به گزارش شبکه علمی ثریا به نقل از ایبنا، نشست نقد و بررسی کتاب «شبهای حرم خانه» با حضور مریم بصیری، محمدجواد جزینی و نفیسه مرشدزاده، سهشنبه چهارم مهرماه در سرای اهل قلم موسسه خانه کتاب برگزار شد.
محمدجواد جزینی، نویسنده و منتقد ادبی، دیگر سخنران این نشست، انتخاب عنوان «شبهای حرمخانه» برای این کتاب را بسیار خوب و جذاب عنوان کرد و گفت: انتخاب نام جذاب برای کتاب یکی از ترفندهای داستاننویسان و ناشران است، آنها سعی میکنند عنوانی را برای کتاب انتخاب کنند که جذاب باشد و مخاطب را به سمت کتاب جذب کند. با اینکه ارتباط خیلی زیادی هم به متن نداشته باشد. تا به حال بسیار دیده شده که عنوانهای دروغین برای آثار مختلف انتخاب شده است.
وی، در ادامه شکل و شمایل و پاکیزگی متن و سلامت ظاهری کتاب را از ویژگیهای مثبت و قابل توجه این اثر برشمرد و گفت: کتاب از نظر ویژگیهای ظاهری بسیار پاکیزه و سلامت است و باید به ناشر تبریک گفت. اما از نظر محتوای داستان باید بگویم که نوعی «ادب تیشن» در این کتاب اتفاق افتاده است و نویسنده بخشی از تاریخ را گرفته و تلاش کرده آن را در قالب ادبیات خواندنیتر کند.
جزینی با بیان اینکه پرداختن به موضوع حرمخانه جالب است، گفت: اطلاعات کمتری از این بخش تاریخی و اطلاعات زنان حرمخانه وجود دارد و از این نظر میتواند جدید و تازه باشد.
گم شدن خط داستانی در «شبهای حرمخانه»
جزینی دوره قاجار را از دورانهای مهم از نظر تاریخی، سیاسی و فرهنگی در ایران عنوان کرد و گفت: این دوره تاریخی به لحاظ ویژگیهایی که دارد به اغلب آثار و پژوهشهای ما در حوزههای مختلفی مانند سینما، تئاتر، داستاننویسی، نقاشی و... وصل شده است و نویسندگان بسیاری در آثارشان به این دوران پرداختهاند که از جمله شاخصترین آنها میتوان به «سوءقصد به ذات همایونی» نوشته رضا جولایی و «شاهزاده احتجاب» اثر هوشنگ گلشیری اشاره کرد.
وی در ادامه بیان کرد: البته کاری که نویسنده در «شاهزاده احتجاب» انجام داده، برعکس کاری است که نویسنده در «شبهای حرمخانه» انجام داده است. گلشیری برای نوشتن این کتاب، ابتدا فیشهای زیادی شامل اطلاعات تاریخی آن دوران تهیه کرده اما بدون اینکه از آنها استفاده کند، اقدام به نوشتن داستانی از تخیل و خلاقیت خود کرده است. اما در «شبهای حرمخانه» شاهد ارائه گزارش مفصل و کاملی از تاریخ ناصری هستیم و همه اطلاعات تاریخی، مکانی، خرده فرهنگها و شخصیتهای مختلفی که در تاریخ مشروطه وجود داشته در کتاب بیان شده است. درحالی که جهان رمان، جهانی برساخته است و نیازی به بیان اینهمه اطلاعات و جزئیات تاریخی نیست. البته در جهان رمان ما نمیتوانیم به نویسنده بگوییم چه کاری انجام دهد فقط میتوانیم بگوییم که ما چگونه آن را دیدهایم.
جزینی همچنین با بیان اینکه پژوهش، پشتوانه نویسنده است و سبب میشود دست او برای نوشتن داستان پر باشد، گفت: اما نویسنده این کتاب، همه اطلاعاتی که در دست داشته است در رمان ریخته و سبب شده خط داستانی گم شود و بهتر بود از بخش اطلاعات تاریخی کاسته و به روایت داستان اضافه میشد. این کتاب قصه خودش را دارد، قصه زنی که شوهرش کشته شده و از حرمخانه ناصرالدین شاه سردرآورده است و میتوانست به عنوان سوژه اصلی، پررنگتر کار شود.
روایت زنی به نام «ملاباجی» در تعزیههای حزنانگیز
مریم بصیری در این نشست به چگونگی نوشتن این کتاب اشاره کرد و گفت: در ابتدا علاقهای به نوشتن رمان نداشتم و هدفم بیشتر انجام دادن پژوهشی در زمینه تعزیهخوانی زنان بود. در طول پژوهش متوجه شدم در ابتدا در ایران، تعدادی از زنان در استرآباد به صورت خودجوش به تعزیهخوانی میپرداختند. تا اینکه این تعزیهخوانی به حرم خانه ناصرالدینشاه راه پیدا میکند و زنی به نام «ملاباجی» مسئول راهاندازی تعزیههای شاد و حزنانگیز برای زنان دربار ناصری میشود. بعد از آن هم دختر امیرکبیر این تعزیهخوانیها را به خانههای اعیان در بیرون از حرمسرا میبرد.
این نویسنده و پژوهشگر ادامه داد: این پژوهش برایم بسیار جالب بود اما تصور کردم که اگر آن را در قالب یک مطلب پژوهشی ارائه کنم چندان جذابیتی برای عموم مخاطبان نخواهد داشت و دیده نمیشود. در نتیجه تصمیم گرفتم این پژوهش را در قالب یک روایت داستانی مطرح کنم تا مخاطب عام متوجه شود که تعزیهخوانی در ایران برای زنان به چه شکلی رواج یافته است.
وی گفت: برای خلق این رمان، علاوه بر پژوهش در زمینه تعزیهخوانی، در زمینه فرهنگ مردم تهران قدیم، مکانها، ضربالمثلها و ریزهکاریهایی که در آن دوره زمانی بود نیز تحقیق کردم.
بصیری درباره سایر ویژگیهای کتاب «شبهای حرمخانه» نیز توضیح داد: این کتاب را در سال 1392 نوشتم اما چاپ آن چهار سال به طول انجامید. البته اسم این کتاب در ابتدا، «سلطان عشق» بود که در نهایت بنابر نظر ناشر به «شبهای حرمخانه» تغییر یافت.
بیان جزئیات روند داستان را خفه کرده است
نفیسه مرشدزاده، نیز در ادامه این نشست بیان کرد: به نظر من انتخاب نام «شبهای حرمخانه» برای این کتاب اصلا انتخاب درستی نبوده است و به نوعی گول زدن مخاطب محسوب میشود چون فضایی که در داستان ارائه شده است ارتباطی با شبهای حرم خانه ندارد.
این منتقد ادبی گفت: از طرفی بهتر بود خلاصهای از داستان به صورت مختصر ارائه میشد تا مخاطب بهتر بتواند با محتوای کتاب ارتباط برقرار کند چون پیدا کردن رشته داستانی در این اثر به خاطر تعداد زیاد شخصیتها و پرداختن بیش از اندازه به مکانها و جزئیات و روایات تاریخی بسیار سخت بود.
وی افزود: در این کتاب، تعلق نویسنده به فضا و معماری و مطرح کردن جزئیات و روایات تاریخی به طور کامل در داستان نسبت به تعلقش به افراد و شخصیتهای درون داستان بسیار چشمگیر و زیاد است و آن قدر که باید، ارتباطات انسانی ریزبافت در داستان پدید نیامده است.
این منتقد ادبی با بیان اینکه تعداد شخصیتها به قدری زیاد و ارتباطات بین آنها کم است که مخاطب نمیتواند ارتباط زیادی با شخصیتها برقرار کند، افزود: بهتر بود شخصیتپردازی در داستان به گونهای باشد که مخاطب بتواند با یک یا چند کاراکتر از داستان همذاتپنداری کرده و ارتباط بیشتری با داستان برقرار کند. نباید این فاصله انسانی در بستر تاریخی روایت شده در داستان ایجاد میشد و روابط موجود باید در اختیار داستان قرار میگرفت.
وی ادامه داد: در بخش عمدهای از داستان با یکنواختی و کسالت حرمخانه و سررفتن حوصله و طاقت زنهای حرمخانه مواجه هستیم و تحولی که در داستان رخ میدهد در بخش پایانی داستان است، جایی که دیگر نویسنده فرصت زیادی برای پرداختن به این دگرگونی ندارد و مخاطب احساس میکند تحولی در داستان رخ نداده است و بیان جزئیات زیاد روند داستان را خفه کرده است.
به گفته مرشدزاده، نکته قابل بررسی در این داستان، تغییر زمان و زبان است که کمک کرده نویسنده از یکسری کلیشههای رایج در بیان موضوعات مذهبی و دینی رها شود، کلیشههایی که به سختی میتوان از آنها رها شد. این فضا سبب شده مخاطب راحتتر بتواند با داستان ارتباط برقرار کند.
ضرورت شناسایی و تعریف فناوری نرم حلال
بورسیه دانشجویان اخراج شده از دانشگاههای آمریکا
انتشارات موزه انقلاب با ۴۷ اثر چاپ اولی به نمایشگاه کتاب میآید
افشای رازهای دوبلین در نمایشگاه کتاب تهران
خواسته اصلی دانشجویان آمریکایی و اروپایی، همبستگی با ملت فلسطین است
عدم استفاده بهینه از منابع موجب کاهش بهرهوری در دانشگاهها میشود
تلاش سیا برای دزدیدن زیردریایی هستهای
پیش بینی دانشمندان درباره مرگ زمین و پایان حیات
سدان ال ۹۰ هم بومی سازی شد+عکس
خودروی شیک خارجی که نوه پژو ۴۰۵ است+عکس
برگزاری آزمون میان دوره پیش کارورزی پزشکی؛ ۱۷ خردادماه
کشف اتفاقی یک شهاب سنگ در لرستان+عکس
دانشگاه تربیت مدرس در میان برترین دانشگاههای ایران در نظام رتبهبندی سکیمگو
تشکیل کارگروهی در وزارت آموزش و پرورش برای عملیاتی کردن فرامین رهبری
شبهات دانشآموزان زیاد اما عمق کمی دارد/ برنامهریزی برای اوقات فراغت تابستان دانشآموزان
نمایشگاه کتاب تهران متعلق به جریان فرهنگ و ادب کشور است
رمان تو خواب میکاییل هستی رونمایی میشود
برگزاری مسابقه رباتیک ورزشی در دانشگاه صنعتی امیرکبیر
رشتههای پزشکی براساس نیاز کشور و تعداد داوطلبین ساماندهی میشود
کمبود یک هزار عضو هیات علمی در دانشگاه فنی و حرفه ای
اجرای شیوهنامه نظام استاد شاگردی در دانشگاه آزاد اسلامی
جدول زمانبندی نقل و انتقال دانشجویان پزشکی/ آخرین مهلت ثبت نام
برای اولین بار در ایران آزمون بورسیه باهچه شهیر برگزار می شود
آگهی/ خرید بهترین تشک طبی
آزمون میان دوره پیش کارورزی پزشکی ۱۷ خردادماه برگزار میشود
شیوه نامه افزایش حقوق و دستمزد سال ۱۴۰۳ دانشگاه آزاد تشریح شد
۲۴۰ رشته محل دانشگاه آزاد در واحدهای بزرگ ادغام شد
شخصیت قصههای ایرانی بر روی پوستر نمایشگاه کتاب
شرایط دریافت وام دانشجویی چیست؟
افزایش حضور دانشگاههای ایرانی در رتبهبندی آسیایی تایمز ۲۰۲۴
کمبود ۷۰ هزار نیروی پرورشی و مشاور در مدارس
دولت سیزدهم مجدانه بهدنبال ارتقای منزلت و معیشت معلمان است
علوم پایه نیازمند بودجه مناسب است/باید تصمیمات بزرگ گرفته شود
شورای راهبردی دانشکده علوم خانواده درمسیر شکلگیری/برخی شخصیتهای حقوقی عضویت را نپذیرفتند
جذب سرباز امریه در سازمان جهاددانشگاهی صنعتی شریف
استقبال کم فرهنگیان از طرح بکارگیری دوباره بازنشستگان/ نرخ حقالتدریسها، علت عدم استقبال
حضور گروههای مردمی در فعالیتهای پرورشی
رایگان بودن مدارس سمپاد برای دانشآموزان ۴ دهک اول/ والدین تخلفات را اطلاع دهند
سرکوب دانشجویان آمریکایی حامی فلسطین با لابی رژیم صهیونیستی صورت میگیرد
نشریات دانشجویی روایتگر جنبشهای دانشجویی در حمایت از غزه باشند
پیام تسلیت رییس دانشگاه تهران در پی درگذشت دانشجوی نخبه
در نشست هماندیشی وزرای ادوار وزارت علوم چه گذشت؟
کسب چهار افتخار علمی بینالمللی توسط عضو پیوسته فرهنگستان علوم
ضرورت مشارکت ذینفعان حوزه علوم انسانی در تدوین سیاستها
ماده واحده «اصلاح ماده 4 آییننامه شورای تخصصی حوزوی»
صدور مجوز اجرای ۲۴دوره کوتاه مدت اشتغالمحور در دانشگاه علمی کاربردی
انتشار کلید اولیه پنجاه و یکمین دوره آزمون دستیاری پزشکی
در چهلوششمین دوره مسابقه ریاضی دانشجویی در سطح کشوری، ۴ دانشجوی دانشگاه کاشان حضور یافتند و از این میان، ۲ نفر موفق به کسب مدال شدند.
درِ دانشگاههای ایران به روی دانشجویان معترض آمریکایی باز شد
موافقت دولت با راهاندازی دانشگاه فرهنگیان در گلپایگان
بیرون کردن دانشجویان فرانسوی توسط پلیس پاریس
مقایسه صحنه اعتراضات دانشجویی در ایران و آمریکا
ژاپن به دنیال اینترنت نسل ششم است
اعلام نتایج اولیه آزمون دستیاری پزشکی در نیمه دوم خرداد
شیوه صحیح امر به معروف و نهی از منکر مطابق با سیره امام صادق (ع)
اطلاعات فاش شده درباره پرچمداران ۲۰۲۴ هواوی +عکس
اعلام جدیدترین نتایج اعتباربخشی دانشکدههای پزشکی کشور
آمار نهایی انتخاب رشته در آزمون دکتری سال ۱۴۰۳ اعلام شد
بازسازی چهره زن عراقی ۷۵ هزار ساله با اسکن سه بعدی+عکس
سونی برای آدمها کولر همراه ساخت+عکس
بی ام و وانت اتوماتیک ضدخش تولید کرد+عکس
زیباترین کهکشان مارپیچی که با تسکوپهای آماتوری هم دیده میشود+عکس
اسپاتیفای یکی از قابلیتهای خود را بیخبر پولی کرد
فشارهای اتحادیه اروپا عملکرد اپل را تغییر داد
چینیها از کپی تسلا رونمایی کردند+عکس
جزئیات هوش مصنوعی آیفون فاش شد
ظاهر عجیب جدیدترین خودروی فراری با یک موتور ۱۲ سیلندر+عکس
دمای عجیب و غریب این سیاره گازی در فضا ثبت شد
۸۰۰۰ هزار سال پیش چگونه انسانهای اولیه به این غار تاریک در فرانسه رفتند
ناسا یک پیام از فضا در نزدیکی زمین دریافت کرد
سحابی خوش آب و رنگ کله ماهی در فضا ثبت شد+عکس
دستور ساخت جت ۱۰۰ نفره در ایران صادر شد
نقشه آبی زمین پس از نیم قرن دوباره کشیده شد+عکس
اقدامات وزارت بهداشت برای افزایش امید و انگیزه دستیاران پزشکی
به تشکلهای دانشجویی گرنت اعطا میشود
۷۵ دانشگاه ایرانی در میان برترینهای آسیا در رتبهبندی تایمز
نشست «سواد بصری در مد و لباس» برگزار میشود
اولین نکوداشت روانشناسان رضوی برگزار می شود
پذیرش دانشجوی دکتری در پژوهشگاهها قانونی است
جزییات برگزاری کنکور مجدد برای داوطلبان سیل زده اعلام شد
بازسازی چهره زن عراقی ۷۵ هزار ساله با اسکن سه بعدی+عکس
سونی برای آدمها کولر همراه ساخت+عکس
دستور ساخت جت ۱۰۰ نفره در ایران صادر شد
نقشه آبی زمین پس از نیم قرن دوباره کشیده شد+عکس
بی ام و وانت اتوماتیک ضدخش تولید کرد+عکس
تلاش سیا برای دزدیدن زیردریایی هستهای
سحابی خوش آب و رنگ کله ماهی در فضا ثبت شد+عکس
زیباترین کهکشان مارپیچی که با تسکوپهای آماتوری هم دیده میشود+عکس
اطلاعات فاش شده درباره پرچمداران ۲۰۲۴ هواوی +عکس
جزئیات هوش مصنوعی آیفون فاش شد
سدان ال ۹۰ هم بومی سازی شد+عکس
خودروهای ایرانی چشم کرهشمالی را گرفت+عکس
پیش بینی دانشمندان درباره مرگ زمین و پایان حیات
کشف اتفاقی یک شهاب سنگ در لرستان+عکس
فشارهای اتحادیه اروپا عملکرد اپل را تغییر داد
ژاپن به دنیال اینترنت نسل ششم است
چینیها از کپی تسلا رونمایی کردند+عکس
جنگنده رادارگریز سوخو ۷۵ روسیه به ایران میآید؟
اسپاتیفای یکی از قابلیتهای خود را بیخبر پولی کرد
۷۵ دانشگاه ایرانی در میان برترینهای آسیا در رتبهبندی تایمز
ظاهر عجیب جدیدترین خودروی فراری با یک موتور ۱۲ سیلندر+عکس
ناسا یک پیام از فضا در نزدیکی زمین دریافت کرد
خودروی جدید که شبیه گربهها ساخته شده است+عکس
۸۰۰۰ هزار سال پیش چگونه انسانهای اولیه به این غار تاریک در فرانسه رفتند
اقدامات وزارت بهداشت برای افزایش امید و انگیزه دستیاران پزشکی
شیوه صحیح امر به معروف و نهی از منکر مطابق با سیره امام صادق (ع)
دمای عجیب و غریب این سیاره گازی در فضا ثبت شد
ثبتنام پشت کنکوریها جهت ترمیم نمره آغاز شد
هدیه ۲ میلیونی وزیر آموزش و پرورش به حساب معلمان واریز شد
موافقت با افزایش حقالزحمه ساعت اضافه تدریس معلمان
نظراتی که حاوی توهین یا افترا به اشخاص ،قومیت ها ،عقاید دیگران باشد و یا با قوانین کشور وآموزه های دینی مغایرت داشته باشد منتشر نخواهد شد - لطفاً نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.