به گزارش ثریا احترام به پدر و مادر و نیکی به آنان، اصلی بنیادین در آموزه‌های اسلامی است که هم عقل بر آن صحه می‌گذارد و هم شرع با قوی‌ترین بیان بر آن تأکید می‌کند. شکرگزاری از ولی نعمت، یک اصل عقلی بدیهی است و والدین که سمبل ایثار و محبت هستند، سزاوارترین افراد برای قدردانی محسوب می‌شوند.
جایگاه رفیع والدین در قرآن و روایات
نقش بی‌بدیل پدر و مادر در هستی بخشیدن به فرزند، حقی است که هرگز قابل جبران نیست. امام سجاد (ع) در بیان حقوق والدین، به زحمات طاقت‌فرسای مادر اشاره کرده و سپاسگزاری کامل از او را جز با توفیق الهی ممکن نمی‌دانند.
اهمیت احسان به والدین چنان است که قرآن کریم در موارد متعددی به آن پرداخته و در سه آیه، نیکی به پدر و مادر را بلافاصله پس از توحید و پرهیز از شرک ذکر می‌کند (مانند آیه ۳۶ سوره نساء). علامه طباطبایی این هم‌نشینی را نشان‌دهنده آن می‌داند که احترام به پدر و مادر واجب‌ترین تکلیف پس از یکتاپرستی است.
خداوند همچنین در آیاتی دیگر (مانند آیه ۸ سوره عنکبوت)، احسان به والدین را به عنوان وصیت و توصیه‌ای الهی به انسان مطرح می‌کند و تکریم آنان را از زبان پیامبران بزرگی چون حضرت ابراهیم (ع) نقل می‌نماید، که نشان از جهان‌شمولی این اصل اخلاقی دارد.
در ادامه بخوانید: ۵ تصویری که در لحظه جان دادن می‌بینیم
وظایف فرزندان در برابر پدر و مادر
آموزه‌های دینی وظایف فرزندان را در قبال والدین به روشنی بیان کرده‌اند. اطاعت (جز در معصیت خدا)، نیکی و خدمت‌گزاری، پرهیز از هرگونه سخن یا رفتار آزاردهنده، فروتنی و تواضع، و برآوردن نیازهای آنان از جمله این وظایف اساسی است.
نگاه داشتن حرمت والدین در رفتار نیز بسیار مورد تأکید است. رسول خدا (ص) مواردی چون صدا نزدن پدر به اسم کوچک، راه نرفتن پیش روی او، ننشستن قبل از او و پرهیز از بی‌احترامی را از جمله حقوق پدر بر فرزند برشمرده‌اند. حضرت زهرا (س) نیز فلسفه این همه تأکید بر احترام به پدر و مادر را مصون ماندن از خشم الهی بیان می‌کنند.
نیکی به والدین؛ حتی اگر بی‌مهر باشند
تأکید اسلام بر احسان به والدین مطلق است، تا جایی که حتی اگر پدر و مادر رفتار مناسبی با فرزند نداشته باشند یا حتی کافر باشند، فرزند موظف به نیکی و احترام است. پیامبر اکرم (ص) در پاسخ به فردی که از آزار والدینش گله‌مند بود، او را به بخشش، برقراری ارتباط و گذشت توصیه فرمودند.
امام باقر (ع) و امام رضا (ع) نیز تصریح دارند که نیکی به والدین، چه نیکوکار باشند و چه بدکار، واجب است و تنها در صورتی که فرزند را به شرک دعوت کنند، اطاعت از آنان جایز نیست، اما همچنان باید با آنان به نیکی رفتار کرد.
احسان به والدین پس از مرگ
مهرورزی و احسان به والدین به دوران حیات آنان محدود نمی‌شود. امام باقر (ع) می‌فرمایند فراموش کردن والدین پس از مرگ، پرداخت نکردن بدهی‌هایشان و دعا نکردن برای آنان می‌تواند فرد نیکوکار در زمان حیات والدین را در زمره عاق والدین قرار دهد و برعکس، یاد کردن والدین عاق شده پس از مرگ با دعا و استغفار، می‌تواند نام فرزند را در گروه نیکوکاران ثبت کند.
عاق والدین؛ گناهی بزرگ با عواقب وخیم
بی‌توجهی و نافرمانی از پدر و مادر که از آن به «عاق والدین» تعبیر می‌شود، از گناهان کبیره است و پیامبر (ص) آن را در ردیف شرک به خدا قرار داده‌اند. قرآن کریم حتی از گفتن «اُف» به والدین در دوران پیری نهی کرده و به گفتار نیک و فروتنی همراه با محبت فرمان می‌دهد (اسراء، ۲۳-۲۴).
امام صادق (ع) کمترین مرتبه عاق والدین را گفتن «اف» و حتی نگاه تند به آنان دانسته‌اند و اندوهگین کردن پدر و مادر را نیز از مصادیق آن برشمرده‌اند. روایات، فقر، کوتاهی عمر و مرگ ناگهانی را از آثار دنیوی قطع ارتباط و بی‌احترامی به والدین و ارحام ذکر کرده و محرومیت از بهشت را پیامد اخروی آن دانسته‌اند.
راه جبران و حقوق متقابل
البته، گناه عاق والدین نیز مانند سایر گناهان قابل توبه و جبران است. عذرخواهی و نیکی مضاعف در زمان حیات والدین، و طلب مغفرت، خیرات و صدقات پس از فوت آنان، می‌تواند رضایتشان را جلب کرده و آثار گناه را مرتفع سازد.
در کنار تأکید فراوان بر حقوق والدین، اسلام برای فرزندان نیز حقوقی بر عهده پدر و مادر قرار داده است. امام علی (ع) انتخاب نام نیک، تربیت شایسته و آموزش قرآن را از جمله حقوق فرزند بر پدر می‌دانند، که نشان‌دهنده تعادل و توجه همه‌جانبه اسلام به روابط خانوادگی است.
رمزگشایی از «لشکر به مثابه امر اجتماعی» در نشست تخصصی
انتصاب کلیدی: اولین معاون رسانه‌ای انجمن قلم ایران کیست؟
احیای زبان فارسی در ترکیه: از دانشگاه تا دبیرستان
الیف شافاک: نویسندگی در ترکیه، تجربه‌ای سنگین و داستانی دیگر برای زنان
راز استجابت دعا و حاجت روایی از زبان آیت الله بهجت
اقتدا به امام جماعت قبل از رکوع: حکم جدید رهبری
حکومت امام مهدی (عج): طلوع عدالت و معنویت جهانی
ملاصدرا: فیلسوفی که جهان را تکان داد
عُجب در نهج‌البلاغه: خطری مهلک‌تر از گناه
دحو الارض؛ روز گسترش زمین و رحمت الهی
آغاز توزیع کارت ورود به جلسه آزمون پزشکی از ۴ خردادماه
طنین دلنشین گروه تواشیح نور تهران در جمع زائران بیت‌الله الحرام
قانون جدید امتحانات پیام نور: تأخیر یعنی محرومیت
هوش مصنوعی دستیار همیشه فعال دندانپزشکان می شود
افزایش تعرفه اینترنت فقط در صورت ارتقای واقعی خدمات مجاز است
بررسی راهکارهای اجرایی آموزش هوش مصنوعی در دوره ابتدایی
کهکشان مارپیچی آفتاب‌گردان
محصول بعدی «اوپن‌ای‌آی» یک گجت پوشیدنی نخواهد بود
هشدار ناسا درباره قطعی برق زمین بخاطر طوفان خورشیدی
کشت خارج از فصل غلات با استفاده از تکنولوژی ورنالیزیشن
رقص سیاهچاله‌ها، ریاضیات پنهان جهان را آشکار می‌کند
افزایش سرانه فضای آموزشی مدارس پایتخت/ هیچ مدرسه‌ای در تهران با بخاری گازی گرم نمی‌شود
تا ورود ربات‌های انسان‌نما به خیابان چقدر مانده؟ / خیلی دور نیست!
رونمایی از نخستین ربات پرستار در جهان / نورا بات» وارد بیمارستان شد
هوش مصنوعی تا ۳ سال دیگر این شغل را نابود می‌کند!
طرح ملی سنجش نوآموزان اول دبستانی فقط تا پایان خرداد ماه ادامه دارد
بازارچه‌های دانش‌آموزی، تمرین کارآفرینی از پشت نیمکت‌ها
اجرای زنگ جوانمردی در مدارس کشور از شنبه
اطلاعیه آموزش و پرورش در خصوص آزمون اعزام فرهنگیان به مدارس خارج از کشور
اختراع دانشگاه انگلیسی برای نظارت از راه دور بر عملکرد قلب
تشخیص سریع تومور مغزی در کمتر از ۲ ساعت
هوش مصنوعی جمینای به سوالاتتان در مورد تب‌های باز مرورگر پاسخ می‌دهد
مهندسی ایرانی گوگل عینک این شرکت را به زبان فارسی آزمایش کرد
وزیر علوم سکان ۳ دانشگاه کلیدی را به چه کسانی سپرد؟
۳۰ دانشگاه برتر ایرانی جهانی می‌شوند: مجوز زبان دوم صادر شد
کلید نهایی پنجاه‌ودومین آزمون دستیاری پزشکی از راه رسید
چگونه از هوش مصنوعی برای طراحی اسلایدهای پاورپوینت استفاده کنیم؟
آموزش و پرورش روزانه با حدود ۵۰ میلیون نفر ارتباط مستقیم دارد
ارائه خدمات درمانی رایگان به دهک‌های اول و دوم/ آغاز مقاوم‌سازی و جایگزینی مدارس سنگی در ۱۷ استان
هوش مصنوعی گوگل به جی‌میل‌ها پاسخ می‌دهد
بهبود استدلال، ویژگی‌های صوتی و پشتیبانی چندزبانه در هوش مصنوعی گوگل
هوش مصنوعی، طراح پروتئین می‌شود!
ضمانت ۲۰ ساله درخشش و مقامت ظروف پذیرایی با فناوری نانوپوشش ایرانی
گوگل میت به ترجمه زنده مجهز شد
وزیر ارتباطات: توسعه اینترنت 5G در راه است؛ مردم و کسب و کار‌ها به زودی از آن بهره‌مند خواهند شد
آمریکا قدرتمندترین لیزر خود را آزمایش کرد؛ ۱۰۰ برابر پرتوان‌تر از برق کل زمین!
با هوش مصنوعی لباس‌ها را تن بزنید؛ سرویس جدید گوگل معرفی شد
آزمایش تراشه مغزی نورالینک در امارات / کنترل با ذهن ممکن می‌شود
بهره‌گیری از نانوحباب برای تصفیه فاضلاب در هند
خیز مشترک ژاپن و تایوان برای تولید انبوه خمیر نانولوله‌ای ویژه باتری‌ها
برندسازی و تأمین مالی شرکت‌های فناور با الگوی فرانچایز کلید خورد
پاول دوروف از فرانسه ممنوع‌الخروج شد
هشدار آموزش و پرورش در خصوص تخلفات دریافت پول در مدارس
۲۶۹ مدرسه در استان اردبیل احداث می‌شود
رهنمودهای رهبری هشداری دقیق نسبت به آینده آموزش و پرورش است/ کاهش ۳۰ درصدی چرخه فقر با فعالیت معلمان توانمند در مناطق محروم
علت انصراف محمود کریمی از برگزاری روضه در کربلا چه بود؟
توضیحات معاون وزیر درباره حضور و جذب روحانیون در مدارس/ مبلغان طرح امین استخدام آموزش و پرورش نیستند
پیام رهبری: نقشه راه تحول حوزه علمیه فارس
همکاری ۱۵۰ میلیون دلاری گوگل برای توسعه عینک هوش مصنوعی
رونمایی از هوش مصنوعی ویدئوساز گوگل
هوش مصنوعی و آموزش در کانون توجه تصمیمات شورای عالی انقلاب فرهنگی
سیارات منظومه تراپیست-۱ غرق در آب هستند
تصویب کلیات طرح «تقویت ارتباط دانشگاه با جامعه و صنعت»؛ گامی بلند برای اقتصاد دانش‌بنیان
گذر ایستگاه فضایی بین‌المللی از برابر خورشید
جدیدترین مدل هوش مصنوعی گوگل رونمایی شد
هوش مصنوعی در میدان سیاستگذاری/ایران چگونه می‌خواهد به جمع ۱۰ کشور برتر در AI بپیوندد
قابل توجه والدین؛ جزئیات سرویس مدارس
سوخو ۵۷ با توپ پر آمد
پهپاد غول‌پیکر چین با قابلیت رهاسازی ۱۰۰ پهپاد کوچک‌تر / عکس
گران ترین شاسی بلند جهان، هیولای بی‌رقیب ۱۰۰ میلیاردی / عکس
اندروید ۱۶ با زبان طراحی جدید از راه رسید
زمین تنها نیست! | کشف یخ‌های فضایی در یک منظومه دیگر
آموزش و پرورش برای کیفیت بخشی آموزشی چه اقداماتی داشته است؟
تقدیر از ۲۰ دانشمند برتر در آئین ملی جایزه علامه طباطبایی
پیش‌بینی خرابی تجهیزات صنایع بزرگ با پلتفرم بومی هوش مصنوعی
بررسی موضوع حکمرانی آموزش و پرورش با توجه به تحولات شتابان عرصه فناوری
نشانه‌های اولیه پارکینسون می‌تواند در صدای افراد پنهان باشد
رونمایی چین از اولین سیستم رمزنگاری کوانتومی غیر قابل هک جهان
آیا تا ۱۰۰ سالگی عمر می‌کنید؟ با یک بازی ساده بفهمید
لزوم گسترش همکاری‌ها و تعاملات علمی و فن‌آورانه میان ایران و اندونزی
علت انصراف محمود کریمی از برگزاری روضه در کربلا چه بود؟
راز نورانی آیت الله بهجت در دل شب‌های مسجد سهله
آیت الله جوادی آملی: چرا حسود همیشه افسرده است؟
نهج البلاغه: راز سرزنش نکردن فرد گرفتار از زبان امام علی (ع)
درخواست سرپرست حجاج ایرانی از عربستان و انتقاد از محدودیت آموزش حجاج در عربستان
آیا کتاب زرتشتیان معتبر و بدون تحریف است؟
راز استجابت دعا و حاجت روایی از زبان آیت الله بهجت
شهید اول و معجزه کتاب‌ها پس از ۱۶۹ سال
ناگفته‌هایی از شهید رئیسی: از یتیمی تا تواضع مثال‌زدنی
پیام رهبری: نقشه راه تحول حوزه علمیه فارس
اقتدا به امام جماعت قبل از رکوع: حکم جدید رهبری
عُجب در نهج‌البلاغه: خطری مهلک‌تر از گناه
دحو الارض؛ روز گسترش زمین و رحمت الهی
آینده قاریان در بوته نقد: نشست ویژه تیم ملی
قدرت پنهان رسانه‌ها: سفری با کتاب فلسفه رسانه کلید فهم دنیای امروز
طنین دلنشین گروه تواشیح نور تهران در جمع زائران بیت‌الله الحرام
احیای زبان فارسی در ترکیه: از دانشگاه تا دبیرستان
کشف «فلسفه حق» در اندیشه نوصدرائیان به کتاب‌فروشی‌ها آمد
بی‌تفاوتی اجتماعی زنگ خطری برای جامعه مدرن
ریشه‌های افکارسنجی در ایران: نشست تخصصی ایسپا و دانشگاه تهران
الگوی شهید رئیسی: جهاد، تحول و خدمت بی‌منت
صهیونیسم و استعمار: اسرائیل امروز، همان بنی‌اسرائیل قرآن است؟
نخبگان از الگوی سیاست ورزی شهید رئیسی می‌گویند
فرصتی طلایی: دوره‌های قرآنی تابستانه آستان عباسی برگزار می‌شود
اربعین قرآنی امسال: سوره فتح محور برنامه‌ها شد
الیف شافاک: نویسندگی در ترکیه، تجربه‌ای سنگین و داستانی دیگر برای زنان
حکومت امام مهدی (عج): طلوع عدالت و معنویت جهانی
مکتب شهید رئیسی باید تصویر شود؛ او نمونه متعالی الهیات خدمت است
بازسازی انقلابی ساختار فرهنگی نیازمند تحول عقلانی است
۳۰ دانشگاه برتر ایرانی جهانی می‌شوند: مجوز زبان دوم صادر شد
نظراتی که حاوی توهین یا افترا به اشخاص ،قومیت ها ،عقاید دیگران باشد و یا با قوانین کشور وآموزه های دینی مغایرت داشته باشد منتشر نخواهد شد - لطفاً نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.