شبکه علمی ثریا- انفجار مهیب در بندر شهید رجایی بندرعباس در ششم اردیبهشت ۱۴۰۴، گرچه با خسارات فیزیکی و انسانی همراه بود، اما موج دوم و سهمگین‌تری را در فضای مجازی به راه انداخت: بحران اطلاع‌رسانی و گسترش بی‌سابقه شایعات.
این حادثه بار دیگر نشان داد که مدیریت بحران مدرن بدون یک پیوست رسانه‌ای کارآمد، ناقص و آسیب‌پذیر است. در عصر سرعت اطلاعات، رسانه دیگر ابزاری جانبی نیست، بلکه در بطن خود بحران قرار دارد و غفلت از آن می‌تواند هزینه‌های روانی، امنیتی و اقتصادی را چند برابر کند.
نبود اطلاع‌رسانی سازمان‌یافته، سریع و اقناعی پس از انفجار بندرعباس، بستر مناسبی برای رشد اخبار جعلی و روایت‌های بی‌پایه فراهم کرد. این وضعیت، که مختص ایران نیست، اهمیت حیاتی مدیریت رسانه در کنترل بحران‌ها و جلوگیری از تبدیل نااطمینانی به هراس اجتماعی (social panic) را برجسته می‌سازد.
در ادامه بخوانید:
دهگانه رسانه‌ای برای تحقق هدف سرمایه گذاری برای تولید
مأموریت دوگانه رسانه در بحران
رسانه‌ها در شرایط بحرانی دو وظیفه کلیدی دارند: اول، مدیریت هیجانات عمومی با ارائه اطلاعات دقیق، شفاف و به‌موقع. دوم، مقابله فعال با شایعات و اخبار جعلی که می‌توانند بحران جدیدی خلق کنند. فقدان پیوست رسانه‌ای مدون، این دو مأموریت را مختل کرده و به بی‌اعتمادی عمومی و تضعیف سرمایه اجتماعی دامن می‌زند.
مولفه‌های کلیدی مدیریت رسانه در بحران
حادثه تلخ بندرعباس فرصتی برای بازاندیشی در اصول مدیریت رسانه در بحران است:
-
سیاست‌گذاری پیشگیرانه: آمادگی قبل از بحران با تدوین سناریوهای رسانه‌ای، تربیت خبرنگار تخصصی بحران و تعریف خط‌مشی‌های اطلاع‌رسانی.
-
تسلط بر روایت نخستین: انتشار سریع و دقیق اطلاعات رسمی برای جلوگیری از شکل‌گیری روایت‌های جعلی توسط رسانه‌های غیررسمی یا مغرض.
-
مهار هیجانات و مدیریت احساسات: روایتگری آرام‌بخش، پرهیز از تصاویر خشونت‌آمیز و تمرکز بر امید، ایثارگری و همبستگی اجتماعی.
-
مسئولیت اجتماعی: اطلاع‌رسانی کاربردی، آموزش رفتارهای صحیح و مقابله فعال با شایعات بر پایه منافع ملی.
-
وحدت روایت و هماهنگی پیام: حرکت هماهنگ رسانه‌های رسمی و سخنگویان بر محور یک روایت واحد برای جلوگیری از سردرگمی و افزایش اعتماد.
-
سرمایه اعتماد: اهمیت سابقه رسانه‌ها در صداقت و دقت؛ اعتماد در بحران ساخته نمی‌شود، بلکه از پیش باید وجود داشته باشد.
-
حساسیت به اطلاعات امنیتی و روانی: پرهیز از انتشار اطلاعاتی که موجب هراس اجتماعی یا آسیب روانی بیشتر می‌شود.
-
شناسایی و مقابله با شایعات: رصد فعال فضای مجازی و پاسخگویی مستند و فوری به شایعات رایج.
درس‌های جهانی و ضرورت پیوست رسانه‌ای
تجارب جهانی (آتش‌سوزی استرالیا، زلزله ژاپن، بحران کووید۱۹ در نیوزیلند) نشان می‌دهد که مدیریت رسانه هوشمندانه و شفاف می‌تواند اعتماد عمومی را حفظ کرده و به مهار بحران کمک کند. انفجار بندرعباس لزوم تبدیل پیوست رسانه‌ای به بخشی الزامی از هر برنامه مدیریت بحران را آشکار ساخت؛ سندی شامل پروتکل‌های ارتباطی و راهبردهای مقابله با اطلاعات نادرست.
در ادامه بخوانید:
دانشگاه‌ها، کانون‌های توسعه دانش‌بنیان در استان‌ها
بلوغ اجتماعی مردم؛ پاسخی فراتر از رسانه
با وجود ضعف‌های اطلاع‌رسانی رسمی در بحران انفجار بندرعباس، واکنش مردم ستودنی بود. حضور گسترده شهروندان در صف‌های اهدای خون، نمادی از بلوغ، همبستگی اجتماعی و مسئولیت‌پذیری بود که پاسخی قدرتمند به فضای مسموم شایعات در فضای مجازی داد.
این همیاری مردمی نشان داد که سرمایه‌های فرهنگی و اجتماعی می‌توانند حتی در غیاب مدیریت رسانه مؤثر، به کنش‌های منطقی و آرام‌بخش منجر شوند. این ظرفیت عظیم مردمی، اگر با اطلاع‌رسانی شفاف و پیوست رسانه‌ای کارآمد همراه شود، می‌تواند به مهم‌ترین پشتوانه ملی برای عبور از بحران‌های آینده بدل گردد. حادثه بندر شهید رجایی، گرچه تلخ، اما درسی بزرگ برای آینده مدیریت بحران در ایران بود.
مصاحبه‌های دکتری دانشگاه آزاد از فردا شروع می‌شود
زمان بندی جدید اعتبارسنجی دانشگاه‌های خارج از کشور اعلام شد
آغاز ثبت درخواست مهمانی دانشجویان علمی کاربردی برای تابستان از ۲۱ تیر
انتشار تقویم آموزشی نیم‌سال اول و دومسال تحصیلی جدید دانشگاه شریف
جزئیات تازه درباره دریافت نحوه دریافت کارت نوبت دوم آزمون سراسری ۱۴۰۴
تحلیل ابعاد معنوی و عملی «طهارت» انسانی در پرتو قرآن و اهل بیت (ع)
استقبال دانشگاه تهران از دهه دوم محرم با مراسم «از دانشگاه تا کربلا»
خداوند خود توبه را به گناهکاران پیشنهاد می‌کند؛ گناهانی که حسنه می شوند
جزئیات پذیرش کاردانی فنی‌حرفه‌ای اعلام شد
ردیف استخدامی ۳۳۹ نفر از متقاضیان جذب تعیین تکلیف شد
فراخوان جذب هیئت علمی دانشگاه آزاد درحال نهایی شدن
حباب‌های یخ به پیام‌رسان‌های جدید بدل شدند!
تاثیر جالب توجه ممنوعیت گردش به چپ بر حجم ترافیک
تهیه نقشه راه ملی فناوری کوانتومی با همکاری دستگاه‌ها
جکوزی یا سونا، کدام یک مزایای سلامتی بیشتری دارد؟
ماهواره آمریکایی هر ۲۰ دقیقه یکبار زمین را رصد می‌کند
بهترین نقطه برای زندگی انسان‌ها روی مریخ کجاست؟
جلوه ترسناک صاعقه از نگاه فضانورد ناسا
کشف نشانه‌ای جدید از وجود حیات در مریخ
زیاد خوردن لبنیات، کابوس شبانه می‌آورد
مغز انسان در پیری هم عصب می‌سازد
ترامپ اعلام کرد: مذاکرات برای فروش تیک تاک آغاز می شود
ضعف و قوت شبکه ملی اطلاعات در جنگ اخیر؛ فرماندهی سایبری باید تقویت شود
جزئیات ترم تابستانی دانشگاه فرهنگیان اعلام شد
موافقت با استخدام ۲۰۰ عضو هیأت علمی قراردادی دانشگاه فرهنگیان
فرصت مجدد برای ثبت‌نام جذب دانشجو معلم
آیا می‌توان خاطرات را پس از مرگ نگهداری کرد؟
ربات انسان‌نمای چینی از فاصله دور قابل کنترل است
بودجه ۷۵ میلیون دلاری برای ساخت سیستم عصبی هوشمند ربات‌ها
تشخیص اسکیزوفرنی توسط هوش مصنوعی با دقت ۹۱ درصدی
هوش مصنوعی قربانی کردن یک انسان را به خاموش شدن ترجیح داد
کشف تغییرات سلولی که اختلال استرس پس از سانحه در مغز ایجاد می‌کنند
اسکن مغز، سرعت واقعی پیر شدن شما را فاش می‌کند
بارداری پس از ۱۸ سال به کمک هوش مصنوعی
قرص ورزش ساخته می‌شود!
با این عینک دیگر تبلیغات را نمی‌بینید!
وقایع روز عاشورا به تفکیک ساعت و مقتل‌های معتبر
پاسخ به یک شبهه/ چرا امام حسین (ع) در روز عاشورا طلب باران نکرد؟
تصویر/ وقتی آقا گفت: ای ایران» بخوان
مدینه فاضله نیازمند تحقق فضائل اخلاقی است
فرهمندپور: اعتماد، حلقه اساسی زنجیره ولایت است/ غفلت و گناه آگاهانه، راه بازگشت را سخت‌تر می‌کند
منظومه «ظهر روز دهم» یک اثر ادبی بی‌نظیر برای نوجوانان
نگاهی به زندگی عباس (ع)علمدار لشکر سیدالشهدا و محافظ خیام
واقعه عاشورا حماسه‌ای مبارزاتی و غنی از معارف اخلاقی و تربیتی است
حق‌الزحمه معلمان سوادآموزی بر چه اساسی پرداخت می‌شود؟
هر مدرسه یک پایگاه سلامت روان برای دانش آموزان
اطلاعیه دانشگاه علوم توانبخشی درباره امتحانات پایان‌ترم و خوابگاه تابستانی
حضور مقتدرانه رهبر انقلاب در حسینیه امام خمینی (ره)
ما مطالبه‌گر حقوق از دست‌رفته مردم بی‌گناه ایران از مجامع بین‌المللی هستیم
فراخوان دریافت یادداشت‌های تخصصی-علمی با موضوع تجاوز رژیم صهیونیستی به ایران
فرصت مجدد برای جذب دانشجو معلم فراهم شد
با استخدام ۲۰۰ عضو هیأت علمی قراردادی دانشگاه فرهنگیان موافقت شد
اعلام جزئیات ترم تابستانی دانشگاه فرهنگیان
اعلام برنامه‌های آموزش و پرورش برای دانش‌آموزان در ایام اربعین
امشب آخرین فرصت انتخاب رشته آزمون دستیاری
تصویب استفاده از ظرفیت اساتید بازنشسته در دانشگاه‌های غیر انتفاعی
اشعار خواندنی شاعر قرن پنج هجری درباره حضرت علی‌اکبر(ع) و عاشورا
الزام دانشگاه‌ها به تامین اسکان اساتیدی که منزلشان آنها آسیب دیده است
اعلام جزئیات پذیرش دانشجو در دوره دکتری استاد محور دانشگاه تهران
پیگیری استفاده از ظرفیت‌های شورای عالی انقلاب فرهنگی برای موضوعات آموزش عالی
دل «مسجدالاقصی»ست، عزیز است و اسیر است/ بادا که رها گردد از بند شیاطین
نوحه‌ای سوزناک برای امام حسین (ع) که بدون حتی یک فعل، معنا را منتقل می‌کند
تهدید رهبر انقلاب اعلان جنگ با مسلمانان است
انسان‌ساز تعالیم اسلام دعوت به صبر و پایمردی است
تدارک شبکه قرآن برای روزهای تاسوعا و عاشورای حسینی
ریشه جنایات صهیونیست‌ها در ماهیت تشکیلاتی و پادگان نظامی بودن اسرائیل نهفته است
ضرورت حفظ انسجام ملی و آمادگی هم‌زمان با جریان طبیعی زندگی مردم در روزهای پس از جنگ
در دانشگاه صنعتی شریف مصمم‌تر از قبل در راه توسعه علم و فناوری تلاش خواهیم کرد
اطلاعیه شماره 4 بانک سپه
دکتر پرتوافکنان عضو هیات مدیره بانک سپه در گفتگو با خبرگزاری صداوسیما از برقراری مجدد ارائه خدمات حضوری این بانک خبر داد
تشخیص خانگی سرطان و ایدز با نیم دلار هزینه
تبدیل آب آلوده به کود در ۶ ثانیه
آیا باید شارژرها را همیشه به برق متصل نگه داشت؟
پاکسازی سینوس‌های عفونی با ربات‌های فوق کوچک
ناتینگ فون ۳ با طراحی عجیب‌تر از همیشه معرفی شد
رونمایی از پنل‌های خورشیدی نانویی خودتمیزشونده
راههای موثر برای مقابله با اینترنت استارلینک؛ تسریع توسعه فیبرنوری
برگزاری کارگاه کشوری توانمندسازی نیروی انسانی آموزش ابتدایی
آخرین وضعیت زمان‌بندی ثبت‌نام دانش‌آموزان در مدارس/ ارائه کارت ورود به جلسه آزمون‌های سمپاد و نمونه از امروز
کاظمی: در هر شرایطی آموزش را ادامه خواهیم داد
تصویر/ وقتی آقا گفت: ای ایران» بخوان
تصویر/ شمر امروز را بشناس
پاسخ به یک شبهه/ چرا امام حسین (ع) در روز عاشورا طلب باران نکرد؟
نوحه‌ای سوزناک برای امام حسین (ع) که بدون حتی یک فعل، معنا را منتقل می‌کند
وقایع روز عاشورا به تفکیک ساعت و مقتل‌های معتبر
نگاهی به زندگی عباس (ع)علمدار لشکر سیدالشهدا و محافظ خیام
خداوند خود توبه را به گناهکاران پیشنهاد می‌کند؛ گناهانی که حسنه می شوند
روایت خواندنی بیهقی از حسین‌بن‌علی علیه السلام
اشعار خواندنی شاعر قرن پنج هجری درباره حضرت علی‌اکبر(ع) و عاشورا
ترجمه قدیمی‌ترین مقتل امام علی(ع) به کتابفروشی‌ها آمد
۱۴ اقدام قرآنی که در شرایط بحرانی کشور صورت گرفت
وقایع روز ششم محرم/ روزی که آب بر اهل بیت (ع) بسته شد
دل «مسجدالاقصی»ست، عزیز است و اسیر است/ بادا که رها گردد از بند شیاطین
تهدید رهبر انقلاب اعلان جنگ با مسلمانان است
تأملی در آیات برکت و نسبت آن با خاندان وحی
انسان‌ساز تعالیم اسلام دعوت به صبر و پایمردی است
تدارک شبکه قرآن برای روزهای تاسوعا و عاشورای حسینی
صحنه کربلا نماد دو چهره متضاد از انسان است
دمیدن روح همبستگی در جامعه ضرورتی در روزهای پس از جنگ
خانواده امام حسین (ع) الگویی خاص از خانواده عاشورایی
منظومه «ظهر روز دهم» یک اثر ادبی بی‌نظیر برای نوجوانان
تحلیل ابعاد معنوی و عملی «طهارت» انسانی در پرتو قرآن و اهل بیت (ع)
مدینه فاضله نیازمند تحقق فضائل اخلاقی است
فرهمندپور: اعتماد، حلقه اساسی زنجیره ولایت است/ غفلت و گناه آگاهانه، راه بازگشت را سخت‌تر می‌کند
واقعه عاشورا حماسه‌ای مبارزاتی و غنی از معارف اخلاقی و تربیتی است
استقبال دانشگاه تهران از دهه دوم محرم با مراسم «از دانشگاه تا کربلا»
فرمانده نیروی هوافضای سپاه در مراسم عزاداری سالار شهیدان
تبدیل آب آلوده به کود در ۶ ثانیه
۳۴ دانشگاه ایرانی در جمع دانشگاه‌های تأثیرگذار تایمز سال ۲۰۲۵
ریشه جنایات صهیونیست‌ها در ماهیت تشکیلاتی و پادگان نظامی بودن اسرائیل نهفته است
نظراتی که حاوی توهین یا افترا به اشخاص ،قومیت ها ،عقاید دیگران باشد و یا با قوانین کشور وآموزه های دینی مغایرت داشته باشد منتشر نخواهد شد - لطفاً نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.