به گزارش شبکه علمی ثریا، مهدی جمشیدی، عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ واندیشه اسلامی طی یادداشتی به بررسی مفهوم «تمدن» پرداخته است که در ادامه از نظر می گذرد؛
[یکم]. معضلۀ اغتشاشِ واژگانی در علومِ اجتماعی و تاریخی
در علومِ اجتماعی و تاریخی، تعریفهای متعدّد و گوناگونی از مفهومِ تمدّن ارائه شده است. مطالعة تعریفها نشان میدهد که به این مفهوم، از زاویهها و منظرهای مختلفی نگریسته شده و هر صاحبنظری بر اساسِ پنداشتهها و علایقِ نظریِ خویش، برداشتِ خاصی از آن ساخته و پرداخته کرده است. در واقع، این مفهوم همانند بسیاری از مفاهیمِ دیگرِ در علومِ اجتماعی و تاریخی، گرفتارِ پراکندگیها و کشمکشهای نظریِ بیپایانی شده است که غرق شدن در آنها، ما را از مقاصدِ عملیاتی و عینیمان دور میسازد. بنابراین، ما سعی میکنیم که بر پایة یک منطقِ موجّه، تعریف و برداشتِ مستقلی از مفهومِ تمدّن ارائه کنیم که از لحاظِ مطابقت با واقعیّتِ انضمامی، قابلِ دفاع باشد.
[دوّم]. ساختار و سیرِ معنایابی در علومِ اجتماعی و تاریخی
در علومِ اجتماعی و تاریخی، تعریفها دو دستهاند: «تعریفِ پیشینی» و «تعریفِ پسینی». در تعریفِ پیشینی، پژوهشگر بر اساسِ تصوّرات و پیشفرضهای خود، مفهوم را تعریف میکند و آنگاه، واقعیّتهایی که بر این تعریف، منطبق و مماس باشند را، مصداقِ آن میشمارد. اما در تعریفِ پسینی، پژوهشگر به جهانِ اجتماعی و تاریخی مراجعه میکند و بر اساسِ برداشتِ حداقلی و کلّی از مفهوم، مصداقهایی را مییابد. سپس با مطالعه و تأمّل، پارهای از هدفهای یافته شده را حذف میکند تا مصداقهای اعمّ، از قلمرو پژوهش خارج شوند، آنگاه خصوصیّات و اوصافِ مشترکِ مصداقهای باقیمانده را مبنای تعریفِ مفهوم و تحدید و تعیینِ دامنة آن میاِنگارد.
به نظر میرسد تعریفِ پسینی به لحاظِ مطابقت با واقعیّتِ عینی، موجّهتر و قابلِ دفاعتر باشد. حاصلِ تعریفِ پسینی، تعریفِ مفهومی است. تعریفِ مفهومی، عبارت است از تعریفِ واقعیّتِ اجتماعی و تاریخی بر اساسِ اجزاء سازنده یا کارکردها و یا منشأ و خاستگاه. اما این تعریف، برای مطالعاتِ اجتماعی و تاریخی کفایت نمیکند، چون دربردارندة خصایصِ کلّی و ذهنی است، حال آن که مطالعاتِ اجتماعی و تاریخی، با واقعیّتهای جزئی و عینی سروکار دارد.
از این رو، تعریفِ عملیاتی نیز پس از تعریفِ مفهومی، موضوعیّت مییابد، که عبارت است از تعریفِ واقعیّتِ اجتماعی و تاریخی بر مبنای شاخصها و معرّفهای جزئی و عینی. بنابراین، تعریفِ عملیاتی به وضعِ انضمامی و عینی، نزدیکتر میشود و با واقعیّت، فاصلة کمتری دارد. برای تعریفِ عملیاتی، باید مفهوم را به ابعاد یا لایههایی تقسیم کرد و سپس شاخصها و معرّفهایی برای هر یک از ابعاد و لایهها تعیین نمود.
بنابراین، تعریف در علومِ اجتماعی و تاریخی، شاملِ سه مرحله است: تعریفِ مفهومی، شناسایی و تفکیکِ ابعاد و لایههای مفهوم، تعریفِ عملیاتی. نکتة دیگر این که باید از تعاریفِ حداقلی (خاص) و تعاریفِ حداکثری (عام) که منشأ مغالطه و مناقشه میشوند، پرهیز کرد و تعریفی از مفهوم ارائه کرد که با مصداقهای آن، تطابق داشته و همۀ آنها را دربربگیرد. علاوه بر این، گاهی بحث دربارة مفاهیمِ خویشاوند نیز مفید است. این مفاهیمی خویشاوند، مرزهای مفهوم را نسبت به مفاهیمِ دیگر مشخص میکنند. چنین تعریفی، تصویرِ شفّاف و روشنی از مفهومِ اجتماعی و تاریخی در اختیار مینهد که میتواند مبنای مطالعه قرار بگیرد.
[سوم]. استقراء عناصرِ تمدّن در مراحلِ تولّد و مرگِ آن
یکی دیگر از روشهای شناساییِ اجزاء و عناصرِ درونیِ تمدّن، مطالعة روندِ انحطاط و فروپاشیِ تمدّنها است. این امر، به معنیِ مهندسیِ معکوسِ تمدّن است. در مرحله پس از شکلگیریِ تمدّن، پرسش این است که چه اجزاء و عناصری باید در کنارِ یکدیگر قرار گیرند تا تمدّن به وجود بیاید، اما در مرحله انقراض و اضمحلالِ تمدّن، پرسش این خواهد بود که چه اجزاء و عناصری از میان رفتهاند که تمدّن فروپاشیده است؟
روشن است که شناساییِ اجزاء و عناصرِ تمدّن بر اساسِ پرسشِ دوّم، آسان است؛ زیرا برای پاسخ دادن به پرسشِ نخست، پیشبینی و گمانهزنی لازم است، اما برای پاسخ دادن به پرسشِ دوّم، کافی است به آنچه که واقع شده و تحقّق یافته، نظر بیفکنیم و اجزاء و عناصر را استخراج کنیم. برای مثال، میتوان این پرسش را مطرح کرد که پس از پنج قرنِ طلاییِ اعتلای تمدّنِ اسلامی، چه اجزاء و عناصری از ساختِ و پیکرِ آن برچیده شدند که این تمدّن، دچارِ انحطاط و انقراض گردید؟ در جهانِ انسانی، برآمدن و فرواُفتادنِ همین اجزاء و عناصر است که پیدایی و پایانیِ تمدّنها را رقم میزند.
[چهارم]. شهر، امّت و امّتهای متعدّد
اکنون میتوانیم به تعریفِ مفهومِ «تمدّن» بپردازیم. به نظرِ نگارنده، عمدهترین و اصلیترین خصوصیّتِ تمدّن، خصوصیّتِ جغرافیایی آن است؛ یعنی بیش از هر چیز، آنچه تمدّن را از مفاهیمِ خویشاوند جدا میسازد، گستره و قلمرو جغرافیایی است که تمدّن را میآفریند. بسیاری از صاحبنظران، به خصوصیاتی از تمدّن اشاره کردهاند که «جنس» است و نه «فصلِ» آن، حال آن که در مقامِ تعریف، باید «فصلِ» مفهوم، مشخص شود تا مفهوم، تمایز و تشخُّص یابد.
طبقهبندی فارابی از چند مفهومِ خویشاوند که یکی از آنها تمدّن است، بر مبنای قلمرو جغرافیایی صورت پذیرفته که از این جهت، به رویکردِ نگارنده، نزدیکتر است. فارابی مینویسد انسان از انواعی است که ممکن نیست امور و نیازهای ضروریِ خود را تأمین کند و به شایستگیها و فضیلتهایی که درخورِ آن است نخواهد رسید، مگر با اجتماعِ جماعاتِ بسیاری از انسانها در مکانِ واحد، و جماعاتِ انسانی، برخیشان بزرگ (عُظمی) است و برخی میانه (وسطی) و برخی کوچک (صُغری). جماعتِ بزرگ آن است که «امّتهای بسیار»، گردِ هم آمده و به یکدیگر، مَدد میرسانند؛ و جماعتِ میانه، «امّت» است؛ و جماعتِ کوچک، همان «شهر» (مدینه) است. این سه، «جماعاتِ کامله» هستند
پس جماعت از نوعِ شهر (مدینه)، اوّلین مرتبه از کمال است، اما اجتماعات در روستاها (قُری) و محلّهها (محالّ) و بَرزنها (سکک) و خانهها (بیوت)، «اجتماعاتِ ناقصه» است و در این میان، اجتماعی که ناقصترین است، اجتماع در خانه است که جزئی از اجتماع در برزن است و اجتماع در برزن، جزئی از اجتماع در محلّه است و این اجتماع، جزئی از اجتماعِ شهر است و اجتماعِ محلّهها و اجتماعات در روستاها، هر دو برای اجتماعِ شهر است، با این تفاوت که محلّهها، اجزائی برای شهر هستند و روستاها، خادمِ شهر و جماعاتِ مدینه، جزء جماعتِ امّت است و امّتها، شهرها را تقسیم میکنند. بنابراین، فارابی، سه سطح از اجتماعاتِ انسانی را در نظر میگیرد: «شهر»، «امّت» و «امّتهای متعدّد». در اینجا، مراد از لفظِ «شهر» مشخص شده است و تنها مسأله این است که لفظِ «امّت» چه معنایی دارد. اگر امّت به معنای «دولت- ملّت» باشد، معادلِ لفظِ «کشور» است و با تمدّن تفاوت دارد، اما اگر به معنای «پیروان یک کیش و آیین» باشد، آن گاه میتواند به مفهومِ تمدّن نزدیک باشد.
همچنین باید افزود که در مفهومِ تمدّن، از لحاظِ صوری و ظاهری، نوعی «تکامل» و «پیشرفت» وجود دارد؛ به این معنی که «اجتماعِ تمدّنی» نسبت به «اجتماعِ عادی» یا «اجتماعِ بدوی»، پیچیدهتر و رشدیافتهتر است، با وجودِ این، ممکن است از لحاظِ «معنوی» و «روحی»، عقبافتادهتر باشد. بنابراین، چنین نیست که اجتماعِ تمدّنی، به طورِ مطلق بر اقسامِ دیگرِ اجتماعاتِ انسانی، ترجیح داشته باشد.
[پنجم]. مراتب و درجاتِ وجودیِ تمدّن
تمدّن، مفهومی «تشکیکی» و «پیوستاری» است، به طوری که با رجوع به واقعیّت و مشاهدة مصادیقِ عینی آن، به روشنی درمییابیم که این مفهوم، «مراتب» و «درجاتِ» گوناگون دارد، و این گونه نیست که تمدّنها، همرتبه و هموزن باشند. به عبارتِ دیگر، مرزهای تمدّن از واقعیّتهای اجتماعیِ خویشاوندش، قطعی و خطی نیست، بلکه میتوان صورتهای رقیق و نازلی از تمدّن را نیز شناسایی کرد. از این رو، خصوصیّات و اوصافی که برای تمدّن شمرده میشود، در حُکمِ مؤلّفههای ناظر به «نوعِ آرمانی» است که در همة تمدّنها، به صورتِ یکسان و مشابه، توزیع نشدهاند. همین تفاوتِ میانِ تمدّنها در برخورداری از اجزاء و عناصرِ تمدّنی و یا شدّت و ضعفِ آنها، مفهومِ تمدّن را به مفهومی تشکیکی تبدیل کرده است.
[ششم]. امرِ اجتماعی، ساختاری و تدریجی
۴- تمدّن، سه خصوصیّت دارد: نخست این که یک «امرِ اجتماعی» است، به این معنی که در اثرِ تعاملِ انسانها با یکدیگر به وجود میآید و زندگیِ فردی، هیچ گاه به شکلگیریِ تمدّن نخواهد انجامید. تمدّن، از جهتِ دیگر نیز امری اجتماعی است و آن جهت این است که بیش از هر چیز، ناظر به چگونگیِ مناسبات در قلمرو جامعه است، و نه حاکمیّتِ سیاسی.
خصوصیّتِ دوم این است که تمدّن، یک «امرِ ساختاری» است و نه عاملیّتی. هستیهای جهانِ اجتماعی به دو دسته تقسیم میشوند: هستیهای ساختاری و هستیهای عاملیّتی. تمدّن، پَهندامنهترینِ ساختار در جهانِ اجتماعی است و تنها نظامِ اجتماعیِ جهانی، در سطحی فراتر از آن قرار میگیرد.
خصوصیّتِ سوم نیز این است که تمدّن - از جهتِ تحققِ و وقوعِ خارجی - یک «امرِ تدریجی» است، نه دفعی. اگرچه شاید بسیاری از هستیها در جهانِ اجتماعی، تدریجی باشند، اما تمدّن به سبب این که ساختارِ بسیار گسترده و پیچیدهای است، در واحدِ زمانیِ کمتر از قرن، شکل نخواهد گرفت.
[هفتم]. خُردهنظامهای اصلی و فرعی در ساختِ تمدّنی
اگر تمدّن را یک نظامِ اجتماعی قلمداد کنیم، آن گاه باید گفت در درونِ تمدّن، سه خُردهنظام قرار دارند: خُردهنظامِ سیاسی، «حکومت» را دربرمیگیرد؛ و خُردهنظامِ اقتصادی، مقولاتی همچون «ثروت» و «صنعت» و «فنآوری» و «رفاه» را؛ و خُردهنظامِ فرهنگی نیز شاملِ «علم» و «دین» و «هنر» و «اخلاق» و «آداب» است. از این رو، خُردهنظامهای سیاسی و اقتصادی، لایة سختافزاریِ تمدّن را تشکیل میدهند و خُردهنظامِ فرهنگی، لایة نرمافزاری آن را. در تمدّن، خُردهنظامِ سیاسی به طورِ ضروری، از نوعِ امپراطوری نیست، اما اغلبِ تمدّنها، با امپراطوری همراه بودهاند. فرهنگ را باید روحِ تمدّن قلمداد کرد. فرهنگ به منزلة روح، هویّتِ یکپارچه و واحد به تمدّن میبخشد و از آن، یک کلِّ درهمتنیده و متمایز میسازد.
کشف خیره کننده دانشمندان درباره یونها همه را شگفت زده کرد
ارزانترین باتری مادامالعمر دنیا کشف شد+عکس
بزرگترین فروچاله زیرآبی دنیا که باعث انقراض دایناسورها شد+عکس
پشمک کیهانی که از غول منظومه شمسی هم بزرگتر است+عکس
چطور با گوشی خود بفهمیم که ما را ردیابی میکنند؟
مشوقهایی برای اضافه تدریس معلمان در نظر گرفتهایم/تعیین تکلیف داوطلبان آموزگاری تا تیر
آغاز آزمون استخدامی دبیری و هنر آموزی از فردا
معرفی نامزدهای جایزه شعر بهاران
کتاب تازه امین فقیری در نمایشگاه کتاب
اختتامیه رویداد ستفاتک در جهاددانشگاهی اصفهان
روایت کتابها از موسیقی؛ لطف مفخّم تا مضراب
اتمام سنجشسلامت نوآموزان تاپایان اردیبهشت/هنوز۳۰ درصد نوآموزان برای سنجش مراجعه نکردهاند
جزییات برگزاری امتحانات پایان نیم سال دوم پیام نور اعلام شد
آزمون صلاحیت بالینی پزشکی در دانشگاه های علوم پزشکی برگزار شد
ضوابط جدید ارزشیابی مدارک مقاطع داروسازی خارج از کشور اعلام شد
قیمت غذای دانشجویی تا مهرماه افزایشی ندارد
قبل از بحرانی شدن اعتراضات دانشجویی اطلاع رسانی کنید
ایجاد و بازسازی ۱۰۰۰ هنرستان تا پایان برنامه هفتم توسعه
توصیههایی به دانشآموزان برای حضور در آزمونهای نهایی؛ از موارد ممنوعه تا نحوه درج پاسخها
۲۰ درصد سوالات امتحانی دشوار است/ اخذ آزمون مجدد از افراد مشکوک
دانشگاهها برای افزایش بهرهوری به میدان بیایند
جزییات ثبت نام پذیرفته شدگان بدون آزمون رشتههای ارشد اعلام شد
فهرست ۶۷۳ دانشگاه برتر جوان در رتبهبندی تایمز منتشر شد
زمان اعلام نتایج اولیه آزمون کارشناسیارشد دانشگاه معارف اسلامی
قدیمی ترین عینک فروشی تهران
جزئیات پوشش بیمه ای در عینک سازی ها
پاسخ وکیل به آیا قانون تجارت تغییر میکند؟
قنات در سرزمین قنوت و قناعت - استان یزد
تحقق اقتصاد مقاومتی دانش بنیان و مردم پایه توسط اساتید بسیجی
پرداخت حقوق معلمان خرید خدمات و حقالتدریس به روز شد
رونمایی ۱۵ کتاب با موضوع اهلبیت به زبانهای اروپایی و آفریقایی در نمایشگاه کتاب
نسل جوان آمریکایی به حاکمیت معترض است/اعتراضات دانشجویی ادامه خواهد داشت
دانشگاه تهران میزبان اجلاس رؤسای دانشگاهها شد
بدهی آموزش و پرورش به فرهنگیان بابت پاداش پایان خدمت ۱۴۰۲/ معوقاتی که تا اسفند پارسال تسویه شد
مسئولان از پیشرفتهای علمی پشتیبانی کنند
استفاده ۱۳۹هزار دانشجو از بن اعتباری خرید کتاب از نمایشگاه
۴۶ دانشگاه ایران در میان برترین دانشگاه های جوان
پشتپرده برگزاری آزمونهای کشوری ششمیها و نهمیها/ برگزاری آزمون شفاهیفارسی در مقطع ابتدایی
خبر خوش برای متقاضیان رشته پزشکی/ گام بلند دانشگاههای ایران در ارتقای جایگاه جهانی
تشکیل دبیرخانه دائمی صنایع و خانه صنعت در معاونت پژوهش و فنآوری دانشگاه تهران
سامانه him نمونه بهرهوری درون دانشگاهی علوم پزشکی شهید بهشتی است
کاهش نگران کننده دانشجویان دانشگاههای غیردولتی
نخستین بیانیه مد موقر شیراز منتشر شد
مسؤولیت امتحانات نهایی از سال آینده با سازمان ملی سنجش خواهد بود
غیرانتفاعیها بیشترین حذف کد رشته را در آمایش آموزش عالی داشتند
مشارکت ۳۰هزار استاد و کارمند دانشگاه در ارزیابی موسسات غیرانتفاعی
استخدام یک روزه اساتید در دانشگاههای غیرانتفاعی
نوجوانان با «هفتخوان» به استقبال بزرگداشت فردوسی میروند
تأکید وزیر علوم بر رعایت اخلاق دیپلماسی علمی در پذیرش دانشجویان بینالملل
ساخت و تحویل ۷۰۰۰ مدرسه در دولت سیزدهم
آیین بزرگداشت ۱۷۵۷ سال سنت آموزش عالی در ایران ۸ خرداد برگزار میشود
۱۰ خرداد؛ برگزاری سومین کنگره شهدای دانشگاه آزاد
اعطای مالکیت ۱۴۰۰ واحد مسکونی به اعضای هیات علمی و کارکنان دانشگاه علامه
کارت آزمون استخدامی رشته شغل دبیری و هنرآموز منتشر شد
المپیاد علمی دانشجویان فرصتی برای اصلاح نگاه و تفکر علمی است
کارت شرکت در آزمون انتخاب سردفتر اسناد رسمی سال ۱۴۰۳ منتشر شد
وزیر سابق علوم: شهریههای دانشگاههای غیرانتفاعی کفاف هزینههای دانشگاه را نمیدهد
لزوم مدیریت رشتههای یک بار پذیرش در دانشگاههای غیردولتی و غیرانتفاعی همانند دانشگاه آزاد
ایجاد دو آزمایشگاه تخصصی برای توسعه میادین نفتی در دانشگاه صنعتی امیرکبیر
شناسایی ۸۷۴ هزار بازمانده از تحصیل با کد ملی/ بازگشت این افراد به تحصیل امکانپذیر است
نظارت وزارت کشور بر تامین «امنیت» حوزههای آزمونهای نهایی/ همکاری فراجا و آتشنشانی
نماد سنت آموزش عالی در ایران در دانشگاه تهران رونمایی شد
ارائه مهلت جدید ثبت نام آزمون دکتری تخصصی داروسازی
نتایج پذیرش بدون کنکور دانشگاه تهران اعلام شد
دانشجویان یونانی شب گذشته در حمایت از فلسطین تظاهرات برپا کردند
تحصیل ۸ درصد دانشجویان کل کشور در دانشگاههای غیردولتی/صدور مجوز دانشگاه علوم پزشکی غیرانتفاعی
ترجمه ماجرای زندگی و آثار الیور استون منتشر شد
حضور نمایندگان دانشگاه سن پترزبورگ روسیه در دانشگاه صنعتی شریف
حافظ» جلوتر از همه شاعران و نویسندگان ایرانی!
مناظره با گزاره «مداخله دولت در حوزه نشر از هر جهت زیانبار است» با حضور دو گروه از دانشگاههای الزهرا و تهران، در سیوپنجمین نمایشگاه بینالمللی کتاب تهران برگزار شد.
دستگاهها برای کمک به آموزش و پرورش فراتر از سخن گام بردارند
امروز؛ آخرین مهلت ثبتنام دانشجویان در المپیاد ورزشهای فناورانه
دانشکده رسانه فارس دانشجو میپذیرد
آغاز توزیع کارت آزمون استخدامی آموزش و پرورش از امروز
۱۰۷۳ مدرسه کانکسی بالای ۱۰ دانشآموز تا مهر امسال ساماندهی میشوند
نحوه انتخاب موضوعات پایان نامه برای پذیرش دانشجوی استاد محور
پرونده چهارمین مسابقه خودنویس در نمایشگاه کتاب تهران بسته میشود
بزرگداشت فردوسی در تماشاخانه مهر حوزه هنری برگزار میشود
نیاز سالانه سازمان نوسازی مدارس به ۱۶۸ هزار میلیاردتومان اعتبار/ساخت ۲۰۰ مدرسه بزرگ در سال جاری
تقدیر وزیر علوم از شیمیدانها / درخواست کمک برای دانشجویان علوم پایه/ تحقیر کمدین یهودی
چطور شد که شفق قطبی در ایران دیده شد؟ +عکس
کاسبی عجیب و پرسود چند ایرانی در آمازون+عکس
استور بازی موبایل ایکس باکس در تابستان از راه میرسد
اپل برای ساخت و پخش تبلیغات زشتاش عذرخواهی کرد
چطور با گوشی خود بفهمیم که ما را ردیابی میکنند؟
به روزرسانی طوفانی واتساپ تغییرات اساسی در ظاهرش ایجاد کرد+عکس
ترفند مخفیانه و زشت اپل در فروش یکی از محصولاتش لو رفت+عکس
هوش مصنوعی قرار است انسانها را نابود کند؟
تصویر ناسا از شفق قطبی بر فراز لهستان پربازدید شد+عکس
بزرگترین فروچاله زیرآبی دنیا که باعث انقراض دایناسورها شد+عکس
ارزانترین باتری مادامالعمر دنیا کشف شد+عکس
زاکربرگ میخواهد این شبکه معروف خبری را بخرد
اشتباه بیسابقه گوگل سالمندان را سردرگم کرد
کشف خیره کننده دانشمندان درباره یونها همه را شگفت زده کرد
نحوه انتخاب موضوعات پایان نامه برای پذیرش دانشجوی استاد محور
تمام اقدامات برای دستیاران پزشکی/ از افزایش حقوق تا بورسیه تحصیلی
شفق قطبی برای اولین بار در ایران هم دیده شد+عکس
نحوه برگزاری امتحانات نهایی و تصحیح اوراق دانشآموزان اعلام شد
پذیرش ۲۶ هزار دانشجوی دکتری در دانشگاهها/ نحوه محاسبه نمره دکتری
راهنمای عملی آزمونهای نهایی دوره دوم متوسطه نظری منتشر شد
تولیدات دانشگاهها نظم دنیا را تغییر داده است
دو خبر خوش وزیر علوم برای جامعه دانشگاهی اعلام شد
آیین بزرگداشت ۱۷۵۷ سال سنت آموزش عالی در ایران ۸ خرداد برگزار میشود
راهاندازی ۱۰۰ واحد مسکونی متاهلی برای دانشجویان و کارکنان دانشگاه علوم پزشکی تهران
سوپرآلیاژ انقلابی ناسا شروع به کار کرد
دانشجویان در شش محور در کرسیهای آزاد اندیشی با هم رقابت میکنند
دانشجویان یونانی شب گذشته در حمایت از فلسطین تظاهرات برپا کردند
آغاز توزیع کارت آزمون استخدامی آموزش و پرورش از امروز
حضور نمایندگان دانشگاه سن پترزبورگ روسیه در دانشگاه صنعتی شریف
چرا هوش مصنوعی اینقدر برای دیگران پرهزینه است؟
نظراتی که حاوی توهین یا افترا به اشخاص ،قومیت ها ،عقاید دیگران باشد و یا با قوانین کشور وآموزه های دینی مغایرت داشته باشد منتشر نخواهد شد - لطفاً نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.