به گزارش ثریا توبه در لغت به معنای رجوع و بازگشت از گناه است و در اصطلاح عبارت است از «رجوع از طبیعت [حیوانی] به سوی روحانیت نفس بعد از آنکه به واسطه معاصی و کدورت نافرمانی، نور فطرت و روحانیت محجوب به ظلمت و طبیعت شده است.»
آیت الله حسین مظاهری از اساتید اخلاق حوزه علمیه پیرامون استجابت دعا و ارتباط آن با توبه میگوید:
فایده مهم و اساسی که توبه به همراه دارد، تأثیر برجسته در استجابت دعا است. پس از تحقّق توبه، به سبب طهارت روحی که نصیب تائب شده است، به خدای خویش نزدیک میگردد و میتواند خود را در مجاورت خداوند رحمان، حس نماید. خداوند هیچگاه از بندگان خود دور نمیشود و همواره از رگ گردن به آدمیان نزدیکتر است: «نحْنُ أَقْرَبُ إِلَیْهِ مِنْ حَبْلِ الْوَرید» [۱]
یار نزدیکتر از من به من است وین عجب بین که من از وی دورم / با که این راز توان گفت که او در کنار من و من مهجورم
ولی این گناهان و اعمال زشت آنهاست که بین آنان و خداوند فاصله میاندازد و حجابی ایجاد میکند که مانع استجابت دعا و بهرهمندی از فیوضات ربّانی میشود.
هنگامی که حضرت صالح پیامبر (علیه السلام) برای هدایت قوم ثمود فرستاده شد، پس از دعوت به یکتاپرستی، آنان را به توبه و استغفار تشویق نمود و فرمود: «فَاسْتَغْفِرُوهُ ثُمَّ تُوبُوا إِلَیْهِ إِنَّ رَبِّی قَریبٌ مُجیبٌ» [۲]؛ پس، از او آمرزش بخواهید، آن گاه به درگاه او توبه کنید، که پروردگارم نزدیک و اجابت کننده است.
در واقع هنر توبه در آن است که موانع مهم استجابت دعا را رفع میکند موانعی که انسان را از دریافت رحمت بیمنتهای پروردگار متعال محروم ساخته است وگرنه خداوند متعال عهد فرموده است که دعای بندگان را اجابت نماید: «وَ إِذا سَأَلَکَ عِبادی عَنِّی فَإِنِّی قَریبٌ أُجیبُ دَعْوَةَ الدَّاعِ إِذا دَعانِ فَلْیَسْتَجیبُوا لی وَ لْیُؤْمِنُوا بی لَعَلَّهُمْ یَرْشُدُونَ» [۳]
بزرگترین و مهمترین مانع استجابت دعا، گناه است. از اینرو قاطعانه میتوان گفت: پس از توبه، یعنی هنگامی که انسان پاک و پاکیزه میشود و گناهی در پرونده اعمال او باقی نمیماند، دعای او مستجاب است. معنا ندارد که گناه در زندگی آدمی نباشد و دعای او مستجاب نشود. عدم استجابت دعا پس از توبه، هم مخالف حکمت الهی است و هم با صراحت قرآن کریم مبنی بر اجابت قطعی دعا، منافات دارد.
در روایات آمده است که در زمان حضرت موسی (علیه السلام) خشکسالی شده بود. آن حضرت مردم را برای دعای باران در بیابانی جمع کرد. همه مشغول دعا، تضرع و زاری شدند و از خداوند متعال طلب نزول باران کردند. خداوند سبحان به حضرت موسی (علیه السلام) وحی فرمود: من دعای تو و همراهانت را مستجاب نمیکنم؛ زیرا یک سخنچین در بین شماست که مانع استجابت دعای جمع میشود. حضرت موسی (علیه السلام) گفت: پروردگارا، او را به ما معرّفی کن تا از خود برانیم. پروردگار مهربان که در هر حالی ستّارالعیوب است و بندگانش را دوست دارد و مانع رسوایی آنان میشود، فرمود: وقتی من شما را از رذیله سخنچینی نهی میکنم، چگونه خود سخنچین شوم؟ حضرت موسی (علیه السلام) رو به جمعیّت کرد و فرمود: ای کسی که سخنچین هستی، تو مانع نزول رحمت حقتعالی شدهای! در این هنگام همه حضار و به خصوص آن سخنچین توبه کردند و در پی آن، باران رحمت الهی نازل شد. [۴]
از این حکایت به روشنی میتوان نتیجه گرفت که نزول رحمت خداوند و جاری شدن باران فراوان، مرهون توبه همان سخنچین بوده است؛ زیرا حقیقتاً از گناه خویش پشیمان شده و توبه کرده و بعد از پاک شدن از آلودگی گناه سخنچینی، مانع اجابت دعا رفع گردیده و دعای او و جمع مستجاب شده است. به بیان دیگر، خداوند در قرآن کریم امر به دعا میفرماید و اجابت دعا را نیز وعده فرموده است: «وَ قالَ رَبُّکُمُ ادْعُونی أَسْتَجِبْ لَکُم ْ» [۵]
امر پروردگار حکیم نسبت به دعا، حاکی از اراده ذات بیهمتای او بر اجابت دعا است؛ زیرا اگر چنین ارادهای نداشت، این گونه امر نمیفرمود و به بندگان خطاکار بیمقدار، چنین جراتی نمیداد تا از آستان رحمت او تقاضایی داشته باشند.
پس اگر برخی دعاها مستجاب نمیشود، باید علّت را در عدم شایستگی دعا کننده جست جو کرد؛ زیرا خُلف وعده در درگاه خداوند سبحان جایگاهی ندارد. بهعنوان مثال اگر شیشه در بستهای سالها در یک اقیانوس پر از آب بماند، قطرهای از آب اقیانوس در درون آن نفوذ نخواهد کرد، مگر اینکه آن شیشه، آمادگی جذب آب را پیدا کند.
چنانکه در روایتی آمده است: شخصی خدمت امام صادق (علیه السلام) عرض کرد: خداوند در قرآن میفرماید: «ادْعُونی أَسْتَجِبْ لَکُمْ»، ما او را میخوانیم امّا پاسخی نمیشنویم. آن حضرت فرمودند: آیا گمان میکنی خداوند خلف وعده کرده است؟ گفت: خیر. امام صادق (علیه السلام) فرمودند: علّت عدم دریافت پاسخ شما این است که: هرکس از دستورات خداوند متعال پیروی کند، سپس او را بخواند، خداوند پاسخش را میدهد: «تَذْکُرُ ذُنُوبَکَ فَتُقِرُّ بِهَا ثُمَّ تَسْتَعِیذُ مِنْهَا فَهَذَا جِهَةُ الدُّعَا» [۶]؛ گناهانت را یادآور میشوی و بدانها اعتراف میکنی و از آنها به خدا پناه میبری، این است راه دعا کردن.
بنابراین، استجابت دعا، در سایه توبه حقیقی تحقّق مییابد و به عبارت رساتر، دستیابی به حالت توبه، خودبهخود، استجابت دعا را به همراه دارد. وقتی بنده به درگاه خداوند متعال تضرّع و زاری کند و به گناهان خویش اعتراف نماید و از محضر پروردگار خویش عذرخواهی کند، قطعاً باید منتظر اجابت دعا باشد. اگر هم اجابتِ عینِ تقاضای بنده، فعلاً به مصلحت او نبوده، یا مطابق با حکمت الهی نباشد، خداوند متعال دعای او را بیپاسخ نمیگذارد و برتر از آنچه خواسته است را به او عطا میفرماید یا از وی دفع بلا میکند.
۱- ق / ۱۶
۲- هود / ۶۱
۳- بقره / ۱۸۶
۴- بحارالانوار، ج ۷۲، ص ۲۶۸
۵- غافر / ۶۰
۶- الکافی، ج ۲، ص ۴۸۶
منبع: خبرگزاری مهر
نمایشگاه کتاب تهران را روایت کنید، جایزه بگیرید
پیکسل 8a گوگل برای گوشی سامسونگ شاخ و شانه کشید
رونمایی از برادر فیدلیتی هیبریدی در دو مدل پنج و هفت نفره+عکس
حمایت از ۱۰ دانشجوی پسادکتری با هدف توانمند سازی نیروی انسانی بخش کوانتوم
برچسب جدیدی که خودرو را در تابستان ۱۰ درجه خنکتر میکند+عکس
سازمان ملل صدای حقطلبی دنیا را بشنود/نیروهای امنیتی در اعتراضات ۱۴۰۱ وارد دانشگاه نشدند
اطلاعات تازه درباره Xperia ۱ VI سونی لو رفت+عکس
امیر خلبان اکبر معنوینژاد به یاران شهیدش پیوست
ترجمه درآمدی بر فلسفه سیاسی هوش مصنوعی چاپ شد
اسیر فلسطینی صهیونیستها برنده بوکر عربی ۲۰۲۴ شد
نقش دانشگاه امیرکبیر در تحقق شعارهای سال و اقتصاد دانشبنیان
پیشرفت علمی بدون داشتن علوم پایه قوی امکان پذیر نیست
تقدیر از پایاننامهها و رسالههای دکترای کاربردی در صنعت فولاد
معلمان تلاش کنند گره ذهنی دانش آموزان باز شود
دبیر کارگروه سلامت مدارس منصوب شد
پیگیری چهره به چهره و خانه به خانه دانشآموزان بازمانده از تحصیل در گیلان
طرح ملی درس عفاف و حجاب در طراحی پارچه و لباس دانشگاه های هنر
جزییات اولین آزمون دکتری حرفهای فیزیوتراپی اعلام شد
هشدار اپل درباره این حرکت اشتباه هنگام شارژ آیفون
تغییرات غافل گیرکننده در iOS ۱۸ در راه است
نخبه ۱۲ ساله ایرانی در انجمن هوش مصنوعی شروع به کار کرد+عکس
سفر محرمانه ایلان ماسک به چین لو رفت
موتور جست و جو و هوش مصنوعی به خودروهای کرهای راه پیدا کرد
گلبرگهای اطراف سحابی حلقه در فضا باز شدند+عکس
وضعیت مدارس سیل زده سیستانوبلوچستان/ تداوم آموزش دانشآموزان در مساجد
سالی که تابستان نیامد و باران و برف آمد
نظریه عجیب اینشتین درباره عمر انسان که توسط پزشکان رد شد
اعضای هیئت انتخاب رویداد استارتآپی فیلمنامه نویسی منصوب شدند
واکنش جمشیدی به مقابله با دانشجویان آمریکایی
فردا آخرین فرصت رفع نقص مدارک داوطلبان آزمون دستیاری پزشکی
مرحله مصاحبه داوطلبان مجاز آزمون دکتری ۱۴۰۳ حضوری برگزار می شود
کتاب من سید علیاکبر صنعتی هستم بازنشر شد
کودکان و نوجوانانِ امروز غرق در گوشی هستند
آموزش و پرورش سالهاست از مشکل دخالت افراد غیر مسؤول رنج میبرد
کاربران شاد در جشنواره عروسکخونه ۲۰ میلیون رأی دادند
جذب نیروی امریه در پژوهشکده علوم بهداشتی جهاددانشگاهی
طرح پایش سلامت برای همه اعضای جهاد دانشگاهی اجرا میشود
برافراشته شدن پرچم فلسطین در برترین دانشگاه جهان
جنبش دانشجویان آمریکایی و اروپایی برای توقف حمایت آمریکا از جنایتهای رژیم صهیونیست است
دانشجویان پیام نور برای تغییر محل آزمون تا ۱۶ اردیبهشت فرصت دارند
راهاندازی مدارس جدید مطابق اقلیم در منطقه خلیج فارس
علل پیشتازی دختران در آزمون سراسری از نگاه وزیر علوم
شروع غائله هایدگر در بازار نشر
قصه تصویری کرمی که عقاب را نجات داد چاپ شد
عرضه روایت انحراف در کتابفروشیها
معلمان مهمان دانشآموزان میشوند/ تور نیم روزه معلمان به مناسبت هفته معلم
آغاز فرآیند مشاهده و تأیید سوابق تحصیلی داوطلبان ورود به دانشگاه
جزئیات جدید نحوه ارزشیابی امتحانات کشوری ریاضی و علوم پایه ششم
یهودستیزی؛ برچسبی که اعتراضات دانشجویی را تحت تاثیر قرار نمیدهد
کاهش تعداد واحدهای دانشگاهی جدی شد
باید ارتباط میان بنیادهای معرفتی و محیطهای علمی را مشخص کنیم
مهلت دانشجویان دانشگاههای تهران برای شرکت در مسابقه سدید تمدید شد
فلسطین و توطئه صهیونیستی انگلیسی به کتابفروشیها آمد
مگره و مردان محترم در کتابفروشیها دیده شدند
انتخاب رشته ۸۶ هزار نفر در آزمون دکتری سال ۱۴۰۳
بیانیه شورای عالی انقلاب فرهنگی درحمایت از دانشجویان آمریکایی
ثبتنام کلاس اولیها از ۱۹ اردیبهشت آغاز میشود/اعلام چگونگی محدودهبندی مدارس
المپیاد ورزشهای فناورانه دانشجویی در چه رشتهها و سطحی برگزار میشود؟
تقدیر از یک عمر تلاش علمی و اجرایی استاد بلورچیان
اختصاص ۳۰۰ سهمیه استخدام معلم به شهرستان بشاگرد و جزایر هرمزگان
آغاز احداث ۵۰ تا ۸۰ هزار مسکن برای فرهنگیان بهزودی/ بررسی سلامت روان معلمان جدیدالاستخدام
رویداد جایزه ملی جمعیت به صورت تخصصی با همکاری جهاددانشگاهی هرمزگان برگزار میشود
ایجاد کارگروه مشترک معاونت علمی ریاستجمهوری و وزارت علوم برای مدیریت مالکیت فکری
نخستین سمپوزیوم تکنولوژی درطراحی و بازطراحی برگزار شد
همایش سلامت، حکمت و حکمرانی اواخر اردیبهشت میشود
اعلام همبستگی با دانشجویان آزادیخواه جهان در دانشگاه علم و صنعت
دانشگاهها در مقابل ظلم و ستم همیشه ایستادهاند
ایمیل حمایتی روسای دانشگاههای ایران به دانشگاههای آمریکا
سرپرست دانشگاه علوم پزشکی هوشمند منصوب شد
کلاسهای دانشگاهها امروز به مدت ۲ ساعت تعطیل شد
چگونه از تهران به گرگان برویم؟
موج بیداری دانشگاههای آمریکا ارمغان خیزش افکار عمومی ضد جنایتهای صهیونیسم است
گشودن مقبره فراعنه مساوی با مرگ حتمی؟
رونمایی از موتور ۶ سیلندر ۴۰۰۰ سیسی ساخته محققان ایرانی+عکس
موتور آمونیاک سوز تویوتا با قدرت بیشتر و آلایندگی کمتر
جزئیات تازه درباره هوش مصنوعی آیفون جدید
توپ گوستاو بزرگترین توپ جنگی دنیا که فرانسه را ویران کرد+عکس
ژاپنیها یک رنوی جدید ساختند+عکس
نقشه گنجی که از فضا دیده شد+عکس
شیکترین خودروی برقیای که تاکنون دیدهاید+عکس
پیشفروش شنل نامرئی کننده آغاز شد+عکس
دانشمندان قلب ماه را دیدند+عکس
ورود قدرتمندترین گوشی نوبیا به بازار
انقلابی بزرگ در صنعت ترانزیت و موتورهای دیزلی اتفاق افتاد
رونمایی از موتور ۶ سیلندر ۴۰۰۰ سیسی ساخته محققان ایرانی+عکس
رونمایی از برادر فیدلیتی هیبریدی در دو مدل پنج و هفت نفره+عکس
گشودن مقبره فراعنه مساوی با مرگ حتمی؟
هزینه نگهداری از خودروهای لوکس آمریکایی چقدر است؟
هشدار اپل درباره این حرکت اشتباه هنگام شارژ آیفون
نخبه ۱۲ ساله ایرانی در انجمن هوش مصنوعی شروع به کار کرد+عکس
موتور آمونیاک سوز تویوتا با قدرت بیشتر و آلایندگی کمتر
تغییرات غافل گیرکننده در iOS ۱۸ در راه است
پیکسل 8a گوگل برای گوشی سامسونگ شاخ و شانه کشید
برچسب جدیدی که خودرو را در تابستان ۱۰ درجه خنکتر میکند+عکس
آخرین محور رویداد من یک دانشآموزم با نام «امام مهربانی کلید خورد
پویش سلامت دهان و دندان ۱۷ تا ۱۹ اردیبهشت برگزار میشود
آغاز پذیرش دانشجوی دکتری بدون آزمون در دانشگاه آزاد
آییننامه مدرسه تراز سند تحول بنیادین نهایی شده است
فهرست دانشگاههای خارج از کشور مورد تایید وزارت بهداشت اعلام شد
60 درصد پروژهای مدرسهسازی در حال ساخت با مشارکت مردم است
نسلکُشی در فلسطین قلب همه بشریت را به درد آورده است
لوگوی نود سالگی دانشگاه تهران منتشر شد
جمعه ۷ اردیبهشت نمایش «یاخته» باحضور خبرنگاران و عکاسان روی صحنه میرود
بدون نیاز به اینترنت با واتساپ فایل منتقل کنید
اینترنت در زمان برگزاری نوبت اول کنکور ۱۴۰۳ قطع نمیشود
فرصت انتخاب رشته داوطلبان آزمون دکتری سال ۱۴۰۳ دوباره تمدید شد
حمایت دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی از طرح های فرهنگی
تظاهرات دانشجویان آرژانتین در پی کاهش ارائه آموزش عالی دولتی
خبر خوش وزیر علوم برای اعضای هیأت علمی در شرف بازنشستگی
دانشمندان تعداد جهانهای موازی را اعلام کردند
نظراتی که حاوی توهین یا افترا به اشخاص ،قومیت ها ،عقاید دیگران باشد و یا با قوانین کشور وآموزه های دینی مغایرت داشته باشد منتشر نخواهد شد - لطفاً نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.