به گزارش شبکه علمی ثریا به نقل از فرهنگ امروز، بسیاری از شارحان نیچه کتاب «فلسفه در عصر تراژیک یونان» را قرینه نخستین اثرش، «زایش تراژدی»، میدانند. نیچه چندینبار سراغ این کتاب میرود، با عناوین مختلف و بر پایه برنامههای گوناگون، ولی هرگز کتابی با این عنوان منتشر نمیکند. به زعم شارحانش اگر این رساله منتشر شده بود، اثر آن به اندازه «زایش تراژدی» تکاندهنده میبود. «زایش تراژدی» در سال ١٨٧٢ دیدی از یونانیان ارائه کرد که هیچ سنخیتی با افکار آن دوران و آرمانهای فکورانهاش نداشت و ازاینرو، باعث شد زندگی دانشگاهی نیچه تقریباً از بین برود. علیه «زایش تراژدی» جزوهها و مقالات بسیاری نوشته شد که با تمام قوا و با منطق عقل سلیم و عافیتطلبی به نیچه تاختند. چنانکه برای مدتی هیچ دانشجویی نداشت. بسیاری از اساتید فلسفه آلمانی به دانشجویان توصیه میکردند سر کلاسهای نیچه نروند. کتاب «فلسفه در عصر تراژیک یونان» حاصل این دوره از تفکر نیچه است. البته کتاب حاضر هرگز کامل نشد، منتها نیچه از میان انبوه یادداشتها و قطعات پرحجم نسخه تروتمیزی در فاصله یکی، دوساله پس از نگارش فراهم میکند که همواره به آن همچون دستنوشته کتاب کامل جدیدی استناد میکرد. تا اینکه پارههای اصلی آن در این کتاب گنجانده میشود که حتی در طرح اولیه «اراده معطوف به قدرت» نیز آشکار است: از یکسو، نیچه تصوری از پیوند نزدیک و اتحادی دارد که بین تفکر فلسفی و هنر تراژیک هست و از سوی دیگر، این تفکر و این هنر را در تمدنی مشخص میجوید. نیچه هدف روشنی را دنبال میکرد: «هدف من این است که میان فرهنگ ما و عهد باستان دشمنی آشکار به بار آورم. هر آن کس که آرزو دارد اولی را خدمت کند باید از دومی بیزار باشد». نیچه در ظاهر کوشید دستکم دو کتاب بنویسد که در یکی با فیلسوفان سروکار داشته باشد و در دیگری با زبانشناسان تاریخی و کلاسیک. به عبارت دیگر، اولی کتابی است درباره خاستگاه فلسفه و دومی کتابی است درباره خاستگاه هنر تراژیک. بهتازگی ترجمه «زایش تراژدی» منتشر شده و کتاب حاضر را نیز مجید شریف در دهه ٧٠ به فارسی ترجمه و منتشر کرد.
این کتاب بیشتر گزارشی است درباره برخی فیلسوفان تا کتابی مرجع از مکتبهای فلسفی یا تاریخ دورهای خاص در فلسفه. اما گزارش نیچه در این کتاب تفاوت بارزی با آثار دیگر در این زمینه دارد: او با فیلسوفان بهگونهای برخورد میکند که انگار قهرمان تراژیکاند، یا دستکم چهرههایی در روزگاری که همچون درامی تراژیک بر صحنه جهان به نمایش درمیآمدند. او دو دلمشغولی اساسی در این کتاب دارد: نخست اینکه فیلسوفان پیشسقراطی، که بناست تصویری از «ابرانسان» ارائه دهند، چگونهاند و بر این مبنا چه پیشنهاد معتبری را برای فیلسوف مدرن، که بناست به شیوه آنان «پزشک تمدن» باشند، ارائه میدهند؟ او در این کتاب بهترتیب طالس، آناکسیماندر، هراکلیتوس، پارمنیدس و آناکساگوراس را معرفی میکند. به فیثاغورث اشارهای گذرا دارد و یادداشتهای او درباره دموکریتوس و امپدوکلس بیش از پیش تکهتکهاند و به قوت قبلیها نیستند، شاید به این دلیل که به چهره سقراط بسیار نزدیک شده بود. او در یکی از یادداشتهای اولیهاش مینویسد: «بگذارید اعتراف کنم که سقراط آنقدر به من نزدیک است که تقریباً پیوسته با او در حال جنگم». البته با این تأکید که در نظر او «هر چیزی در مورد سقراط خطاست». او مدعی است میخواهد در این کتاب داستان سادهشده برخی از فیلسوفان را بازگو کند. ولی در مورد هر یک از فیلسوفان فقط شمار بسیار اندکی از دیدگاههای آنها ذکر شده است و البته برخی نیز از زاویه دید او تغییراتی بنیادی کردهاند، تا حدی که شاید سخت بتوان چنین آرایی را نزد آنها جست. مثلاً از قول طالس، فیزیکدان و خردگرای محض، میگوید «همه چیز پر از خدایان است» یا آناکسیماندر نیچه ظاهراً دچار بدبینی تراژیک است، هراکلیتوس او بهگونهای است که شباهت بسیاری به شوپنهاور دارد و حتی افلاطون را ترکیبی از عناصر سقراطی و فیثاغورثی و هراکلیتوسی میداند. بااینحال، مساله اصلی نیچه در این گزارش نیز همچنان سقراط است. او مینویسد: «من درک میکنم که فیلسوفان نخستین، پیشگامان یک اصلاح یونانی و نه پیشگامان سقراط بودند. اصلاح آنان هرگز نتیجهبخش نبود. با فیثاغورث این اصلاح به صورت فرقهای باقی ماند... امپدوکلس مصلح بزرگی است که شکست خورد، چون او کامیاب نشد، تنها سقراط باقی ماند».
نیچه از گزارش خود نتیجه میگیرد که تفکر یونانی در دوره تراژیکها یک بدبینی یا یک خوشبینی هنرمندانه است، داوری آنان در باب زندگی اهمیت بیشتری دارد، نسبت به واقعیت بهشدت بیاعتمادند و در میان فیلسوفان پیشسقراطی «هیچکس خدایی را که همه چیز را به بهترین وجه آفریده باشد نمیپذیرد». او نشان میدهد اگر همه اینان در برابر یک تراژدی قرار میگرفتند چگونه میبودند: فیاغورث، آناکسیماندر، امپدوکلس در آن تراژدی آینه بدبختی وجود را میدیدند، پارمنیدس نمودی زودگذر، هراکلیتوس و آناکساگوراس ساختمانی زیباشناختی و تصویری از قوانین جهانگیر و دموکریتوس نتیجه ماشینهای گوناگون را. حتی افلاطون نیز در این قاب وقتی میفهمد دولت با تمدن نوین شناخته میشود و هویت میگیرد از دولت میگسلد. اما طبق انتظار باز به سقراط میرسد و تأکید دارد با سقراط آن خوشبینیای که دیگر هیچچیز هنرمندانهای دربر ندارد، غایتشناسی و باور به خدای نیک آغاز میشود. نیچه در این کتاب نشان میدهد شکآوری سقراطی حربهای است علیه تمدن و علم پیشین و ازاینرو از «پزشک تمدن» میگوید. مسالهای که نیچه آن را سقراط مینامد در سراسر زندگی او مانعی بود رفعناشدنی که تا آخر پیش پای او باقی ماند. جان کلام نقد و استدلال او را باید در کتاب قبلیاش، «زایش تراژدی»، دنبال کرد. اما به هر صورت، دخلوتصرف خلاقانه نیچه در گزارش از فیلسوفان پیشسقراطی بههیچروی با ادعای او در این کتاب ناسازگار نیست. چراکه نیچه قصد دارد «نمونههای عظمت انسانی» و چهرههای «ابرانسان» را معرفی کند و در این راستا گزارش او از چهرههایی که با طالس آغاز میشود و با دموکریتوس اتمباور پایان مییابد مثالزدنی است.
شرق
امروز؛ آغاز ثبتنام آزمون زبان MSRT تیرماه ۱۴۰۳
دو خبر خوش وزیر علوم برای جامعه دانشگاهی
جذب ۳۲۰ هزار دانشجوی بینالمللی در برنامه ۵ ساله
مشاهیر در نمایشگاه کتاب؛ بازار سلفیها داغ شد
نشر صاد من از مردن میترسیدم را به نمایشگاه کتاب آورد
سیر تحول سازمان سنجش از ابتدا تاکنون/ احیای نظارت بر دانشگاهها
کتاب مجموعه روایت فارسی نبلدم منتشر شد
شرکت کنندگان در مسابقات ملی مناظره دانشجویی بازخواست نمیشوند
۵ میز تخصصی برای ارائه راهکارهای اقتصادی در خانه نخبگان برپا میشود
دانشآموزان نخبه فیزیک جهان به اصفهان میآیند
اعلام زمان دریافت کارت آزمون استخدامی آموزش و پرورش ویژه دبیری و هنرآموز
تاریخ امتحان ریاضی پایه ششم تغییر کرد
نحوه مشارکت مردم در انتخابات هوشمندانه بود
مهلت ثبت نام در آزمون فلوشیپ پزشکی ۱۴۰۳ تمدید شد
برگزاری دوره مشترک ایران و روسیه با رویکرد توسعه پایدار
فاکتورهای مهندسی مختلف برای تولید خودروی فرمول یک قوی و پرسرعت+عکس
به روزرسانی طوفانی واتساپ تغییرات اساسی در ظاهرش ایجاد کرد+عکس
اپل برای ساخت و پخش تبلیغات زشتاش عذرخواهی کرد
چرا هوش مصنوعی اینقدر برای دیگران پرهزینه است؟
روزی که باران نهنگ از آسمان آمریکا بارید+عکس
هوش مصنوعی قرار است انسانها را نابود کند؟
شاسی بلند جدید ۴ میلیارد تومانی که رقیب خودروی آلمانی شد+عکس
چطور شد که شفق قطبی در ایران دیده شد؟ +عکس
شفق قطبی برای اولین بار در ایران هم دیده شد+عکس
سوپرآلیاژ انقلابی ناسا شروع به کار کرد
ورود ترجمه یک اثر دیگر از ایلان پاپه به نمایشگاه کتاب
بازدید هیات روسی از دانشگاه امیرکبیر با هدف گسترش همکاری
صعود ۸ پلهای دانشگاه صنعتی شریف در رتبهبندی آسیایی تایمز ۲۰۲۴
خیرین ۳۰۰ میلیارد تومان به دانشگاه تهران کمک کردند
۲۵۰ واحد دانشگاهی پیام نور آماده واگذاری شد
جذب دانشجویان و گردشگران خارجی، مهمترین برنامه معاونت بینالملل دانشگاه علوم پزشکی مشهد
درخواست صحرائی برای حضور دانشآموزان در محیطهای مختلف یادگیری با توجه به موضوع درس
جزئیات برگزاری یک جشن دخترانه در ورزشگاه شهید شیرودی
برگزاری نشست تخصصی اولویتدهی به کودکان در حمایتهای اجتماعی؛ از ایده تا اجرا
پلهای کابلی در دانشکده فنی مهندسی عمران دانشگاه تهران سادهسازی شدند
بسترهای انگیزشی در دانشجویان برای آشنایی با پزشکی بازساختی ایجاد شود
دانشگاه آزاد اسلامی را پایگاهی از حوزه علمیه میدانیم
کتابی برای فیلمسازان خلاق ایرانی
فروش ۷۴ میلیارد تومانی مجازی و حضوری نمایشگاه کتاب
نامزدهای ششمین دوره جایزه ارغوان معرفی شدند
برگزاری جشنواره فرهنگی و هنری ویژه دانشجویان دانشگاه تهران
کتاب آشپزی دوره صفوی به چاپ ششم رسید
رییس جمهور از نمایشگاه کتاب بازدید کرد
۱۱ ملک آموزش و پرورش شهرستانهای استان تهران در انتظار مولدسازی
تخصیص ۱۰۵ هزار نیرو به آموزش و پرورش در سال جاری
آغاز هفته خوابگاهها از امروز/ اعلام برنامههای وزارت علوم
فرصت دانشجویان و اساتید برای ثبت نام یارانه اعتباری خرید کتاب
گسترش همکاری دانشگاه صنعتی شریف و دانشگاه وارث الانبیا عراق
زمان برگزاری آزمون زبان MSRT درتیر ۱۴۰۳ اعلام شد
تولیدات دانشگاهها نظم دنیا را تغییر داده است
راهاندازی ۱۰۰ واحد مسکونی متاهلی برای دانشجویان و کارکنان دانشگاه علوم پزشکی تهران
تعلیق استاد دانشگاه واشنگتن به دلیل حمایت از فلسطین
پذیرش ۲۶ هزار دانشجوی دکتری در دانشگاهها/ نحوه محاسبه نمره دکتری
تمام اقدامات برای دستیاران پزشکی/ از افزایش حقوق تا بورسیه تحصیلی
کمکهای خیرین ۱۰ درصد بودجه کل دانشگاه تهران را تشکیل میدهد
لایحه تقویت مدارس دولتی به مجلس میرود
راهنمای عملی آزمونهای نهایی دوره دوم متوسطه نظری منتشر شد
نحوه برگزاری امتحانات نهایی و تصحیح اوراق دانشآموزان اعلام شد
شرایط به کارگیری معلمان آزاد در مدارس غیردولتی
آغاز به کار رویداد تخصصی پزشکی بازساختی پزشکی آینده در شیراز
پژوهشکده معتمد جهاد دانشگاهی می تواند یکی از کانونهای اصلی مهاجرت معکوس نخبگان باشد
استادان نمونه دانشگاه علامهطباطبائی معرفی شدند
استاد پاسخگو نسل پاسخگو تربیت میکند
برنامه وزارت علوم در هفته خوابگاههای دانشجویی اعلام شد
مجموعه ۱۴ جلدی به دنیا آمدهام رونمایی میشود
تحویل حدود ۱۲ هزار کلاس درس به دانشآموزان در مهرماه
صحرایی: لایحه تقویت مدارس دولتی به مجلس خواهد رفت
بررسی صلاحیت نامزدهای دومین آئین اعطای نشان عالی دانش دانشگاه تهران و علوم پزشکی تهران
مدیران دانشجویی دانشگاهها زمینه زیست سالم دانشجویی را فراهم کنند
دانشگاه علامه طباطبایی میزبان سومین دوره از جشنواره برهان است
مشارکت حدود یک میلیون نفر از دانشآموزان و فرهنگیان در طرح مسطورا
نشان ملی معلمی بهزودی در شورای عالی انقلاب فرهنگی تصویب خواهد شد
مقدمات ملی شدن صنعت نشر فراهم است
زمان انتشار نتایج اولیه کنکور ارشد و معرفی شدگان دکتری اعلام شد
تشریح جزئیات برگزاری مجدد نوبت اول کنکور برای داوطلبان سیلزده
علم نافع چارهگشا و راهگشای تربیت عالم و تولید علم
شخصیت دختر کاپشنصورتی با گوشواره قلبی رونمایی شد
تاسیس کرسی آموزش زبان فارسی در دانشگاههای زیمبابوه
دریافت پول هنگام ثبتنام صرفا برای کتاب، بیمه و فرم مدرسه مجاز است
امسال ۱۰۲ هزار معلم جذب آموزش و پرورش میشوند
کشف اتفاقی یک شهاب سنگ در لرستان+عکس
ربان انساننمای زن چری به ایران میآید+عکس
تلاش سیا برای دزدیدن زیردریایی هستهای
اولین پارتی شبیه سازی شده با هوش مصنوعی برگزار شد
آیفون تاشو به زودی با ظاهری شیک تولید میشود+عکس
نقشه متروی فضایی برای سفرهای فضایی منتشر شد+عکس
راه حل عالی و جدید برای گرمایش زمین پیدا شد
رولزرویس کولینان ۲۰۲۵ با ظاهری خشن میآید+عکس
سدان ال ۹۰ هم بومی سازی شد+عکس
فضاپیمای پرسروصدای بوئینگ هنگام پرتاب مشکل پیدا کرد+عکس
۳۸هزار میلیارد عملیات در ثانیه کاری که تراشه اپل انجام میدهد
پیش بینی دانشمندان درباره مرگ زمین و پایان حیات
چطور شد که شفق قطبی در ایران دیده شد؟ +عکس
آیپد ایر ۲۰۲۴ با ظاهری چشمنواز و رنگهایی جذاب+عکس
سیاهچالههای فضایی را چطور ببینیم؟
اپل برای ساخت و پخش تبلیغات زشتاش عذرخواهی کرد
برنامه وزارت علوم برای طرح امریه دکتری استعدادهای درخشان
هر رشتهای تأسیس شود پیوست اشتغال خواهد داشت
نشان ملی معلمی بهزودی در شورای عالی انقلاب فرهنگی تصویب خواهد شد
مرسدس بنز ترکیبی از دو خودروی خود را ساخت+عکس
خفاش سرچکشی موجودی بازمانده دوران باستانی+عکس
خودروی شیک خارجی که نوه پژو ۴۰۵ است+عکس
نسل جدید بمبافکنها برای رقابت با آمریکا در راه است
تصویر دیدنی از رنگین کمان امروز تهران
شخصیت دختر کاپشنصورتی با گوشواره قلبی رونمایی شد
اگر انسان درون سیاهچاله سقوط کند چه اتفاقی میافتد؟
مجموعه ۱۴ جلدی به دنیا آمدهام رونمایی میشود
پورعباس با حکم رئیس جمهور رییس سازمان سنجش شد
باغ گیاه شناسی ملی ایران
آغاز بررسی جزئیات پیشنویس سند ملی توسعه علوم و فناوریهای کوانتومی
نظراتی که حاوی توهین یا افترا به اشخاص ،قومیت ها ،عقاید دیگران باشد و یا با قوانین کشور وآموزه های دینی مغایرت داشته باشد منتشر نخواهد شد - لطفاً نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.