شبکه علمی ثریا- انفجار مهیب در بندر شهید رجایی بندرعباس در ششم اردیبهشت ۱۴۰۴، گرچه با خسارات فیزیکی و انسانی همراه بود، اما موج دوم و سهمگینتری را در فضای مجازی به راه انداخت: بحران اطلاعرسانی و گسترش بیسابقه شایعات.
این حادثه بار دیگر نشان داد که مدیریت بحران مدرن بدون یک پیوست رسانهای کارآمد، ناقص و آسیبپذیر است. در عصر سرعت اطلاعات، رسانه دیگر ابزاری جانبی نیست، بلکه در بطن خود بحران قرار دارد و غفلت از آن میتواند هزینههای روانی، امنیتی و اقتصادی را چند برابر کند.
نبود اطلاعرسانی سازمانیافته، سریع و اقناعی پس از انفجار بندرعباس، بستر مناسبی برای رشد اخبار جعلی و روایتهای بیپایه فراهم کرد. این وضعیت، که مختص ایران نیست، اهمیت حیاتی مدیریت رسانه در کنترل بحرانها و جلوگیری از تبدیل نااطمینانی به هراس اجتماعی (social panic) را برجسته میسازد.
در ادامه بخوانید:
دهگانه رسانهای برای تحقق هدف سرمایه گذاری برای تولید
مأموریت دوگانه رسانه در بحران
رسانهها در شرایط بحرانی دو وظیفه کلیدی دارند: اول، مدیریت هیجانات عمومی با ارائه اطلاعات دقیق، شفاف و بهموقع. دوم، مقابله فعال با شایعات و اخبار جعلی که میتوانند بحران جدیدی خلق کنند. فقدان پیوست رسانهای مدون، این دو مأموریت را مختل کرده و به بیاعتمادی عمومی و تضعیف سرمایه اجتماعی دامن میزند.
مولفههای کلیدی مدیریت رسانه در بحران
حادثه تلخ بندرعباس فرصتی برای بازاندیشی در اصول مدیریت رسانه در بحران است:
-
سیاستگذاری پیشگیرانه: آمادگی قبل از بحران با تدوین سناریوهای رسانهای، تربیت خبرنگار تخصصی بحران و تعریف خطمشیهای اطلاعرسانی.
-
تسلط بر روایت نخستین: انتشار سریع و دقیق اطلاعات رسمی برای جلوگیری از شکلگیری روایتهای جعلی توسط رسانههای غیررسمی یا مغرض.
-
مهار هیجانات و مدیریت احساسات: روایتگری آرامبخش، پرهیز از تصاویر خشونتآمیز و تمرکز بر امید، ایثارگری و همبستگی اجتماعی.
-
مسئولیت اجتماعی: اطلاعرسانی کاربردی، آموزش رفتارهای صحیح و مقابله فعال با شایعات بر پایه منافع ملی.
-
وحدت روایت و هماهنگی پیام: حرکت هماهنگ رسانههای رسمی و سخنگویان بر محور یک روایت واحد برای جلوگیری از سردرگمی و افزایش اعتماد.
-
سرمایه اعتماد: اهمیت سابقه رسانهها در صداقت و دقت؛ اعتماد در بحران ساخته نمیشود، بلکه از پیش باید وجود داشته باشد.
-
حساسیت به اطلاعات امنیتی و روانی: پرهیز از انتشار اطلاعاتی که موجب هراس اجتماعی یا آسیب روانی بیشتر میشود.
-
شناسایی و مقابله با شایعات: رصد فعال فضای مجازی و پاسخگویی مستند و فوری به شایعات رایج.
درسهای جهانی و ضرورت پیوست رسانهای
تجارب جهانی (آتشسوزی استرالیا، زلزله ژاپن، بحران کووید۱۹ در نیوزیلند) نشان میدهد که مدیریت رسانه هوشمندانه و شفاف میتواند اعتماد عمومی را حفظ کرده و به مهار بحران کمک کند. انفجار بندرعباس لزوم تبدیل پیوست رسانهای به بخشی الزامی از هر برنامه مدیریت بحران را آشکار ساخت؛ سندی شامل پروتکلهای ارتباطی و راهبردهای مقابله با اطلاعات نادرست.
در ادامه بخوانید:
دانشگاهها، کانونهای توسعه دانشبنیان در استانها
بلوغ اجتماعی مردم؛ پاسخی فراتر از رسانه
با وجود ضعفهای اطلاعرسانی رسمی در بحران انفجار بندرعباس، واکنش مردم ستودنی بود. حضور گسترده شهروندان در صفهای اهدای خون، نمادی از بلوغ، همبستگی اجتماعی و مسئولیتپذیری بود که پاسخی قدرتمند به فضای مسموم شایعات در فضای مجازی داد.
این همیاری مردمی نشان داد که سرمایههای فرهنگی و اجتماعی میتوانند حتی در غیاب مدیریت رسانه مؤثر، به کنشهای منطقی و آرامبخش منجر شوند. این ظرفیت عظیم مردمی، اگر با اطلاعرسانی شفاف و پیوست رسانهای کارآمد همراه شود، میتواند به مهمترین پشتوانه ملی برای عبور از بحرانهای آینده بدل گردد. حادثه بندر شهید رجایی، گرچه تلخ، اما درسی بزرگ برای آینده مدیریت بحران در ایران بود.
بازیگر پشت کنکوری ها درگذشت+عکس
ثبت نام خدمت افتخاری آستان مقدس حضرت عبدالعظیم (ع)
هیئت؛ الگویی برای تحول جامعه با تکیه بر سرمایه اجتماعی و سبک زندگی اسلامی
بازی کامپیوتری خشن باعث ایجاد خشونت می شود؟
ثبتنام وامهای دانشجویی از هفته آینده آغاز میشود
رستورانهای مکمل دانشگاهی ملزم به رعایت استانداردهای سازمان امور دانشجویان شدند
آخرین فرصت ثبتنام دکتری ۱۴۰۵: امشب ساعت ۲۴ تمام
یک کتاب اعتیادآور جذاب برنده جایزه شد
فاطمیه را نباید تنها در اشک و اندوه خلاصه کرد
خون باقیمانده در حیوان ذبح شده، نجس است؟
شعار هیئتها در فاطمیه ۱۴۰۴ مشخص شد
موقعیتی که شهید صیاد در آن بسیار عصبانی شد
دعایی که علامه طباطبایی هرگز برای خود نکردند
توسل به حضرت زهرا (س) در سجده پس از نماز حاجت جایز است؟
آزمایشگاه محرمانه تسلا تمام حرکات انسان را به رباتها آموزش میدهد
دعوای تازه بر سر فیلتر محتوای اینستاگرام
هوش مصنوعی چه کارهایی را هرگز نمیتواند انجام دهد؟
غریبهای در خانه: NEO وظایف خانه را از طریق جاسوسی انسانی یاد میگیرد!
زمین تخت است! / دیگر به چشمان خود اعتماد نکنید
ایلان ماسک: هوش مصنوعی ۵ سال دیگر جای «تمام» مشاغل را میگیرد
تبلیغ جدید کوکاکولا با هوش مصنوعی؛ زیبا اما بیاحساس!
خرابکاری ربات انساننما در آشپزخانه!
کلید حضور دائمی بشر در فضا پیدا شد
گوشی جدید سامسونگ؛ باریک و فراتر از تصور
برترین گوشیهای گیمینگ سال ۲۰۲۵؛ فریمریت بینهایت، داغی صفر!
از گذشته تا امروز: تغییرات شگفتانگیز آیفون در ۸ سال
موتورولا موتو G ۲۰۲۶ و G Play معرفی شدند: خوشقیمت و قدرتمند
تحلیلی بر دلایل افت «معدل» امتحانات نهایی دانشآموزان/ وقتی نظام آموزشی لقمه را دور سرش میچرخاند
وزیر آموزش و پرورش: عشایر طلایهداران مبارزه، عدالتخواهی و استکبارستیزیاند
عارف: تمرکز دولت بر فناوریهای پیشرفته، مهارت آموزی و آموزش و پرورش است
آغاز شناسایی استعدادهای دانشآموزان تحت پوشش بهزیستی
وقوع حادثه برای خودروی حامل دانشآموزان در دزفول
توضیح کاظمی درباره توزیع شیر در مدارس
معاون وزیر آموزشوپرورش: تغییر در رویکردهای تربیتی و آموزشی مدارس یک ضرورت است
بیماری ژنتیکی نادری که میتواند غذاهای سالم را خطرناک کند!
هوش مصنوعی همه رشتههای دانشگاهی را دگرگون میکند
المپیادهای دانشجویی گستردهتر میشوند: رشتههای بینرشتهای و فرارشتهای در راه
وزیر علوم به نخبگان المپیاد: علم را با فرهنگ ایرانی آمیخته کنید
این عالم سایهاش از کاخ شاه سنگینتر بود
ذکری که برای رفع فقر و تنگدستی معجزه میکند
شهید اول چه کسی بود و چطور به شهادت رسید؟
کمک به دیگران؛ راهکاری ساده برای کُندکردن زوال شناختی
طراحی محصول فناورانه نانویی برای کاهش سموم در محصولات کشاورزی و دامی
دستور عارف به وزیر آموزش و پرورش برای بررسی سانحه سرویس مدارس
سن ورود به دانشگاه فرهنگیان افزایش یافت
فوقالعاده خاص معلمان در انتظار مصوبه دولت/ ضرایب شاغلین در آزمون استخدامی براساس قانون است
از بازخوانی نقش معلم نوآور تا آموزش تلفیقی و فناوریهای نوین
دستور عارف برای توزیع شیر رایگان در مدارس ابتدایی دولتی
تربیت سیاسی و اجتماعی دانشآموزان با بستههای یادگیری «از ایرانمان دفاع میکنیم»
واریز بیش از ۱۶ هزار میلیارد ریال به حساب اعضای صندوق ذخیره فرهنگیان در مهرماه
انقلابی در تشخیص بیماری قلبی با ادغام ساعت هوشمند و هوش مصنوعی
یک ستارهشناس از برخورد دو شهابسنگ به ماه خبر داد
کشف بینظیر جیمز وب؛ سیاهچالهای عظیم ۱۰۰ میلیون برابر خورشید
ارائه گرنت ویژه برای حمایت از پروژههای علوم شناختی
رصد شراره سیاهچالهای به اندازه ۱۰ تریلیون خورشید میدرخشد
صدای پای کووید-۱۹ دوباره به گوش میرسد
چینیها در فضا بال مرغ سوخاری پختند!
هوش مصنوعی سورا در دسترس کاربران اندروید قرار گرفت
موشک آریان ۶ یک ماهواره رصد زمین را پرتاب کرد
رنگی که ضمن انسداد نور خورشید، از هوا آب میگیرد!
ارتباط و زندگی با فردی که نماز نمیخواند شرعاً جایز است؟
چرا خواندن دعای توسل در مرکز توصیههای رهبر انقلاب به مقاومت قرار دارد؟
چرا شراب به تدریج در اسلام حرام اعلام شد؟
سربازها استاد میشوند: فقط ۶ ماه تا پایان خدمت، شرکت در فراخوان جذب هیئت علمی
سفته الکترونیک جایگزین تعهد محضری: وام دانشجویی آسانتر شد
آیا میدانید در هر گوشی هوشمند چقدر طلا وجود دارد؟
گلکسی S۲۶ در راه است؛ رونمایی در اواخر فوریه با تمرکز بر هوش مصنوعی
اپلیکیشن واتساپ برای اپل واچ سرانجام در دسترس قرار گرفت
توهمات عجیب، هوش مصنوعی گوگل را از میدان خارج کرد
جهان بیبو!
نبرد پنهان در مغز
آیا پخت در مایکروویو مواد مغذی غذا را از بین میبرد؟
کشف فسیلهای جدید در اتیوپی، راز میلیونها سال تکامل بشر را آشکار کرد
حضور موزه ملی علوم و فناوری ایران در چهاردهمین نمایشگاه هفته ترویج علم
برگزاری رویداد جدول تناوبی با هدف تجربهای از علم در قالب بازی و خلاقیت
آغاز برنامه «ایران دیجیتال» برای دبیرستانیها
خودکشی نوجوانانِ فرانسه تیکتاک را به دردسر انداخت!
اخراج هزاران کارمند آیبیام
۱۲۰۰ مدرسه در تهران به پنل خورشیدی مجهز می شوند
ماهی باستانی با شنوایی شبیه انسان، دانشمندان را شگفتزده کرد
چرا همه پیامبران ما مرد بودند و هیچ کدام زن نبودند؟
چرا شراب به تدریج در اسلام حرام اعلام شد؟
ذکری که برای رفع فقر و تنگدستی معجزه میکند
چرا در قرآن کریم نامی از امامان ما نیامده است؟
تصویری خاص از خلوت انسان با خدای خود
ارتباط و زندگی با فردی که نماز نمیخواند شرعاً جایز است؟
شهید اول چه کسی بود و چطور به شهادت رسید؟
دعایی که علامه طباطبایی هرگز برای خود نکردند
لذت بردن از بهشت مثل لذتهای دنیاست؟
توسل به حضرت زهرا (س) در سجده پس از نماز حاجت جایز است؟
رازی بزرگ برای جذب عنایت الهی و برآورده شدن حاجات
آیا جهنم و بهشت به تازگی خلق شدهاند؟
موقعیتی که شهید صیاد در آن بسیار عصبانی شد
نمازی که با مهر مشکوک خوانده شده قبول است یا باطل؟
روایت بندگی پنهان مردی که خدمت به مردم را تبدیل به عبادت کرد
نفقه شامل هزینههای دیجیتال و درمان زیبایی زنان نیز میشود؟
این عالم سایهاش از کاخ شاه سنگینتر بود
خون باقیمانده در حیوان ذبح شده، نجس است؟
کتابی که شاعران و نوحه خوانان باید آن را بخوانند
حاج قاسم چطور به حضرت زهرا (س) متوسل میشدند؟
چرا به امام زمان (عج) را شریکالقرآن میگوییم؟
شایعه سازی علیه حوزه و روحانیت با چه هدفی انجام میشود؟
چرا خواندن دعای توسل در مرکز توصیههای رهبر انقلاب به مقاومت قرار دارد؟
شعار هیئتها در فاطمیه ۱۴۰۴ مشخص شد
آیا نوشتن روی پول جایز است؟
حجتالاسلام غلامی: حضرت زهرا (س) تجسم انسان متعادل؛ محبت فاطمی تجربهای تربیتی و سلوکی
ارزش و فضیلت دفاع از وطن در روایات چیست؟
خمس سود سپرده بانکی را چطور محاسبه کنیم؟
نوحه های فاطمی با محور «استقامت و مقاومت در اقشار امت» منتشر شد
روایت مونتاژی لیبرالها از نائینی؛ در خدمت ولایت مأذونه شرعیه
نظراتی که حاوی توهین یا افترا به اشخاص ،قومیت ها ،عقاید دیگران باشد و یا با قوانین کشور وآموزه های دینی مغایرت داشته باشد منتشر نخواهد شد - لطفاً نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.