
به گزارش ثریا امروز بیست و یکم ماه مبارک رمضان سالروز شهادت جانسوز مولای متقیان و امیرمومنان حضرت امام علی (ع) است. به همین مناسبت در گفتگو با حجت الاسلام محمدجواد یاوری، پژوهشگر تاریخ اسلام و استادیار دانشگاه باقرالعلوم (ع) به بررسی رابطه زهد و تلاش اقتصادی در سیره و گفتار امام علی (ع) پرداختیم.
محمد جواد یاوری با بیان اینکه مسئله امروز ما مسئله معیشت و اقتصاد است، گفت: معیشت یکی از موضوعاتی است که جامعه امروز ما در آن نیازمند یک الگوی مناسب است تا از بحرانهای موجود عبور کند، از طرفی در استفاده از مطامع تمایلات دنیوی، نیازمند یک الگو هستیم تا هم زاهدانه زندگی کنیم و هم در عین حال، زندگی مطلوبی داشته باشیم.
وی افزود: اکنون که در میان ماه مبارک رمضان و ایام شهادت امیرالمومنین علی (ع) قرار داریم، خوب است مروری داشته باشیم بر سیره زاهدانه آن حضرت و تاسی به سیره اهل بیت (ع) تا بتوانیم الگویی از ایشان برای جامعه امروز ترسیم کنیم.
زندگی زاهدانه به معنی تارک دنیا بودن نیست
یاوری با اشاره به زهد و تقوای بی مثال حضرت امیر (ع) عنوان کرد: زاهدانه بودن به معنای تارک دنیا بودن نیست، تصور نادرستی است که شخصی که زاهد است، یعنی تارک دنیاست و شبانه روز مشغول عبادت و از دنیا غافل است. ما معتقدیم زهد در سیره اهل بیت (ع) مصداق دقیق و صحیح در دنیا زندگی کردن و در عین حال وابسته نبودن به دنیا است. ما باید در این دنیا با عزت و افتخار از فرصتها و مواهب دنیا برای رسیدن به سر منزل مقصود و آخرت استفاده کنیم، اما در این مسیر باید به کم قانع باشیم. همانطور که حضرت امیر (ع) فرمودند: «یکی از ویژِگی های متقین این است که به کم قانع باشد، در عین حال تلاش و کوشش کند برای رسیدن به مقصد و مقصود و بهشت برین».
هدف از زهد امیرالمومنین (ع) برپایی عدالت در جامعه است
وی افزود: زهدی که ما معتقدیم در سیره امیرالمومنین (ع) است، هدفش برپایی عدالت است. در عین اینکه میبینیم حضرت امیر زاهدانه زنگی میکند، ایشان در مقام یک رئیس، والی حکومت در مقام خلیفه و حاکم جامعه اسلامی سعی میکند نسبت به خود و بستگانش به معنای واقعی کلمه در پایینترین حد افراد جامعه زندگی کند. ایشان اولاً به کف جامعه و فقیرترین و فرودستترین افراد توجه میکند، دوماً سیره مستمره اولیا و انبیا الهی را به عنوان یک فضیلت در خود جاری و ساری کند. امیرالمومنین (ع) میتوانستند به عنوان مثال، غذای خوب بخورند در حالی که طبق فرمایش امام باقر (ع)، حضرت امیر در کوفه همواره به مردم نان و گوشت و غذای خوب میدادند، در حالی که خودشان نان و خرما میل میکردند.
یاوری با اشاره به روایتی از حضرت امیرالمومنین علی (ع) گفت: ایشان در روایتی فرمودند، «من در سایه عدالت، لباس عافیت بر تن شما کردم»، در دوران حکومت حضرت در کوفه، همه مردم زندگی مناسبی داشتند، صاحبان پایینترین مشاغل هم نان و گندم میخوردند، خانه داشتند و از آب گوارا مینوشیدند، این نکته بسیار مهمی است که زهد حضرت امیر در حالی خودش را نشان میدهد که مردم یک شهر به سطحی از زندگی برسند در حالی که سطح زندگی حاکم آن شهر در پایینترین سطح بماند.
این کارشناس مذهبی در ادامه گفت: هدف از زهد امیرالمومنین این است که تأثیراتی در جامعه داشته باشد. زاهدانه زندگی کردن والیان و دولت مردان، باید نتیجهای در پی داشته باشد، اینکه مسئولین خودشان را از امکانات محروم کنند، کفایت نمیکند، بلکه با این کار باید تبعیض نژادی، فاصله طبقاتی و فقر و تنگ دستی حذف شود.
وی با اشاره به مصادیق زهد و زندگی زاهدانه در عملکرد متولیان خاطرنشان کرد: حاکم زاهد باید با ویژه خواری و زیاده خواهی مبارزه کند، باید به رفع مشکلات مردم اهتمام ورزد، باید به توزیع عادلانه بیتالمال در میان اقشار جامعه، بهبود وضعیت معیشت و رفع نیاز عمومی مردم و نیاز نیازمندان و کف افراد جامعه توجه کند.
استادیار دانشگاه باقرالعلوم (ع) تصریح کرد: ما زهد را در سیره امیرالمومنین (ع) به عنوان یک فرد عادی نمیبینیم، ما ایشان را به عنوان یک فرد متولی حاکم اسلامی میبینیم و زهد ایشان باید تأثیرات اجتماعی و معنوی در جامعه داشته باشد. حاکم جامعه اسلامی باید به حقوق افراد و گروههای مختلف جامعه، اعم از مسلمان و غیر مسلمان، شیعه و سنی، زن و مرد توجه کند، از محرومان حمایت کند. ایشان منزلی ساده داشتند با لوازم و اثاثیه بسیار ساده، اما در عین حال به کف مردم جامعه توجه میکردند و وضع آنها را بهبود میبخشیدند، هرچه از بیتالمال بود، صرف مردم، محرومان، تهی دستان و نیازمندان میکردند و این یعنی زهد.
بهبود شرایط اقتصادی کشور بر ایمان و اعتقاد مردم مؤثر است
وی با بیان اینکه حضرت امیرالمومنین (ع) الگویی خاص از یک شخص زاهد و پارسا در طول تاریخ است، گفت: ایشان در صحبتهایشان در جایی میفرمایند: «امیرالمومنین از وقتی که بر سر کار آمده، تا زمانی که از دنیا میرود، نباید به داراییهایش اضافه شود» زاهدانه زندگی کردن مسئولین یعنی آنهایی که خودش استفاده نمیکند را در اختیار جامعه قرار دهد، این مصداق بالا بردن سطح ایمان، اعتقاد، معیشت، آسایش و آرامش مردم است.
حجت الاسلام یاوری تاکید کرد: وقتی مسائل اقتصادی مردم تأمین شود، مردم دغدغه کمتری داشته و فرصت بیشتری برای عبادت و رتق و فتق اموراتشان دارند و به تبع آن نوع دوستی و هم دردی و مهربانی در جامعه افزایش مییابد.
سیره اقتصادی حضرت امیرالمومنین (ع)
وی در ادامه در خصوص سیره اقتصادی حضرت امیر (ع) عنوان کرد: حضرت معتقد بودند، منابع مالی که برای تأمین هزینه اداره شهر و حکومت استفاده میشود، باید مشروع باشند، به عبارت دیگر ایشان معتقد بودند نباید از هر وسیلهای برای تأمین منابع و هزینهها استفاده کرد.
خودکفایی و عدم وابستگی به بیگانه عامل مؤثر رشد اقتصادی
این کارشناس مذهبی خاطرنشان کرد: ایشان، حاکمان و والیان را به عدم وابستگی به بیگانگان در تأمین منابع مالی امر میکردند. ایشان همچنین بر لزوم خودکفایی به عنوان یک اصل مهم در تأمین معیشت و اقتصاد مردم تاکید داشتند، آنطور که نقل شده، حضرت صدیقه طاهره (س)، ریسندگی میکردند، خودشان لباس میبافتند و حضرت علی (ع) نیز با افتخار همان لباسها را بر تن میکردند.
وی افزود: حضرت در جایی فرمودند: «مادامی که این امت مسلمان لباس بیگاه نپوشند و از غذای آنها استفاده نکنند، همواره در خیر و نیکی خواهند بود و هنگامی که از لباس و غذای آنها استفاده کنند، خداوند آنها را ذلیل خواهد کرد. و اینکه میفرمایند خداوند آنها را خوار میکند، به این دلیل است که به خداوند، به تلاش و توان و بازوی خود اعتماد نکردید، بنابراین به سعادت نمیرسید، خود باوری ندارید. این مسئله خود باروی در سیره اقتصادی حضرت امیر (ع) کاملاً مورد توجه است.
وی در ادامه خاطرنشان کرد: بحث توجه به آبادانی شهرها، دیگر نکته مورد توجه در سیره اقتصادی حضرت امیرالمومنین (ع) است، ایشان فرمودند: «شهرها و کشورها زمانی آباد میگردد که حب وطن باشد». آن کس که لیبرال است و وابسته به آمریکا و اروپا و تلاش میکند آمال و آرزوهای خود را در آنجا ببیند، چگونه میتواند موجب آبادانی شهر و دیار خود شود. امیرالمومنین وعده صادقه میدهند که شهرها و کشورها زمانی آباد میشود که حب وطن وجود داشته باشد، زمانی که علقه نباشد، تلاشی هم نیست و آبادانی هم حاصل نمیشود. امیرالمومنین به مالک اشتر فرمودند، «باید نگاهت به آبادانی زمین، بیش از گرفتن خراج باشد»، ما چقدر زمین کشاورزی داریم که متأسفانه بلا استفاده رها شده و دچار فرسایش آب و خاک شدیم.
توجه به توسعه و تجارت در سیره اقتصادی حضرت امیرالمومنین (ع)
یاوری در بخش دیگری از این گفتوگو عنوان کرد: توجه به مسئله صنعت و تجارت بسیار در سیره اقتصادی حضرت امیرالمومنین حائز اهمیت است. حضرت میفرمایند، بازار مسلمانان همانند مساجد آن هاست، بدین معنی که وقتی شخص به مسجد وارد میشود و جایی را برای خود انتخاب میکند و مشغول عبادت میشود، دیگر آن نقطه مختص آن فرد است، در بازار هم چنین است، کسی که وارد یک بازار میشود، او از هر کس دیگری برای آن کار و کسب سزاوارتر است و کسی حق اعتراض، ایجاد مزاحمت و یا مشکل تراشی برای وی ندارد، متأسفانه در حال حاضر شاهد تعطیلی کارخانه و کارگاه تولیدی به دلایل مختلف هستیم.
وی افزود: حضرت علی (ع) گاهی برای رونق بازار، از مغازه داری که درآمد کمتری داشت، اجاره نمیگرفت. اکنون در وضعیت بیماری کرونا اگر بخواهیم چرخ اقتصاد مملکت بچرخد، باید از کسب و کارهای آسیب دیده به صورت جدی حمایت کنیم، اما متأسفانه اینگونه عمل نمیکنیم.
یاوری خاطرنشان کرد: حضرت امیر به بحث کشاورزی و دامداری تاکید ویژهای داشتند و فرمودند، «کشاورزی باعث قدرت میشود»، در حال حاضر میبینیم که کشورهایی برای اینکه روی پای خودشان بایستند، رفتند با کشورهای دیگر از جمله روسیه و سوریه و … قرارداد بستند و به رونق اقتصادی خودشان تلاش میکنند. متأسفانه ما در این زمینه غفلت کردهایم و علی رغم ظرفیت بالای موجود، سرمایه گذاری در این زمینه صورت نگرفته است.
وی همچنین گفت: حضرت بر مبارزه با احتکار و گران فروشی تاکید کردند. اقتصاد زمانی، پویاست که با احتکار، گران فروشی، رانت، اختلاس، تبعیض، ربا خواری و.. برخورد شود. اینها عباراتی است که در کلام امیرالمومنین (ع) در بحث سیره اقتصادی اشاره شده است.
یاوری در پایان گفت: خلاصه بحث زهد در سیره ایشان این است که حاکمان و والیان و کارگزاران در حق مردم جامعه باید تلاش کنند، در حالی که خودشان از کمترین برخوردار باشند، نه اینکه خودشان حقوقهای نجومی بگیرند و مردم نیازمند باقی بمانند. در سیره اقتصادی امیرالمومنین (ع) یک سری مؤلفهها باید در نظر گرفته شود، تا یک حکومت اسلامی در عین حال که به میتواند نیاز مردم و داخل کشور را تأمین کند، برای رفع نیازهای خارج از کشور نیز تلاش کند. وضعیت اقتدار چنین جامعهای به بهبودی متمایل میشود.
منبع: خبرگزاری مهر
اشعار خواندنی شاعر قرن پنج هجری درباره حضرت علیاکبر(ع) و عاشورا
الزام دانشگاهها به تامین اسکان اساتیدی که منزلشان آنها آسیب دیده است
اعلام جزئیات پذیرش دانشجو در دوره دکتری استاد محور دانشگاه تهران
پیگیری استفاده از ظرفیتهای شورای عالی انقلاب فرهنگی برای موضوعات آموزش عالی
دل «مسجدالاقصی»ست، عزیز است و اسیر است/ بادا که رها گردد از بند شیاطین
نوحهای سوزناک برای امام حسین (ع) که بدون حتی یک فعل، معنا را منتقل میکند
تهدید رهبر انقلاب اعلان جنگ با مسلمانان است
انسانساز تعالیم اسلام دعوت به صبر و پایمردی است
تدارک شبکه قرآن برای روزهای تاسوعا و عاشورای حسینی
ریشه جنایات صهیونیستها در ماهیت تشکیلاتی و پادگان نظامی بودن اسرائیل نهفته است
ضرورت حفظ انسجام ملی و آمادگی همزمان با جریان طبیعی زندگی مردم در روزهای پس از جنگ
در دانشگاه صنعتی شریف مصممتر از قبل در راه توسعه علم و فناوری تلاش خواهیم کرد
اطلاعیه شماره 4 بانک سپه
دکتر پرتوافکنان عضو هیات مدیره بانک سپه در گفتگو با خبرگزاری صداوسیما از برقراری مجدد ارائه خدمات حضوری این بانک خبر داد
تشخیص خانگی سرطان و ایدز با نیم دلار هزینه
تبدیل آب آلوده به کود در ۶ ثانیه
آیا باید شارژرها را همیشه به برق متصل نگه داشت؟
پاکسازی سینوسهای عفونی با رباتهای فوق کوچک
ناتینگ فون ۳ با طراحی عجیبتر از همیشه معرفی شد
رونمایی از پنلهای خورشیدی نانویی خودتمیزشونده
راههای موثر برای مقابله با اینترنت استارلینک؛ تسریع توسعه فیبرنوری
برگزاری کارگاه کشوری توانمندسازی نیروی انسانی آموزش ابتدایی
آخرین وضعیت زمانبندی ثبتنام دانشآموزان در مدارس/ ارائه کارت ورود به جلسه آزمونهای سمپاد و نمونه از امروز
کاظمی: در هر شرایطی آموزش را ادامه خواهیم داد
چراغ سبز کنگره آمریکا به پروژه ناسا برای رسیدن به ماه
ارائه روشی نوین برای تحلیل گسلها با دقت بالا
عکس روز ناسا از یک نواختر در دل آسمان
پای هوش مصنوعی گوگل به بازیهای ویدیویی باز میشود
اعلام زمان برگزاری آزمون عملی و تشریحی آزمون کارشناسیارشد سال ۱۴۰۴
۳۴ دانشگاه ایرانی در جمع دانشگاههای تأثیرگذار تایمز سال ۲۰۲۵
اجرای آزمایشی طرح مدرسه اولیا در هر استان با انتخاب یک مدرسه آغاز خواهد شد
ایرانسل، اینترنت را گران کرد
تهویه هوا با هوش مصنوعی و صرفه جویی ۴۰درصدی انرژی
اولین قدم برای تحقق ژنوم مصنوعی انسان
انفجار دو نواختر جدید در آسمان
ویروس جدید در خفاشها شناسایی شد
چت جیپیتی از مردم خواست به این خبرنگار ایمیل بزنند!
فرمانده نیروی هوافضای سپاه در مراسم عزاداری سالار شهیدان
تصویر/ شمر امروز را بشناس
وقایع روز ششم محرم/ روزی که آب بر اهل بیت (ع) بسته شد
ترجمه قدیمیترین مقتل امام علی(ع) به کتابفروشیها آمد
روایت خواندنی بیهقی از حسینبنعلی علیه السلام
دمیدن روح همبستگی در جامعه ضرورتی در روزهای پس از جنگ
تأملی در آیات برکت و نسبت آن با خاندان وحی
صحنه کربلا نماد دو چهره متضاد از انسان است
روح حاکم بر مقاومت عرفانی در ارتباط با توحید در زندگی است
خانواده امام حسین (ع) الگویی خاص از خانواده عاشورایی
۱۴ اقدام قرآنی که در شرایط بحرانی کشور صورت گرفت
مرد اول ایران که به قدرت و اقتدار او کسی نیامده
نرخ غذا و خوابگاه دانشجویی اواخر تیرماه اعلام میشود
تشریح اقدامات معاونت فرهنگی و دانشجویی وزارت بهداشت در دوران جنگ ۱۲ روزه
برگزاری امتحانات شهریور دانشگاهها به صورت حضوری
نرمافزارهای نفوذ چگونه وارد کشور شده است؟
تصاویر جدید گلکسی واچ ۸ کلاسیک فاش شد
جزئیات تغییر ساعت کاری دانشگاه آزاد مشخص شد
اطلاعات ۶ میلیون مشتری شرکت هواپیمایی استرالیایی هک شد
چگونه اینترنت را در شرایط بحرانی امن کنیم
حمایت از دانشجویان در رشتههای حساس علمی در دستور کار ایران
تبدیل زباله به گنج؛ بیرون کشیدن گرافن و هیدروژن از دل پسماند نفتی
آغاز پذیرش بدون آزمون دکتری به شیوه استادمحور در دانشگاه شهیدبهشتی
برگزاری امتحانات و ترم تابستان دانشگاه علمی کاربردی در این تاریخ
اپل احتمالا از اوپنایآی یا آنتروپیک یاری میطلبد
جدیدترین تقویم آزمونهای علوم پزشکی اعلام شد
سامانهای نوآورانه که اثرگذاری داروهای شیمیدرمانی را افزایش میدهد
صدور نمون برگ هدایت تحصیلی دانشآموزان در دهه سوم تیرماه/ افزایش ظرفیت پذیرش شاخه فنی و حرفهای
فرصت ۴۵ روزه مدارس غیردولتی برای اعلام شهریه/۲ درصد مدارس شهریه ۱۰۰ تا ۱۴۵ میلیون تومانی دارند
اولین مدل پیشبینی تغییرات سطح آب زیرزمینی پس از زلزله طراحی شد
کشف مقادیر زیادی از پروتئین آلزایمر در نوزادان که برای آنها مضر نیست!
اپل از مهندس طراح سابق خود شکایت کرد
جلوگیری از بخارگرفتگی آینهها با گرمکن نانویی بدون المنت
پنیر خوردن قبل خواب باعث دیدن کابوس میشود!
شروع مسابقات ورزشی دانشآموزان از ۲۱ تیرماه/ رقابتهای ورزشی فرهنگیان به شهریور موکول شد
جزئیات برگزاری سیزدهمین سوگواره احلی من العسل در سراسر کشور
هوش مصنوعی میخواهد آرزوی گفتوگو با حیوانات را ممکن کند
اگر همین فردا انفجار اتمی رخ دهد، چقدر شانس زنده ماندن داریم؟
افشای اطلاعات دولتی سوئیس در یک حمله سایبری
تاکسی هوایی ۲۰۲۶ به دبی می آید
تولید شبیهساز جراحی لاپاراسکوپی با یکسوم قیمت نمونه خارجی
ظهور فناوری Li-Fi با سرعتی ۱۰۰ برابر Wi-Fi و امنیت رمزنگاریشده
تولید گوشت از پروتئین آفتابگردان؛ گامی به سوی امنیت غذایی
تصویر/ شمر امروز را بشناس
نوحهای سوزناک برای امام حسین (ع) که بدون حتی یک فعل، معنا را منتقل میکند
روایت خواندنی بیهقی از حسینبنعلی علیه السلام
ترجمه قدیمیترین مقتل امام علی(ع) به کتابفروشیها آمد
۱۴ اقدام قرآنی که در شرایط بحرانی کشور صورت گرفت
وقایع روز ششم محرم/ روزی که آب بر اهل بیت (ع) بسته شد
نمیتوان حریم دیگران را نقض کرد؛ توجه امام حسین (ع) به محل شهادتاش
اشعار خواندنی شاعر قرن پنج هجری درباره حضرت علیاکبر(ع) و عاشورا
دل «مسجدالاقصی»ست، عزیز است و اسیر است/ بادا که رها گردد از بند شیاطین
تهدید رهبر انقلاب اعلان جنگ با مسلمانان است
فتاوایی که گفتمانسازی در فقه امنیت دینی است
تأملی در آیات برکت و نسبت آن با خاندان وحی
صحنه کربلا نماد دو چهره متضاد از انسان است
انسانساز تعالیم اسلام دعوت به صبر و پایمردی است
تدارک شبکه قرآن برای روزهای تاسوعا و عاشورای حسینی
دمیدن روح همبستگی در جامعه ضرورتی در روزهای پس از جنگ
خانواده امام حسین (ع) الگویی خاص از خانواده عاشورایی
پیگیری وزارت بهداشت برای اجرای قانون بیمه دستیاران
اعلام زمان اتمام مرخصی تابستانه اساتید و کارکنان دانشگاهها
تصویر مریخنورد کنجکاوی از برآمدگیهای مرموز مریخ
چه عواملی بر باروری مردان تأثیر میگذارد؟
کشف یک اندامک جدید درون سلول انسان
نامه سرگشاده نویسندگان به ناشران برای محدود کردن هوش مصنوعی
توانمندسازی هنرآموزان با روش تدریس یادگیری وظیفه مدار/ شرط صدور مجوز تاسیس هنرستان هوانوردی
سازوکارهای مدیریت بحران در عصر هوش مصنوعی
آنالیز تصاویر پزشکی مبتنی بر هوش مصنوعی
کاهش عوارض شیمی درمانی با نانودارورسانهای هدفگیر سرطان
وزارت آموزش و پرورش دریافت شهریههای غیرمجاز در مدارس غیر دولتی را پیگیری کند
تبدیل آب آلوده به کود در ۶ ثانیه
نگاهی به دستاوردهای شهید طهرانچی در دانشگاه آزاد
نظراتی که حاوی توهین یا افترا به اشخاص ،قومیت ها ،عقاید دیگران باشد و یا با قوانین کشور وآموزه های دینی مغایرت داشته باشد منتشر نخواهد شد - لطفاً نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.