سمپاد و نمونه دولتی
انتشار مقاله استاد دانشگاه شریف در معتبرترین مجله انجمن فیزیک آمریکا
آگهی/ گیربکس سایکلو گومائو چه تاثیری در افزایش سرعت و کارایی صنایع دارد؟
سیزدهمین دوره جشنواره تیتر ۱۵ اردیبهشت ماه برگزار می شود
شیوهنامه مشوقهای خدمتی برای کسب مهارت دانشآموختگان دانشگاهی ابلاغ شد
اساتید دانشگاههای جهان صهیونیستها را تحریم کنند
منتخبین هجدهمین مسابقات ربوکاپ ۹ سهمیه جهانی دریافت میکنند
واگذاری مالکیت ساختمان سابق دانشگاه علمی کاربردی واحد استان اردبیل به دانشگاه محقق اردبیلی
جرائم متخلفان کنکور اعلام شد
تشریح مأموریت جهاددانشگاهی در راستای نیازهای کشور
بیانیه مدرسین دروس معارف اسلامی دانشگاههادر حمایت از حمله موشکی سپاه
مهلت ثبت نام در آزمون فلوشیپ پزشکی سال ۱۴۰۳ تمدید شد
۴۵ قفسه کتاب کانون در مدارس ۱۰ استان کشور جاگذاری شد
سامانه نقل و انتقال دانشجویان علوم پزشکی از یکم اردیبهشت فعال میشود
وزیر علوم بر پیگیری امور معیشتی یاوران علمی دانشگاهها تاکید کرد
طرح رتبهبندی و اعتبارسنجی مؤسسات آموزش عالی تهیه میشود
سهچهارم مسافران از اقامتگاههای غیررسمی و بدون مجوز استفاده کردند
گذر نهضت سوادآموزی از وضعیت حاضر به مدلهای جدید آموزشی طبق برنامه هفتم
تایید انتخاب ۱۰ رییس دانشگاه و مرکز آموزشی و تحقیقاتی کشور
زمان ثبت نام وام شهریه دانشجویی دانشگاه علمی کاربردی اعلام شد
شنبه آخرین مهلت ثبت نام برای امریه سربازی دانشگاه تهران
آزمونهای شبه نهایی از ۹۰ درصد محتوای برنامه و کتاب درسی است
امکان استفاده از تک ماده برای ۴ درس با نمره ۷ به بالا
بکارگیری معاون پرورشی در مدارس غیردولتی ضروری است
تاریخ طب در ایران معرفی و بررسی میشود
رونمایی از پلتفرم نشر دانشگاهی
مدارک مورد نیاز پذیرفتهشدگان آزمون استخدامی جهت بارگذاری در سامانه گزینش
تدوین طرح مدرسه مجازی در راستای کاهش تنوع مدارس
مهلت ثبت نام آزمون EPT اردیبهشت ماه ۱۴۰۳ دانشگاه آزاد اسلامی تمدید شد
شورای تحقیق جذب هیات علمی تشکیل میشود
صدور مجوز راهاندازی مدارس سمپاد عشایری در سه استان کشور
جزئیات اعلام نتایج آزمون آموزگاری و حضور در مراحل مختلف استخدام
تداوم توزیع شیر رایگان در مدارس تا پایان امتحانات/ چالش تامین پاکت استریل شیر
تحلیل بیانات رهبر انقلاب در دیدار با دانشجویان/ پاشنه آشیل جهاد تبیین محیط دانشگاه است
شیوهنامه المپیاد ورزشهای فناورانه دانشجویی ابلاغ شد
واگذاری آزمونهای ارتقا و گواهینامه دستیاران پزشکی به دانشگاهها
جاماندگان نوبت دوم کنکور ۱۴۰۳، امروز و فردا نامنویسی کنند
قدرت نظامی ایران حرف اول و آخر را در منطقه میزند
زمان اعلام نتایج اولیه آزمون دکتری اعلام شد
پروژههای اولویتدار دانشگاه تهران تکمیل می شود
انجام عملیات «وعده صادق» مایه مباهات است
نشست شورای مسکن دانشگاه آزاد اسلامی برگزار شد
ایران جزء ۱۵ کشور برتر جهانی در جذب دانشجویان بین المللی
نتایج اولیه و زمان انتخاب رشته آزمون دکتری ۱۴۰۳ منتشر شد
کتاب ای کاش زودتر برای سوالات نوجوانان درباره حجاب منتشر شد
فلسفه عشق نقد و بررسی میشود
ورود شخصیتهای خارجی به محصولات خواب کودکان
دهمینجلسه درسگفتارهای سعدیخوانی برگزار میشود
طنز یعنی چه؟
ایران چطور گنبد آهنین را در هم شکست؟ +عکس
تغییر شکل عجیب هرم بزرگ مصر+عکس
چرا آدم فضاییها خودشان را به انسانها نشان نمیدهند؟
سنگی که طلا نیست اما بسیار گران قیمت است+عکس
آنچه درباره ناوگان پهپادی ایران نمیدانید+عکس
ستاره نوترونی مرده در کهکشان دوباره زنده شد+عکس
قابلیت ارتباط ماهوارهای به گوشیهای گوگل اضافه شد
این موشک نیست یک هواپیمای خاص و پرسرعت است+عکس
گوشی جدید وان پلاس با دوربین تله فوتو و ماکرو معرفی میشود+عکس
مشخصات موشک سنگینی که دیشب روسیه پرتاب کرد+عکس
انفجار این بمب الکترومغناطیسی قربانیان را ۲۰۰ سال عقب میبرد+عکس
جزئیات اعلام نتایج آزمون آموزگاری و حضور در مراحل مختلف استخدام
ناگفتههای کسر ۱۰ میلیون تومان از حقوق دانشجومعلمان به عنوان مقرری ماه اول!
تفاوت موشکهای بالستیک، کروز و هایپرسونیک ایران در چیست؟
چهار تغییر در دانشگاه فرهنگیان
فعالیت دانشگاه بینالمللی زاگرس غیرقانونی اعلام شد
ترجمه روسی به فارسی دکتر ژیواگو منتشر شد
موشک ایرانیای که سامانه ضد موشک اسراییل را فلج میکند+عکس
مدیریت غذای دانشجویی احتمالا به وزارت علوم واگذار میشود
توسعه تضمین اشتغال با راهاندازی مراکز جدید در دانشگاه علمیکاربردی
کسر ۴۵ درصد از حقوق دانشجومعلمان لغو شد
موتور خودروی فرمول یک در خودروی معمولی قرار گرفت+عکس
جزییات نمایشگاه کار به میزبانی دانشگاه امیرکبیر اعلام شد
جهش علمی ایران نسبت به سرمایهگذاری مالی در دنیا بینظیر است
۴۵ درصد به دریافتی دستیاران اضافه شد
زمان برگزاری نخستین کنفرانس ملی مهارت اعلام شد
یک سیارک بزرگ به زمین نزدیک میشود
گوشیهای سامسونگ آیفون را شکست دادند
کتاب مهندسی مرجع جامع کنترل، در سیستم حمل و نقل چاپ و راهی بازار نشر شد
مهلت ثبت نام دکتری بدون آزمون شریف تمدید شد
نظراتی که حاوی توهین یا افترا به اشخاص ،قومیت ها ،عقاید دیگران باشد و یا با قوانین کشور وآموزه های دینی مغایرت داشته باشد منتشر نخواهد شد - لطفاً نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.