![سیارات درونی چطور در منظومه شمسی شکل گرفتند؟ سیارات درونی چطور در منظومه شمسی شکل گرفتند؟](https://soraya.news/images/news/134313/thumbs/134313.jpg)
به گزارش ثریا مردم همیشه از آسمان و همه چیزهایی که در آن دیده میشود، شگفتزده شدهاند. این موضوع به ویژه اکنون که فناوری به ما امکان میدهد تا عمق فضا را مشاهده کنیم، بیشتر مورد توجه قرار دارد. با وجود این، درست در همسایگی کیهانی ما، موضوعات عجیب و جذابی وجود دارند که در نگاه نخست به نظر نمیرسد منطقی باشند. یکی از این موارد عجیب، اختلاف بین سیارات بیرونی و درونی است!
«سیارات درونی»(Inner planets)، کوچک و صخرهای هستند و به طور کامل فاقد حلقه هستند اما «سیارات بیرونی»(Outer planets)، بسیار بزرگ، یخی و گازی هستند و حلقهها و قمرهای زیادی دارند. حال سوال اینجاست که چه چیزی میتواند باعث چنین ناسازگاریهای عجیب و غریبی شود؟ چرا سیارات درونی و بیرونی منظومه شمسی ما تا این اندازه متفاوت هستند؟
دانشمندان به خاطر وجود مدلها و شبیهسازیها مطمئن هستند که ما اکنون حداقل به اصل چگونگی شکلگیری سیارات خود پی خواهیم برد. ما حتی ممکن است بتوانیم آنچه را که در مورد منظومه شمسی خود میآموزیم، در مطالعه شکلگیری سیارات فراخورشیدی به کار ببریم. این امر میتواند ما را به درک بیشتر در مورد سیاراتی که احتمال حیات در آنها وجود دارد، هدایت کند. هنگامی که نحوه شکلگیری سیارات منظومه شمسی خود را درک کنیم، میتوانیم یک گام به کشف حیات در سیارات دیگر نزدیک شویم.
ما برخی از عواملی را که در شکلگیری سیارهها نقش دارند، درک میکنیم و به نظر میرسد که آنها یک تصویر کامل را ایجاد میکنند. منظومه شمسی ما به صورت ابری بزرگ از گاز و غبار به نام «ابر مولکولی»(Molecular cloud) آغاز شد. این ابر احتمالا در نتیجه انفجار یک ابرنواختر نزدیک در کهکشان شکل گرفت، دچار فروپاشی گرانشی شد و یک حرکت چرخشی کلی را پدید آورد. در نتیجه این حرکت، ابر شروع به چرخش کرد. بیشتر مواد در اثر گرانش، در مرکز ابر متمرکز شدند که چرخش را سرعت بخشید و تشکیل دادن خورشید اولیه ما را آغاز کرد. در همین حال، بقیه مواد به چرخش پیرامون آن در قرصی به نام «سحابی خورشیدی»(solar nebula) ادامه دادند.
شکلگیری منظومههای سیارهای
درون سحابی خورشیدی، روند آهسته برافزایش آغاز شد. این روند برای نخستین بار توسط نیروهای الکترواستاتیکی هدایت میشد که قطعات ریز ماده را به یکدیگر متصل میکرد. در نهایت، آنها به اجرامی تبدیل شدند که جرم کافی را برای جذب گرانشی یکدیگر داشتند و این زمانی بود که ماجرا آغاز شد.
هنگامی که نیروهای الکترواستاتیک به حرکت درآمدند، ذرات در یک جهت و با سرعت تقریبا یکسان حرکت میکردند. مدار آنها حتی زمانی که به آرامی به سمت یکدیگر کشیده میشدند، بسیار پایدار بود. همان طور که آنها ساخته میشدند و گرانش به یک شرکتکننده قویتر تبدیل میشد، همه چیز شکل آشفتهتری پیدا کرد. اجرام به یکدیگر کوبیده شدند و مدار آنها تغییر یافت و آنها را در معرض برخوردهای بیشتر قرار داد.
این اجرام برای ساختن قطعات بزرگتر، با یکدیگر برخورد میکردند و در تمام مدت جرم بزرگتری را به وجود میآوردند؛ البته گاهی اوقات برخوردها به جای برافزایش، منجر به تکهتکه شدن آنها میشد. این مواد به انباشته شدن ادامه دادند تا سیارههای کوچک یا اجرام پیشسیارهای را تشکیل دهند. آنها در نهایت جرم کافی را به دست آوردند تا مدار خود را از بیشتر بقایای بهجامانده پاک کنند.
ماده نزدیکتر به خورشید اولیه که گرمتر بود، عمدتا از فلز و سنگ به ویژه سیلیکاتها تشکیل شده بود؛ در حالی که ماده دورتر از خورشید، از مقداری سنگ و فلز اما عمدتا از یخ تشکیل شده بود. فلز و سنگ توانستند هم در نزدیکی خورشید و هم دور از آن تشکیل شوند اما بدیهی است که یخ نتوانست خیلی نزدیک به خورشید وجود داشته باشد زیرا در اثر گرما تبخیر میشود.
فلز و سنگی که در نزدیکی خورشید در حال شکلگیری وجود داشتند، برای تشکیل سیارات درونی ایجاد شدند. یخ و سایر مواد یافتشده در فواصل دورتر، برای تشکیل سیارات بیرونی جمع شدند. این موضوع، بخشی از تفاوتهای ترکیبی بین سیارات درونی و بیرونی را توضیح میدهد اما برخی از تفاوتها هنوز بدون توضیح باقی میمانند. چرا سیارات بیرونی این قدر بزرگ و گازی هستند؟
برای درک این موضوع، باید در مورد «خط یخبندان»(Frost line) منظومه شمسی خود صحبت کنیم. خط یخبندان، یک خط خیالی است که منظومه شمسی را به دو قسمت تقسیم میکند. نخستین قسمت آن قدر گرم است که میتواند مواد فرار مایع مانند آب را در خود جای دهد و دومین قسمت آن قدر سرد است که آنها بتوانند یخ بزنند. این نقطه که دور از خورشید است و مواد فرار آن نمیتوانند در حالت مایع خود باقی بمانند، میتواند به عنوان خط جداکننده بین سیارات درونی و بیرونی در نظر گرفته شود. سیارات فراتر از خط یخبندان کاملا قادر به نگهداری سنگ و فلز بودند اما میتوانستند یخ را نیز حفظ کنند.
تاثیر خورشید
خورشید نهایتا مواد مورد نیاز را جمع کرد و به دمای کافی رسید تا فرآیند همجوشی هستهای را آغاز کند و اتمهای هیدروژن را به هلیوم تبدیل کند. آغاز این فرآیند باعث بیرون راندن تندبادهای شدید خورشیدی شد که سیارات درونی را از مواد فرار جو خالی کرد. این باد خورشیدی هنوز هم از خورشید به بیرون جریان دارد اما شدت آن کمتر است و میدان مغناطیسی زمین به عنوان یک سپر در برابر آن عمل میکند. سیارات دورتر از خورشید، تحت تأثیر شدید قرار نگرفتند. با وجود این، آنها در واقع قادر به جذب گرانشی برخی از مواد منتشر شده از خورشید بودند.
چرا سیارات بیرونی بزرگتر بودند؟ ماده در منظومه شمسی بیرونی از سنگ و فلز تشکیل شده است؛ درست مانند آنچه در نزدیکی خورشید بود اما مقادیر زیادی یخ را نیز در بر داشت که نمیتوانست در منظومه شمسی داخلی متراکم شود زیرا آنجا بیش از اندازه گرم بود. سحابی خورشیدی که منظومه شمسی ما از آن تشکیل شده است، حاوی عناصر سبکتر بسیار بیشتری نسبت به سنگ و فلز است. بنابراین، وجود این مواد در منظومه شمسی بیرونی تفاوت زیادی را ایجاد کرد. این موضوع، دلیل محتوای گازی و اندازه بزرگ آنها را توضیح میدهد. آنها پیش از این بزرگتر از سیارات درونی بودند زیرا یخ در نزدیکی خورشید وجود نداشت. زمانی که خورشید جوان آن بادهای شدید خورشیدی را تجربه میکرد، سیارات بیرونی به اندازهای بزرگ بودند که مقدار زیادی از آن مواد را به صورت گرانشی جذب میکردند. همچنین، آنها در منطقه سردتری از منظومه شمسی قرار داشتند و به همین دلیل میتوانستند مواد را راحتتر حفظ کنند.
سیارات درونی
سیارات درونی که «سیارات زمینی»(Terrestrial planets) نیز نامیده میشوند، سیاراتی شبیه به زمین هستند که از سنگ یا فلز با سطح سخت تشکیل شدهاند. همچنین، سیارات زمینی دارای هستهای از جنس فلز سنگین مذاب، قمرهای کم و ویژگیهای توپولوژیکی مانند درهها، آتشفشانها و دهانهها هستند.
در منظومه شمسی ما، چهار سیاره زمینی وجود دارند که همه آنها نزدیک به خورشید قرار گرفتهاند. این چهار سیاره، عطارد، زهره، زمین و مریخ هستند. در طول شکلگیری منظومه شمسی، احتمالا سیارات زمینی بیشتری وجود داشتهاند اما یا با یکدیگر ادغام شدهاند یا از بین رفتهاند.
تعریف «اتحادیه بینالمللی نجوم»(IAU) در مورد سیاره، بحثبرانگیز است. اتحادیه بینالمللی نجوم، سیاره را به عنوان یک جرم آسمانی تعریف میکند که در مداری به دور خورشید میچرخد، شکلی تقریبا گرد دارد و عمدتا منطقه مداری خود را از زبالهها پاک کرده است. دانشمندان در مورد سومین مورد اختلاف نظر دارند. برخی میگویند که تعیین کردن میزان پاکسازی یک سیاره دشوار است؛ در حالی که دیگران میگویند سیارهای مانند پلوتون کمتر از سیارهای مانند زمین پاک میشود. این بدان معناست که برخی از ستارهشناسان استدلال میکنند که سیاره کوتوله پلوتون باید همراه با سایر سیارات کوتوله که در سراسر منظومه شمسی پراکنده شدهاند، به عنوان یک سیاره طبقهبندی شود.
عطارد
عطارد کوچکترین سیاره زمینی منظومه شمسی است که اندازه آن به حدود یک سوم زمین میرسد. این سیاره، جو نازکی دارد که باعث میشود دمای آن در نوسان باشد. همچنین، عطارد سیارهای متراکم به شمار میرود که بیشتر از آهن و نیکل تشکیل شده است.
میدان مغناطیسی عطارد تنها حدود یک درصد میدان مغناطیسی زمین است و این سیاره هیچ قمر شناختهشدهای ندارد. سطح عطارد، دهانههای عمیق بسیاری را در خود جای داده و توسط یک لایه نازک از ذرات ریز سیلیکات پوشیده شده است.
دانشمندان در سال ۲۰۱۲، شواهد گستردهای را در مورد وجود مواد آلی سازنده حیات و همچنین یخ آب در دهانههای زیر سایه خورشید پیدا کردند. جو نازک عطارد و نزدیکی آن به خورشید به این معناست که غیرممکن است این سیاره میزبان حیات به آن گونهای باشد که ما میشناسیم.
پژوهشهای بیشتری مورد نیاز است
اگرچه مطمئنا شکافهایی در دانش ما وجود دارند اما ما توضیح بسیار خوبی برای بسیاری از اختلافات بین سیارات درونی و بیرونی داریم. تفاوتها در درجه نخست به مکان باز میگردند. سیارات بیرونی، فراتر از خط یخبندان قرار دارند؛ بنابراین میتوانند در حین شکلگیری، مواد فرار و همچنین سنگ و فلز را در خود جای دهند. این افزایش انبوه باعث بسیاری از نابرابریهای دیگر میشود.
مشاهداتی که در مورد سیارات فراخورشیدی انجام شدهاند، ما را به این پرسش سوق میدهند که آیا درک کنونی ما واقعا کافی است یا خیر. فرضیات زیادی در توضیحات کنونی ما وجود دارند که کاملا مبتنی بر شواهد نیستند. درک ما ناقص است و هیچ راهی برای سنجش میزان تأثیر کمبود دانش ما در این موضوع وجود ندارد. شاید ما باید بیشتر از چیزی که تصور میکنیم، یاد بگیریم. هنگامی که بفهمیم منظومه شمسی و سیاره خودمان چگونه شکل گرفتهاند، یک گام به درک چگونگی شکلگیری سایر منظومههای خورشیدی و سیارات فراخورشیدی نزدیکتر خواهیم شد. شاید یک روز، بتوانیم به طور دقیق پیشبینی کنیم که زندگی در کدام سیارات وجود دارد.
منبع: خبرگزاری ایسنا
درخواست مدیران صنعت آب و برق و انرژی از رییس جمهور درباره عملکرد وزرای پیشنهادی قبل
رئیس فرهنگستان علوم: باید از ظرفیت جهانی برای مرجعیت علمی استفاده شود
اعلام زمان انتشار نتایج آزمون ورودی مدارس سمپاد و نمونهدولتی
امروز؛ پایان مهلت ثبتنام دانشآموزان پایه دهم
سومین اردوی سراسری دانشآموزان محروم کشور به کار خود پایان داد
روایتگری پیشرفت ایران توسط آموزش و پرورش و لبیک به مطالبه رهبری
دانشجویان دکتری ۸۰ درصد حقوق استادیار پایه یک را دریافت میکنند
عرضه چاپ دوم فرهنگ گفتوگو به بازار نشر
تقویم آموزشی دانشگاه علم و صنعت اعلام شد
ارائه فرصت مجدد ثبتنام در پذیرش بدون آزمون کاردانی به کارشناسی
افزایش نمرات ۹ درس دانشآموزان در امتحانات نهایی
ناگفتههای حمله سایبری به وزارت علوم و چگونگی درز نامههای سازمانی
درخواست وزیر آموزش و پرورش از کانون پرورش فکری
با تأسیس بنیاد بینالمللی حکیم نظامی موافقت شد
اعلام تاریخ مجدد ثبتنام کاردانی دانشگاه فنی حرفهای و کاردانی به کارشناسی ناپیوسته ۱۴۰۳
ارائه تخفیف ۲۵ درصدی خدمات آموزشی جهاد دانشگاهی در سراسر کشور
زن در شاهنامه به چاپ دوم رسید
مدرسه تابستانی دانشافزایی زبان فارسی برگزار میشود
کاهش مدت فرآیند جذب هیات علمی به یک نیمسال
جذب نخبگان قرآنی و فرهنگی بدون کنکور
نتقاد نماینده سراوان از گزینش در آزمون استخدامی آموزش و پرورش
نشست بینالمللی بنیانِ مادی ایدئولوژی؛ از مارکس تا آلتوسر برگزار میشود
جهاددانشگاهی مجری برگزاری دورههای آموزشی تخصصی رسانه و هنر در هرمزگان
جزئیات مصاحبه داوطلبان آزمون استخدامی متخصصان اعلام شد
دبیر عالی اجرایی برنامه آموزش پزشکی تخصصی علوم پزشکی منصوب شد
مصوبه کنکوری شورای عالی انقلاب فرهنگی امنیت کنکور را تضمین کرد
عضو ناظر مجلس در شورای سیاستگذاری مدارس غیردولتی تعیین شد
پیادهروی گروهی دانشآموزان در اربعین/ برپایی موکبهای عزاداری و خدمت رسانی به زائران
ناظران مجلس در شورای عالی آموزش و پرورش انتخاب شدند
اعلام شرایط انتصاب و تغییر مدیران مدارس/ ثبتنام داوطلبان تا ۱۵ مرداد
فردا، آخرین مهلت دریافت کارت المپیاد علمی دانشجویی کشور
مدرسه تابستانی از پیشنهاده تا دفاع در ایرانداک برگزار میشود
مخالفت با انتقال املاک دانشگاه پیام نور به سایر دانشگاهها
پایگاه اطلاعات و مدارک تحصیلی کشور رونمایی شد
ربات گفتگوی هوشمند برای پاسخگویی به دانشجویان از راه رسید
سامانه جامع امور دانشجویان بینالملل رونمایی شد
دانشآموزان ایرانی به المپیاد جهانی شیمی در عربستان اعزام شدند
اعزام تیم المپیاد زبانشناسی به مسابقات جهانی ۲۰۲۴ برزیل
طرحهای جدید آموزش سواد با ارائه «مدرک» سوادآموزی/ آموزش سواد آسان به بالای ۵۰ سالهها
جذبهای غیرقانونی شدنی نیست؛ اسامی را اعلام کنند/ تقاضایی برای انتقال به دانشگاه تهران ندادم
فراخوان جایزه برای پایاننامههای هوش مصنوعی اعلام شد
پیش ثبت نام دانش آموزان اتباع در سامانه سهما یک ماه دیگر تمدید شد
دیباچهنویسی بر مرقع منتشر شد
آموزش مفاهیم پایه به کودکان با زبان شعر
دایرهالمعارف سرواژههای وزارت علوم تدوین میشود
۶ خواسته زلفیگل برای آموزش عالی از دولت چهاردهم
سن جذب اعضای هیات علمی به ۴۰ سال کاهش یافت
وقتی دانشگاههای ایران با هوش مصنوعی استعمارزدایی میکنند
دانشجویان ایرانی که در خارج کشور هستند نمیتوانند وارد دانشگاه فرهنگیان شوند
اعلام نتایج نهایی آزمون استخدامی دانشگاه فرهنگیان
امکان آزمون تعیین رشته مجدد برای دانشآموزان متقاضی رشتههای خاص فراهم شد
آمارهایی از بهرهمندی دانشآموزان از مرور مطالب امتحانی در شبکه شاد
انتخاب اعضای حقیقی هیئت امنای سازمان ملی سنجش و ارزشیابی نظام آموزشی کشور/ اصلاح آییننامه بسیج اساتید
اعضای حقیقی هیات امنای سازمان سنجش تعیین شدند
نامه جوانان بلژیکی به رهبر انقلاب
نخستین جشنواره ملی تجارب برتر پاسخگویی اجتماعی برگزار می شود
پویش نویسنده شو برگزار میشود
شناختن سره و ناسره زندگی و آثار شاملو بر اساس منابع
اردوی مثل خمینی ویژه طلاب برادر برگزار میشود
وقتی دانشگاههای ایران با هوش مصنوعی استعمارزدایی میکنند
اعلام تمام جزئیات نحوه جذب استعدادهای برتر دانشآموزی در دانشگاه فرهنگیان؛ کدام دانشآموزان میتوانند معلم شوند؟
برنامه درسی سلامت به برنامه درسی دانشآموزان اضافه میشود
افزایش ۴۵ درصدی نرخ سرویس مدارس تهران/ کرایه دانش آموزان استثنایی رایگان ماند
صحرایی: پزشکیان دیدگاه عمیق و دقیقی نسبت به مسئله آموزش دارد
توصیه فعالان علمی دانشجویی کشور به پزشکیان
دسترسی دانش آموختگان علوم پزشکی به خدمات با سیداپ ممکن شد
نشر هرمس ترجمه داستان بیپایا ن را برای نوجوانان منتشر کرد
وزارت علوم با کمترین سوال نسبت به سایر وزرا در مجلس روبرو بود
توسعه فناوریهای هوایی با همکاری وزارت صمت و دانشگاه امیرکبیر
اعلام نیاز ۴۰ شرکت برای بورسیه دانشجویان/ ۲ هزار نفر بورس صنعت میشوند
کسب عنوان رئیس برگزیده دانشگاههای کشور توسط رئیس دانشگاه محقق اردبیلی
ایجاد پردیس تربیت مدیر مدرسه/ بحران کمبود معلم را مدیریت کردیم
بررسی نرخ کرایه سرویس مدارس روی میز شورای شهر
امکان مشاهده نتایج قطعی آزمونهای خردادماه دوازدهمیها
ققنوس دانشگاه فردوسی راهی انگلستان شد
جهاددانشگاهی برای ارائه راهکار مشکلات کشور متولد شده است
بررسی بیش از ۵۰۰۰ مطالبه مردم در وزارت علوم
باید گفتمان علمی نخبگانی در کشور مورد تأکید قرار گیرد
لزوم بهکارگیری اساتید نخبه کشور در ارتقای کارآمدی نظام حکمرانی
بیش از ۵ هزار مطالبه مردمی توسط وزارت علوم بررسی شد
سازنده تلفن همراه از یک خودروی فوقالعاده رونمایی کرد+عکس
ارزانترین مدل گوشی آیفون این شکلی است+عکس
سیارکی غول پیکر به اندازه برج ایفل به زمین نزدیک میشود
تهدید عجیب چین برای زدن ماهواره استارلینک
جایی که میتواند خانه انسان در ماه شود+عکس
فردا، آخرین مهلت انتخاب رشته داوطلبان آزمون دستیاری
از افزودن ۴ میلیون متر مربع به زیربنای فضای آموزشی آموزش و پرورش تا رسیدن به جذب ۳۲ هزار نفری دانشجومعلم در دانشگاه فرهنگیان
بیش از ۵ هزار مطالبه مردمی توسط وزارت علوم بررسی شد
فراخوان جایزه برای پایاننامههای هوش مصنوعی اعلام شد
فایل محتوای کتابهای درسی سال تحصیلی آینده منتشر شد
دست جریان دانشگاهی برای پیشنهاد و کمک به دولت باز است
دسترسی دانش آموختگان علوم پزشکی به خدمات با سیداپ ممکن شد
اعزام تیم المپیاد زبانشناسی به مسابقات جهانی ۲۰۲۴ برزیل
نتایج حافظان قرآن مجید در آزمون کارشناسی ارشد سال ۱۴۰۳ اعلام شد
وزارت علوم با کمترین سوال نسبت به سایر وزرا در مجلس روبرو بود
کاهش مدت فرآیند جذب هیات علمی به یک نیمسال
تقویم آموزشی دانشگاه علوم پزشکی تهران منتشر شد
باید گفتمان علمی نخبگانی در کشور مورد تأکید قرار گیرد
تاخیر دو هفتهای آغاز سال تحصیلی ورودیهای جدید دانشگاهها
لزوم بهکارگیری اساتید نخبه کشور در ارتقای کارآمدی نظام حکمرانی
امروز؛ آخرین مهلت ثبت درخواست تجدیدنظر دوازدهمیها برای تصحیح امتحانات نهایی
افزایش نمرات ۹ درس دانشآموزان در امتحانات نهایی
دانشجویان دکتری ۸۰ درصد حقوق استادیار پایه یک را دریافت میکنند
پنجمین مسابقه خودنویس با بخش ویژه فلسطین برگزار میشود
انتقال دانشجویان آزاد به پردیس پولی دانشگاه دولتی امکان پذیر شد
ققنوس دانشگاه فردوسی راهی انگلستان شد
امکان آزمون تعیین رشته مجدد برای دانشآموزان متقاضی رشتههای خاص فراهم شد
دانشآموزان ایرانی به المپیاد جهانی شیمی در عربستان اعزام شدند
پرداخت مقرری ماهیانه به کنکوریهایی که بورس دانش را انتخاب کنند
جهاددانشگاهی برای ارائه راهکار مشکلات کشور متولد شده است
نظراتی که حاوی توهین یا افترا به اشخاص ،قومیت ها ،عقاید دیگران باشد و یا با قوانین کشور وآموزه های دینی مغایرت داشته باشد منتشر نخواهد شد - لطفاً نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.