کد خبر: 72466
ف
سرمایه‌داری حقیقتاً کیش و مذهب و خدای آن پول است
استاد فلسفه دانشگاه تهران گفت: سرمایه‌داری، واقعا یک نظام است و تفاوت آن با نظام سنتی خیلی زیاد است. سرمایه‌داری حقیقتاً یک کیش و مذهب است و خدای آن پول است.

به گزارش ثریا یازدهمین قسمت از برنامه رادیویی «در جستجوی معنا» با موضوع «عشق، تنهایی و معنای زندگی» با حضور امیرعباس علی‌زمانی دوشنبه ۲۴ شهریور از رادیو فرهنگ پخش شد.

امیرعباس علی‌زمانی در این برنامه گفت: این هفته قصد دارم درباره برخی سوءتفاهم‌ها صحبت کنم. جنون پول و غرق شدن در پول و خدایی کردن پول، انسان را از خود بیگانه می‌کند و انسان را تبدیل به ماشین تولید پول می‌کند. غرق در این مسئله شدن باعث می‌شود که انسان‌ها نتوانند از زندگی خود لذت ببرند. برخی تصور می‌کنند این حرف ما به این معناست که فقر برای زیستن بهتر است و فقر تنهایی را کم می‌کند. امام محمد غزالی می‌گوید فقر برای کافه مردم بهتر است که البته این نگاه صوفیانه است و اینجا منظور فقر صوفیانه است.

استاد فلسفه دانشگاه تهران افزود: فقر به همان میزان خطرناک است که غرق شدن در پول خطرناک است و یا شاید حتی بدتر. رابطه سرمایه‌داری و فقر شبیه رابطه کاپیتالیسم و سوسیالیسم در سخن شهید مطهری است که می‌گوید مانند دو لبه یک قیچی عمل می‌کنند. فقر نیز انسان را دچار از خود بیگانگی می‌کند. انسان فقیر وقتی برای اندیشیدن ندارد، نمی‌تواند عشق بورزد و فقر روابط اجتماعی سالم را از بین می‌برد. بنابراین قصد ما ستایش فقر نیست. حضرت علی (ع) در نهج‌البلاغه می‌گوید: فقر زبان انسان را بند می‌آورد و باعث می‌شود انسان زیرک نتواند حرف بزند. با وجود فاصله طبقاتی انسان‌ها نمی‌توانند هم‌دل و هم‌زبان باشند. با وجود درجه‌ای از استغنا و هویت، انسان‌ها می‌توانند شکوفایی داشته باشند.

وی ادامه داد: فقر کوبنده وجود انسان است. در جلسات گذشته عرض کردم که فقر از عوامل ایجاد تنهایی است. پول و سرمایه متفاوت است. سرمایه در راه تولید به کار می‌رود و در ایجاد رشد اقتصادی رابطه ایجابی دارد. این کار یک امر انسانی و زیبا است و نشانه آفرینش است و دوستی‌ها را بیشتر می‌کند. فقر انسان را در چشم زن و بچه سرافکنده می‌کند و عزت‌نفس انسان را نابود می‌کند. بنابراین وقتی پول را نقد می‌کنیم به معنای دفاع از فقر نیست. آدام اسمیت می‌گوید سرمایه باید در خدمت تولید قرار بگیرد. درست برعکس آنچه که امروز در جامعه خودمان شاهد هستیم. کسی که کار و اشتغال می‌آفریند در پرتوی نوعی خلاقیت و شکوفایی است و از خوشحالی دیگران او نیز خوشحال می‌شود.

علی‌زمانی اضافه کرد: نکته دیگر این است که درباره پول حتی به معنی سنتی‌اش هم به خودی خود نمی‌توانیم بگوییم ارزش یا ضد ارزش است. پول یک ارزش اقتصادی است. سوال اینجاست که پول از کجا می‌آید و ما با آن می‌خواهیم چه کنیم؟ ما این بحث را داریم از زاویه معنای زندگی مطرح می‌کنیم. ارسطو ۳ فضیلت جسمی، فکری و بیرونی را بر می‌شمارد. بدون سرمایه و بدون پول امکان ندارد به خوشبختی برسیم. پول در ارتباط با معنای زندگی شرط لازم است و یکی از ارزش‌هاست و نه همه ارزش‌ها. وقتی همه ارزش‌ها به پای این ارزش فدا می‌شوند زندگی بی‌معنا می‌شود.

وی سپس گفت: این ابزار باید در جهت آرامش، رفاه مردم، رسیدن به حقیقت و علم باشد. اگر این ارزش ابزاری به غایت تبدیل شود خطرناک است. خود پول خطرناک نیست و نسبتی که ما با آن برقرار می‌کنیم مهم است. آیا ما پول را به خدمت می‌گیریم یا او ما را؟ در دنیای امروز پول است که انسان را به خدمت گرفته است. ارزش‌های ابزاری ارزشمندند اما ما را به غایت می‌رسانند. پول هم همین‌طور است. مثلاً می‌گوئیم پول می‌خواهم که درس بخوانم، سفر بروم، ماشین بخرم. این‌ها را برای آرامش می‌خواهم و آرامش را برای تفکر و زندگی سالم انسانی و عبادت و تعالی می‌خواهم تا از سرمایه عمرم درست استفاده کنم.

علی‌زمانی اظهار کرد: انسان‌های اولیه را برخی به مرفه‌های اولیه تعبیر کرده‌اند چون خیلی از دغدغه‌های امروز را نداشته‌اند و چند روز یک‌بار به شکار می‌رفتند چون تأمین بودند. مناسبات دنیای مدرن بر مبنای پول است. درس خواندن، رفتن به جایی و هر کاری در جهان جدید به پول نیاز دارد. وقتی می‌گوئیم پول ارزش ذاتی ندارد به این معنا نیست که اصلاً ارزش ندارد. حتی چیزهای دیگر مانند قدرت یا علم هم می‌توانند این‌طور باشند. علم می‌تواند در خدمت فحشاء و یا در خدمت سعادت انسان به کار رود. باید ارزش پول را به اندازه خودش برایش قائل باشیم. امیرالمؤمنین فردی که دنیا را لعن می‌کرد را نکوهش کرد و به او گفت که دنیا معبر است و به همین دلیل اهمیت دارد. گاهی می‌شنویم فلان دارو به قیمت بسیار گزافی فروش می‌رود. این روحیه بسیار خطرناک است که به هر چیزی نگاه مبتنی بر بیزینس داشته باشیم. متأسفانه بشر دارد به این سو پیش می‌رود.

وی یادآور شد: پول، طلا، نقره و دارایی در دوران ماقبل مدرن هم وجود داشته است. پول و پول داشتن همواره برای بشر مهم بوده و همیشه جاذبه داشته است؛ مخصوصاً طلا و فلزات گران‌بها. مالکیت نیز همواره مهم بوده است. قرآن می‌گوید: «زُیِّنَ لِلنَّاسِ حُبُّ الشَّهَوَاتِ مِنَ النِّسَاءِ وَالْبَنِینَ وَالْقَنَاطِیرِ الْمُقَنْطَرَةِ مِنَ الذَّهَبِ وَالْفِضَّةِ وَالْخَیْلِ الْمُسَوَّمَةِ وَالأَنْعَامِ وَالْحَرْثِ ذَلِکَ مَتَاعُ الْحَیَاةِ الدُّنْیَا». می‌گوید این‌ها برای انسان زینت داده شده است. در جای دیگر می‌فرماید: «الَّذِینَ یَکْنِزُونَ الذَّهَبَ وَالْفِضَّةَ وَلَا یُنْفِقُونَهَا فِی سَبِیلِ اللَّهِ فَبَشِّرْهُمْ بِعَذَابٍ أَلِیمٍ».

علی‌زمانی افزود: یادی از دکتر شهیدی کنم که خدا رحمت‌شان کند و در زمینه‌های مختلف واقعاً زحمت کشیدند. یک بار از ایشان پرسیدم چرا بعد از مرگ پیامبر (ص) این حوادث اتفاق افتاد؟ ایشان گفتند بحث طلا، پول و سکه و فتوحات بعد از پیامبر (ص) پیش آمد و کشورگشایی و به دست آوردن ثروت به مقدار زیادی اتفاق افتاد و این مسئله همه را عوض کرد. تا حدی که این تعبیر به کار برده شده است که «ارتد الناس بعد النبی الا ثلاثه»: همه مردم مرتد شدند به جز ۳ نفر.

وی در ادامه سخنانش گفت: نکته مهم تفاوت دنیای مدرن با قبل این است که پول عالَم ساخته و کانون تعلقات انسان قرار گرفته است. یک زمانی مردم تعلقات مختلف داشتند اما وقتی پول کانون تعلقات انسان قرار می‌گیرد خیلی خطرناک است. مفهوم بانک، وام و اعتبار مربوط به این دوره است. در برخی شهرهای کوچک تعداد زیادی بانک می‌بینیم و شاهد هستیم بهترین ساختمان‌ها متعلق به بانک‌هاست. در قوانین بانکداری وام‌دهی بارها می‌تواند تکرار شود. اما در واقعیت این چیزی شبیه به تقلب است در عین حالی که تقلب نیست. این همان اعتبار است و این اعتبار است که دنیای جدید ما را ساخته است.

علی‌زمانی سپس عنوان کرد: سرمایه‌داری، واقعاً یک نظام است و تفاوت آن با نظام سنتی خیلی زیاد است. سرمایه‌داری حقیقتاً یک کیش و مذهب است و خدای آن پول است. نظام سرمایه‌داری به ما می‌گوید بچه‌مان را چگونه تربیت کنیم و چگونه رفتار کنیم و بایدها و نبایدهای ما را تعیین می‌کند. در نگاه نظام سرمایه‌داری طمع چیز خوبی تلقی می‌شود و ثروتمندان طمع‌کارترین انسان‌ها هستند. دوره لشکرکشی‌های مستقیم و عینی از بین رفته است. امروز می‌گویند دانش، ورزش و همه چیز باید در جهت تولید سرمایه باشد. یوتیلیتاریانیسم فلسفه اخلاق متناسب با این مسیر است. این نظام دولت‌ها را جابه‌جا می‌کند و تفکرها را عوض می‌کند و این خیلی خطرناک است.

وی در پایان گفت: در مجموع پول شرط لازم برای خوشبختی است. مقدار پول وقتی افزایش پیدا کند نمودار خوشبختی بالا می‌رود اما از جای دیگر این نمودار در مسیر مستقیم حرکت می‌کند. پول خوشبختی نمی‌آورد اما برای خوشبختی باید پول‌دار باشیم. خیلی از پول‌دارها که همه نوع امکاناتی دارند می‌بینیم به افسردگی و خودکشی می‌رسند. بنابراین مسئله اصلی در درون انسان است و ما به چیزهای بسیار زیادی برای آرامش درونی نیاز داریم.

برنامه رادیویی «در جستجوی معنا» با موضوع «عشق، تنهایی و معنای زندگی» کاری از گروه اجتماعی رادیو فرهنگ با اجرای یاسر هدایتی و به تهیه‌کنندگی محمدرضا حاج‌حیدری است که دوشنبه هر هفته ساعت ۲۱ از رادیو فرهنگ (موج FM ردیف ۱۰۶) پخش می‌شود. گفتنی است این برنامه به صورت تصویری از سایت رادیو فرهنگ و اپلیکیشن ایران صدا قابل تماشاست.

منبع: خبرگزاری مهر


مرتبط ها
ارسال نظر
chapta
حداکثر تعداد کاراکتر نظر 200 ميياشد .
نظراتی که حاوی توهین یا افترا به اشخاص ،قومیت ها ،عقاید دیگران باشد و یا با قوانین کشور وآموزه های دینی مغایرت داشته باشد منتشر نخواهد شد - لطفاً نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.

زمان اعلام نتیجه اولیه و نهایی کنکور ۱۴۰۴ مشخص شد

آمادگی بانک سپه برای پرداخت تسهیلات ازدواج و فرزند‌آوری

معرفی جوان‌ترین و مسن‌ترین داوطلبان نوبت دوم کنکور

چهارشنبه، آخرین مهلت دریافت کارت کنکور/داوطلبان برای تغییر حوزه و گروه به باجه‌ها مراجعه نکنند

راه‌اندازی سامانه یادگیری مجازی برای توانمندسازی معلمان/ برگزاری دوره‌های تلفیقی حضوری و مجازی توانمندسازی

۱۵ درصد داوطلبان کنکور از استان تهران هستند/برگزاری آزمون در ۱۵ حوزه خارجی

رونمایی از هویت بصری جدید پنجره واحد خدمات الکترونیک آموزش و پرورش مای مدیوو توسعه قابلیت‌های نوین

میدان پویا؛ برنامه‌ای جدید برای تقویت اوقات فراغت تابستانی دانش‌آموزان

امکان ساخت رگ‌های خونی جدید در بدن با کمک نانوسیلیکات

هوش مصنوعی در دولت‌ها؛ ابزار پیشرفت یا تهدیدی برای دموکراسی؟

تولد اولین گاومیش شبیه‌سازی‌شده جهان از طریق سزارین

تولید کرم‌های نانویی ضد آفتاب و مرطوب کننده با جذب سریع

عینک نوردرمانی راهی برای شناخت سالمندان در مراحل ابتدایی آلزایمر عینک نوردرمانی راهی برای شناخت سالمندان در مراحل ابتدایی آلزایمر

عکس روز ناسا از کهکشان هلیکس

گرد و غبار و فرونشست زمین‌شناسی دو چالش مهم اصفهان

نزدیک ترین تصاویر از سطح خورشید منتشر شد

آیا ورزش واقعاً سلامت روان را بهبود می‌بخشد؟

فنی اما ساده: تکلیف ضایعات داخل توالت‌های هواپیما چه می‌شود؟

معرفی نسخه جدید شاسی‌بلند وارداتی ایران

پایان مزاحمت ماهواره‌ها برای اخترشناسان

محققان از فواید سلامت شگفت‌انگیز هندوانه پرده برداشتند

روبات پوشیدنی در شرکت هواپیمایی کره استخدام شد

فراخوان ساخت محصول افشانه سلولی برای ترمیم زخم‌های پوستی

زنبورهای عسل جاسوس چین شدند

سرعت بخشی به برنامه‌های پروژه ملی مهر

چت‌جی‌پی‌تی فارسی؛ ابزار بومی برای تولید محتوا و تحلیل هوشمند فروشگاه‌های اینترنتی

آسیب نور شهرهای بزرگ به سلامت قلب

هوش مصنوعی اوپن ای‌آی قهرمان شد

هوش مصنوعی به زودی با حیوانات خانگی حرف می‌زند

فیل‌ها با حرکات خود، خواسته‌هایشان را بیان می‌کنند

نشست بررسی ملاحظات پدافند غیرعامل در برنامه‌‏ریزی شهری برگزار می‌شود

نانوپوششی که ماهواره‌ها را در آسمان نامرئی می‌کند

کشفی که مسیر ساخت مواد رساناتر را هموار می‌کند

صرفه‌جویی ۹۹ درصدی در مصرف انرژی با فتوکاتالیست‌های نقاط‌کوانتومی

عکس روز ناسا از سحابی مورچه

رنگ‌های مدل پایه آیفون ۱۷ لو رفت

فرودگاه‌ها، چراغ راهنمای موجودات فضایی | غیرزمینی ها ما را رصد می‌کنند؟

مینای دندان راز انسان باستانی را فاش کرد

برای اولین‌بار در جهان: جراحی یک ربات بدون کمک انسان

جدیدترین تلفن همراه نوکیا ترکیب نوستالژی و فناوری: Nokia Keypad Phone ۵G

گربه‌ای در فلوریدا یک ویروس جدید کشف کرد!

شگفت‌زدگی ۳۰ ریاضیدان برتر جهان از توانایی هوش مصنوعی

همگرایی اسلامیت و ایرانیت پشتوانه هویتی و فرهنگی ایران عزیز

روایت خواندنی سردبیر تهران تایمز از روزنامه‌نگاری در جنگ

شرکت در دوره ارتقای معرفت دینی الزامی شد

دکتر عباس انواری رئیس اسبق دانشگاه صنعتی شریف درگذشت

رابطه گروه خونی والدین و فرزند چیست؟

بیش از ۴۵۰ هزار نفر کارت نوبت دوم کنکور را دریافت کردند

آزمایشگاه بلعیدنی محقق ایرانی سلامت دستگاه گوارش را رصد می کند

اعلام زمانبندی فرآیند برگزاری نوبت دوم آزمون سراسری‌ سال ۱۴۰۴

دقت ۹۵ درصدی در پلاک‌خوانی خودرو با فناوری بومی

شیوه پذیرش دانشجوی پزشکی عمومی از مقطع کارشناسی تغییر کرد

کشف یک راه جدید برای کاهش وزن بدون کم خوردن

دریافت بیش از ۴۵۰ هزار کارت کنکور/آغاز رفع نواقص کارت از چهارشنبه

ارسال نتایج ارزیابی داوطلبان ورود به دانشگاه فرهنگیان به سازمان سنجش تا ۱۵ مرداد/ انتخاب ۲۶ هزار و ۸۰۰ دانشجو معلم

اعلام زمان فرآیند برگزاری و نحوه حضور داوطلبان در نوبت دوم کنکور ۱۴۰۴

اسپیس‌ایکس یک ماهواره مرموز را به مدار زمین‌ فرستاد

متا شرکت صداساز هوش مصنوعی PlayAI را خرید

تلاش برای ارائه سازوکار جدید مطالعه کیهان با کمک امواج گرانشی

خشکسالی فرهنگی؛ بحران ناپیدای کم‌آبی در ایران/ضعف‌های مدیریتی را پشت واژه تغییر اقلیم پنهان می‌کنیم

خوارزمی؛ الگوریتمی از افتخار برای دنیای دیجیتال و عصر هوش مصنوعی

کدام سیاره ۱۵ دقیقه از تابستان امسال ما دزدید؟!

کشف روش ساده برای نزدیک کردن کردن مغز به حالت بندباز

تصفیه هوای آلوده با نانولوله‌های تیتانیومی

اثبات خواص افزایش طول عمر و ضد پیری جوانه گندم

دقیق‌ترین زبان مصنوعی جهان با گرافن ساخته شد

۵۰۰ هزار داوطلب کنکور متقاضی شرکت در دانشگاه فرهنگیان/ پذیرش داوطلبان صرفاً به کانون ارزیابی وابسته نیست

گزینش بیش از۷۰درصد داوطلبان ورود به دانشگاه فرهنگیان/ بیش از ۷۵ درصد ثبت نام پایه اول انجام شده است

تاکید رئیس کمیته ایمنی شورای شهر بر توجه به پدافند غیرعامل در پایتخت/ ایمنی مدارس در اولویت قرار گیرد

تکمیل ثبت‌نام‌ دانش‌آموزان تا اول شهریور/ آغاز ثبت‌نام دهمی‌ها پس از هدایت تحصیلی

اجرای ۷۲۰۰ پروژه مدرسه‌سازی با ۴۶ هزار کلاس درس در کشور

مدیر مدرسه باید از تعداد دانش‌آموزان پرخطر و برنامه مداخله‌ای برای آن‌ها مطلع باشد

اعلام نتایج آزمون ورودی مدارس استعدادهای درخشان طی هفته اول شهریور

تعیین دو اولویت برای نهمی‌ها جهت انتخاب رشته

این پروتز زانو، توانایی حرکت طبیعی را به افراد قطع عضو شده بازمی‌گرداند

کشف آنچه درد را به رنج پایدار عاطفی تبدیل می‌کند

دود روغن آشپزی، عامل پنهان سرطان ریه در زنان

دانشمند ایرانی با ابداع تراشه مویی به سرعت انتقال ۱۰۰۰ گیگابیت در ثانیه رسید

بازسازی اعتماد به چیزی فراتر از تبلیغات و رسانه نیاز دارد

کنکوری‌ها مواظب عضویت در این گروه‌ها باشند

شعری زیبا/می‌شود من هم برایت شعر «ای ایران» بخوانم؟

پیام تسلیت دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی در پی ارتحال حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر سید محمدباقر حجتی

«مرگ مغزی جامعه شناسی ایرانی» بررسی می‌شود

تغییر قبله به سمت کعبه معظمه برای دشمنان اسلام شکننده بود

تصویر/ کتابت قرآن در مدت کمتر از ۳ سال توسط یک کودک هندی

منابع تاریخی که به وجود حضرت رقیه (س) و اتفاقات شام اشاره می‌کنند

کودک اهل کتاب ایرانی، آینده‌ساز گفت‌وگو و دانایی است

اگر دلتان یک مجموعه شعر می‌خواهد «باران کبوتر» منتشر شد

شرکت ۳۵۰۰ نفر در پویش قرآنی «به نام پیروزی»

نگاهی به مراحل هفت گانه سلوک تا شهود عرفانی در پرتو مقاومت عرفانی

تصویر/ هیئات با پیوند «ایده، شعر و اجرا» از مکتب حسین به ایران حسین پل زدند

شروط قرآن برای پیروزی یک جامعه در برابر توطئه‌های دشمن

نویسنده زن سودانی جایزه قلم پینتر ۲۰۲۵ را گرفت

روایت خواندنی سردبیر تهران تایمز از روزنامه‌نگاری در جنگ

همگرایی اسلامیت و ایرانیت پشتوانه هویتی و فرهنگی ایران عزیز

بازسازی اعتماد به چیزی فراتر از تبلیغات و رسانه نیاز دارد

منوی عجیب یک پیتزافروشی در نیاوران تهران که پربازدید شد

درمان ساده‌ای که می‌تواند از ۷۵ درصد سرطان‌های معده جلوگیری کند

در معرض ابتلا به آلزایمر هستید؟/ چهار مسیر منتهی به این بیماری را بشناسید

احتمال تغییر زمان امتحانات گواهینامه و ارتقا برای برخی دستیاران پزشکی

.ترفند رسانه‌ای رژیم صهیونیستی برای توجیه تجاوز نظامی به ایران

انقلاب انویدیا در هوش مصنوعی با پاسخ‌دهی ۳۲ برابر سریع‌تر به کاربران

استفاده از نانوحباب برای مهار گازهای گلخانه‌ای

میراث شهید طهرانچی: تحول در جذب و ارتقای استادان

برگزاری ۱۱ آزمون‌ گروه علوم پزشکی در مردادماه امسال

تاکسی‌های رباتیک ویمو در راه فیلادلفیا و نیویورک

ابتکار دانشمند ایرانی در استفاده از چوب برای افزایش طول عمر باتری‌

آغاز پذیرش تکمیل ظرفیت جامعه‌الزهرا(س)

مصرف لبنیات غیرپاستوریزه از علل شایع ابتلای انسان به تب‌مالت

یافته‌های دانشمند ایرانی درباره توانایی چت‌جی‌پی‌تی در درک رنگ‌ها